Prezentowana publikacja powstała w ramach projektu badawczego "Struktury i działalność PZPR", realizowanego w Instytucie Pamięci Narodowej od 2012 r. Książka zawiera 16 artykułów o zróżnicowanej tematyce, lecz powiązanych wspólnym wątkiem rządzącej w Polsce monopartii PPR/PZPR oraz jej pozycji w państwie i społeczeństwie. Teksty ukazują mechanizmy zarządzania komunistycznym państwem i oddziaływania partii na różne sfery życia: politykę wewnętrzną i zagraniczną, sądownictwo, e...
Publikacja zdjęć jest okazją do oddania czci oficerom i żołnierzom AK – obrońcom Ziemi Wileńskiej i Nowogródzkiej. W pierwszej kolejności tym, którzy polegli w walce lub zostali zamordowani w więzieniach i obozach, zarówno okrytym sławą dowódcom polowym, takim jak kpt. Gracjan Fróg „Szczerbiec”, por. Jan Piwnik „Ponury” czy ppor. Anatol Radziwonik „Olech”, jak i tysiącom szeregowych partyzantów, do dziś często bezimiennych. Sylwetki wielu z nich uwiecznione zostały na zamiesz...
Celem książki jest przedstawienie procesu aktywizacji zawodowej kobiet w powojennej Polsce, w szczególności robotnic w przemyśle. Autorka analizuje ówczesną politykę zatrudnienia – jej cele, narzędzia i sposób realizacji. Odpowiada na pytanie o skuteczność tej polityki, a także społeczne reakcje na nią. Praca robotnic omawiana jest również w kontekście pozazawodowych ról kobiet oraz ich aktywności politycznej. - Co znaczyło być robotnicą w rządzonej przez komunistów Polsce? ...
Oprócz kilku zwycięskich i przełomowych operacji przeprowadzonych przez Wojsko Polskie w 1920 r. w wojnie z bolszewicką Rosją (Bitwa o Ukrainę, Bitwa Warszawska i Bitwa Niemeńska) żadna inna nie doczekała się odrębnej monografii. Dlatego przedstawienie walk Armii Rezerwowej (na tle działań bojowych Frontu gen. Stanisława Szeptyckiego) jest pionierskie i stanowi ważny wkład do historiografii konfliktu z bolszewicką Rosją. Monografia Armii Rezerwowej jest nie tylko niezwykle sz...
Tygodnik społeczno-kulturalny „Nowa Kultura", ukazujący się w latach 1950-1963, odegrał bardzo istotną rolę w życiu kulturalnym powojennej Polski. Dla historyka zajmującego się okresem PRL dzieje tego czasopisma sq doskonałym przykładem ilustrującym praktyki władz partyjnych, mające na celu podporządkowanie twórców interesom partyjnym. Autor analizuje kolejne fazy rozwoju pisma. W latach 1950-1955 tygodnik przekazywał oficjalną wykładnię polityki informacyjno-propagandowej ó...
Sumienny czytelnik książki wspomnieniowej Jerzego Kulczyckiego zauważy, że nie lubił on zachowań patetycznych, unikał emfazy. To może powodować nietrafne wyobrażenie o jego rysach osobowych. Męskie zachowanie wobec wzniosłych uczuć narodowych maskowało jego wielką wrażliwość patriotyczną i nieustanną gotowość do bezinteresownej służby Polsce.
Jerzy Kulczycki dobrze zasłużył się Rzeczypospolitej.
Jarosław Syrnyk, Nadzór specjalny. Analiza historyczno-antropologiczna działań organów bezpieczeństwa w kwestii tzw. nacjonalizmu ukraińskiego na Podkarpaciu w latach 1947–1989, Wrocław–Warszawa 2015, 312 s. (seria „Monografie”, t. 111) Jest to jedna z lepszych książek, jakie ostatnio przeczytałem […]. Początek badań nad aparatem bezpieczeństwa w nowej paradygmatycznie perspektywie jest zawsze trudny, szczególnie gdy dotąd nie ukazała się ani jedna monografia, z którą można...
Seria DZIENNIKARZE – TWÓRCY – NAUKOWCY podejmuje niezwykle interesujący temat funkcjonowania wymienionych środowisk w systemie totalitarnym. Jak przekonuje nas skutecznie Kosiński, proza autora Benka Kwiaciarza może być źródłem wiedzy historycznej o PRL, źródłem nieocenionym i zarazem unikalnym. [...] Marek Nowakowski pokazuje nam świat ludzi, a nie instytucji [...] jest pisarzem „o temperamencie antropologa", którego interesuje każda jednostka i który nie dąży do uogólnień...
