Antologia jako całość stanowi pewien zbiór indywidualnych narracji […], które często odbiegają od standardowych i narodowych wzorców postrzegania […] świata minionego i teraźniejszego. Wszystkie teksty antologii łączy nie tylko nadrzędne pojęcie palimpsestu, lecz również swoistego krajobrazu kulturowego […], zawierającego zarówno elementy tzw. rzeczywistej rzeczywistości, jak i ludowej imaginacji oraz literackiej fikcji. Można by powiedzieć – poruszając się w metaforyce wodno...
Spis treści Część pierwsza. ZAGADNIENIA OGÓLNE 1. Metodologiczne problemy badań społecznych 1.1. Specyfika nauk społecznych 1.2. Przedmiot i cel badań społecznych 1.3. Filozoficzne podstawy badań społecznych 1.4. Moralne aspekty badań społecznych 1.4.1. Uwagi wstępne 1.4.2. Wpływ komercjalizacji nauki na postawy i zachowania badających 1.4.3. Propozycja „Dekalogu badacza rzeczywistości społecznej" 1.5. Typy badań 1.5.1. Badania typu poznawczego 1.5.2. Badania dla potrze...
Rzadko zdarza się, by po trzydziestu pięciu latach nieobecności w środowisku macierzystym, wciąż pamiętało ono osobę, która je współtworzyła. O Edwardzie Zymanie stale się na Górnym Śląsku mówi, a jego zamieszkanie w Mississaudze jest traktowane podobnie jak osiedlenie w Tarnowskich Górach, skąd samochodem można płynnie się przemieścić różnymi drogami, ale autobusem już gorzej. Zyman wrósł bowiem w Śląsk tak, jak drzewo wrasta w skałę i nijak nie można go wyrwać, chyba że nar...
Zapraszam do lektury kolejnego zbioru felietonów drukowanych na łamach tygodnika „Katowice” („Kocham Katowice”), cotygodniowego dodatku regionalnego „Dziennika Zachodniego”. Poprzednie części (wydane w 2014, 2015 i 2018 roku) cieszyły się zainteresowaniem Czytelników, co skłoniło mnie do zebrania tekstów publikowanych w latach 2017–2019. Tym razem polecam odwiedzenie Muzeum Archidiecezjalnego z bogatymi zbiorami sztuki sakralnej, placówkę wyróżniającą się wśród instytucji kul...
"Arlekino" czyta się z przyjemnością, jest to powieść napisana "z nerwem" - czyli z umiejętnością fabulacji – i ze znajomością sposobów opowiadania. Na pewno będzie miała powodzenie..." (fragment listu prof. Jana Błońskiego) Autor studiował i przez wiele lat mieszkał w Katowicach. Z wykształcenia jest prawnikiem. W 1988 roku w miesięczniku „Scena” ukazał się jego monodram Ostatnia rola. W 1989 roku wystawił go Teatr TV pt. Aktor w reżyserii Mieczysława Daszewskiego z Be...
Tak się złożyło, iż teksty tutaj przedstawione zostały napisane już wiele lat temu. Jednakże z różnych powodów nie były drukowane. Początkowo miały być zamieszczane w pismach ogólnopolskich. Jednakże różnie z tym bywało. Wiele materiałów udało mi się zamieścić w tego typu periodykach, przykładowo o rybnickich lasach, o rybnickim szybownictwie, o rybnickich pilotach, o rybnickiej adwokaturze etc. Aliści, pewne środowiska pozostały odporne do dziś na „wołanie na puszczy”. Przyk...
David Herbert Lawrence (11 X 1885 Eastwood w hrabstwie Nottingham – 2 II 1930 Vence we Francji), wybitny prozaik, poeta, eseista i krytyk angielski. Był synem nauczycielki i górnika. Przez cztery lata pracował jako nauczyciel w podlondyńskich szkołach. Po 1912 skupił się wyłącznie na działalności literackiej. Autor kilkunastu powieści, m.in. Sons and Lovers (1913), The Rainbow (1915), Aron`s Rod (1922), Kangaroo (1923), The Plumed Serpent (1926), Lady Chatterley`s Lover (1928...
Wprawdzie czas nie jest niczyim wrogiem, niemniej jednak przekraczając smugę cienia i osiągając wiek późno dojrzały, postrzegamy aż nazbyt wyraźnie odwrócenie perspektywy czasowej – z czasu przeżytego w czas, jaki nam jeszcze pozostał, i wówczas ze zdziwieniem dostrzegamy, jak w tytule sztuki o starości Pameli Catherine Delaney (2009), że Lepiej już było, i zaczyna do nas docierać prozaiczny fakt: jutro zapowiada śmierć, a pojutrze życie – w innej czasoprzestrzeni, w nieznany...
