W okresie międzywojennym w Wojsku Polskim powstały dwie nowoczesne, w pełni zmotoryzowane jednostki. W założeniu ich pomysłodawcy ppłk. dypl. Stanisława Sadowskiego stanowiły odpowiedź na pancerne związki taktyczne sąsiadów II RP – III Rzeszy i ZSRS. Pierwszą z nich była zmotoryzowana 10. Brygada Kawalerii płk. dypl. Stanisława Maczka, drugą zaś, będąca przedmiotem niniejszej książki, Warszawska Brygada Pancerno-Motorowa, której dowódcą mianowany został płk dypl. Stefan Rowec...
Pamięć jest zagadnieniem wielowymiarowym i interdyscyplinarnym. W niniejszej publikacji został wyodrębniony i opisany jej wymiar polityczny. Książka przedstawia genezę, strukturę, funkcje i tożsamość zjawiska pamięci w życiu politycznym. Omawia naturę i nośniki pamięci, sposoby jej ogłaszania, opowiadania oraz interpretowania. Zostały tu scharakteryzowane zjawiska przypisywania i atrybucji pamięci przez podmioty indywidualne i zbiorowe. Sporo miejsca poświęcono roli pamięci w...
Okupację niemiecką ziem polskich rozpatruje się zazwyczaj przez pryzmat zbrodni, wysiedleń, dyskryminacji gospodarczej i masowych zapisów na niemiecką listę narodowościową. Często odsuwa się przy tym na plan dalszy jej najważniejszy element, czyli depolonizację sfery społecznej i kulturowej, której główny przejaw stanowiło wymazywanie z powszechnego użytku języka polskiego. To właśnie w tę politykę wpisywała się dokonana przez Niemców w 1942 r. zmiana nazw pomorskich miejscow...
Monografia więzienia NKWD w Toszku w powiecie gliwickim. Więzienie działało od maja do listopada 1945 r. Przetrzymywano w nim ok. 5 tys. osób, głównie mieszkańców Saksonii, Brandenburgii, Dolnego i Górnego Śląska, zatrzymanych w ramach akcji tzw. oczyszczania tyłów. Część osadzonych przywieziono do Toszka z więzienia NKWD w Budziszynie (Bautzen). Zakład mieścił się w budynkach szpitala psychiatrycznego, w którym wcześniej Niemcy przetrzymywali internowanych cywilów z Wielkiej...
Książka autorstwa historyka białoruskiego Anatola Wialikiego prezentuje badaczom polskim niedostępne i nieznane szerzej dokumenty z archiwów białoruskich, pozwalające z innej perspektywy spojrzeć na dzieje „polskiego eksperymentu” na sowieckiej Białorusi. Przekrojowa analiza polityki sowieckiej wobec Polaków obywateli sowieckich na przykładzie Dzierżyńskiego Narodowościowego Rejonu Polskiego zawiera liczne oryginalne ustalenia i tezy, choć poszczególne ujęcia interpretacyjne ...
W książce zostały zaprezentowane dzieła sztuki polskiej, które ukazują bogactwo i różnorodność motywów Bitwy Warszawskiej – od wielkoformatowych obrazów i projektów architektonicznych począwszy, na masowych, osiągających znaczne nakłady drukach, pocztówkach i kartkach żywnościowych kończąc. Ramy czasowe publikacji wyznaczają okres od pokonania wojsk bolszewickich u wrót stolicy Polski w sierpniu 1920 r. po rozpoczęcie II wojny światowej we wrześniu 1939 r. Celem książki nie j...
Zmasowane użycie służb specjalnych do zdobywania informacji z zakresu nauki, techniki, przemysłu, czy rynków surowcowych przez państwa komunistyczne po 1945 r. nie miało precedensu w historii instytucji wywiadu.
W latach siedemdziesiątych wywiad stanowił już istotny współczynnik postępu technologicznego i rozwoju gospodarczego Polski.