Publikacja prezentuje opatrzone obszernym wstępem naukowym dokumenty MSW i PZPR dotyczące operacji o kryptonimie „Żelazo", przeprowadzonej w RFN na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w. Funkcjonariusze wywiadu PRL nawiązali kontakt z kryminalistami przejęli skradzione przez nich wyroby jubilerskie i inne cenne przedmioty. Część z nich została przywłaszczona przez oficerów MSW i najprawdopodobniej także przez prominentnych działaczy partyjnych.
Autorka potraktowała filmy dokumentalne powstałe w okresie popaździernikowej odwilży jako źródło historyczne do nakreślenia obrazu społecznych problemów i patologii lat 1956–1958. Częściej zdarza się, że twórca filmowego lub radiowego dokumentu korzysta z wiedzy historyka. W tym wypadku historyk sięgnął po obrazy filmowe „czarnej serii”, stworzone w krótkim okresie rozluźnienia zakazów komunistycznej cenzury.
Przedstawiamy drugi tom wydawnictwa Polska pod okupacją 1939–1945. Na jego łamach publikujemy artykuły naukowe, materiały źródłowe, recenzje i omówienia publikacji naukowych oraz przegląd stanu badań, które są przygotowywane w ramach Centralnego Projektu Badawczego Ziemie polskie pod okupacją 1939–1945. Celem przedsięwzięcia jest krytyczna ocena dotychczasowego dorobku w badaniach nad dziejami Polski w latach 1939–1945 oraz poszerzenie istniejącego stanu wiedzy i wykorzystani...
Nowa publikacja Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie „Nie było czasu na strach...” to zapis wielogodzinnych rozmów Marzeny Kruk i Edyty Wnuk z Janiną Wasiłojć-Smoleńską, żołnierzem pierwszego oddziału partyzanckiego na Wileńszczyźnie, dowodzonego przez Antoniego Burzyńskiego ps. „Kmicic”, a potem 5. Brygady Wileńskiej AK, dowodzonej przez mjr. Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszka”. Bohaterka opowiada o swoim dzieciństwie, walce w partyzantce, a także działalności w podzie...
Opracowanie źródłowe z połowy lat sześćdziesiątych XX w. zawiera cenne memorandum Rohana Butlera (1917–1996), wieloletniego doradcy historycznego ministrów spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii. Przybliża ono ciekawe spojrzenie tego historyka, pracującego w Foreign Office w Londynie, na przynależność państwową Szczecina, rozpatrywaną przez pryzmat ustaleń międzynarodowych, dyskusji na różnych forach i opinii mężów stanu w czasie II wojny światowej i w pierwszych dekadach po j...
XIX Powszechny Zjazd Historyków w Szczecinie w 2014 r., zorganizowany w setną rocznicę wybuchu I wojny światowej, stał się dogodną okazją, aby zwrócić uwagę badaczy na wymiar egzystencjalny dwóch konfliktów światowych. Problematyka ta stała się głównym tematem sesji „Jak Polacy przeżywali wojny światowe?”, której materialnym efektem stała się publikacja. Sesję, a w ślad za nią również tom studiów podzielono na dwie zasadnicze części, dotyczące I oraz II wojny światowej. Kata...
Trzy lata temu ukazał się inauguracyjny tom Studiów nad wywiadem i kontrwywiadem Polski w XX wieku – pierwszej i dotychczas jedynej pracy zbiorowej, mającej ukazywać te służby, działające w naszym kraju od odzyskania niepodległości do końca stulecia. Ryzykowna, ale i kusząca formuła, sprawdziła się. Książka spotkała się z dobrym przyjęciem, czego potwierdzeniem była – poza szybkim rozejściem się nakładu i kolejnymi omówieniami – bardzo duża liczba zgłoszeń do następnej publi...
Praca przedstawia postać Romualda Rajsa "Burego", która dzieli Polaków i Białorusinów niemal od siedemdziesięciu lat. Konflikt dotyczy jego działalności w podziemiu zbrojnym, kiedy dowodzony przez niego oddział dopuścił się pacyfikacji kilku białoruskich wsi oraz rozstrzelania furmanów. Ma on charakter symboliczny, jego istotą jest spór o to, czyja pamięć jest "prawdziwa", "jedyna" i "słuszna", bo przecież "pamięć żąda rozstrzygnięć: zdrajca czy bohater, łotr czy święty, praw...
