Stwierdzenia, iż rok 1918 zapisał się w dziejach kobiet złotymi zgłoskami, nie można uznać za przesadzone. To rok, w którym Austriaczki, ale także Niemki i Polki po trudnych i burzliwych działaniach zmierzających do zaakcentowania swojego istnienia na płaszczyźnie społeczno-polityczno--gospodarczej uzyskały prawa wyborcze, a przez to możliwość współdecydowania nie tylko w kwestiach ich bezpośrednio dotyczących, ale i w sprawach o randze narodowej. Aby pierwszy raz w historii...
Spis treści Wstęp I. Wyzwolenie Katowic II. Wygląd miasta, obszar i ludność Wygląd miasta Obszar i ludność Tygiel ludnościowy III. Administracja IV. Życie polityczne a) Do połowy 1945 roku Propaganda b) Od sierpnia 1945 do października 1947 roku Referendum ludowe 30 czerwca 1946 roku Wybory do Sejmu Ustawodawczego 19 I 1947 c) Od listopada 1947 do lipca 1950 Organizacje społeczno-polityczne Organizacje młodzieżowe V. Podziemie, opór społeczny i aparat represji ...
Studium pierwsze. Strajkowe tworzenie świata robotniczej solidarności 1980 roku na Śląsku 1. Śląsk jako kolonizowane wewnętrznie centrum przemysłowe Polski Ludowej 2. Reprodukcja regionalnej struktury społecznej 3. Okres mobilizacji przedstrajkowej 4. Wybuch strajków 5. Przebieg strajków 6. Rezultaty strajków Studium drugie. Czasoprzestrzeń społeczna solidarnościowej rewolucji – Przestrzeń konfliktów społecznych w Polsce: 1 lipca 1980–12 grudnia 1981 Uwagi wstępne 1. K...
Od Autora Instytucje nauki i kultury Śląski Teatr Lalki i Aktora „Ateneum” Zespół Państwowych Szkół Muzycznych im. Wojciecha Kilara w Katowicach Zespół Szkół Plastycznych w Katowicach Od Autora Prezentuje Panstwu trzecia czesc moich felietonów drukowanych na łamach „Dziennika Zachodniego” (pierwsza ukazała sie w 2014, druga w 2015 roku). Wiekszosc zamieszczonych w tej ksia,ce tekstów poswieciłem wybitnym twórcom (Rafał Pomorski, Paweł Steller, Emanuel Imiela, Stanisław ...
Na inaugurację III powstania śląskiego, w nocy z 2 na 3 maja 1921 roku, wyleciały w powietrze najważniejsze mosty kolejowe łączące obszar plebiscytowy z Niemcami. W ten sposób Tadeuszowi Puszczyńskiemu – „Wawelbergowi” i jego podkomendnym udało się odgrodzić powstanie od natychmiastowego kontrataku ze strony Niemiec i umożliwić realizację podstawowego celu operacyjnego – dotarcia do Odry i opanowania niemal całego obszaru zakreślonego w polskich żądaniach rewindykacyjnych tak...
Obszerna monografia prezentująca historię ziemi rogoźnickiej, od czasów pierwszego osadnictwa, sięgających mezolitu (8000 do 4400 lat p.n.e.), do współczesności. Dzieje Rogoźnika zostały ukazane na tle burzliwej historii księstwa siewierskiego, Śląska oraz Zagłębia Dąbrowskiego, a także w perspektywie najważniejszych wydarzeń w kraju i na świecie. Oprócz tematyki politycznej i gospodarczej Czytelnik znajdzie w książce równie obszerne omówienie tematów z zakresu historii społe...
Zapraszam do lektury kolejnego zbioru felietonów drukowanych na łamach tygodnika „Katowice” („Kocham Katowice”), cotygodniowego dodatku regionalnego „Dziennika Zachodniego”. Poprzednie części (wydane w 2014, 2015 i 2018 roku) cieszyły się zainteresowaniem Czytelników, co skłoniło mnie do zebrania tekstów publikowanych w latach 2017–2019. Tym razem polecam odwiedzenie Muzeum Archidiecezjalnego z bogatymi zbiorami sztuki sakralnej, placówkę wyróżniającą się wśród instytucji kul...
Tak się złożyło, iż teksty tutaj przedstawione zostały napisane już wiele lat temu. Jednakże z różnych powodów nie były drukowane. Początkowo miały być zamieszczane w pismach ogólnopolskich. Jednakże różnie z tym bywało. Wiele materiałów udało mi się zamieścić w tego typu periodykach, przykładowo o rybnickich lasach, o rybnickim szybownictwie, o rybnickich pilotach, o rybnickiej adwokaturze etc. Aliści, pewne środowiska pozostały odporne do dziś na „wołanie na puszczy”. Przyk...
