W książce przedstawiono różne aspekty życia ukraińskiej mniejszości narodowej na Lubelszczyźnie. Szczególnie dużo miejsca poświęcono powojennym wysiedleniom Ukraińców do USRR, akcji „Wisła”, działalności OUN-UPA oraz kwestiom religijnym i kulturalnym. Zwrócono także uwagę na stosunkowo mało znane kwestie związane z powrotami ludności ukraińskiej z Ziem Odzyskanych na Lubelszczyznę. Zjawisko to przedstawiono w dwóch płaszczyznach – postawy struktur administracji państwowej ja...
W listopadzie 2012 r. przypada 70. Rocznica rozpoczęcia niemieckiej akcji wysiedleńczo-osadniczej na Zamojszczyźnie. Wydarzenia, które do dnia dzisiejszego dla mieszkańców Zamościa i regionu jest jednym z najtragiczniejszych wspomnień II wojny światowej. Trudno tu znaleźć miejscowość, która w mniejszym lub większym stopniu nie została boleśnie doświadczona ówczesnymi wydarzeniami. Powszechnie rozpoznawalnym symbolem wysiedlanej Zamojszczyzny są „Dzieci Zamojszczyzny”, które t...
Publikacja przedstawia biogramy 12 bohaterów II wojny światowej: płk. Łukasza Cieplińskiego, rtm. Witolda Pileckiego, gen. Augusta Emila Fieldorfa, gen. Stefana Roweckiego, gen. Leopolda Okulickiego, Stefana Korbońskiego, gen. Stanisława Maczka, gen. Kazimierza Sosnkowskiego, gen. Stanisława Sosabowskiego, Danuty Siedzikówny, gen. Władysława Andersa i Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku.
Biografia Augusta Hlonda może uchodzić za symbol losu Polaków żyjących na przełomie XIX i XX w. Wzrastanie w tęsknocie za ojczyzną – wymarzoną i, zdawać by się mogło, nieosiągalną. Patriotyzm dnia codziennego, przejawiający się w działalności społecznej i kulturalnej, a także przeżywany niejednokrotnie z daleka, tak jak w wypadku młodego Augusta Hlonda, który musiał wyjeżdżać w związku z nauką i pracą duszpasterską. I w końcu – gdy ziścił się sen pokoleń – radość z odzyskanej...
Korpus Ochrony Pogranicza był specjalną formacją wojskową, która niczym tarcza ochraniała polską granicę wschodnią przed atakami radzieckiej dywersji i litewskich bojówek oraz zwalczała przemyt z Litwy, Niemiec i Rumunii. Powstał we wrześniu 1924 r. w związku z trudną sytuacją w zakresie bezpieczeństwa na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej. Jako formacja powołana do ochrony granicy państwowej i bezpieczeństwa publicznego, podlegał w czasie pokoju Ministerstwu Spraw Wewnęt...
Książka prezentuje sylwetki ludzi, którzy – mówiąc eufemistycznie – na co dzień nie przejmowali się przesadnie moralnością… Chodzi więc zarówno o bumelantów, którzy żyli kosztem innych lub uruchamiali rozmaite kombinacje, by nie pracować, jak i o postacie szeroko rozumianego półświatka, ale – poza wyjątkowymi przypadkami – raczej nie o zwykłych przestępców, których upamiętniają co najwyżej kartoteki wymiaru sprawiedliwości. To najczęściej indywidua, które funkcjonowały bądź f...
Wspomnienia Zygmunta Maguzy (1925–2018), syna legionisty i osadnika wojskowego z Osady Chrynów na Wołyniu. W 1940 r. uniknął wywózki na Sybir. Ścigany przez nacjonalistów ukraińskich. Był świadkiem „krwawej niedzieli” 11 lipca 1943 r. Przeżył ludobójstwo. W 1943 r. wstąpił do Armii Krajowej, został żołnierzem 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK. Walczył z oddziałami OUN-UPA i Wehrmachtu. Wcielony do Armii Berlinga. Jako podoficer 43. pułku artylerii lekkiej (2. Dywizji Artyler...
tudenckie Komitety Solidarności powstały w pięciu ośrodkach akademickich na przełomie 1977 i 1978 r. Impulsem do ich organizowania było zamordowanie Stanisława Pyjasa, krakowskiego studenta i współpracownika Komitetu Obrony Robotników. Wrocławski komitet został powołany 14 grudnia 1977 r. Bardzo szybko stał się jednym z najaktywniejszych SKS i ważnym elementem opozycji w Polsce przed 1980 r. Jego działacze odegrali również istotną rolę w powstawaniu i działaniu „Solidarności”...
Książka rzeszowskiej serii oddziałowej. Jej celem jest odtworzenie historii Rzeszowskiego Okręgu Narodowej Organizacji Wojskowej – Narodowego Zjednoczenia Wojskowego w latach 1944–1947. Wiosną 1946 r., obejmował on swą działalnością północną część ówczesnego województwa rzeszowskiego oraz fragmenty województw lubelskiego i kieleckiego. Publikacja przedstawia przeobrażenia strukturalne Okręgu, charakterystykę jego kadr dowódczych, a także formy i metody działania. W obliczu s...
W sierpniu 2014 r. przypadła setna rocznica wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej z krakowskich Oleandrów na rozkaz Józefa Piłsudskiego. Wydarzenie to dało początek Legionom Polskim, które odegrały trudną do przecenienia rolę w wybiciu się Polski na niepodległość w listopadzie 1918 r., a następnie w stworzeniu struktur państwa i Wojska Polskiego, które broniło odrodzoną Rzeczpospolitą i wywalczyło jej granice. Wymarsz kompanii kadrowej Legionów w sierpniu 1914 r. jest tym ważn...
Książka „»Działacze« i »Pismaki«. Aparat bezpieczeństwa wobec organizacji katolików świeckich w Krakowie w latach 1957–1989” jest monografią opisującą działania bezpieki wobec środowisk katolickich w Krakowie po 1957 r. Składa się z dwóch części. Część pierwszą poświęcono środowiskom tzw. łagodnej opozycji. Kolejne rozdziały dotyczą „Tygodnika Powszechnego” i „Znaku” (Rozdział I), Klubu Inteligencji Katolickiej (Rozdział II), krakowskiego Oddziału Polskiego Związku Katolicko...
Monografia obszernie i szczegółowo przedstawia orzecznictwo Sądu Okręgowego w Krakowie, dotyczące przestępstw przewidywanych przez tzw. mały kodeks karny. Praca stanowi pierwszą próbę pogłębionej analizy orzecznictwa sądu powszechnego w sprawach „przestępstw szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy państwa”. Uzupełnia tym samym dotychczasowe ustalenia dotyczące działalności sądownictwa powszechnego w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej i może stanowić pu...
Janusz Kurtyka w mediach – wybór wywiadów, artykułów, oświadczeń z lat 2000– 2010. Obejmując funkcję prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, dr hab. Janusz Kurtyka stał się jedną z kilku najważniejszych osób współtworzących polską politykę historyczną. Powierzony mu urząd sprawował z jednej strony w okresie, w którym dyskusja o niedawnej przeszłości i sposobach jej upamiętnienia stała się jedną z osi debaty publicznej, z d...
Książka zawiera rozszerzone i uzupełnione referaty wygłoszone na międzynarodowej konferencji naukowej, zorganizowanej przez Biuro Edukacji Publicznej IPN w dniach 10–11 maja 2011 r. w Warszawie. Jej celem była próba porównania – na przykładzie Belgii, Francji i Polski – okupacji niemieckiej w zachodniej i środkowo-wschodniej Europie podczas II wojny światowej. Teksty zostały zgrupowane w czterech blokach tematycznych. W pierwszym ukazano warunki życia codziennego w Belgii, w...
Co spowodowało, że Westerplatte urosło do rangi wrześniowego symbolu i stało się składnikiem kanonu historycznego Polaków? Jakie były przyczyny tego stanu rzeczy, jakie mechanizmy zadziałało? Kto i w jakim celu wywierał wpływ na kształtowanie i rozpowszechnianie wiedzy o obronie Składnicy? Jakie zasady rządziły procesem narastania wokół Westerplatte nowych sensów? Czym stała się pamięć o Westerplatte w kolejnych latach jej funkcjonowania? Autor, poszukując odpowiedzi na tak p...
W nocy z 20 na 21 sierpnia 1968 r. co najmniej 300 000 żołnierzy pięciu państw Układu warszawskiego, w tym 28 612 żołnierzy Ludowego wojska Polskiego, wkroczyło do Czechosłowacji. Tak zakończyła się praska wiosna, unikatowa próba demokratyzacji systemu komunistycznego. Niniejsza książka ukazuje spojrzenie Rosjan na inwazję – dowódców i szeregowych żołnierzy armii Radzieckiej, działaczy partii komunistycznej i dysydentów, oficerów służb specjalnych, artystów, zwykłych mieszkań...
Grupy Oporu, zorganizowane w 1982 r. przez Teodora Klincewicza, przed 1980 r. współpracownika Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR" i drukarza „Robotnika", a po Sierpniu jednego z założycieli i przywódców Niezależnego Zrzeszenia Studentów, skupiały głównie młodzież. Różniły się od większości struktur podziemia tym, że planowały i przeprowadzały akcje spektakularne, budzące echo i komentarze, stwarzające wrażenie wielkiej siły i możliwości podziemia. Do znanych akcji Grup Oporu...
Opracowane przez Cecylię Kutę wydawnictwo źródłowe to najnowsza publikacja dotycząca małopolskiej „Solidarności” w latach 1980–1989, zawierająca niemal dwieście różnorodnych dokumentów wytworzonych przez Służbę Bezpieczeństwa. W pierwszej części przedstawiono dokumenty Sprawy Obiektowej krypt. „Związkowcy”, która prowadzona była przez Wydział III-A/Wydział V SB KW MO w Nowym Sączu przeciwko strukturom NSZZ „Solidarność” na terenie tego województwa w latach 1980–1983. Dotychc...
Nienawiść, pojmowana jako cecha ludzkiej natury czy też jako czynnik stosunków społecznych, budziła zawsze tyleż fascynacji, co kontrowersji, mało kto przy tym wątpił w jej doniosłe znaczenie. Podobnie jak miłość, przyciągała uwagę artystów i uczonych. I historycy nie szczędzili jej zainteresowania, zastanawiając się, jaką rolę odgrywała w dziejach ludzkości.
Zamiast wstępu, fragment
Konfederacja Polski Niepodległej powstała w 1979 r. jako pierwsza od kilkudziesięciu lat partia polityczna niezależna od komunistów. Jej członkowie działali jawnie, domagając się przywrócenia państwu polskiemu niepodległości, dążyli do obalenia totalitarnego reżimu, negując sensowność jego reformowania. W książce „Konfederacja Polski Niepodległej w Krakowie 1979–1990. Wybór dokumentów” zgromadzono unikatowe dokumenty ukazujące działalność krakowskiej Konfederacji oraz do nied...
W publikacjach IPN dotyczących peerelu często przedstawiamy zagadnienia związane z funkcjonowaniem aparatu represji. Malwina Garyga ukazała ostatnie dziesięciolecie istnienia Komitetu Krakowskiego partii, która przez dziesięciolecia sprawowała realną władzę w ówczesnej Polsce. Interesujące jest, czym zajmowali się towarzysze z PZPR w okresie agonii swojego ugrupowania i systemu komunistycznego w naszej Ojczyźnie. W serii „Monografie" publikowane są książki poświęcone najnows...
Celem albumu jest m.in. promowanie zasobu archiwalnego Instytutu Pamięci Narodowej, na który składa się nie tylko dokumentacja byłych służb specjalnych, ale też niezwykle interesujące i niewykorzystywane dokumenty zarekwirowane w wyniku czynności operacyjnych bądź perlustracji korespondencji. Stanowią one obszerne pole badawcze dla naukowców z różnych dziedzin. Publikacja przygotowana w ramach prac naukowo-badawczych Oddziałowego Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów...
Autor w sposób syntetyczny przedstawia losy Polaków i Żydów w Polsce okupowanej przez Niemców podczas II wojny światowej. Skupia się na pomocy, jakiej Polacy udzielali Żydom podczas Holokaustu. Pokazuje wysiłki Polskiego Państwa Podziemnego i powołanej przez nie Rady Pomocy Żydom „Żegota”, a także działania zwykłych ludzi, którzy na własną rękę, ryzykując życie, ratowali od zagłady swoich żydowskich współobywateli. Szczególną uwagę poświęca wsi Markowa na Podkarpaciu, w które...
