Zbiór studiów przedwcześnie zmarłego w 1997 r. badacza podejmuje tematy dotyczące agonii państwa w XVIII wieku. Pierwszą część zbioru otwiera syntetyczna ocena wydarzeń lat 1788–1792. Zawarto w niej artykuły poświęcone obradom Sejmu Wielkiego i przeprowadzonym wówczas reformom administracyjnym. Druga – dotyczy Kurlandii. Ostatnia część tekstów odnosi się do sytuacji międzynarodowej Rzeczypospolitej po sejmie grodzieńskim.
Studia, które wchodzą w skład tomu, są z jednej strony kontynuacją i poszerzeniem stałych zainteresowań autora epoką renesansu i oświecenia, z drugiej zaś nawiązują do kwestii bardziej uniwersalnych kultury europejskiej i słowiańskiej, jak również do związków polsko-włoskich. Jestem głęboko przeświadczony o celowości udostępnienia studiów Sante Graciottego polskim odbiorcom nieznającym języka włoskiego. Nie tylko wzbogacają one z pewnością ich wiedzę i świadomość własnej trad...
"Czasy kultury 1789-1989" to okres od Rewolucji Francuskiej po unifikujące Europę aksamitne rewolucje poprzedzające powstanie Unii Europejskiej kiedy to ukształtowało się i zostało uznane za obowiązujące pojęcie kultury. Kultura stała się w tym czasie religią - jej działacze kapłanami. Instytucje kultury zaczęto nazywać "świątyniami sztuki". Doszło do procesu podobnego jak w upadającym Rzymie, gdzie dla utrzymania jedności cywilizacyjnej imperium domagano się zgody podbitych...
Autor opisał szczegółowo stanowisko Kanady wobec działalności rządu RP i udziału Polskich Sił Zbrojnych w operacjach wojennych. Szeroko omówił opinię władz Kanady o wydarzeniach w okupowanej przez Niemców i Sowietów Polsce. Cenne fragmenty pracy dotyczą również werbunku Polaków z Kanady do formacji wojskowych walczących w Europie. Oddzielne rozważania Autor poświęcił takim zagadnieniom, jak przyjęcie uchodźców, pomoc humanitarna, ewakuacja polskiego złota i skarbów wawelskich...
Książka stanowi podsumowanie sześcioletnich badań naukowych autorki nad najnowszą historią Słowenii - niewielkiego słowiańskiego państwa zajmującego południowo-zachodni róg Europy Środkowej, ale przez kilkadziesiąt lat należącego do Jugosławii razem ze słowiańskimi narodami bałkańskimi i pod względem rozwoju znacznie wyprzedzającego wszystkie te kraje. Książka ukazuje drogę narodu słoweńskiego do pełnego zjednoczenia i niepodległości, transformację ustrojową, wejście do organ...
Opracowany przez prof. Wiktorię Śliwowską szkicownik z rysunkami autorstwa Cypriana Dunin-Wąsowicza przedstawiającymi współwięźniów i współzesłańców z lat 1850–1857. Powstawały one w Cytadeli Warszawskiej oraz na zesłaniu w Omsku. Obok portretów zamieszczono biogramy przedstawionych osób, które udało się zidentyfikować. Tom uzupełniono o notatki sporządzone przez Henryka Wiercieńskiego na podstawie rozmów z żoną Dunin-Wąsowicza, Apolonią, oraz o zdjęcia z archiwum rodzinnego ...
Wyznanie i przebaczenie ukazane zostało jako dynamiczna i często kontrowersyjna „instytucja” Kościoła charakteryzująca się wielością form i rytów. Punktami zwrotnymi w historii spowiedzi okazały się Sobór Laterański IV oraz reformacja. Niemieccy reformatorzy Marcin Luter i Filip Melanchton uważali spowiedź za cenne narzędzie duszpasterskie oraz konieczny warunek, przygotowujący wiernych do przyjęcia Wieczerzy Pańskiej. XVI-wieczni ewangelicy uznawali ją, obok chrztu i komunii...
