Co spowodowało, że Westerplatte urosło do rangi wrześniowego symbolu i stało się składnikiem kanonu historycznego Polaków? Jakie były przyczyny tego stanu rzeczy, jakie mechanizmy zadziałało? Kto i w jakim celu wywierał wpływ na kształtowanie i rozpowszechnianie wiedzy o obronie Składnicy? Jakie zasady rządziły procesem narastania wokół Westerplatte nowych sensów? Czym stała się pamięć o Westerplatte w kolejnych latach jej funkcjonowania? Autor, poszukując odpowiedzi na tak p...
W nocy z 20 na 21 sierpnia 1968 r. co najmniej 300 000 żołnierzy pięciu państw Układu warszawskiego, w tym 28 612 żołnierzy Ludowego wojska Polskiego, wkroczyło do Czechosłowacji. Tak zakończyła się praska wiosna, unikatowa próba demokratyzacji systemu komunistycznego. Niniejsza książka ukazuje spojrzenie Rosjan na inwazję – dowódców i szeregowych żołnierzy armii Radzieckiej, działaczy partii komunistycznej i dysydentów, oficerów służb specjalnych, artystów, zwykłych mieszkań...
Opracowane przez Cecylię Kutę wydawnictwo źródłowe to najnowsza publikacja dotycząca małopolskiej „Solidarności” w latach 1980–1989, zawierająca niemal dwieście różnorodnych dokumentów wytworzonych przez Służbę Bezpieczeństwa. W pierwszej części przedstawiono dokumenty Sprawy Obiektowej krypt. „Związkowcy”, która prowadzona była przez Wydział III-A/Wydział V SB KW MO w Nowym Sączu przeciwko strukturom NSZZ „Solidarność” na terenie tego województwa w latach 1980–1983. Dotychc...
Książka wnikliwie analizuje proces przemiany ustrojowej, rozpoczęty przy Okrągłym Stole, a zakończony powołaniem rządu Tadeusza Mazowieckiego. Kluczowym elementem transformacji były wybory czerwcowe 1989 roku.
Ich wynik ukazał siłę opozycji solidarnościowej i słabość obozu władzy; dla jednych był triumfem, dla drugich - gorzką lecją prawdy.
Grupy Oporu, zorganizowane w 1982 r. przez Teodora Klincewicza, przed 1980 r. współpracownika Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR" i drukarza „Robotnika", a po Sierpniu jednego z założycieli i przywódców Niezależnego Zrzeszenia Studentów, skupiały głównie młodzież. Różniły się od większości struktur podziemia tym, że planowały i przeprowadzały akcje spektakularne, budzące echo i komentarze, stwarzające wrażenie wielkiej siły i możliwości podziemia. Do znanych akcji Grup Oporu...
Pielgrzymki Jana Pawła II do Krakowa w oczach SB to książka ukazująca kulisy działań tajnej policji politycznej wobec papieża Polaka. Jest to pierwsza publikacja zbierająca tajne dokumenty bezpieki, opisujące proces przygotowywania się do przyjazdu Jana Pawła II do Małopolski, działania podejmowane w czasie jego obecności w Krakowie oraz ocenę pielgrzymek z punktu widzenia funkcjonariuszy komunistycznego aparatu represji. Rafał Łatka prezentuje unikatowy materiał źródłowy, kt...
Szczeciński Grudzień ’70 – Styczeń’ 71 to w powojennej historii miasta wydarzenie kluczowe. W opinii wielu to ono w znacznym stopniu formowało tożsamość jego mieszkańców, którzy po 1945 r. borykali się z problemem „nieswojego miejsca”, a samo miasto postrzegane było częstokroć jako przestrzeń, na ulicach której „kłębią się ludzkie atrapy”. Przywołany tu głos poetki był gorzki, nadzwyczaj, ale i on zmieni się po wydarzeniach z przełomu 1970/71 r. Kolejny tomik wierszy dedykowa...
Materiały archiwalne pozostałe po komunistycznym aparacie represji od dawna wzbudzają w społeczeństwie wiele emocji. Dotyczą one nie tylko informacji zawartych w aktach tajnej policji politycznej, ale również wiarygodności dokumentacji operacyjnej. Pomimo upływu czasu nie słabnie temperatura dyskusji związanej z tym tematem. W niniejszym tomie zebrano artykuły specjalistów, od wielu lat badających archiwalia UB/SB, którzy bez publicystycznych uproszczeń wskazują na podstawowe...
Ogniwo terroru to monografia lubelskiej placówki Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym. Autor opisuje struktury, zakes kompetencji i metody działania lokalnej komórki ogónopolskiej instytucji, która została powołana w celu przygotownaia gruntu pod nowy ustrój gospodarczy (i polityczny) w Polsce. Wbrew nazwie, podstawowym zadaniem komisji nie była walka z nieprawidłowościami w handlu i przemyśle, lecz zniszczenie prywatnej przedsiębiorczości....
Konfederacja Polski Niepodległej powstała w 1979 r. jako pierwsza od kilkudziesięciu lat partia polityczna niezależna od komunistów. Jej członkowie działali jawnie, domagając się przywrócenia państwu polskiemu niepodległości, dążyli do obalenia totalitarnego reżimu, negując sensowność jego reformowania. W książce „Konfederacja Polski Niepodległej w Krakowie 1979–1990. Wybór dokumentów” zgromadzono unikatowe dokumenty ukazujące działalność krakowskiej Konfederacji oraz do nied...
W publikacjach IPN dotyczących peerelu często przedstawiamy zagadnienia związane z funkcjonowaniem aparatu represji. Malwina Garyga ukazała ostatnie dziesięciolecie istnienia Komitetu Krakowskiego partii, która przez dziesięciolecia sprawowała realną władzę w ówczesnej Polsce. Interesujące jest, czym zajmowali się towarzysze z PZPR w okresie agonii swojego ugrupowania i systemu komunistycznego w naszej Ojczyźnie. W serii „Monografie" publikowane są książki poświęcone najnows...
Nienawiść, pojmowana jako cecha ludzkiej natury czy też jako czynnik stosunków społecznych, budziła zawsze tyleż fascynacji, co kontrowersji, mało kto przy tym wątpił w jej doniosłe znaczenie. Podobnie jak miłość, przyciągała uwagę artystów i uczonych. I historycy nie szczędzili jej zainteresowania, zastanawiając się, jaką rolę odgrywała w dziejach ludzkości.
Zamiast wstępu, fragment
Inwentarz archiwalny, jako najważniejsza i najpełniejsza z form pomocy archiwalnych sporządzana z reguły dla jednego zespołu archiwalnego, umożliwia korzystającemu z zasobów archiwalnych pozyskanie podstawowych informacji. Jest to możliwe dzięki odzwierciedleniu w inwentarzu układu materiałów archiwalnych w całym zespole. Opracowany Inwentarz zespołu archiwalnego Wojskowego Sądu Rejonowego w Szczecinie [1945] 1946–1955 [2008] stanowi niezbędne źródło informacji dla badaczy za...
W serii „Dokumenty” publikowane są nieznane dotychczas materiały archiwalne dotyczące najnowszej historii Polski. Pokazują one różne formy represji, jakich obywatele polscy doświadczyli w latach 1939–1989 ze strony władz nazistowskich i komunistycznych, oraz zorganizowane i spontaniczne przejawy oporu społecznego. Na tom składają się uchwały, oświadczenia i komunikaty Krajowej Komisji Porozumiewawczej, a następnie Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. Zostały one zaczerpnięte...
Wiele osób znajdzie tu coś dla siebie: mieszkańcy Szczecina - solidny kawałek historii regionalnej; specjaliści od stalinizmu - opis zastraszania środowisk twórczych i dziennikarskich oraz działalności aparatu propagandy; historycy kultury - kulisy i okoliczności towarzyszące IV Zjazdowi Związku Zawodowego Literatów Polskich, będącego symbolem nastania czasów socrealizmu. Sądzę, że z książki będą korzystać nie tylko wąsko wyspecjalizowani historycy, ale w ogóle miłośnicy prze...
Celem albumu jest m.in. promowanie zasobu archiwalnego Instytutu Pamięci Narodowej, na który składa się nie tylko dokumentacja byłych służb specjalnych, ale też niezwykle interesujące i niewykorzystywane dokumenty zarekwirowane w wyniku czynności operacyjnych bądź perlustracji korespondencji. Stanowią one obszerne pole badawcze dla naukowców z różnych dziedzin. Publikacja przygotowana w ramach prac naukowo-badawczych Oddziałowego Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów...
Autor w sposób syntetyczny przedstawia losy Polaków i Żydów w Polsce okupowanej przez Niemców podczas II wojny światowej. Skupia się na pomocy, jakiej Polacy udzielali Żydom podczas Holokaustu. Pokazuje wysiłki Polskiego Państwa Podziemnego i powołanej przez nie Rady Pomocy Żydom „Żegota”, a także działania zwykłych ludzi, którzy na własną rękę, ryzykując życie, ratowali od zagłady swoich żydowskich współobywateli. Szczególną uwagę poświęca wsi Markowa na Podkarpaciu, w które...
Edycja listów Kornela Makuszyńskiego (1884–1953), dzisiaj znanego przede wszystkim jako autor bestsellerowych książek dla dzieci i młodzieży. Popularność Makuszyński zyskał także jako poeta, felietonista, krytyk teatralny i działacz społeczny, a prócz tego niezrównany humorysta i gawędziarz oraz zapalony brydżysta. Życie pisarza było intensywne: obfitowało w miejsca, ludzi, inicjatywy, pracę i spotkania towarzyskie. Listy pisarza do ukochanej żony Janiny oraz do teściów – Zof...
Mimo że od wprowadzenia stanu wojennego w Polsce upłynęło ponad 40 lat, pamięć o nim nadal budzi dyskusje i spory. Tak zapewne będzie jeszcze długo. I nie mogą tego zmienić kolejne publikacje, z których jasno wynika, że stan wojenny nie był – jak jest często określany – „mniejszym złem”. Książka, którą oddajemy Czytelnikom, opisuje wybrane, ciekawsze zagadnienia z lat osiemdziesiątych. Do mniej znanych na pewno należą szokujące okoliczności uchwalenia dekretów stanu wojennego...
Dopiero w ostatnich latach powieści Floriana Czarnyszewicza (1900–1964) są odkrywane w Polsce. To epickie historie o dzieciństwie i wczesnej młodości w okolicach Bobrujska – na zapomnianych dalszych kresach wschodnich Rzeczypospolitej (Nadberezyńcy, Wicik Żywica), niepozbawione humoru i sensacji beletryzowane wspomnienia z wkraczania w dorosłość, kiedy pisarz próbował ułożyć sobie życie na wschodniej Wileńszczyźnie (Chłopcy z Nowoszyszek), wreszcie – gotowy scenariusz filmu o...
Album ukazuje się w 40. rocznicę męczeńskiej śmierci ks. Jerzego Popiełuszki. Przedstawia wszystkie etapy życia niezłomnego księdza i jego działalność, szczególnie podczas najważniejszych wydarzeń w Polsce lat 80. Publikacja zawiera ponad 340 fotografii i dokumentów. Zamieszczono zdjęcia amatorskie, z domowych archiwów oraz wykonane przez profesjonalistów. Ponadto album zawiera nieznane zdjęcia ks. Popiełuszki z okresu jego pracy duszpasterskiej w parafiach, a także niepubli...
Podobnie jak budowa sieci kolejowych i elektryfikacja miast stały się wiodącymi wyznacznikami postępu technologicznego w drugiej połowie XIX wieku, tak automatyzacja procesów produkcyjnych i komputeryzacja społeczeństw stanowiły o sile państw i narodów w drugiej połowie XX w. kluczowym katalizatorem w rozwoju elektroniki oraz systemów sterowania była bez wątpienia druga wojna światowa, dająca z kolei początek globalnej rywalizacji amerykańsko-radzieckiej na polu nauki i techn...
Książka przedstawia losy ludności polskiej we Lwowie w latach 1944–1959. Opowiada o masowych wysiedleniach polskich mieszkańców miasta połowie lat czterdziestych XX w. (1944–1946) i tzw. drugiej repatriacji, która zakończyła się w 1959 r. Przybliża też codzienne losy tych Polaków, którzy zostali we Lwowie, opisuje funkcjonowanie Kościoła Rzymskokatolickiego i szkolnictwa polskojęzycznego, aktywność instytucji kultury (np. polskiego teatru), a także działalność przedwojennych ...