Artur Daniel Liskowacki napisał, że wiersze Jerzego Lucjana Woźniaka wpisują się w dwa porządki: wewnętrzny (liryka „opowiadająca o życiu i śmierci oraz spajającej je miłości”) i przestrzenny („wędrówka w pejzażu realnym, lecz i metafizycznym”)1. Rzeczywiście: twórczość Woźniaka wyraźnie pokazuje, jak ważne są dla niego dwa wielkie tematy: natury i egzystencji. Określają one charakter tej poezji jako rodzącej się na styku sił odwiecznych, odkrywających wzajemne podległości i ...
Po raz pierwszy zetknąłem się z relacją Julii Nikołajewnej Danzas o jej więziennej i łagrowej poniewierce pisząc o Kanale Białomorskim; jest ona jedną z bohaterek mojej książki – poświęciłem jej rozdział Dama o greckim profilu. Ponieważ z tamtego czasu zostały mi zrobione na własny użytek tłumaczenia fragmentów Czerwonej katorgi – uznałem, że wspomnienia te powinny być szerzej udostępnione. Przełożyłem zatem ich całość, korzystając z rosyjskiej wersji dzieła (jego oryginał zo...
Katowice są stosunkowo młodym miastem, niemniej jednak ich historia jest burzliwa i skomplikowana, ale zarazem ciekawa tak jak dzieje Górnego Śląska w minionym wieku. Od początków XIX wieku, w oparciu o miejscowe zasoby węgla kamiennego i galmanu, na terenie Katowic zaczął rozwijać się przemysł, czemu towarzyszyła rozbudowa linii kolejowych. Spowodowało to, że osada stała się ważnym nadgranicznym węzłem komunikacji kolejowej i drogowej, a następnie ośrodkiem handlu między Nie...
Publikowany przez Wydawnictwo Naukowe „Śląsk” cykl pod tytułem Kolekcja starośląska z serii Monumenta Śląskiej Reformacji zawiera następujące, pierwsze cztery tomy: Doskonały Kancjonał Polski zawierający w sobie pieśni, hymny i psalmy Jan Arndt: Rajski Ogródeczek Pełen Cnót Krześcijanskich, aby przez nabożne i pocieszne Modlitwy były w Duszę wszczepione Adam Gdacjusz: Postilla popularis to jest Kazania na Ewanjelije święte, ktore się przez cały rok w Niedziele i Święta uroc...
Zgodnie z informacją zawartą w podtytule niniejszej publikacji jest ona poświęcona wybranym autorom, tekstom, tematom i zjawiskom z zakresu polskiej literatury dziecięcej. Literatura ta z końcem drugiej dekady XXI wieku nie budzi już takich kontrowersji co do jej statusu artystycznego, jak miało to miejsce w początkach jej rozwoju przypadającym na wiek XIX. Znamienne w tym względzie może być wyznanie pisarki dziecięcej Zofii Urbanowskiej z roku 1885: „Piśmiennictwo dla dzieci...
Po raz pierwszy zetknąłem się z relacją Julii Nikołajewnej Danzas o jej więziennej i łagrowej poniewierce pisząc o Kanale Białomorskim; jest ona jedną z bohaterek mojej książki – poświęciłem jej rozdział Dama o greckim profilu. Ponieważ z tamtego czasu zostały mi zrobione na własny użytek tłumaczenia fragmentów Czerwonej katorgi – uznałem, że wspomnienia te powinny być szerzej udostępnione. Przełożyłem zatem ich całość, korzystając z rosyjskiej wersji dzieła (jego oryginał zo...
Motywy, którymi kierowali się wracając do „lasu” lub dopiero teraz decydując się na dołączenie do leśnych oddziałów były różne. Tak samo różne jak ich pochodzenie, wiek i doświadczenie ostatniej wojny światowej. Połączył ich komunistyczny terror: sala sądowa, cela śmierci, strzał w tył głowy, bezimienny grób – Operacja „Lawina”. Likwidacja Zgrupowania „Bartka”, największego ugrupowania partyzanckiego na czele którego stał kpt. Henryk Flame ps. „Bartek”, przybrała rozmiary lud...
Pomysł przygotowania monografii Wojewódzkiego Oddziału Towarzystwa Kultury Teatralnej w Katowicach narodził się u schyłku ubiegłego wieku. Jego gorącą admiratorką była Otylia Czerny-Antoniewicz, honorowa prezes oddziału, wieloletnia kierowniczka biura zarządu, powszechnie znana i lubiana animatorka kultury a jednocześnie utalentowana artystka. Pani Tola, podówczas prawdziwa kronika ruchu amatorskiego, chroniła w pamięci nie tylko wszelkie inicjatywy teatralne, jakie pojawiły ...