Katowice są stosunkowo młodym miastem, niemniej jednak ich historia jest burzliwa i skomplikowana, ale zarazem ciekawa tak jak dzieje Górnego Śląska w minionym wieku. Od początków XIX wieku, w oparciu o miejscowe zasoby węgla kamiennego i galmanu, na terenie Katowic zaczął rozwijać się przemysł, czemu towarzyszyła rozbudowa linii kolejowych. Spowodowało to, że osada stała się ważnym nadgranicznym węzłem komunikacji kolejowej i drogowej, a następnie ośrodkiem handlu między Nie...
Po raz pierwszy zetknąłem się z relacją Julii Nikołajewnej Danzas o jej więziennej i łagrowej poniewierce pisząc o Kanale Białomorskim; jest ona jedną z bohaterek mojej książki – poświęciłem jej rozdział Dama o greckim profilu. Ponieważ z tamtego czasu zostały mi zrobione na własny użytek tłumaczenia fragmentów Czerwonej katorgi – uznałem, że wspomnienia te powinny być szerzej udostępnione. Przełożyłem zatem ich całość, korzystając z rosyjskiej wersji dzieła (jego oryginał zo...
Motywy, którymi kierowali się wracając do „lasu” lub dopiero teraz decydując się na dołączenie do leśnych oddziałów były różne. Tak samo różne jak ich pochodzenie, wiek i doświadczenie ostatniej wojny światowej. Połączył ich komunistyczny terror: sala sądowa, cela śmierci, strzał w tył głowy, bezimienny grób – Operacja „Lawina”. Likwidacja Zgrupowania „Bartka”, największego ugrupowania partyzanckiego na czele którego stał kpt. Henryk Flame ps. „Bartek”, przybrała rozmiary lud...
Wtajemniczenie Zaczęło się od trzech litografii Alberta Littmanna przypadkowo odnalezionych przez Pawła Knotela, a opublikowanych w 1908 roku. Dla mnie stały się czymś w rodzaju wziernika, przez który mogłem obejrzeć Katowice sprzed półtora wieku. Na podglądaniu nie poprzestałem bo każdy z tych obrazów to nie tylko okno na świat czy dziurka od klucza, ale również… zasłona! Do miłośników sztuki i kolekcjonerów domowych dekoracji trafiły w roku 1866, a więc w gorących miesiącac...
Akcja książki zaczyna się w ostatnich dniach sierpnia 1939 roku, a kończy 4 września. Jej głównym tematem jest obrona Katowic przez powstańców i harcerzy przed wkraczającymi wojskami niemieckimi, a także przed bardzo aktywnym tutaj Freikorpsem. Jest 23 sierpnia 1939 roku i śląscy harcerze właśnie powrócili z letniego obozu w Koniakowie do miasta, przez które przechodzi pierwsza fala paniki. Wkrótce wraz z powstańcami podejmą decyzję o stawieniu czoła niemieckiej agresji… Wie...
Publikacja „Dzieje Bogucic w kronice szkoły” zawiera obraz zarówno w formie pisemnej, jak i ilustracyjnej kroniki bogucickiej szkoły, pisanej przez nauczycieli od 1865 do 1975 roku. Jest to zatem księga równolatka miasta Katowice. Całość kroniki stanowi bogaty materiał zawierający dane historyczne dotyczące historii Bogucic, Katowic, Załęża i Małej Dąbrówki, a zwłaszcza początków szkolnictwa w tychże dzielnicach współczesnych Katowic. Z kroniki wyłania się żywy obraz burzliwy...
W przypadku Katowic ani historia, ani archeologia, a tym bardziej legenda, nie są zbyt łaskawe. Żaden tu jaskiniowiec nie wymachiwał kamiennym toporem ani pijany rycerz nie zgubił miecza. Jeszcze trzysta, a nawet dwieście lat temu, ktoś kto znalazł się tu taj, widząc dookoła tylko las mieszany, z przewagą lichej sosny; jakieś stawy, a pomiędzy nimi rzekę, która sama doprawdy nie wie jakiego się trzymać koryta; trochę wzgórz z lewa i prawa oraz ogólne pustkowie, ten musiałby m...
Minęło trzydzieści pięć lat od wielkiego narodowego zrywu wolnościowego Polaków lat osiemdziesiątych. Pomimo istotnego znaczenia nie tylko dla naszego, ale także dla innych narodów Europy jest zwłaszcza młodszym pokoleniom mało znany i zbyt często wykorzystywany raczej do dzielenia jego uczestników. Pisemne relacje przebiegu i rezultatów ówczesnych wydarzeń zrywu solidarnościowego są rzadkością. Dlatego jego uwarunkowania oraz skutki – wewnętrzne i zewnętrzne – powinny być pr...
Prezentowana praca stanowi próbę ukazania reform gospodarczych i finansowych Królestwa Prus w drugiej połowie XVIII stulecia do roku 1806. Reform związanych z Fryderykiem II, zwanym później Wielkim. Fryderyk II w dobie wojen potrafił utrzymać system fiskalny odziedziczony po ojcu Fryderyku Wilhelmie I, a następnie, w czasie niemal pięćdziesięcioletniego panowania, doprowadzić do gruntownych przeobrażeń w Królestwie Prus. Podstawowym zadaniem pracy jest próba ukazania polityki...
Książka jest próbą całościowego ujęcia stanu prawnego, wyróżniającego polską część Górnego Śląska od pozostałych województw kraju.Na temat bogatych dziejów Śląska ukazało się wiele opracowań popularnych i naukowych. Oddzielne miejsce w historii regionu zajmuje walka o przyłączenie Górnego Śląska do odrodzonego państwa polskiego po zakończeniu pierwszej wojny światowej. […] Wszystkie kwestie: statut województwa, działalność Sejmu Śląskiego, konwencja genewska w tej sprawie i p...
Druhny i Druhowie, minęło sporo lat od zakończenia naszej harcerskiej działalności. Staliśmy się nieco wolniejsi, trochę przygarbieni, czasem schorowani. Życie nas mniej lub bardziej doświadczyło. Uśmiechamy się jednak i czerpiemy ze wspomnień harcerskiej młodości optymizm i wiarę oraz cieszymy się najcenniejszym bogactwem, które nam pozostało z tamtych lat – uczuciem przyjaźni i koleżeństwa. To te dary pozwalają dzisiaj odżyć wspomnieniom i ocieplać serdecznością spotkania p...
Książka jest solidną pracą historyczną opartą na ogromnym materiale źródłowym. Autor stara się przedstawić problemy komunikacyjne w szerszym kontekście i wysnuć z tych analiz wnioski o charakterze politologicznym. Szuka odpowiedzi na pytania o odpowiedzialność Niemców za zbrodnie III Rzeszy. Autor jest dziennikarzem z wieloletnim stażem, dlatego przychodzi mu łatwiej analizować zawartość poszczególnych programów. Omawia audycje publicystyczne, informacyjne, zajmuje się progr...
Przez Piotrowice wędrowały szwadrony wojsk, szli kupcy, poselstwa, orszaki królewskie. Tutejsza ziemia bogata jest w zasoby naturalne – węgiel kamienny, kamień wapienny i urodzajną glebę, a przede wszystkim w ludzi, z pozoru małomównych, lecz serdecznych, pracowitych i miłujących swoje strony. Z dawien dawna gmina ta słynęła ze wzorowo prowadzonych gospodarstw rolnych i stawów hodowlanych. Swoisty lokalny koloryt nadawały jej działające towarzystwa kulturalne i oświatowe. Pio...
Drugi tom tryptyku powieściowego „Duchy wojny”. Napisany w formie żołnierskiego dziennika jest próbą zobrazowania przeżyć i bolesnych doświadczeń Górnoślązaków wcielonych podczas drugiej wojny światowej w szeregi Wermachtu. Autor – syn jednego z takich żołnierzy – na podstawie opowieści rodzinnych, relacji ocalałych osób, listów, wspomnień i dostępnych opracowań historycznych, dokonał rekonstrukcji 667 dni wojennych, ukazujących los prostych ludzi wplątanych w machinę totalne...
Książka rozpoczyna tryptyk powieściowy „Duchy wojny”. Napisany w formie żołnierskiego dziennika jest próbą zobrazowania przeżyć i bolesnych doświadczeń Górnoślązaków wcielonych podczas drugiej wojny światowej w szeregi Wermachtu. Autor – syn jednego z takich żołnierzy – na podstawie opowieści rodzinnych, relacji ocalałych osób, listów, wspomnień i dostępnych opracowań historycznych, dokonał rekonstrukcji 667 dni wojennych, ukazujących los prostych ludzi wplątanych w machinę t...
Trzeci tom powieści „Duchy wojny”. Napisany w formie żołnierskiego dziennika jest próbą zobrazowania przeżyć i bolesnych doświadczeń Górnoślązaków wcielonych podczas drugiej wojny światowej w szeregi Wermachtu. Autor – syn jednego z takich żołnierzy – na podstawie opowieści rodzinnych, relacji ocalałych osób, listów, wspomnień i dostępnych opracowań historycznych, dokonał rekonstrukcji 667 dni wojennych, ukazujących los prostych ludzi wplątanych w machinę totalnej wojny....
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.