Zbiór szkiców znakomitego poety, prozaika, eseisty i tłumacza, a zarazem badacza piśmiennictwa polskiego. Autor pisze o najbardziej znanych postaciach polskiej literatury na przestrzeni wieków XVI–XX (Kochanowski, Staff, Iwaszkiewicz, Pawlikowska-Jasnorzewska, Miłosz, Herbert, Rymkiewicz), korzystając ze swoich doświadczeń z przekładaniem polskich pisarzy. Sporo miejsca poświęca awangardzie i twórczości Witolda Wirpszy, Tadeusza Różewicza, Juliana Przybosia.
W monografii omawiane są najważniejsze kwestie nurtujące tytułowe ugrupowanie oraz pojawiające się na łamach periodyku PRW „NiD” – „Trybuny” – dotyczące polskich wychodźców, zarówno w odniesieniu do życia na obczyźnie, jak i sytuacji w kraju. Główne poruszane problemy to: ogólna sytuacja Polaków zagranicą, sprawy krajowe, analiza sytuacji międzynarodowej oraz stosunek do Polski Związku Radzieckiego i Niemiec.
XVIII-wieczni myśliciele, krytykując ówczesny system sprawowania władzy i bezczynność rządzących, prezentowali tragiczne konsekwencje tych zjawisk, w tym zbiorową i indywidualną pauperyzację, i domagali się reform w zakresie szkolnictwa oraz higieny i zdrowotności. Reformy miały wyprowadzić Rzeczpospolitą z kryzysu ekonomicznego i przywrócić jej dawną świetność. Polscy działacze podkreślali pierwszorzędną rolę państwa w organizacji opieki społecznej, podczas gdy Kościół miał ...
Pomieszczone w tomie prace wykazują, że w całym okresie epok dawnych mnemonika i pamięć kulturowa pozostawały w ścisłej zależności, inspirując się wzajemnie i dostarczając sobie stosownego aparatu pojęciowego, wyznaczając mentalne obszary wspólnego uniwersum. Nić tych powiązań śledzona jest w wielu działach dawnej kultury: w piśmiennictwie, sztukach plastycznych, muzealnictwie, teatrze tudzież w reperkusjach całej tej złożonej tradycji w kulturze współczesnej.
Problem działalności ugodowej w zaborze pruskim jest słabo znany w porównaniu z pozostałymi dwoma zaborami. Autor w swej pracy przedstawia program i skład społeczny polskich ugrupowań ugodowych oraz motywy zajęcia takiej postawy w ostatnim ćwierćwieczu rządów pruskich w Poznańskiem. Osobne miejsce zajmuje omówienie roli poznańskich ugodowców w okresie I wojny światowej w niemieckiej administracji i polityce, nie tylko w zaborze pruskim, ale i w okupowanym Królestwie Polskim. ...
Dwujęzyczny zbiór artykułów, połączonych wspólnym tematem przewodnim – rolą książki i czytelnictwa na trzech pograniczach kulturowych: polsko-niemieckim, polsko-żydowskim i niemiecko-żydowskim – na przestrzeni XIX i XX wieku. Zamieszczone w nim studia składają się na opis zjawiska socjologicznego i kulturowego, które formowało tożsamość jednostek, grup i narodów i stanowiło punkt wyjścia dla istotnych dyskusji na tematy polityczne, społeczne i kulturalne. Koedycja z Niemieck...
Poglądy polityczne i gospodarcze Juliusza Poniatowskiego, wśród których najważniejsze były niepodległość Polski i jej rozwój gospodarczo-społeczny, opierały się zarówno na jego szerokiej wiedzy, jak i na humanizmie i docenieniu wartości człowieka jako głównego czynnika postępu, co dziś określane jest pojęciem „kapitał ludzki”. Poniatowski uważał ponadto, że warunki społeczno-polityczne i gospodarcze mają sprzyjać jak najlepszemu wykorzystaniu wartości ludzi i ich potencjału n...
Obraz jest równie ważnym środkiem przekazu, co tekst. Takie twierdzenie, zupełnie dziś oczywiste, autor odnosi do Fragmentów fizjonomicznych, najbardziej znanego dzieła poświęconego fizjonomice i jednego z ważniejszych tekstów oświecenia. Analiza przykładów grafik i ich zastosowania do zobrazowania kontrowersyjnych obserwacji Lavatera ukazuje czytelnikowi rolę ilustracji zaprzęgniętej w służbę rozwijającej się nauki, jej historyczne i obrazowe tła, związki z tradycją europejs...
