XVIII-wieczni myśliciele, krytykując ówczesny system sprawowania władzy i bezczynność rządzących, prezentowali tragiczne konsekwencje tych zjawisk, w tym zbiorową i indywidualną pauperyzację, i domagali się reform w zakresie szkolnictwa oraz higieny i zdrowotności. Reformy miały wyprowadzić Rzeczpospolitą z kryzysu ekonomicznego i przywrócić jej dawną świetność. Polscy działacze podkreślali pierwszorzędną rolę państwa w organizacji opieki społecznej, podczas gdy Kościół miał ...
Problem działalności ugodowej w zaborze pruskim jest słabo znany w porównaniu z pozostałymi dwoma zaborami. Autor w swej pracy przedstawia program i skład społeczny polskich ugrupowań ugodowych oraz motywy zajęcia takiej postawy w ostatnim ćwierćwieczu rządów pruskich w Poznańskiem. Osobne miejsce zajmuje omówienie roli poznańskich ugodowców w okresie I wojny światowej w niemieckiej administracji i polityce, nie tylko w zaborze pruskim, ale i w okupowanym Królestwie Polskim. ...
Dwujęzyczny zbiór artykułów, połączonych wspólnym tematem przewodnim – rolą książki i czytelnictwa na trzech pograniczach kulturowych: polsko-niemieckim, polsko-żydowskim i niemiecko-żydowskim – na przestrzeni XIX i XX wieku. Zamieszczone w nim studia składają się na opis zjawiska socjologicznego i kulturowego, które formowało tożsamość jednostek, grup i narodów i stanowiło punkt wyjścia dla istotnych dyskusji na tematy polityczne, społeczne i kulturalne. Koedycja z Niemieck...
Obraz jest równie ważnym środkiem przekazu, co tekst. Takie twierdzenie, zupełnie dziś oczywiste, autor odnosi do Fragmentów fizjonomicznych, najbardziej znanego dzieła poświęconego fizjonomice i jednego z ważniejszych tekstów oświecenia. Analiza przykładów grafik i ich zastosowania do zobrazowania kontrowersyjnych obserwacji Lavatera ukazuje czytelnikowi rolę ilustracji zaprzęgniętej w służbę rozwijającej się nauki, jej historyczne i obrazowe tła, związki z tradycją europejs...
Tom zawiera studia dotyczące zagadnienia skomplikowanych sieci powiązań między badaczem przeszłości a otaczającą go współczesnością. Autorzy roztrząsają fundamentalne dla naukowców i zainteresowanych historią kwestie wpływu uwarunkowań politycznych, antropologicznych, społecznych, kulturowych czy psychologicznych twórczości historycznej na efekty działalności naukowej w tej dziedzinie. Pomieszczono tu artykuły wybitnych przedstawicieli wielu pokoleń historyków, m.in. prof. Ja...
Poglądy polityczne i gospodarcze Juliusza Poniatowskiego, wśród których najważniejsze były niepodległość Polski i jej rozwój gospodarczo-społeczny, opierały się zarówno na jego szerokiej wiedzy, jak i na humanizmie i docenieniu wartości człowieka jako głównego czynnika postępu, co dziś określane jest pojęciem „kapitał ludzki”. Poniatowski uważał ponadto, że warunki społeczno-polityczne i gospodarcze mają sprzyjać jak najlepszemu wykorzystaniu wartości ludzi i ich potencjału n...
January Grzędziński był jednych z pierwszych polskich inżynierów lotnictwa, żołnierzem w Legionach Polskich w czasie I wojny światowej, adiutantem marszałka Józefa Piłsudskiego w Belwederze, współtwórcą masowej organizacji społecznej - Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, czynnym uczestnikiem zamachu majowego, dowódcą pułku piechoty, współorganizatorem warszawskiego Kluby Demokratycznego i Stronnictwa Demokratycznego, czołowym publicystą i zarazem wydawcą opozycyjnego ty...
Neuronauka stopniowo odkrywa złożoność umysłu, zmienia dawne relacje pomiędzy ciałem a duchem, wpływa na ustalenia tyczące psychiki i nieświadomości. Jej odkrycia kształtują obecnie nową orientację światopoglądową, która otwiera rozległe horyzonty również przed naukami o kulturze, kieruje uwagę humanistów ku badaniom nad sposobami pracy percepcji, emocjonalności i świadomości. Z tych tendencji wyrasta książka Umysł filologa, na którą składa się dwanaście obszernych studiów st...