Setna rocznica Bitwy Warszawskiej stała się dla grona badaczy i specjalistów z zakresu problematyki kolejnictwa bodźcem do podjęcia tematu, który przybliżyłby potencjalnemu czytelnikowi mało znane, ale ważne karty z historii kolejnictwa. Zbiór artykułów dotyczy m.in. funkcjonowaniu kolei w Polsce, znaczeniu linii kolejowych, transportów oraz tranzytów materiałów wojennych, rozbudowie i rozwoju taboru PKP oraz pewnych aspektów walk pociągów pancernych.
ostatnich dwóch dekadach, dzięki dostępowi do materiałów zdeponowanych w archiwach IPN, pojawiły się liczne opracowania dotyczące zarówno struktur, kadr, jak i działalności poszczególnych jednostek UB/SB oraz służb wojskowych. Jednak na poziomie lokalnym, w odniesieniu do historiografii dotyczącej Pomorza Zachodniego, wciąż brakuje syntetycznych opracowań, które wypełniłyby tę niełatwą, specjalistyczną niszę. Szczególnie widoczny jest brak wydawnictw omawiających podstawy: st...
Historia oddziału Konspiracyjnego Wojska Polskiego o kryptonimach „Jastrzębie” i „Oświęcim” ppor. Alfonsa Olejnika „Babinicza”, działającego w latach 1946-1947 r. między Wieluniem a Częstochową. Autor przedstawia dzieje oddziału na tle historii KWP, a także rysuje społeczno-polityczny portret zbiorowy kilkudziesięciu partyzantów: ich indywidualne losy, ich poglądy, motywacje, stosunek wobec PSL i komunistów, konspiracyjną codzienność a także ich dalsze losy, w tym represje i ...
Reedycja zbioru wspomnień "więźniów ideowych" - żołnierzy walczących o niepodległość Polski w latach 1914-1921 i więzionych m.in. w obozach w Werlu, Hawelbergu, Szczypiornie, Beniaminowie, Huszcie, Máramaros Sziget i innych - opublikowanych po raz pierwszy w latch 1927 (tom I) i 1928 (tom II) z inicjatywy Komitetu Organizacyjnego Zjazdu Byłych Więźniów Ideowych z lat 1914–1921.
Pytanie jakie każdy fan klubu i znawca historii regionu powinien sobie zadać brzmi: co wiem o historii „Dumy Pomorza”? Z socjologicznego punktu widzenia ciekawe byłyby również badania na temat tego, ilu kibiców interesuje się swoim klubem w sposób kompleksowy, ogarniając nie tylko teraźniejszość, czyli bieżące wyniki i ruchy kadrowe klubu, a ilu jest zorientowanych w tematyce przeszłości swojego zespołu, jego historii oraz różnych społeczno-polityczno-gospodarczych uwarunkowa...
Dwutomowe opracowanie Jana Sienkiewicza obejmuje całość zachowanych obiektów cmentarnych rejonu/powiatu wileńskiego. Jest opisem i wyjaśnieniem kwestii etniczności (polskości) obszaru, zbadaniem brzmienia/zapisów/etnogenezy nazwisk charakterystycznych dla badanego terenu i wreszcie niezastąpionym źródłem do poszukiwań osobowych dla dzisiejszych mieszkańców Wileńszczyzny, ale chyba przede wszystkim dla rodzin mieszkających w powojennej Polsce i oderwanych od miejsc rodzinnych....
Niniejszy tom pokonferencyjny jest kontynuacją wcześniejszego wydawnictwa ("Rok 1918 na Gónym Śląsku. Przełom społeczno-polityczny i jego konsekwencje", red. S. Rosenbaum, Warszawa-Katowice-Gliwice 2020), zapowiada również kolejne tomy, które aktualnie są w przygotowaniu. Celem serii jest stworzenie próby monografii lat 1918-1922 na Górnym ŚLąsku, a więc w okresie polsko-niemieckiego konfliktu o ten region. Historia Górnego Śląska po I wojnie światowej dysponuje ogromną liter...
Niniejsze opracowanie Jana Sienkiewicza, stanowiące pełną inwentaryzację pochówków polskich na terenie rejonu wileńskiego, jest owocem jego wieloletnich, żmudnych i szczegółowych badań, poszukiwań oraz dokumentacji. Autor wykonał ogromną pracę w terenie, dokonując spisu z natury inskrypcji nagrobnych i sporządzając dokumentację fotograficzną. Nie ograniczył się jedynie do ewidencji, lecz obydwa tomy swojej publikacji poprzedził wstępami – ciekawymi analizami i systematyką zar...
Książka jest kolejną monografią przygotowaną przez rzeszowski Oddział Instytutu Pamięci Narodowej, tym razem opisującą działalność jednego z terenowych ogniw bezpieki – Urzędu Bezpieczeństwa w Tomaszowie Lubelskim. W pracy nacisk położono przede wszystkim na odtworzenie struktury organizacyjno-kadrowej i przedstawienie głównych kierunków działań operacyjnych tomaszowskiego UB ze szczególnym uwzględnieniem zwalczania silnego na tym terenie podziemia niepodległościowego. W opra...
Publikacja jest poświęcona szerokiej problematyce dotyczącej czynów prawnie zabronionych w wojsku i służbach mundurowych w Polsce XX w. Myślą przewodnią było naświetlenie tej problematyki z różnych pozycji badawczych. Optyka wojskowego prawa karnego i prawa karnego w ogólności stanowiła punkt wyjścia do przedstawienia zarówno jednostkowych przypadków wykroczeń, jak i szerokich analiz oraz krytycznych ocen zjawisk takich jak dezercja, szpiegostwo i inne. Stąd w publikacji zost...
Na temat bolszewizmu i systemu sowieckiego wypowiadali się przedstawiciele wszystkich właściwie kierunków polskiej myśli politycznej. Najsłabiej sprawy te zaprzątały uwagę elit ruchu ludowego. Pierwsze opinie przyniósł już rok 1918. Nowe wypowiedzi pojawiły się w 1919, a więc już w realiach niewypowiedzianej wojny polsko-sowieckiej, oraz w 1921, roku zawarcia polsko-sowieckiego pokoju w Rydze. Ufamy, że wybór pozycji do niniejszej antologii jest w miarę możliwości reprezentat...
Drugi tom publikacji pt. "Leksykon bezpieki. Kadra kierownicza aparatu bezpieczeństwa (1944–1956)" zawiera pięćdziesiąt artykułów biograficznych dotyczących funkcjonariuszy centrali RBP, MBP, KdsBP i MSW, którzy w latach 1944–1956 pełnili w nich funkcje kierownicze. Publikowane biogramy opracowane zostały na podstawie szerokiej kwerendy archiwalnej oraz dostępnej literatury przedmiotu. Dzięki temu, oprócz szczegółowych informacji na temat przebiegu służby tych osób, czytelnik...
Latem 1980 r. władze komunistyczne były zmuszone pójść na ustępstwa wobec strajkujących robotników i podpisać z nimi porozumienia, dzięki czemu kilka tygodni później powstał Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. Było to jednak tylko krótkotrwałe ustępstwo taktyczne. Nic zatem dziwnego, że Służba Bezpieczeństwa podjęła działania wymierzone przeciw nowo utworzonemu związkowi. Funkcjonariusze SB stanęli jednak przed trudnym zadaniem, ich przeciwnikiem – tak bowie...
W okresie międzywojennym Suwałki należały do z największych garnizonów Wojska Polskiego. W jego skład wchodziły pułk piechoty, dwa pułki kawalerii, dwa dywizjony artylerii, batalion KOP oraz służby. W książce została omówiona geneza i infrastruktura garnizonu, tworzące go jednostki, przebieg szkolenia i służby, a także oceny dokonywane przez przełożonych. Przedstawiono też prowadzoną przez wojsko działalność oświatową, wychowawczą, kulturalną i rywalizację sportową. Wiele mi...
Ruch Oporu Armii Krajowej (ROAK) jest dla zjawiska poakowskiej lokalnej konspiracji antykomunistycznej pojęciem wręcz symbolicznym. Dosłownie oznaczał bowiem potrzebę sporej grupy byłych żołnierzy Armii Krajowej, by stawić opór represjom rozpętanym przez sowiecki aparat bezpieczeństwa i polski reżim komunistyczny. Nieprzypadkowo też szyld ten zrobił zawrotną karierę na terenie praktycznie całej Polski. Używany był najczęściej przez lokalne grupy partyzanckie, zazwyczaj zamien...
Wspomnienia "Z pamiętnika internowanego" autorstwa Waldemara Mikulca są opisem przeżyć z internowania w okresie stanu wojennego młodego studenta polonistyki. Trafił on do ośrodków odosobnienia w Krakowie, Nowym Wiśniczu oraz Rzeszowie-Załężu. W swoich spisanych po zwolnieniu z internowania pamiętnikach opisał doświadczenia i życie codzienne od momentu zatrzymania 14 grudnia 1981 r., aż do 29 kwietnia 1982 r. Na łamach prezentowanych wspomnień zrelacjonowane zostały warunki ży...
