Losy samozwańczego oficera WP, kawatermistrza V Odcinka Wachlarza, dowódcy Ośrodka Dywersyjego Nr 24 i dowódcy oddziału Specjalnego Garnizonu Miasta Wilna w Okręgu Wileńskim na Wileszczyźnie, a od 1945 r. w Polsce centralnej. Po aresztowaniu przez UB w 1949 r. poszedł na współpracę jako informator i TW, którą kontynuował do 1990.
Niniejszy, drugi w kolejności, tom tej serii prezentuje dokumenty wytworzone przez jedną z najmniej znaczących Okręgowych Delegatur Rządu - ODR Ciechanów. Znajdują się one w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie. Znajdujemy w nich wszechstronny obraz działalności polskiej tajnej administracji oraz niemieckich władz okupacyjnych na obszarze północnych powiatów województwa warszawskiego, włączonych przez okupanta niemieckiego w granice III Rzeszy. W tomie zamieszczon...
Czesław Szurmiak (1917-1993) - w 1939 r. ukończył Szkołę Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu. Wziął udział w kampanii wojennej w składzie 23. Pułku Ułanów Grodzieńskich w Armii Odwodowej "Prusy". Podczas II wojny światowej był oficerem szkoleniowym i dywersji w Komendzie Obwodu ZWZ-AK Łańcut. Po wkroczeniu Armii Czerwonej nie zgłosił się do poboru, co w połączeniu z przynależnością do AK spowodowało, że został aresztowany przez komunistyczny aparat represji. W celi więzienia ...
II wojna światowa to jedna z najistotniejszych cezur w historii. Największy w dziejach konflikt i towarzyszące mu zbrodnie pochłonęły życie milionów istot ludzkich. Doświadczenie lat 1939–1945 odciska swoje piętno na kolejnych pokoleniach, które żyją w świecie politycznie i mentalnie ukształtowanym przez wynik tamtych zmagań. Te sześć lat od ponad osiemdziesięciu jest stale obecne w ludzkiej pamięci. Nawiązania do czasu Zagłady pojawiają się w literaturze, filmie, muzyce. Bad...
Komiks opowiada o Wincentym Witosie, premierze rządu polskiego od 24 lipca 1920 do 13 września 1921 roku, a więc w okresie wojny polsko-bolszewickiej i decydującej o jej przebiegu bitwy warszawskiej. Pokazuje barwne postaci czołowych wówczas polityków i wojskowych, a także wydarzenia rozgrywające się nie tylko w gabinetach rządowych czy na sali sejmowej, lecz także na froncie wojny.
Na publikację składa się 121 dokumentów wytworzonych w Komitecie Wojewódzkim PZPR w Katowicach i w podległych mu instancjach terenowych. Pozwalają one na zapoznanie się z polityką emigracyjną prowadzoną na obszarze woj. katowickiego w latach 1970–1978. Wybór dokumentów poprzedzono wstępem, w którym omówiono politykę migracyjną i narodowościową realizowaną na Górnym Śląsku w czasach PRL.
Publikacja jest naukowym opracowaniem drogi życiowej bp. Bolesława Kominka od jego urodzenia w 1903 r. do objęcie rządów w diecezji wrocławskiej w 1956 r. To w tym okresie należy szukać genezy dokonań kard. Kominka, m.in. działań na rzecz uznania zachodnich granic Polski po wojnie, proces pojednania polsko-niemieckiego (inicjator i współautor „Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich”), stabilizację administracji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych, inte...
Publikacja zbiorowa, której tematem przewodnim jest historia Warszawy w okresie wojny polsko-bolszewickiej. Pomieszczone w niej artykuły obejmują szeroki zakres problematyki - historię militarną, polityczną i społeczną, historię wychowania, a także badania archeologiczne. Ukaże się w serii "Warszawa Niepokonana"
Rozliczenie zbrodni popełnionych w czasie II wojny światowej przez Niemców oraz współpracujące z nimi osoby było jednym z najtrudniejszych zadań, przed którymi stanęli przedstawiciele legalnych władz Rzeczypospolitej na emigracji, a następnie polscy działacze komunistyczni, przygotowujący się od 1943 r. do przejęcia rządów w powojennej Polsce. W związku z tym, że przywództwo w kraju objęli ostatecznie – dzięki wsparciu ZSRS – członkowie partii komunistycznej, to właśnie oni w...
Generał Władysław Anders zajął trwałe miejsce w panteonie narodowym wśród najwybitniejszych wodzów polskich XX w. Sławę przyniosła mu kampania włoska trwająca kilkanaście miesięcy. Droga do chwały wiodła przez I Korpus Polski w Rosji, powstanie wielkopolskie, wojnę z bolszewikami, boje wrześniowe 1939 r. Znaczyły ją Krzyże Walecznych, Virtuti Militari i liczne rany odniesione w walce. Wielu jego zwycięstwom nie towarzyszył bitewny zgiełk, ale ich waga była nie mniejsza od tyc...
Publikacja ma celu ukazanie specyfiki systemu prawnego Polski ludowej oraz innych krajów tzw. bloku wschodniego. Przedstawiono m.in. zaangażowanie organów siłowych państwa w umacnianie ustroju komunistycznego, eliminowanie podziemia zbrojnego i opozycji politycznej. Opisano przykłady indywidualnych postaw sędziów, prokuratorów i adwokatów, a także przedstawicieli aparatu represji oraz rządzącej partii.