Książka jest studium przygotowanym przez dwoje doświadczonych badaczy o jednym z najsłabiej zbadanych problemów dotyczących dziejów Polski w II wojnie światowej i relacji polsko-brytyjskich. Brakowało na rynku czytelniczym krytycznej syntezy historii Sekcji Polskiej Kierownictwa Operacji Specjalnych (SOE) i o roli Polski w brytyjskiej strategii wspierania ruchu oporu. W książce szeroko ukazano uwarunkowania i miejsce Polski w brytyjskich planach strategicznych w latach 1939-1...
Trzeci tom źródeł dotyczących bizantyńskiego ikonoklazmu zawiera polskie przekłady – wraz z ich opracowaniem – greckich i łacińskich źródeł ukazujących jego dzieje od synodu w Hierei (754) do soboru nicejskiego II (787). Obejmuje pełne teksty (rozprawy doktrynalne, Żywot Szczepana Młodszego i inne biogramy świętych tego okresu), jak też odnośne fragmenty obszerniejszych źródeł (bizantyńskie kroniki, łacińskie roczniki, listy papieskie, akta synodalne). Źródła te potwierdzają,...
Rozdarty między antypolskimi grupami nacisku w Berlinie a ugrupowaniami niepodległościowymi w Warszawie, zarządzający Polską kongresową gen. Hans Hartwig von Beseler, próbował przeciąć ten węzeł gordyjski, czyniąc z przyszłego państwa polskiego sojusznika Niemiec. Autor analizuje strategie Beselera nakierowane na pozyskanie Polaków, głównie na obszarze kultury, oświaty i wyznań: katolickiego, protestanckiego i mojżeszowego, oraz uwypukla słabości tych strategii, które przesąd...
W polskiej historiografii i poczesne miejsce zajmuje literatura wspomnieniowa. Publikacja Z dziejów Polski i Skarżyska--Kamiennej autorstwa znakomitego geofizyka, pracownika naukowego Instytutu Geofizyki Polskiej Akademii Nauk, Stanisława Michnowskiego jest tego najlepszym przykładem. Autor nadał swym wspomnieniom zwartą, logiczną strukturę i chronologiczne ujęcie. Za punkt wyjściowy przyjął ukazanie losów rodziny Michnowskich, dziejów Skarżyska-Kamiennej oraz Młodzaw, a takż...
Oficjalnie paragraf 175 niemieckiego kodeksu karnego penalizował wyłącznie relacje seksualne między mężczyznami. Prześladowanie lesbijek, osób transpłciowych, interpłciowych i biseksualnych odbywało się na podstawie innych przepisów, wymierzonych w osoby uznawane przez reżim za „aspołeczne”czy „kryminalistów”. Pamięć o prześladowaniu mniejszości seksualnych w czasie drugiej wojny światowej jest dziś w Polsce bardzo potrzebna. Brak edukacji historycznej dotyczącej tej grupy of...
To drugi tom źródeł do dziejów długiego sporu ikonoklastycznego w cesarstwie wschodniorzymskim (726-843). Zawiera - po raz pierwszy w polskim przekładzie – źródła greckie i łacińskie dotyczące najwcześniejszego okresu bizantyńskiej kontrowersji, od jej wybuchu (726) do synodu w Hierei (754). Wraz z trzema /Mowami/ Jana z Damaszku w obronie obrazów (tom I /Biblioteki Bizantyńskiej/) przybliżają one główne wydarzenia początkowej fazy ikonoklazmu, ukazują jego podłoże i pierwotn...
Tom 10 serii "Humanizm w języku polskim". Główne problemy poruszane w tomie to teorie i koncepcje języka inspirowane humanizmem oraz historycznojęzykowe badania semantyczne. W pierwszym przypadku przebadano wypowiedzi sformułowane na gruncie filozofii, teologii i retoryki, dotyczące języka jako właściwości „istotowej” człowieka (homo loquens), instrumentu poznania natury i sfery transcendentnej, elementu kultury, depozytu dziedzictwa narodowego, tworzywa twórczości, gwaranta ...
Przygotowana do druku księga ziemska jest jedną z najstarszych ksiąg sądowych w Polsce. Na połączonych składkach mieści niemal 6 tys. lakonicznych, sporządzonych niestarannym, trudnym do odczytania pismem zapisek, zawierających unikalny materiał źródłowy, w zasadzie niepotwierdzony w innych źródłach i słabo wykorzystany w literaturze ze względu na ograniczoną dostępność rękopisu, trudności paleograficzne. Wydawcy zidentyfikowali osoby i miejscowości pojawiające się w tekstach...
