W tomie zebrano najważniejsze dokumenty dotyczące działań operacyjnych i represji wobec działaczy Polskiego Stronnictwa Ludowego, a po jego przejęciu przez komunistów, wobec niezależnych działaczy chłopskich. Jest to kompendium najważniejszych źródeł ukazujących kierunki działań bezpieki, a także metod jej działania wobec niepodległościowych działaczy ludowych w pierwszej dekadzie „ludowej” Polski. Edycja zawiera 57 dokumentów, poprzedza je szczegółowa analiza naukowa.
Zasadniczym przedmiotem dociekań prowadzonych w książce jest zjawisko przemocy, warstwą ilustracyjną zaś wydarzenia, które miały miejsce na terenie powiatu sanockiego w latach 1944–1947. Przemoc starano się ukazać z różnych stron. Doszukiwano się jej m.in. w charakterystyce łączących ludzi relacji. Dostrzeżono dynamikę przemocy. Osią wykładu nie stali się w tej książce typowi dla historii bohaterowie (ludzie, narody), ale określona sytuacja, a w zasadzie sekwencja sytuacji pr...
Latem 1946 r. na Strażnicy WOP w Konarach (Dolny Śląsk) doszło do zbiorowej dezercji żołnierzy pod dowództwem por. Jana Kajdy. Przez kilka kolejnych miesięcy na obszarze ziemi kłodzkiej trwały obławy za uciekinierami i poszukiwania operacyjne prowadzone przez wojskowe i cywilne organy bezpieczeństwa. Dezercję poprzedziło kilka wydarzeń, które w różny sposób miały pośredni lub bezpośredni wpływ na ucieczkę ze strażnicy WOP. Zwłaszcza, że tłem tego zdarzenia stały się procesy s...
Ideologia komunistyczna i ustrój będący jej odwzorowaniem nie przestają być przedmiotem rozważań historycznych. Z różnych perspektywy można oglądać te zjawiska. Potrzebne są studia wokół dziejów myśli sowietologicznej, ale nie tylko. Za wprost niezbędne uznać trzeba opracowania zapatrywań rozmaitych kierunków i przedstawicieli myśli politycznej wobec idei komunistycznej jako projekcji teoretycznej, jak i wobec systemu sowieckiego jako prawzoru rządów totalitarnych. Tom Polski...
W badaniach historycznych na temat polityki okupacyjnej Rzeszy Niemieckiej na ziemiach polskich w czasie II wojny światowej istotną rolę odgrywają różne aspekty aktywności tzw. policji granatowej – powołanej przez Niemców do życia na terenie Generalnego Gubernatorstwa w grudniu 1939 r. Tych zagadnień dotyka również oddawany do rąk Czytelników tom zatytułowany: Policja granatowa w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, pod redakcją Tomasza Domańskiego i Edyty Majcher-O...
Niniejsza książka jest pierwszą pełną monografią w języku polskim poświęconą Telekiemu. Czytelnik polski zyskuje tym samym okazję, aby w całej pełni poznać to szczególne życie, balansujące na granicy nowoczesności i tego, co przednowoczesne – biografię, która ukazuje niezwykłą złożoność historii Węgier i Europy w pierwszej połowie XX w. Pál Teleki (1879–1941) jest jednym z polityków węgierskich XX w. najczęściej – oprócz przywódcy Węgier międzywojennych Miklósa Horthyego – w...
Uwolniony z internowania prymas Stefan Wyszyński podejmuje w 1956 r. walkę o rząd dusz z ekipą I sekretarza KC PZPR Władysława Gomułki. Okazją do tego jest Milenium, czyli zainicjowane przez Kościół obchody wielkiego jubileuszu tysiąclecia chrztu Polski. Dla partyjnych decydentów duchowieństwo staje się znów wrogiem numer jeden. Pod sztandarem walki z „ofensywą wojującego klerykalizmu” peerelowski aparat władzy realizuje projekt „Antymilenium”. Gomułkowska „polityka historycz...
Publikacja naukowa poświęcona osobie Józefa Piłsudskiego, stanowiąca pokłosie polsko-litewskiego dyskursu naukowego, z pozoru nie jest niczym nadzwyczajnym. Niniejsza ma jednak wymiar szczególny ze względu na zestaw autorów, najwybitniejszych historyków, filologów, politologów polskich oraz litewskich – czołowych badaczy XIX i XX stulecia, w tym nie tylko specjalizujących się w biografistyce epoki, lecz także badających wzajemne relacje obu krajów w dwudziestoleciu międzywoje...
Pod koniec 2016 r. do Oddziałowego Archiwum IPN w Szczecinie zostały przekazane protokoły przesłuchań byłych więźniarek i więźniów obozów koncentracyjnych położonych w Niemczech i na terenach okupowanych przez Niemców. Materiały te zostały sporządzone przez pracowników Polskiego Instytutu Źródłowego w Lund. Publikacja ta ma na celu nie tylko ukazanie życia codziennego w żeńskim obozie Ravensbrück, lecz także przybliżenie działalności Polskiego Instytutu Źródłowego w Lund jako...
Prezentowany tom studiów koncentruje się wokół trzech wątków przewodnich: okresu 1917–1922 na obszarze byłego państwa carów; politycznych, społecznych i ekonomicznych konsekwencji obalenia monarchii w Rosji i utrwalenia w niej władzy bolszewików, i w końcu funkcjonowania rewolucji rosyjskich w dwudziestowiecznych społeczeństwach. Rewolucja oznaczała radykalne zerwanie z wcześniejszym okresem w rosyjskiej historii, odrzucenie podstaw cywilizacji europejskiej na gruncie prawa, ...
W wyniku podjętej współpracy pomiędzy Instytutem Pamięci Narodowej Delegaturą w Kielcach a Wyższą Szkołą Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach, przy współudziale Winnickiego Instytutu Kooperatywnego w Winnicy, podjęte zostały badania naukowe, które miały na celu pogłębienie wiedzy z zakresu tematycznego odnoszącego się do „Zbrodni sądowych w latach 1944–1989”. W ramach wymienionej inicjatywy naukowej szukano odpowiedzi na pytanie czy był t...
Publikacja jest pierwszą książką opisującą w sposób syntetyczny zagładę Żydów i złożone relacje polsko-żydowskie w powiecie gorlickim w latach 1939 – 1945. Jej pierwsze wydanie ukazało się w 2015 r. i spotkało się ogromnym zainteresowaniem czytelników. Nakład rozszedł się w dwa miesiące. W pierwszej części publikacji przedstawiono aspekty związane z sytuacją Żydów w powiecie gorlickim pod niemiecką okupacją oraz ich zagładę. Ukazano w niej także negatywne postawy polskich mi...
Na Pomorzu Gdańskim od stuleci panowała głęboko zakorzeniona tradycja pielgrzymowania do miejsc świętych. Po II wojnie światowej nieuchronnie musiała się ona skonfrontować z systemem komunistycznym, dążącym do laicyzacji i ateizacji polskiego społeczeństwa, co oznaczało również walkę z publicznymi przejawami religijności. Z punktu widzenia władz szczególnym zagrożeniem były doroczne odpusty przyciągające tysiące osób, organizowane w sanktuariach kaszubsko-pomorskich: w Święt...
„Niekoronowanemu Królowi Polski” – zapisano na szarfie wieńca pogrzebowego kardynała Stefana Wyszyńskiego. W ten sposób naród docenił życie i dzieło Prymasa Tysiąclecia, jednego z najwybitniejszych Polaków w XX w. Wynikało to z powszechnego przekonania społecznego o jego wyjątkowej roli w życiu narodu i Kościoła katolickiego. Życie i działalność tego wybitnego hierarchy nie doczekały się do chwili obecnej komplementarnego opracowania. Dzieło, które trafia do rąk czytelnika, p...
Tematem książki jest historia osławionych „obozów generała Sikorskiego” na Wyspach Brytyjskich w latach 1940–1943. Rozdział pierwszy, najobszerniejszy, poświęcony jest Zgrupowaniu Oficerów Nieprzydzielonych/Samodzielnemu Obozowi Oficerskiemu/ Stacji Zbornej Oficerów w Rothesay. Omówiono w nim okoliczności utworzenia tego ośrodka w sierpniu 1940 r., jego organizację, warunki życia oficerów i wielokrotnie podejmowane próby reorganizacji – zwłaszcza tę z marca 1941 r. – oraz prz...
W krótkim okresie odwilży października 1956 r. kwestia naruszania praworządności w wymiarze sprawiedliwości w Polsce w latach 1944–1956 stała się tak głośna, że wymagała – według władz PRL – jakiegoś zgrabnego zamknięcia. Nie chodziło bynajmniej o dokonanie stosownych rozliczeń ze sprawcami zbrodni sądowych czy ze sprawcami zbrodniczych nadużyć władzy. Nie chodziło też o to, żeby usunąć z szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości osoby, które sprzeniewierzyły się niezawisło...
Książka jest podsumowaniem wieloletnich badań nad konspiracją wojskową działającą w powiecie łańcuckim w okresie II wojny światowej. Autor szczegółowo omawia proces tworzenia struktur organizacyjnych konspiracji SZP-ZWZ-AK oraz ich działalność. Przybliża wszystkie aspekty funkcjonowania Obwodu Łańcut, m.in. działania wywiadu i kontrwywiadu. Interesująco opisuje akcje dywersyjne i sabotażowe, a także odbiór alianckich zrzutów lotniczych. Podejmuje też próbę oceny działań wojsk...
Niniejsza publikacja źródłowa (w języku angielskim) została przygotowana przez pracowników Instytutu Pamięci Narodowej oraz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Gruzji. Dotyczy fragmentu historii zapomnianego ludobójstwa Polaków w ZSRS – sowieckich represji okresu 1937–1938. Zawiera m.in. protokoły posiedzeń tzw. Trójek z zasądzonymi wyrokami śmierci wobec Polaków zamieszkujących w tym czasie Gruzińską Socjalistyczną Republikę Sowiecką.
Nauczanie prymasa Stefana Wyszyńskiego w całym okresie jego posługi miało podwójny wymiar: duszpasterski i patriotyczny. Prymas Tysiąclecia przywiązywał wielką wagę do miłości Ojczyzny i stale ją propagował. Został w ten sposób wychowany w domu, w którym pojęcie „Polak katolik” było czymś oczywistym i stanowiło istotną ochronę przed rusyfikacją. Wartości patriotyczne wyniesione z okresu dojrzewania i młodości przyczyniły się do wyboru również określonej drogi życia – w służbi...
Przeprowadzona przez Sowietów wiosną 1940 r. operacja „oczyszczania” z ludzi i budynków przygranicznego pasa strefy okupacyjnej o szerokości 800 m miała charakter przymusowy. W obwodzie drohobyckim planowano usunięcie ponad 36 tys. osób z blisko 90 miejscowości i przysiółków (z wyłączeniem miast). Około 13 tys. mieszkańców, w tym około cztery tysiące Polaków, przesiedlono na Wołyń, lokując ich w domach po deportowanych na Sybir polskich osadnikach albo po dawnych niemieckich ...
W 2019 r. upłynęło 100 lat od przyjęcia przez Sejm Ustawodawczy Rzeczypospolitej Polskiej ustawy o Policji Państwowej. W roku 2020 mija 30 lat działalności polskiej policji, powołanej na nowo po odzyskaniu przez Polskę suwerenności. Obie te rocznice dały asumpt do przygotowania kilkunastu artykułów, których autorzy, reprezentujący różne środowiska, przybliżają współczesnym Czytelnikom historię i zadania formacji policyjnych na Podkarpaciu od czasów ich tworzenia u progu Niepo...
Na tom składają się artykuły poświęcone działalności Kościoła katolickiego i relacji państwo–Kościół w Polsce i na Pomorzu Zachodnim w ostatniej dekadzie PRL. W październiku 2018 r. została zorganizowana na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Szczecińskiego czwarta ogólnopolska konferencja naukowa, poświęcona historii Kościoła ka-tolickiego na Pomorzu Zachodnim. Prezentowana Czytelnikom praca powstała na podstawie wygłoszonych wówczas referatów. Jest to czwarty tom wydany we w...
Album ukazuje jak Polacy wyrażali uczucia patriotyczne przez strój i jego dodatki. Głównym założeniem było opisanie procesu świadomego stylizowania wyglądu zewnętrznego w ten sposób, aby epatował on uczuciami miłości do ojczyzny lub wrogości wobec jej przeciwników. Proces ten został ujęty w szerokim kontekście i długich ciągach czasowych, poczynając od narodzin mody narodowej na przełomie XVI i XVII w. po koniec II wojny światowej. Naświetlone zostały okoliczności, w których ...
