Niniejszy tom to monografia zbiorowa dająca kompleksowe spojrzenie na historię polskiej prasy, a także fragment dziejów PRL – okres odwilży lat 1955–1958. Publikacja przedstawia również nowe wątki lub znane wcześniej powierzchownie. Zawiera analizę polityki władz oraz różnych agend partyjnych i rządowych wobec prasy, ukazuje sytuację dziennikarzy i ich punkt widzenia. Opowiada historię wielu tytułów i skupionych wokół nich środowisk, wreszcie kładzie duży nacisk na odmienną p...
Artykuły składające się na tom „W drodze do władzy. Struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji Sowieckiej i ZSRS wobec Polski (1917–1945)” dotyczą szeroko rozumianej polityki struktur w ZSRR wobec Rzeczpospolitej. Prowadziły one ekspansywną działalność, dążąc do przejęcia władzy w Polsce przez komunistów. Historycy z Polski, ZSRR oraz z innych państw bloku wschodniego z powodu ograniczeń wynikających z polityki historycznej nadzorowanej przez Kreml nie mieli możliwośc...
Poza omówieniem kształtowania się ustawodawstwa w dziedzinie ścigania i karania zbrodni przeciwko pokojowi, zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości, w ramach których mieściły się zbrodnie niemieckie, w t. 1 zamieszczone zostały tabele, mapy i teksty źródłowe. W tabelach odnaleźć można konkretne osoby oskarżone o popełnienie zbrodni niemieckich w poszczególnych powiatach Kraju Warty z uwzględnieniem wymiaru zasądzonej kary. Wprowadzeniem do omawianego zagadnienia jest ...
Książka "Dzieje najnowsze w literaturze polskiej" świetnie wypełni swą podstawową funkcję: z pożytkiem sięgną po nią nauczyciele, którzy będą poszukiwać inspiracji, jak najlepiej poprowadzić lekcję o książkach dotąd w praktyce edukacyjnej nieobecnych. Poloniści zaczerpną także z zamieszczonych w zbiorze szkiców wiele wzorów lektury – odpowiedzialnej, dociekliwej, odkrywczej. W szerszym planie książka ta może uzmysłowić, jak intrygującą przygodą intelektualną i duchową może by...
„Jeden z jedenastu. Wspomnienia z internowania i uwięzienia 1982–1984” to wspomnienia, dziennik i prywatna korespondencja z lat 1982–1984 Andrzeja Rozpłochowskiego – jednego z przywódców śląsko-dąbrowskiej Solidarności, przewodniczącego MKZ Katowice oraz członka władz krajowych NSZZ „Solidarność”.
Książka Wojciecha Kudyby jest całościowym ujęciem poezji Jana Polkowskiego, ukazanej jako wybitne osiągnięcie artystyczne, będące dziełem sztuki, a zarazem przejmującym zapisem świadka historii. Polkowski okazuje się poetą, który potrafi poddać analizie i refleksji los nie tylko swój, lecz także wspólnot, do których przynależy: rodziny i narodu. Kudyba kompetentnie i przekonująco, a nierzadko odkrywczo pokazuje, że doświadczenie historyczne modeluje kształt tej poezji tematyc...
Monografia jest podsumowaniem działalności sądownictwa specjalnego w dziedzinie zbrodni niemieckich, które zostały popełnione na terenie Kraju Warty czyli jednostki administracyjnej utworzonej przez okupanta niemieckiego w ramach ziem wcielonych do III Rzeszy. Poza omówieniem kształtowania się ustawodawstwa w dziedzinie ścigania i karania zbrodni przeciwko pokojowi, zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości, w ramach których mieściły się zbrodnie niemieckie, w t. 1 zam...
Publikacja Wiara i Niepodległość. Religijne i patriotyczne tradycje terenów diecezji sosnowieckiej (XIX-XX wiek) – efekt współpracy diecezji sosnowieckiej i katowickiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, z jednej strony wpisuje się w obchody stulecia niepodległości, a z drugiej pokazuje we właściwej perspektywie bardzo różnorodną, skomplikowaną historię różnych ziem, znajdujących się w granicach diecezji sosnowieckiej. Diecezja ta, powołana w 1992 r., obejmuje tereny z ba...
Obszar Zachodni AK-DSZ-WiN to historia wyjątkowej pod względem jakościowym struktury konspiracji poakowskiej, która na poziomie komendy starała się wypracować swój własny model funkcjonowania – różny od znacznie silniejszych Obszarów Centralnego i Południowego DSZ-WiN. Opierał się on na elitarnych placówkach wywiadowczych – odpowiadających w ogólnym zarysie koncepcji gen. S. Tatara. Jak w soczewce, w historii tego obszaru uwidoczniły się wszystkie mankamenty funkcjonowania ko...
Publikacja przybliżająca postać Gustawa Morcinka, posła na sejm PRL w latach 1952-1956 i jego zmaganie z rzeczywistością tamtego okresu przez pryzmat dotąd niepublikowanych dokumentów. Widzi się pewien – w istocie dramatyczny – aspekt pełnienia przez Morcinka funkcji posła. Część bowiem prezentowanych w zbiorze listów stanowią pisma odmowne – odpowiedzi na jakieś prośby, te zaś odpowiedzi niejednokrotnie dowodzą wręcz nieskuteczności interwencji poselskich Morcinka, co upr...
Solidarność Walcząca była jedną z najważniejszych organizacji antykomunistycznych, które działały w Polsce w latach osiemdziesiątych XX wieku. Na tle innych formacji opozycyjnych ostatniej dekady PRL wyróżniała się stosowaniem radykalnej frazeologii (a niekiedy również metod działania), szczególną dbałością o zasady konspiracji, bezkompromisowością wobec władz oraz programem, w którym kreślono wizję demontażu systemu komunistycznego. Jej członkowie i sympatycy byli bardzo akt...
W dotychczasowej literaturze poświęconej Zawierciu, mimo upływu kilkudziesięciu lat od opisywanych wydarzeń, dzieje Policji Państwowej zostały bądź to w ogóle pominięte, bądź też ukazane w formie nad wyraz szczątkowej. Celem publikacji jest uzupełnienie wspomnianej luki poprzez przedstawienie stanu organizacyjnego Policji Państwowej w powiecie zawierciańskim w latach 1927-1939, prowadzonych przez nią działań związanych z utrzymaniem porządku i zwalczaniem przestępczości, i wr...
Tom ósmy Pro memoria obrazuje – z perspektywy prymasa Wyszyńskiego – sytuację Kościoła w PRL w okresie narastającego napięcia w obrębie stosunków wyznaniowych. Zapiski prymasa, rejestrujące prawny i faktyczny status Kościoła, uwarunkowania jego działalności, codzienność życia duchowieństwa, inteligencji polskiej i przeciętnych ludzi, stanowią cenne świadectwo epoki oraz nieobojętny dla dyskursu historiograficznego głos w sprawie okresu gomułkowskiego, który nierzadko bywa ide...
Kolejna publikacja wydana we współpracy Uniwersytetu Łódzkiego z Instytutem Pamięci Narodowej, która wpisała się w cykl książek poświęconych wybitnym polskim historykom, działaczom społeczno-politycznym i publicystom. Tym razem wydobyty z zapomnienia został przedstawiciel panteonu polskich uczonych na emigracji – profesor Henryk Paszkiewicz, wybitny uczony wierny idei ciągłości państwa polskiego i zasadzie legalizmu zgodnego z konstytucją z 1935 roku. W publikacji zaprezento...
Teksty zebrane przez ks. dr. Adama Szota stanowią bardzo interesujące źródło do badań nad historią Polaków zamieszkałych na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej, które zostały zagarnięte przez Związek Sowiecki w wyniku agresji 17 września 1939 r. Mamy tu do czynienia z pamiętnikami osób, które w wyniku wojny trafiły do więzień i łagrów sowieckiej Rosji, a później w wyniku układu Sikorski-Majski opuściły „nieludzką ziemię” i przez Bliski Wschód dotarły do Europy. Ich wartoś...
Praca o udziale 163. rezerwowego pułku piechoty w kampanii polskiej 1939 r. jest szczególna, prezentuje bowiem historię oddziału funkcjonującego zaledwie piętnaście dni. Został on zorganizowany na czas wojny – wcześniej nie istniał. Był jednym z pułków rezerwowych zmobilizowanych przez Korpus Ochrony Pogranicza – formację działającą w II Rzeczypospolitej w latach 1924–1939, przeznaczoną do ochrony jej granic, w tym granicy polsko-sowieckiej. 163. pułk utworzono 27 sierpnia 1...
Cezura początkowa wybranego do badań okresu związana jest z upadkiem stalinizmu w Polsce, natomiast końcowa zbiega się z kresem najbardziej siermiężnego, poststalinowskiego autorytaryzmu, którego symbolem był sprawujący wówczas władzę w państwie Władysław Gomułka. Chronologia ta wyznacza zarazem okres względnej stabilizacji systemu politycznego, jaka zaistniała pomiędzy kryzysem politycznym z października 1956 r. a masakrą robotników Wybrzeża z grudnia 1970 r. i związanymi z ...
Historia żołnierza-fotografa Tadeusza Rożka (1897–1940), jednego z wielu Polaków, których losy spięte były światowym konfliktem zwanym Wielką Wojną, czasami II Rzeczypospolitej i początkiem II wojny światowej. Jego pasja – fotografia, uprawiana od lat młodzieńczych i towarzysząca mu na frontach I wojny światowej stała się inspiracją do powstania albumu, poświęconego fotografii wojennej oraz losom Tadeusza Rożka – ofiary zbrodni katyńskiej
NSZZ „Solidarność”, powstały w konsekwencji fali strajków latem 1980 r., odegrał niezwykle istotną rolę nie tylko w najnowszej historii Polski, ale i naszej części Europy. To fenomen w historii nie tylko Europy, ale także świata. Dlatego to fenomenalne zjawisko społeczne i polityczne pilnie warto i trzeba dokumentować, badać, opisywać, a następnie ustalenia historyków i innych badaczy popularyzować w społeczeństwie. Encyklopedia Solidarności. Opozycja w PRL 1976–1989, której ...
Wydawnictwo zawiera edycję 194 relacji, dotyczących pomocy udzielanej Żydom przez Polaków na terenie dystryktu warszawskiego Generalnego Gubernatorstwa w latach 1939–1945. Materiały te – obecnie przechowywane w zasobie Archiwum Instytutu Pa-mięci Narodowej - zostały zgromadzone przez Główną Komisję Badania Zbrodni Hitle-rowskich w Polsce, w ramach wieloletniego śledztwa, prowadzonego przez prokuratora Wacława Bielawskiego. Autorami świadectw są zarówno Polacy, jak i ocaleni z...
Dziennik „Staszka” to autentyczny zapis wydarzeń z okresu kilku miesięcy (od czerwca do października 1943 r.) służby młodego człowieka w szeregach Armii Krajowej, w owianych sławą Zgrupowaniach Partyzanckich AK „Ponury”. Dwa zeszyty zapisków odnalezione zostały przez Niemców w plecaku Autora, poległego 14 października 1943 r. Przetłumaczone na język niemiecki, przetrwały II wojnę światową. Odnalezione po latach i ponownie przetłumaczone na język polski, w niezwykły i dotychc...
Normatywy Wojskowej Służby Wewnętrznej (1957–1990) to edycja dokumentów wybranych i opracowanych przez Bartosza Kapuściaka z Oddziału IPN w Katowicach, ukazująca działalność WSW w szerszym spectrum od zaprezentowanego w poprzednim tomie serii „Normatywy aparatu represji” (tom 2), który poświęcony był działaniom operacyjnym i ewidencji kontrwywiadu wojskowego PRL (Instrukcje pracy kontrwywiadowczej Wojskowej Służby Wewnętrznej wraz z instrukcjami prowadzenia dokumentacji i ewi...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