Drugi obieg w PRL do niedawna należał do tematów rzadko poruszanych przez badaczy. Zazwyczaj był tylko krótko wzmiankowany przy okazji opisu historii poszczególnych grup opozycyjnych, a odrębne artykuły na jego temat miały najczęściej charakter faktograficzny i przyczynkarski. […] Chcąc przyczynić się do rozwoju badań nad tym zagadnieniem, Biuro Edukacji Publicznej IPN zorganizowało wiosną 2012 r. międzynarodową konferencję naukową "Drugi obieg wydawniczy w PRL na tle histor...
Działania operacyjne Służby Bezpieczeństwa PRL wobec ludności ukraińskiej były determinowane wytycznymi kształtującymi politykę narodowościową i wyznaniową państwa, zobowiązaniami przyjętymi przez peerelowskie organy bezpieczeństwa w ramach współpracy z „bratnimi” służbami specjalnymi (przede wszystkim z KGB), standardową ochroną państwa przed działalnością obcych wywiadów, nieprzychylnym nastawieniem władz do ludności niepolskiej i stygmatyzacją Ukraińców wynikającą z tragic...
Książka wybitnego znawcy problematyki gospodarczej w PRL rzetelnie prezentuje obraz polskiej gospodarki w latach 1944–1989. Konsekwentnie zrealizowany układ problemowy przybliża czytelnikowi następujące kwestie: system gospodarki centralnie planowanej i zarządzanej, politykę ekonomiczną podporządkowaną nierealnej doktrynie, tzw. socjalistycznej industrializacji, problemy rolnictwa, zdominowane przez Związek Radziecki stosunki gospodarcze z zagranicą, zastąpienie handlu rozdzi...
Wiek XX należał do najtrudniejszych w dziejach państwa i narodu polskiego. Niełatwo ten okres opisać, tym bardziej w syntetycznym skrócie. Naszym zamierzeniem było przedstawienie najnowszej historii Polski taką, jaką była. Bez narodowej mitologii, przedstawiającej losy Polaków wyłącznie w odcieniu heroiczno-martyrologicznym. Równocześnie jednak nie uważamy, aby Polacy musieli się swojej historii wstydzić. Przedstawiamy dzieje Polski niepodległej i tej, która przez długie lata...
W trzecim tomie serii „Symposia Archivistica” opublikowano materiały sympozjum naukowego „Standaryzacja archiwalnego opisu informacyjnego”, zorganizowanego 22–23 października 2015 r. w Olsztynie przez Instytut Pamięci Narodowej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu i Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie. Autorzy artykułów zamieszczonych w pracy podjęli kwestię standaryzacji opisu archiwalnego, korzystając przede wszystkim z doświadczeń metodycznych. Z jednej strony ...
Książka jest zbiorem referatów wygłoszonych przez młodych badaczy historii najnowszej na seminarium zorganizowanym w ramach czwartej edycji Letniej Szkoły Historii Najnowszej we wrześniu 2010 r. Teksty zostały pogrupowane w pięciu blokach tematycznych. Pierwszy poświęcony jest dziejom społecznym Polski, drugi dotyczy szeroko rozumianego zagadnienia pamięci historycznej, trzeci składa się z tekstów przedstawiających działalność wybranych instytucji oraz systemu prawnego PRL. C...
W ostatnich dwóch dekadach istnienia żelaznej kurtyny tysiące osób udowadniały codziennie, że intensywne kontakty między Wschodem i Zachodem są możliwe. Coraz więcej osób podróżowało między PRL i RFN, nawiązując osobiste znajomości. Kontakty te nabrały z czasem dynamiki, której władze komunistyczne nie mogły kontrolować. Dynamiki tej, widocznej zwłaszcza w okresie istnienia „Solidarności”, nie wyhamowało nawet wprowadzenie stanu wojennego. Znajomości zapoczątkowane w tym okre...
Ruch „Wolność i Pokój” był niewątpliwie jedną z najprężniejszych inicjatyw opozycyjnych końca lat osiemdziesiątych. Wniósł on nową jakość do niezależnej działalności. Jako jeden z pierwszyych zdecydował się na jawne akcje, świadomie rezygnując z konspiracyjnych reguł rządzących podziemiem solidarnościowym. Jego twórcy trafnie odczytywali aktualne tendencje i dostrzegali, że system jest coraz mniej represyjny; powstające w nim szczeliny starali się maksymalnie poszerzać. Stali...