Tom zawiera studia dotyczące zagadnienia skomplikowanych sieci powiązań między badaczem przeszłości a otaczającą go współczesnością. Autorzy roztrząsają fundamentalne dla naukowców i zainteresowanych historią kwestie wpływu uwarunkowań politycznych, antropologicznych, społecznych, kulturowych czy psychologicznych twórczości historycznej na efekty działalności naukowej w tej dziedzinie. Pomieszczono tu artykuły wybitnych przedstawicieli wielu pokoleń historyków, m.in. prof. Ja...
W wyniku powstania Bohdana Chmielnickiego utworzony został organizm polityczny – graniczący z Rzecząpospolitą hetmanat kozacki, który już u zarania swego istnienia musiał stawić czoła rosnącemu imperializmowi Moskwy. Część jego elity wytrwale i z oddaniem broniła jego prawa do autonomii. Książka jest studium idei państwa i narodu zawartych w spuściźnie Samijła Wełyczki, Hryhorija Hrabianki i hetmana-emigranta Filipa Orlika, refleksją nad wartościami spajającymi społeczność ko...
January Grzędziński był jednych z pierwszych polskich inżynierów lotnictwa, żołnierzem w Legionach Polskich w czasie I wojny światowej, adiutantem marszałka Józefa Piłsudskiego w Belwederze, współtwórcą masowej organizacji społecznej - Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, czynnym uczestnikiem zamachu majowego, dowódcą pułku piechoty, współorganizatorem warszawskiego Kluby Demokratycznego i Stronnictwa Demokratycznego, czołowym publicystą i zarazem wydawcą opozycyjnego ty...
Bohatetem książki jest - mało znany w Polsce - wybitny pedagog i twórca szkoły pałacowej w Mantui. Autorka, dzięki krytycznej analizie treści najważniejszych źródeł i przemyślanemu, metodycznemu ich porównywaniu ze źródłami pomniejszymi, przedstawia życie i praktykę pedagogiczną Vittorina da Feltre. W interesujący sposób przybliża myśl pedagogiczną doby renesansu, metody wychowania i nauczania w "nowoczesnej" szkole dla chłopców i dziewcząt stworzonej w Mantui.
„Książka Marceliny Koprowskiej jest pracą ważną i pożyteczną. Jest to pierwsze kompleksowe opisanie życia religijnego podczas Powstania Warszawskiego. Autorka zmierzyła się z trudną do analizy materią i wywiązała się z przedstawionych sobie założeń bardzo dobrze. (...) Należy Autorkę pochwalić za to, że nie skupiła się tylko na działalności duchownych i wiernych Kościoła katolickiego, ale także sięgnęła do aktywności przedstawicieli wyznań reformowanych i prawosławia. Nowości...
Dla klientów znad Wisły paryski rynek wyrobów luksusowych stanowił nie tylko hurtownie rzeczy „piękniejszych”, ale przede wszystkim hurtownie rzeczy „tańszych” niż ich dostępne w Rzeczpospolitej odpowiedniki. Często był także składem rzeczy nad Wisła niemal nieosiągalnych. Przy planowaniu zakupów i importów magnateria musiała się jednak liczyć z faktem, ze ich organizacja wiąże się z koniecznością przynajmniej częściowego wyjścia poza pasywistyczny model gospodarczy, konieczn...
Rozdarty między antypolskimi grupami nacisku w Berlinie a ugrupowaniami niepodległościowymi w Warszawie, zarządzający Polską kongresową gen. Hans Hartwig von Beseler, próbował przeciąć ten węzeł gordyjski, czyniąc z przyszłego państwa polskiego sojusznika Niemiec. Autor analizuje strategie Beselera nakierowane na pozyskanie Polaków, głównie na obszarze kultury, oświaty i wyznań: katolickiego, protestanckiego i mojżeszowego, oraz uwypukla słabości tych strategii, które przesąd...
Tom 10 serii "Humanizm w języku polskim". Główne problemy poruszane w tomie to teorie i koncepcje języka inspirowane humanizmem oraz historycznojęzykowe badania semantyczne. W pierwszym przypadku przebadano wypowiedzi sformułowane na gruncie filozofii, teologii i retoryki, dotyczące języka jako właściwości „istotowej” człowieka (homo loquens), instrumentu poznania natury i sfery transcendentnej, elementu kultury, depozytu dziedzictwa narodowego, tworzywa twórczości, gwaranta ...
