Słownik biograficzny polskiego obozu narodowego”, który powstał z inicjatywy Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego to publikacja wyjątkowa. Po raz pierwszy na polskim rynku wydawniczym ukazuje się naukowe kompendium wiedzy zawierające biogramy osób związanych z najliczniejszym nurtem politycznym II Rzeczpospolitej. W słowniku przedstawione zostały sylwetki działaczy obozu narodowego od jego powstania do schyłku XX wieku. To ...
Książka stanowi monografię Senatu Księstwa Warszawskiego (1807–1813/1815), ukazanego w szeroko pojmowanym kontekście epoki. Autor skupia się nie tylko na aspektach polityczno-prawnych, lecz traktuje je jako podstawę do narracji o społecznych funkcjach tej instytucji i jej znaczenia dla ówczesnego pojęcia elity. Specyficzna sytuacja Senatu, zachowującego ambiwalentny status staropolskiego zabytku i zarazem filaru napoleońskiego porządku, postrzegana jest jako punkt odniesienia...
Neuronauka stopniowo odkrywa złożoność umysłu, zmienia dawne relacje pomiędzy ciałem a duchem, wpływa na ustalenia tyczące psychiki i nieświadomości. Jej odkrycia kształtują obecnie nową orientację światopoglądową, która otwiera rozległe horyzonty również przed naukami o kulturze, kieruje uwagę humanistów ku badaniom nad sposobami pracy percepcji, emocjonalności i świadomości. Z tych tendencji wyrasta książka Umysł filologa, na którą składa się dwanaście obszernych studiów st...
Opracowany przez Beatę Mielczarek tekst Autobiografii Wlastimila Hofmana (ur. 27 IV 1881 w Karlínie, obecnie dzielnicy Pragi) przywraca pamięć o malarzu, debiutującym w okresie Młodej Polski i tworzącym do końca długiego życia (zm. 6 III 1970 w Szklarskiej Porębie). Jego dzieła, które cechuje charakterystyczny styl wypracowany pod wpływem symboliczno-alegorycznej sztuki Jacka Malczewskiego, znajdują się w kilkunastu muzeach i galeriach polskich oraz zagranicznych. W Autobiogr...
Niniejsza praca poświęcona została zaprezentowaniu drogi przebytej przez Imperium Brytyjskie (British Empire) w okresie między dwoma wojnami światowymi. Był to czas wielkości tegoż imperium potwierdzonej w czasie I wojny światowej, który możemy zaliczyć do do jego splendid isolation. Wymagało to cofnięcia się do momentu narodzin tego imperium w wiekach wcześniejszych, ponieważ wszystko, co się rodzi, to kiedyś obumiera. Tak jest nie tylko w wypadku żywych organizmów, ale i pa...
Życie szachowe w Warszawie rozpoczęło się na dużą skalę pod koniec lat dwudziestych XIX w. Mistrzowie gry królewskiej spotykali się w kawiarni “Honoratka”. Przez ponad 100 lat rozwijało się na tyle dynamicznie, że pod koniec 1899 r. powstało Warszawskie Towarzystwo Zwolenników Gry Szachowej, z docelową siedzibą w lokalu przy ul. Wierzbowej. Wśród czołowych zawodników, w drugiej połowie XIX oraz na początku XX w., zwracali na siebie uwagę: Aleksander Hoffman, Szymon Winawer, J...
Na niniejszy tom składa się sześć studiów badaczy z Polski, Litwy i Rosji, którzy podjęli trud zbadania okoliczności zawarcia traktatu warszawskiego 7 listopada 1716 r. oraz wypracowania refom skarbowo-wojskowych, przyjętych na jednodniowym Sejmie Niemym 1 lutego 1717 r. Pewien wpływ na omawiane wydarzenia miały sukcesy militarne konfederatów w Wielkopolsce, które jednak ostatecznie zakończyły się ich klęską i rozbiciem bardzo aktywnego od wiosny do początków jesieni 1716 r. ...
Zawarte w niniejszym tomie teksty pokazują Polskę za panowania ostatniego króla – Stanisława Augusta Poniatowskiego – jako różnorodne i atrakcyjne pole badań naukowych. Ich autorzy przedstawiają Rzeczpospolita tego czasu często w sposób polemiczny wobec potocznych wyobrażeń, zdominowanych przez przytłaczający obraz jej upadku. Tymczasem z badań historyków wyłania się obraz epoki dynamicznej i pełnej działań w kierunku naprawy państwa i społeczeństwa. Autorami pomieszczonych t...