Każdy z nas miał w swoim życiu styczność z nauką historii i świetnie zdaje sobie sprawę, że najlepiej zapamiętuje się te opowieści o przeszłości, które są ciekawie opowiedziane i wciągają od pierwszych stron. Współczesnej literaturze historycznej daleko bowiem do nudnych podręczników, a sama historia jest przecież pełna fascynujących wydarzeń i osób! W wielu wypadkach głos zabierają świadkowie tych ważnych chwil, dzięki czemu możemy poznać ich relacje i przeżycia “z pierwszej ręki”. Stąd wśród tytułów dotyczących historii znajdziecie sporo biografii, pamiętników czy wspomnień, takich jak dwutomowy “Gombrowicz. Ja, geniusz” Klementyny Suchanow, “Lachert i Szanajca” Beaty Chomątowskiej czy “Nieopowiedziane biografie. Polskie dzieci urodzone z powodu wojny” Jakuba Gałęziowskiego. Znaleźć można tu także wiele błyskotliwych podsumowań - jak “Krótka historia prawie wszystkiego” Billa Brysona lub “Zaginione królestwa” Normana Daviesa. Niektóre ebooki historyczne łączą się z reportażami i literaturą podróżniczą - jak chociażby “Cień jedwabnego szlaku” Colina Thurbona bądź “W oblężeniu. Życie pod ostrzałem na sarajewskiej ulicy” Barbary Demick. Wszystkie dostępne są na Woblink w różnych formatach, w tym epub, mobi lub pdf. Znajdziecie tutaj liczne przykłady historiografii - działu piśmiennictwa obejmującego na przykład kroniki. Dobrym przykładem jest tutaj “Historiografia XX wieku” Georga G. Iggersa. Interesują Was militaria i historia wojskowości? “50 idei, które powinieneś znać. Historia wojskowości” to świetne wprowadzenie do tego tematu.
Przeszłość zawiera w sobie niezliczoną ilość ciekawych historii, niewyjaśnionych zagadek i nieznanych wcześniej tajemnic, które odkrywają przed nami kolejni autorzy i autorki. Jak wybrać najlepsze dla siebie książki? Podpowiadamy! Jeśli ciekawi Was, jak wyglądało codzienne funkcjonowanie ludzi w dawnych wiekach, polecamy sięgnąć po serię “ Życie w średniowieczu” Frances Gies i Josepha Gies. Składają się nań: “Życie w średniowiecznym zamku”, “Życie w średniowiecznej wsi”, “Życie w średniowiecznym mieście”, “Życie średniowiecznej kobiety”, “Życie średniowiecznej rodziny” oraz “Życie średniowiecznego rycerza”. Znajdziecie je wszystkie na Woblink jako ebooki (epub, mobi, pdf). A może lubicie rozwiązywać zagadki kryminalne? Świetnie! Sięgnijcie po “Wszystkie trupy prowadzą do Rzymu. Kryminalne zagadki starożytnych” Emmy Soulthon. Całościową historię człowieka na Ziemi zawarł w swojej bardzo znanej książce “Sapiens. Od zwierząt do bogów” Yuval Noah Harari. Z kolei analizę dotyczącą przede wszystkim współczesnej sytuacji politycznej zawarł w swojej “Drodze do niewolności” Timothy Snyder. Interesują Was losy kobiet w różnych, kluczowych momentach historii Polski? Właśnie dla Was są ebooki autorstwa Anny Herbich, takie jak “Dziewczyny z Wołynia”, “Dziewczyny z Powstania”, “Dziewczyny z Solidarności” czy “Dziewczyny ocalałe”. Szukajcie ich na Woblink jako książek papierowych, audiobooków bądź ebooków (epub, mobi, pdf)!
Wiele popularnych ebooków historycznych opowiada o przeszłości naszego kraju. Jednym z najbardziej znanych światowych historyków zajmujących się tym tematem jest Norman Davies. Jego “Boże igrzysko. Historia Polski” stanowi obecnie w zasadzie już klasyczne opracowanie tego zagadnienia. Podobnie jest w wypadku jego “Powstania 44”, które zostało opublikowane w 60. rocznicę Powstania Warszawskiego. Wydarzenie to zostało umieszczone w szerokim kontekście okresu 1939-1956 i stanowi cenny wkład w debatę toczoną wokół tego zrywu. Z tym trudnym temat mierzy się także Magda Łucyan w swojej książce “Powstańcy. Ostatni świadkowie walczącej Warszawy”. O innych momentach z historii Polski opowiadają także między innymi Iwona Kienzler i jej “W oparach absyntu. Skandale Młodej Polski”, “Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie” Cezarego Chlebowskiego, “Zawodowe dziewczyny. Prostytucja i praca seksualna w PRL” Anny Dobrowolskiej, “Kroków siedem do końca. Ubecka operacja, która zniszczyła podziemie” Piotra Lipińskiego czy “Wymazana granica. Śladami II Rzeczpospolitej” Tomasza Grzywaczewskiego. Klasyczną już pozycją dotyczącą różnych epok w historii naszego kraju są książki Pawła Jasienicy. Jego “Polska Jagiellonów”, “Polska Piastów” czy “Myśli o dawnej Polsce”, a także wiele innych tytułów zajmujących się historią Polski znajdziecie na Woblink między innymi jako ebooki (epub, mobi, pdf)!
Wiele ważnych tytułów z gatunku literatury historycznej skupia się na innej lub szerszej perspektywie niż dzieje Polski, na przykład na historii Europy. Jednym z najbardziej monumentalnych dzieł wspomnianego już Normana Daviesa jest jego trzytomowa “Europa. Rozprawa historyka z historią”, która od momentu publikacji pierwszego tomu w 1996 roku wywołuje liczne debaty. Niektóre książki łączą w sobie cechy literatury historycznej i reportażu - tak dzieje się na przykład w wypadku wydanego nakładem Wydawnictwa Czarne tytułu “Gorsze dzieci Republiki. O Algierczykach we Francji” Ludwiki Włodek. O historii Stanów Zjednoczonych opowiada między innymi “Droga do wyzwolenia. Scjentologia, Hollywood i pułapki wiary” Lawrence’a Wrighta czy “Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od 1492 roku do dziś” Howarda Zinna. Szeroką perspektywę proponuje także znany brytyjski historyk Eric Hobsbawm w książce “Wiek skrajności. Spojrzenie na krótkie XX stulecie”. Wiele dzieł literatury historycznej skupia się historii nowożytnej, zwłaszcza na okresie II wojny światowej, opowiadając o obozach zagłady - są to na chociażby “Płakaliśmy bez łez. Relacje byłych więźniów z żydowskiego Sonderkommando w Auschwitz” Gideona Griefa, “Noc” Eliego Wiesela czy “Leningrad. Tragedia oblężonego miasta 1941-1944” Anny Reid. Niejedno wydarzenie, osoba lub perspektywa do dziś pozostawałyby w ukryciu gdyby nie dociekliwość licznych autorów i autorek pozycji historycznych - zapoznajcie się z ich dziełami z pomocą Woblinka!
Literatura historyczna pełna jest pozycji, które zajmują się różnymi epokami - od starożytności po współczesność. Jeśli interesują Was najdawniejsze czasy, a przy tym chcecie dowiadywać się o nich jak najwięcej w lekkiej formie, sięgnijcie po “Jak przeżyć w starożytnym Rzymie” L. J. Trafford, “Jak przeżyć w starożytnej Grecji” Roberta Garlanda czy “Jak zmieścić całą starożytność w jednej windzie” Theodore’a Papakostasa. A może wolicie nieco bardziej naukowe opracowania? “Mity, rytuały i polityka Inków” Jana Szemińskiego i Mariusza Ziółkowskiego lub “Historia Korei” Joanny Rurarz są właśnie dla Was! Wiele z tych pozycji opiera się na wiedzy zdobytej dzięki archeologii i jej odkryciom. Taka sytuacja ma miejsce na przykład w książce “Pierwsze słowo. Narodziny mowy i pisma” Martina Kuckenburga z serii “ Rodowody cywilizacji”. Bardziej interesuje Was średniowiecze? “Przeżyj rok w średniowieczu” Tillmanna Bendikowskiego, “Długie średniowiecze” Jacquesa Le Goffa, “Czasy katedr. Sztuka i społeczeństwo 980-1420” George’a Duby bądź “Jesień średniowiecza” Johana Huizingi czekają na Was na Woblink jako książki papierowe, audiobooki i ebooki (epub, mobi, pdf)!
Najsłynniejsi i zupełnie nieznani bohaterowie, największe i nigdy dotąd nie opowiedziane bitwy, szalone rewolucje i ciche, codzienne życie - to wszystko znajdziecie na kartach książek historycznych. Starożytność, średniowiecze, nowożytność - bez względu na to, która epoka interesuje Was bardziej, czeka na Was mnóstwo tytułów! Dzięki nim nie tylko lepiej poznacie przeszłość, ale także łatwiej będzie Wam zrozumieć teraźniejszość. Zarówno naukowe opracowania, jak i reportaże, biografie czy powieści historyczne - to wszystko czeka na Was na Woblink w postaci książek papierowych, audiobooków oraz ebooków (epub, mobi, pdf).