Piętnaście lat po przyłączeniu Górnego Śląska do Polski redaktorzy „Wiadomości Literackich” postanowili poświęcić mu całe pismo. W czterdziestym ósmym numerze z 1936 roku swoje wyobrażenie na temat tej ziemi zaprezentowali czytelnikom m.in. Ksawery Pruszyński, Stanisław Przybyszewski, Maria Dąbrowska, Pola Gojawiczyńska. Wśród wybitnych przedstawicieli dwudziestolecia międzywojennego zaproszonych do wygłoszenia swojej opinii była także Wanda Melcer, która stwierdziła, że: Ta ...
Książka Moniki Ładoń ujawnia wszystkie cechy jej pisarstwa naukowego: autentyczną fascynację człowiekiem i przygodami jego ducha i ciała, literatura jako zapisem tego podwójnego — może nawet bardziej cielesnego niż duchowego — ludzkiego doświadczenia, etyczna wrażliwość i intelektualna uczciwość w podejmowaniu tematów granicznych i stabuizowanych, do jakich należą chorowanie i umieranie, rzetelna wiedze literaturoznawcza, warsztatowa sprawność, umiejętność zastosowania koncep...
O radości pisania najcelniej powiedziała w swoim wierszu Wisława Szymborska. Jest to radość wynikająca z kreowania światów, owego „wydania drugiego, poprawionego”, zależnego od wyobraźni twórcy. Ktoś, kto próbował pisać, czuje na czym polega możność utrwalania, „zemsta ręki śmiertelnej”. Radość pisania wynika też z władzy, którą pisarz sprawuje nad kreowanym światem, z nazywania, oczyszczania się lub z odwagi pokonywania nieśmiałości, poruszania tematów tabu. Jest w tej radoś...
Szkice o polszczyźnie (refleksje po dwóch dekadach XXI stulecia) Merytoryczna ocena tejże całości Języka niegiętkiego... autorstwa Macieja Malinowskiego – nie budzi żadnych moich zastrzeżeń. Bardzo wysoko oceniam językoznawcze kompetencje autora, jego erudycję, tok poszczególnych wywodów, zawierających niezbędny bagaż erudycyjny, ale podanych przystępnie, klarownie, a i dowcipnie, co nie jest bez znaczenia dla opracowań popularnonaukowych, przeznaczonych dla szerszego kręgu ...
(…) w rzeczywistości europejskiej następuje gwałtowny proces starzenia się społeczeństw. Jest to szczególnie ważne w odniesieniu do badanych przez autorkę krajów Europy Północnej: Szwecja, Dania, Finlandia, jak i południowej: Hiszpania. Włochy, Portugalia. (…) Stąd znajomość różnorodnych form pomocy, zarówno ze strony państwa jak i rodziny ma szczególne znaczenie dla „humanizacji” ostatniego etapu życia ludzi starszych.(…). Za szczególnie cenny uważam interdyscyplinarny chara...
Ta książka jest o polskiej historii i polskiej współczesności, o narodowych urojeniach i fobiach, o prawdzie i manipulacji, o wolności i sprawiedliwości w słowach i wolności i sprawiedliwości rzeczywistej. O tym, jak sobie urządziliśmy własny dom. O tym także, jak współżyjemy z innymi, jak i gdzie powinniśmy szukać naszego miejsca w rodzinie państw Europy i świata. [...] Przebieg życiowej drogi autora musiał sprawić, że w jego książce nie ma śladu ani bezpłodnej nostalgii za...
BOŻENA TOKARZ Miejsce emocji w przekładzie BORYS SZUMAŃSKI Emocje i znaki — afektywne oblicze przekładu ANNA MAJKIEWICZ Philomathía, decentracja i empatia — nowe kompetencje tłumacza? PIOTR PLICHTA Rejestr językowy i erudycyjne aluzje w przekładach cyklu poetyckiego W.H. Audena Horae canonicae MAŁGORZATA TEMPEL Emocje w polskich tłumaczeniach publicystyki politycznej Tomasza Manna MAŁGORZATA GASZYŃSKA-MAGIERA Czy nowe przekłady klasyki wzbudzają dziś emocje? Wokół naj...
Książka prof. Jana Szmyda, uczonego zajmującego się antropologią współczesności na tle rozległego syndromu cywilizacyjnie uwarunkowanych zmian człowieka i posiadającego w tym zakresie olbrzymi dorobek naukowy, nosi znamienny z perspektywy rozwoju myśli humanistycznej tytuł: "Zagrożone człowieczeństwo. Regresja antropologiczna w świecie ponowoczesnym. Próba pytań i odpowiedzi". To monumentalne dzieło przynosi oryginalną próbę zrozumienia procesu przemian człowieka w kontekście...