Książka poświęcona jest dziejom politycznym ludności łemkowskiej. Przedstawia historię społeczności łemkowskiej na Łemkowszczyźnie na tle procesu wyodrębniania jedności grupowej, jak również poszukiwania tożsamości w sytuacji ukraińsko-polskiej rywalizacji o włączenie miejscowej ludności do własnej wspólnoty narodowej lub obywatelskiej. Porusza istotne kwestie, takie jak dezintegracja Łemków w wyniku wysiedleń w latach 1945?1947, a także asymilacja i akulturacja w warunkach p...
Elity Narodowej Demokracji – zwłaszcza prawnicy, ziemianie, księża katoliccy – prezentowały program polityczny podczas pracy parlamentarnej, na łamach prasy i publicystyki oraz podczas pracy w terenie. Działalność polityczna i poglądy dotyczące ładu wewnętrznego państwa polskiego i polityki międzynarodowej zostały ukazane na tle wpływów politycznych endecji na terenie województwa białostockiego.
Autorka, opierając się na bogatym materiale źródłowym, omówiła działalność Konsulatu Generalnego RP w Monachium w okresie międzywojennym. W monografii przedstawiono okoliczności utworzenia placówki, organizację jej pracy oraz realizowane przez nią zadania polityczne i konsularne. Wiele uwagi poświęcono zagadnieniom opieki nad emigrantami polskimi w Bawarii i Badenii oraz działalności urzędu w sprawach prasy i propagandy. W pracy opisano również współpracę konsulatu z polskim ...
Autor, który przez kilkadziesiąt lat badał historię społeczną Polski na tle europejskim i stykał się z wieloma zagranicznymi badaczami dziejów społecznych, przedstawia zarys powstania, rozwoju i zmierzchu tej specjalności naukowej. Omawia genezę tego kierunku, rozwój środowiska Annales we Francji, Sozialgeschichte w Niemczech, ośrodków badawczych w Wiejkiej Brytanii i USA, jak również powstanie i ewolucję badań nad historią społeczną w Polsce. Kończy refleksjami o roli i pers...
Niniejsza edycja, umożliwiająca historykom wgląd w najważniejsze depesze przesyłane z Petersburga, wypełnia więc niezwykle istotną lukę w edytorstwie źródeł do dziejów Rzeczypospolitej. Tym bardziej, iż znajdujące się w niej instrukcje i reskrypty dotyczą przełomowych wydarzeń – rozbiorów, Sejmu Czteroletniego, konfederacji targowickiej, przygotowań i początku powstania 1794
Akcja :Reinhardt"jest określeniem nadanym przez niemieckich nazistów w czasie II wojny Światowej dla określenia mordu na Żydach w ramach tzw. Ostatecznego rozwiązania kwestii Żydowskiej . Akcję zrealizowano głównie w specjalnie zorganizowanych obozach zagłady. Między marcem 1942 a październikiem 1943 r. zginęło co najmniej 1,8 miliona ludzi, których według nazistowskich ustaw rasowych uznano za Żydów. Pomimo gigantycznych rozmiarów zbrodni wiedza o niej pozostaje znikoma....
Tom 1 Archiwum Sztuki Polskiej XX wieku zawiera monografie dwóch artystów, których dorobek malarski jest istotnym wkładem do międzywojennej sztuki polskiej. Konrad Winkler i Aleksander Rafałowski należeli do awangardowych grup artystycznych: Winkier do krakowskich Formistów (1917- 1922), zaś Rafalowski do warszawskiego Bloku (1923-1926), a następnie do Praesensu (1926-1929). Twórczość pierwszego z nich wiązała się z ekspresjonizmem, zaś drugiego łączyła się z konstruktywizmem...
Punktem wyjścia niniejszej pracy jest refleksja nad pojęciami dziewiętnastowieczności i nowoczesności oraz ich odniesieniami do historii kultury polskiej. Pojęcia te są szerokie i problematyczne, uściśla się je z trudem, otwierają rozległe pole, eksplorowane w ostatnich dekadach przez historyków literatury i kultury. Władysław Stanisław Reymont był autorem, który w ostatniej dekadzie wieku XIX odważył się na penetrację nierozpoznanych wcześniej rewirów polskiego życia społecz...