Związek Ziem Północno-Wschodnich RP był powstałą w 1942 r. społeczno-polityczną organizacją, skupiającą przebywających na uchodźstwie byłych mieszkańców Kresów Północno-Wschodnich. Autor charakteryzuje środowisko osób tworzących Związek oraz wskazuje pola działalności tej organizacji. Jednocześnie stara się dać odpowiedź na pytanie, jakie miejsce zajmował Związek w strukturach polskiej emigracji politycznej na Zachodzie.
To pierwsza publikacja o charakterze naukowym omawiająca wieloaspektową twórczość kobiet-artystek w okresie odwilży oraz ich miejsce i znaczenie w dyskursie nowoczesności. Jest ona także próbą zrewidowania obowiązującego kanonu sztuki nowoczesnej i przywrócenia twórczej obecności kobiet w głównych nurtach sztuki lat 60. W tym okresie szczególna rola przypada debiutującym w drugiej połowie lat 50. kobietom-rzeźbiarkom, jak Alina Szapocznikow, Barbara Zbrożyna czy Magdalena Wię...
W relacjach Marcina Kromera oraz Marcina i Joachima Bielskich widać, jak rozumiano i postrzegano problem integracji państwa polskiego na przestrzeni X–XIV w. Jaki był stosunek XVI-wiecznych kronikarzy do często bardzo trudnych w dziejach Polski piastowskiej procesów dezintegrujących młode państwo? Analiza komparatystyczna obu dzieł wskazuje na wiele różnic w ujęciu dziejów Polski w epoce Piastów między relacjami Kromera oraz Bielskich, ale przede wszystkim ukazuje, jak mimo t...
Praca poświęcona jest żydowskiemu środowisku artystycznemu w międzywojennym Krakowie. Autorka opisuje proces kształtowania się środowiska, omawia szczegółowo działalność najważniejszej organizacji w mieście skupiającej twórców żydowskich: Zrzeszenia Żydowskich Artystów Malarzy i Rzeźbiarzy, analizuje powody wytworzenia się w Krakowie odrębnego żydowskiego środowiska artystycznego. Ważną część książki stanowi omówienie działalności członków organizacji oraz innych związanych z...
Abstrakcja geometryczna na ogół jest kojarzona z cechami właściwymi dla myśli modernistycznej. Czy jednak rzeczywiście w szeroko rozumianej twórczości ponowoczesnej nie ma miejsca dla geometrii? Autorka zwraca uwagę na występowanie form Euklidesowych zarówno w dziełach plastycznych uważanych za przejściowe między modernizmem a postmodernizmem oraz w realizacjach typowo postmodernistycznych. Zadaje też pytanie o ich związek z zagadnieniami oryginalności, indywidualizmu, formy ...
Wokół polsko-francuskich relacji artystycznych narosło w ciągu lat wiele mitów. W zbiorze skoncentrowano się na takich problemach, jak wzajemne relacje sztuk plastycznych (zwłaszcza malarstwa), kolekcjonerstwo, stroje, szkolnictwo artystyczne oraz związki na płaszczyźnie intelektualnej. Pomieszczono także studia omawiające postacie całkowicie zapomnianych i dotąd niemal w ogóle nieuwzględnianych w rozważaniach na temat związków polsko-francuskich.
Metafora literacka wyprzedza ludzkość, wyrażając troskę metafizyczną współczesnego człowieka. Nawiązując do dziedzictwa romantycznego, które wypracowało w Polsce nowoczesne postawy wiary, nazwane przez autora transcendencją poziomą, pisarze i myśliciele ścierają się z problemem zła i tęsknotą za dobrem w epoce ponowoczesności i globalizacji. Szkice zwarte w książce dotyczą najważniejszych twórców polskich XX wieku – m.in. Conrada, Gombrowicza, Miłosza, Herberta, Jana Pawła II...
Widerszal swoimi badaniami wpisał się w szerokie plany seminarium M. Handelsmana zmierzające do ukazania dyplomatycznych zabiegów Hotelu Lambert w celu przywrócenia sprawy polskiej na arenie międzynarodowej - stąd podjęcie problematyki kaukaskiej, zwłaszcza walki tamtejszych ludów z rosyjską dominacją , także w nadziei na przekształcenie się tych wojen regionalnych w konflikt zbrojny o chrakterze międzynarodowym, który przyniósłby Polsce upragnioną niepodległość. Praca Widers...