Celem niniejszej książki jest odpowiedź na pytanie, jak na tle stosunków między Szwecją a PRL sytuował się Szczecin – jedno z głównych miast portowych PRL. Dokładniej chodzi o ustalenie: jakie miejsce Szczecin zajmował na szwedzkiej mapie politycznej i gospodarczej w regionie Morza Bałtyckiego? Co właściwie było przedmiotem zainteresowania Szwedów (nie tylko personelu dyplomatycznego i konsularnego)? Skąd czerpano wiedzę na temat poszczególnych zagadnień oraz jakie problemy w...
Publikacja będąca pokłosiem ogólnopolskiej konferencji naukowej „Partyjne kierownictwo w terenie. Aspekty funkcjonalne aktywności PZPR na szczeblu lokalnym”, zorganizowanej w 2019 r. w Ustroniu, w której wzięli udział badacze związani z kilkoma instytucjami naukowymi – m.in. Instytutem Pamięci Narodowej, Uniwersytetem Opolskim, Muzeum Śląskim w Katowicach, a także badacze bez instytucjonalnej afiliacji. Zebrane w tomie teksty ukazują mozaikowy obraz funkcjonowania PZPR jako r...
Oddawany w ręce czytelników tom ma za zadanie przybliżyć podejście hierarchii Kościoła katolickiego do rzeczywistości politycznej Polski „ludowej”. Celem publikacji jest przedstawienie położenia biskupów w realiach komunistycznej władzy. Chodzi nie tylko o zaprezentowanie ich problemów i poglądów na sytuację powojenną Polski, lecz także o przybliżenie tego, w jaki sposób duchowieństwo, wierni i władze komunistyczne oceniali postawę danego kapłana. W tomie znalazły się studia ...
Monografia więzienia NKWD w Toszku w powiecie gliwickim. Więzienie działało od maja do listopada 1945 r. Przetrzymywano w nim ok. 5 tys. osób, głównie mieszkańców Saksonii, Brandenburgii, Dolnego i Górnego Śląska, zatrzymanych w ramach akcji tzw. oczyszczania tyłów. Część osadzonych przywieziono do Toszka z więzienia NKWD w Budziszynie (Bautzen). Zakład mieścił się w budynkach szpitala psychiatrycznego, w którym wcześniej Niemcy przetrzymywali internowanych cywilów z Wielkiej...
Książka autorstwa historyka białoruskiego Anatola Wialikiego prezentuje badaczom polskim niedostępne i nieznane szerzej dokumenty z archiwów białoruskich, pozwalające z innej perspektywy spojrzeć na dzieje „polskiego eksperymentu” na sowieckiej Białorusi. Przekrojowa analiza polityki sowieckiej wobec Polaków obywateli sowieckich na przykładzie Dzierżyńskiego Narodowościowego Rejonu Polskiego zawiera liczne oryginalne ustalenia i tezy, choć poszczególne ujęcia interpretacyjne ...
W książce zostały zaprezentowane dzieła sztuki polskiej, które ukazują bogactwo i różnorodność motywów Bitwy Warszawskiej – od wielkoformatowych obrazów i projektów architektonicznych począwszy, na masowych, osiągających znaczne nakłady drukach, pocztówkach i kartkach żywnościowych kończąc. Ramy czasowe publikacji wyznaczają okres od pokonania wojsk bolszewickich u wrót stolicy Polski w sierpniu 1920 r. po rozpoczęcie II wojny światowej we wrześniu 1939 r. Celem książki nie j...
Fenomen poparcia, jakim cieszyła się „Solidarność” w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych, jest istotnym fragmentem intelektualnej i politycznej historii XX wieku, a przede wszystkim ostatniej dekady zimnej wojny. Z uwagi na skalę wsparcia dla „Solidarności” w latach 1980–1989 autor stawia tezę, że również społeczeństwa i niektóre rządy zachodnie miały swój udział w pokojowym procesie upadku komunizmu w Polsce i całym bloku wschodnim.
Monografia przedstawia sylwetki funkcjonariuszy Urzędu i Służby Bezpieczeństwa w powiecie lubińskim do 1975 r. w kontekście pytań o motywacje związane z podjęciem zatrudnienia, przyczynami zaangażowania i lojalności wobec komunistycznego aparatu represji. Zbudowany podczas służby kapitał społeczny, kulturowy i polityczny bez wątpienia wyróżnia tę grupę zawodową na tle ówczesnego społeczeństwa.
Książka oddawana w ręce czytelników zawiera teksty przygotowane przez prokuratorów Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Instytutu Pamięci Narodowej, uzupełnione dwoma artykułami prawników zatrudnionych w powołanym w 2019 r. Zespole ds. Badania Terroru Okupacyjnego na Ziemiach Polskich w Latach 1939–1945. Tematyka tomu obejmuje głównie postępowania karne, prowadzone w sprawach obejmujących swym zakresem zbrodnie popełnione przez Niemców i Sowietów podczas II w...
W 1956 r. zarówno w Polsce jak i na Węgrzech doszło do wystąpienia społeczeństwa przeciwko władzy komunistycznej. Na ulice stolicy Wielkopolski 28 czerwca wyszli robotnicy z największych w regionie zakładów pracy. Przez kilka godzin trwały walki, które zakończyło wejście do miasta wojska. Pokojowa manifestacja 23 października w Budapeszcie, podczas której głoszono poparcie dla zmian na szczycie władzy w Polsce, przerodziła się w powstanie. W Moskwie, wobec utraty zaufania Kre...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