Region Bałtyku jest przestrzenią efektywnej wymiany. Od czasów prehistorycznych spotykają się tu społeczności przynależące do różnych grup językowych: germańskiej, słowiańskiej, bałtyckiej i fińskiej. W średniowieczu, a niekiedy dopiero w okresie nowożytnym wyodrębniły się na tych terenach wspólnoty narodowe i państwa. Region ten był zarazem miejscem intensywnej współpracy na wszystkich poziomach życia społecznego i kulturalnego. Tu wykształciły się ponadnarodowe kultury wiki...
Autorzy – historycy i literaturoznawcy – piszą o podróży rozumianej i jako pokonywanie przestrzeni, i jako relacja z podróżowania, i jako temat literacki. Rozważają zwłaszcza zjawisko podróżowania jako odzwierciedlenie funkcjonujących ówcześnie modeli poznawczych i obyczajowych. Analizują skutki wywierane przez peregrynacje w indywidualnej i zbiorowej świadomości, a także ówczesne doświadczanie europejskości, filozofię i formułę podróżowania Europejczyka po Europie i poza nią...
Autorka przedstawiła koncepcje dziejów Litwy i Wielkiego Księstwa Litewskiego do roku 1569 formułowane przez XIX-wiecznych historyków polskich, rosyjskich i ukraińskich, a także litewskich i białoruskich w pracach, które odegrały istotną rolę w rozwoju myśli historycznej oraz badaniach nad problemem tych dziejów we wskazanych historiografiach. Szczególny nacisk położyła na różnice w ujęciach wynikające z ówczesnych stanowisk metodologicznych, ideowych oraz politycznych poszcz...
Tom skoncentrowany jest wokół relacji między filologią a humanizmem jako ruchem intelektualnym stymulującym poznanie kultury antycznej i na jej podstawie współtworzącym kulturę literacką i filozoficzną epoki Renesansu. Podjęto także takie problemy jak wzorzec filologa-humanisty i proces twórczy. Omówiono polskie renesansowe dzieła filologiczne i wykazano kontynuacje humanistycznej filologii w wiekach następnych.
Na publikację składa się 60 artykułów naukowych, napisanych przez historyków z Polski, Rosji, Niemiec, Stanów Zjednoczonych Ameryki, Francji, Ukrainy, Węgier i Wielkiej Brytanii. Ujmują one panoramicznie kontekst polityczno-społeczny oraz aksjologiczno-kulturalny genezy, przebiegu i skutków kampanii polskiej 1939 r. Zawarte w nich ustalenia stanowią przełom w badaniach nad jednym z najważniejszych wydarzeń w dziejach Polski oraz historii powszechnej XX w. W tomie pierwszym (w...
Niniejsza rozprawa powstała przeszło trzydzieści lat temu. Temat zaproponował Aleksander Gieysztor, który od dawna był inicjatorem różnych badań związanych z szeroko pojętą problematyką mazowiecką i warszawską. Profesor zachęcał archeologów i historyków do prac nad poszczególnymi dzielnicami stolicy. Zaowocowało to nowymi opracowaniami dotyczącymi Mokotowa, Woli, Pragi i Śródmieścia, a także poszukiwaniami grodu w Jazdowie i badaniami nad elitami dworskimi i urzędniczymi Mazo...
Książka poświęcona jest urzędowi hetmana koronnego w okresie, w którym stopniowo zyskał status jednej z najważniejszych instytucji Rzeczpospolitej szlacheckiej. Autor skupił się na analizie relacji pomiędzy buławą a innymi podmiotami ustroju państwa, w szczególności królem, sejmikami i sejmem walnym. Przedstawił też przyczyny i przebieg procesu powiększania kompetencji hetmana, co w drugiej połowie XVII w. doprowadziło do skupienia jego w ręku olbrzymiej, pozbawionej zewnętrz...
Autor omawia powstanie systemu lennego w domenie monarszej ostatnich Przemyślidów i pierwszych Luksemburgów oraz proces uformowania się dysponującego odrębnym statusem prawnym i zróżnicowanego grona lenników. Przedstawia różne kategorie lenników królewskich. Ponadto zajął się zjawiskiem kryzysu systemu lennego oraz przeanalizował czynniki sprzyjające wyłączaniu majątków spod ciężarów feudalnych.
Koedycja z Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk
