Tematyka książki obejmuje zjawiska artystyczne od początków XVIII do początków XX wieku i opisuje fundamentalną zmianę statusu sztuki i jej relacji wobec świata. Koncentruje się wokół przypadków newralgicznych w historii malarstwa, rzeźby, architektury, „nowych mediów”: grafiki, fotografii, panoram. Na ich przykładach omawiane są problemy nowoczesnego autotematyzmu; obrazowania współczesności; multiplikacji obrazów; nawiązywania do historycznej tradycji na zasadzie powtórzeni...
Ta książka jest pierwszą częścią syntetycznego zarysu epoki, wynikającego z badań szczegółowych autorki nad kulturą wieku XVII. Przedstawia problematykę europejskich i – na jej tle – dorobek polskich badań nad barokiem. Śledzi prądy filozoficzne inspirujące piśmiennictwo, nurty chrześcijaństwa europejskiego i polskiego, rzeźbiące mentalność społeczną i indywidualną. Rozważa sarmatyzm jako formułę tożsamości narodowej, rekonstruuje myśl polityczną i militarną oraz idee estetyc...
Muzy są uniwersalnym i wciąż żywym symbolem w kulturze europejskiej. Jednak czy ich obraz znany nam z tekstów literackich i podręczników mitologii był zawsze taki sam? Książka próbuje wskazać na różne aspekty obrazu Muz w kulturze greckiej epoki archaicznej i klasycznej, odwołując się do tekstów literackich, ikonografii i danych archeologicznych. Analiza objęła takie zagadnienia, jak rola i funkcje bogiń w kulcie, rozbieżności w genealogii, imionach i liczbie Muz, sceny inicj...
Książka jest kolejną publikacją powstałą i w wyniku prac historyczek i historyków skupionych wokół Komisji Historii Kobiet PAN. Prezentowane studia przedstawiają przede wszystkim uwikłanie kobiet w różnego rodzaju podziały polityczne, zależności lokalne czy rozdarcie między realizację w strefie publicznej i prywatnej, których granice w polskim kontekście kulturowym nierzadko były płynne.
Książka stanowi monografię Senatu Księstwa Warszawskiego (1807–1813/1815), ukazanego w szeroko pojmowanym kontekście epoki. Autor skupia się nie tylko na aspektach polityczno-prawnych, lecz traktuje je jako podstawę do narracji o społecznych funkcjach tej instytucji i jej znaczenia dla ówczesnego pojęcia elity. Specyficzna sytuacja Senatu, zachowującego ambiwalentny status staropolskiego zabytku i zarazem filaru napoleońskiego porządku, postrzegana jest jako punkt odniesienia...
Opracowany przez Beatę Mielczarek tekst Autobiografii Wlastimila Hofmana (ur. 27 IV 1881 w Karlínie, obecnie dzielnicy Pragi) przywraca pamięć o malarzu, debiutującym w okresie Młodej Polski i tworzącym do końca długiego życia (zm. 6 III 1970 w Szklarskiej Porębie). Jego dzieła, które cechuje charakterystyczny styl wypracowany pod wpływem symboliczno-alegorycznej sztuki Jacka Malczewskiego, znajdują się w kilkunastu muzeach i galeriach polskich oraz zagranicznych. W Autobiogr...
Niniejsza praca poświęcona została zaprezentowaniu drogi przebytej przez Imperium Brytyjskie (British Empire) w okresie między dwoma wojnami światowymi. Był to czas wielkości tegoż imperium potwierdzonej w czasie I wojny światowej, który możemy zaliczyć do do jego splendid isolation. Wymagało to cofnięcia się do momentu narodzin tego imperium w wiekach wcześniejszych, ponieważ wszystko, co się rodzi, to kiedyś obumiera. Tak jest nie tylko w wypadku żywych organizmów, ale i pa...
Życie szachowe w Warszawie rozpoczęło się na dużą skalę pod koniec lat dwudziestych XIX w. Mistrzowie gry królewskiej spotykali się w kawiarni “Honoratka”. Przez ponad 100 lat rozwijało się na tyle dynamicznie, że pod koniec 1899 r. powstało Warszawskie Towarzystwo Zwolenników Gry Szachowej, z docelową siedzibą w lokalu przy ul. Wierzbowej. Wśród czołowych zawodników, w drugiej połowie XIX oraz na początku XX w., zwracali na siebie uwagę: Aleksander Hoffman, Szymon Winawer, J...
Na niniejszy tom składa się sześć studiów badaczy z Polski, Litwy i Rosji, którzy podjęli trud zbadania okoliczności zawarcia traktatu warszawskiego 7 listopada 1716 r. oraz wypracowania refom skarbowo-wojskowych, przyjętych na jednodniowym Sejmie Niemym 1 lutego 1717 r. Pewien wpływ na omawiane wydarzenia miały sukcesy militarne konfederatów w Wielkopolsce, które jednak ostatecznie zakończyły się ich klęską i rozbiciem bardzo aktywnego od wiosny do początków jesieni 1716 r. ...
Zawarte w niniejszym tomie teksty pokazują Polskę za panowania ostatniego króla – Stanisława Augusta Poniatowskiego – jako różnorodne i atrakcyjne pole badań naukowych. Ich autorzy przedstawiają Rzeczpospolita tego czasu często w sposób polemiczny wobec potocznych wyobrażeń, zdominowanych przez przytłaczający obraz jej upadku. Tymczasem z badań historyków wyłania się obraz epoki dynamicznej i pełnej działań w kierunku naprawy państwa i społeczeństwa. Autorami pomieszczonych t...
Książka poświęcona jest dziejom politycznym ludności łemkowskiej. Przedstawia historię społeczności łemkowskiej na Łemkowszczyźnie na tle procesu wyodrębniania jedności grupowej, jak również poszukiwania tożsamości w sytuacji ukraińsko-polskiej rywalizacji o włączenie miejscowej ludności do własnej wspólnoty narodowej lub obywatelskiej. Porusza istotne kwestie, takie jak dezintegracja Łemków w wyniku wysiedleń w latach 1945?1947, a także asymilacja i akulturacja w warunkach p...
Elity Narodowej Demokracji – zwłaszcza prawnicy, ziemianie, księża katoliccy – prezentowały program polityczny podczas pracy parlamentarnej, na łamach prasy i publicystyki oraz podczas pracy w terenie. Działalność polityczna i poglądy dotyczące ładu wewnętrznego państwa polskiego i polityki międzynarodowej zostały ukazane na tle wpływów politycznych endecji na terenie województwa białostockiego.
Autorka, opierając się na bogatym materiale źródłowym, omówiła działalność Konsulatu Generalnego RP w Monachium w okresie międzywojennym. W monografii przedstawiono okoliczności utworzenia placówki, organizację jej pracy oraz realizowane przez nią zadania polityczne i konsularne. Wiele uwagi poświęcono zagadnieniom opieki nad emigrantami polskimi w Bawarii i Badenii oraz działalności urzędu w sprawach prasy i propagandy. W pracy opisano również współpracę konsulatu z polskim ...
Autor, który przez kilkadziesiąt lat badał historię społeczną Polski na tle europejskim i stykał się z wieloma zagranicznymi badaczami dziejów społecznych, przedstawia zarys powstania, rozwoju i zmierzchu tej specjalności naukowej. Omawia genezę tego kierunku, rozwój środowiska Annales we Francji, Sozialgeschichte w Niemczech, ośrodków badawczych w Wiejkiej Brytanii i USA, jak również powstanie i ewolucję badań nad historią społeczną w Polsce. Kończy refleksjami o roli i pers...
Akcja :Reinhardt"jest określeniem nadanym przez niemieckich nazistów w czasie II wojny Światowej dla określenia mordu na Żydach w ramach tzw. Ostatecznego rozwiązania kwestii Żydowskiej . Akcję zrealizowano głównie w specjalnie zorganizowanych obozach zagłady. Między marcem 1942 a październikiem 1943 r. zginęło co najmniej 1,8 miliona ludzi, których według nazistowskich ustaw rasowych uznano za Żydów. Pomimo gigantycznych rozmiarów zbrodni wiedza o niej pozostaje znikoma....
Tom 1 Archiwum Sztuki Polskiej XX wieku zawiera monografie dwóch artystów, których dorobek malarski jest istotnym wkładem do międzywojennej sztuki polskiej. Konrad Winkler i Aleksander Rafałowski należeli do awangardowych grup artystycznych: Winkier do krakowskich Formistów (1917- 1922), zaś Rafalowski do warszawskiego Bloku (1923-1926), a następnie do Praesensu (1926-1929). Twórczość pierwszego z nich wiązała się z ekspresjonizmem, zaś drugiego łączyła się z konstruktywizmem...
Region Bałtyku jest przestrzenią efektywnej wymiany. Od czasów prehistorycznych spotykają się tu społeczności przynależące do różnych grup językowych: germańskiej, słowiańskiej, bałtyckiej i fińskiej. W średniowieczu, a niekiedy dopiero w okresie nowożytnym wyodrębniły się na tych terenach wspólnoty narodowe i państwa. Region ten był zarazem miejscem intensywnej współpracy na wszystkich poziomach życia społecznego i kulturalnego. Tu wykształciły się ponadnarodowe kultury wiki...
Autorzy – historycy i literaturoznawcy – piszą o podróży rozumianej i jako pokonywanie przestrzeni, i jako relacja z podróżowania, i jako temat literacki. Rozważają zwłaszcza zjawisko podróżowania jako odzwierciedlenie funkcjonujących ówcześnie modeli poznawczych i obyczajowych. Analizują skutki wywierane przez peregrynacje w indywidualnej i zbiorowej świadomości, a także ówczesne doświadczanie europejskości, filozofię i formułę podróżowania Europejczyka po Europie i poza nią...
Autorka przedstawiła koncepcje dziejów Litwy i Wielkiego Księstwa Litewskiego do roku 1569 formułowane przez XIX-wiecznych historyków polskich, rosyjskich i ukraińskich, a także litewskich i białoruskich w pracach, które odegrały istotną rolę w rozwoju myśli historycznej oraz badaniach nad problemem tych dziejów we wskazanych historiografiach. Szczególny nacisk położyła na różnice w ujęciach wynikające z ówczesnych stanowisk metodologicznych, ideowych oraz politycznych poszcz...
Tom skoncentrowany jest wokół relacji między filologią a humanizmem jako ruchem intelektualnym stymulującym poznanie kultury antycznej i na jej podstawie współtworzącym kulturę literacką i filozoficzną epoki Renesansu. Podjęto także takie problemy jak wzorzec filologa-humanisty i proces twórczy. Omówiono polskie renesansowe dzieła filologiczne i wykazano kontynuacje humanistycznej filologii w wiekach następnych.
Na publikację składa się 60 artykułów naukowych, napisanych przez historyków z Polski, Rosji, Niemiec, Stanów Zjednoczonych Ameryki, Francji, Ukrainy, Węgier i Wielkiej Brytanii. Ujmują one panoramicznie kontekst polityczno-społeczny oraz aksjologiczno-kulturalny genezy, przebiegu i skutków kampanii polskiej 1939 r. Zawarte w nich ustalenia stanowią przełom w badaniach nad jednym z najważniejszych wydarzeń w dziejach Polski oraz historii powszechnej XX w. W tomie pierwszym (w...
Niniejsza rozprawa powstała przeszło trzydzieści lat temu. Temat zaproponował Aleksander Gieysztor, który od dawna był inicjatorem różnych badań związanych z szeroko pojętą problematyką mazowiecką i warszawską. Profesor zachęcał archeologów i historyków do prac nad poszczególnymi dzielnicami stolicy. Zaowocowało to nowymi opracowaniami dotyczącymi Mokotowa, Woli, Pragi i Śródmieścia, a także poszukiwaniami grodu w Jazdowie i badaniami nad elitami dworskimi i urzędniczymi Mazo...
Książka poświęcona jest urzędowi hetmana koronnego w okresie, w którym stopniowo zyskał status jednej z najważniejszych instytucji Rzeczpospolitej szlacheckiej. Autor skupił się na analizie relacji pomiędzy buławą a innymi podmiotami ustroju państwa, w szczególności królem, sejmikami i sejmem walnym. Przedstawił też przyczyny i przebieg procesu powiększania kompetencji hetmana, co w drugiej połowie XVII w. doprowadziło do skupienia jego w ręku olbrzymiej, pozbawionej zewnętrz...
Autor omawia powstanie systemu lennego w domenie monarszej ostatnich Przemyślidów i pierwszych Luksemburgów oraz proces uformowania się dysponującego odrębnym statusem prawnym i zróżnicowanego grona lenników. Przedstawia różne kategorie lenników królewskich. Ponadto zajął się zjawiskiem kryzysu systemu lennego oraz przeanalizował czynniki sprzyjające wyłączaniu majątków spod ciężarów feudalnych.
Koedycja z Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk
