Udostępnienie traktatu Niccolo Sabbatiniego o praktyce budowania scen i maszyn teatralnych w tłumaczeniu na język polski jest wypełnieniem jednej z największych źródłowych luk w naszej teatrologii. […] Oddajemy w ręce Czytelnika traktat napisany rzeczowym językiem matematyka-geometry i budowniczego, w istocie poświęcony kreacyjnej magii sztuki, cudownościom osiągalnym dla zręcznych rzemieślników. Opisane ułudotwórcze chwyty, triki, fortele, możliwości markowania, pozorowania,...
Chociaż w Polsce studiuje się dzieła Corneille’a, Moliera i Racine’a, mało znane pozostają czytywane przez tych autorów podręczniki dramatopisarskiego rzemiosła. Funkcję tę pełniły traktaty poetyki pochodzące z czasów panowania Ludwika XIII oraz jego ministra, kardynała Richelieu, wybitnego mecenasa teatru. To w tych tekstach – dwadzieścia lat przed Nicolasem Boileau – dokonał się proces krystalizacji nowego, racjonalistycznego systemu reprezentacji. Równocześnie, lektura sie...
Książka dotyczy ważnego, ale niezbadanego dotąd zjawiska fotograficznego negatywu, będącego nie tylko pośrednikiem w procesie wywoływania zdjęć, ale również skończonym przedstawieniem, wykorzystywanym często w twórczości artystów i fotografów.Może się wydawać, że fotografię wynaleziono po to, aby uzyskać wierne obrazy świata, uwiecznione na „lustrach obdarzonych pamięcią”. Co jednak się stanie, gdy spojrzymy na fotografię przez pryzmat negatywu? Wówczas okazuje się, że...
Znaczenie wydanej w roku 1915 książki Heinricha Wölfflina porównać można jedynie do przełomu rewolucji Kopernikańskiej. Wniosła ona bowiem do warsztatu historyka sztuki cały szereg nowych narzędzi badawczych, takich jak analiza strukturalna i opisowa koncepcja metody historycznej, oraz dokonała błyskotliwego podziału na styl klasycystyczny i barokowy na podstawie pojęć odnoszących się do cech formalnych. Jednocześnie Wölfflin wykazał, że to właśnie forma, a nie treść –...
„Książka Małgorzaty Kozubek jest pierwszym w polskiej literaturze przedmiotu naukowym opracowaniem zagadnienia filmoterapii. […] Przesłanki tej metody autorka analizuje w rozległym kontekście kultury terapeutycznej, a także w ramach problematyki stricte filmoznawczej, związanej z percepcją filmu”.Tadeusz Szczepański„Małgorzata Kozubek zadaje pytanie o możliwości teoretyczne, a także o szanse praktycznej skuteczności wykorzystania filmu do psychoterapii, a zwłaszcza do ...
Gdańskie korespondencje Adama Czartkowskiego do „Kuriera Warszawskiego” z lat 1931–1939 to fascynująca lektura, w najlepszych momentach porywająca kronika Wolnego Miasta Gdańska zmierzającego do katastrofy. Autor, pracujący od 1928 roku w Polskim Gimnazjum Macierzy Szkolnej, okazuje się skrupulatnym obserwatorem wydarzeń wewnątrzgdańskich i okołogdańskich. Przez osiem lat nie tylko pisze o czystej faktografii wydarzeń w Wolnym Mieście, lecz także stara się je przybliża...
Książka Bożeny Kudryckiej, złożona z ośmiu analityczno-interpretacyjnych studiów twórczości Bernarda Bertolucciego (Kostucha, Przed rewolucją, Partner, Strategia pająka, Konformista, Ostatnie tango w Paryżu, Ostatni cesarz, Pod osłoną nieba), w istocie rzeczy jest pierwszą polską monografią włoskiego reżysera, skoncentrowaną na kulturowej genezie jego dzieł. Autorka, uwzględniając rozliczne konteksty literackie, plastyczne, operowe i filmowe...
Niniejsza publikacja oprócz życiorysu, kalendarium, wykazu oraz omówienia niektórych projektów ojca, zawiera jego wspomnienia o miasteczku Łuczaj, gdzie się urodził i spędził swoje dzieciństwo, o pracach konserwatorskich prowadzonych na zamku w Trokach, o największym swoim dziele – rekonstrukcji hełmu na wieży Ratusza Głównego Miasta w Gdańsku, także o tym jak bardzo przeżywał pominięcie jego osoby w Akcie Erekcyjnym odbudowy pieca w Dworze Artusa. Zamieściłem również kilka f...
O Schulzu pisze się zwykle na dwa sposoby: albo przez kumulację różnych, kolejno nakładających się na siebie pomysłów i języków interpretacji, z maksymalnym jednak szacunkiem i lojalnością wobec poprzedników, albo w zgiełku kłótni z nimi, kłótni wykluczającej uznanie ich racji i przeoczającej fakt, że samemu się z nich korzysta. Dzieje sporów wokół Schulza dopuszczają do głosu obydwa style interpretowania. Ale – co osobliwe – choć sam należę raczej do pierwszej szkoły badaczy...
Napisać, że adaptacje to jeden z największych tematów filmoznawstwa, byłoby truizmem – do dziś najwięcej scenariuszy filmowych powstaje na podstawie już istniejących źródeł, choć współcześnie (w dobie adaptacji komiksów, gier komputerowych, a nawet budowania fabuł wokół zabawek) nie jest już oczywistością, że będzie to beletrystyka. Sięganie po inspiracje literackie było jednak naturalną strategią twórców filmowych już od początków kina, a powieści, opowiadania i...
Ryszard Wagner – jedna z najgłośniejszych postaci muzyki i dramatu muzycznego w XIX wieku – był i nadal jest przedmiotem skrajnych opinii, od uwielbienia przez ostrą krytykę po czasowy niebyt za wykorzystywanie jego sztuki w czasach nazizmu. Opery i dramaty Wagnera wystawia się jednak na całym świecie, z czym nie idzie w parze znajomość jego pism i poglądów. Tymczasem akurat w tym zakresie dokonuje się swoista rewaloryzacja ocen Wagnera na podstawie...
Główna fala ekspresjonizmu przypada na drugie dziesięciolecie XX wieku. W ciągu zaledwie kilku lat ekspresjonizm stopniowo zawładnął wszystkimi obszarami sztuki. Ale już w roku 1920 Wilhelm Worringer zapowiadał jego koniec, a rok później Yvan Goll obwieścił śmierć ekspresjonizmu. Dramat i teatr ekspresjonistyczny wykraczają poza te wąskie ramy, z jednej strony znajdując inspiracje we wcześniejszej twórczości dramatycznej i zjawiskach związanych z re...
Prezentowany po raz pierwszy w tłumaczeniu na język polski Teatr komediowy Goldoniego powstał w roku 1750. Wraz ze Wstępem autora do pierwszego zbioru komedii stanowi nie tylko manifest reformy włoskiego teatru komediowego, ale także istotny dokument w historii osiemnastowiecznej sceny weneckiej. Goldoni splata nowoczesność z tradycją dell’arte, przedstawia na scenie „poetykę w akcji”, polemizuje z rywalami scenicznymi, komentuje własny dorobek oraz walczy o...
Działalność literacka Tiecka – wybitnego poety, publicysty, tłumacza i edytora – obejmowała niemal trzy epoki: rozpoczęła się krytyką estetyki późnooświeceniowej, przeszła fazę romantyczną, by na koniec zwiastować nowe tendencje w sztuce. Dla niemieckiego teatru pisma Tiecka miały duże znaczenie przede wszystkim dlatego, że zapoczątkowały nurt reformy, której celem było znalezienie modelu sceny umownej w opozycji do teatru iluzjonistycznego. Tieck b...
Druga część opracowania poświęconego polskim kontaktom z teatrami azjatyckimi. Część pierwsza zawiera szczegółową kronikę, dokumentującą wizyty twórców i zespołów z Chin, Japonii, Indii czy Indonezji w Polsce. Studia zebrane w niniejszym tomie obejmują takie zagadnienia, jak: polska recepcja opery pekińskiej i japońskiego teatru nō, wizyty zespołów kabuki i współczesnej „opery dziewczęcej” Takarazuka. Szczególnie uważnie przygląda się Zbigniew Osiński temu, jaki s...
Pierwsza część opracowania poświęconego polskim kontaktom z teatrem azjatyckim. Niniejszy tom zawiera kronikę dokumentującą pobyty twórców i zespołów z Chin, Japonii, Indii czy Indonezji w Polsce. Autor na podstawie afiszów, recenzji, fotografii i zapisów filmowych stworzył szczegółową relację, dzięki której dosiadujemy się, jakie przedstawienia zostały pokazane w Polsce przez ostatnie sto lat, a także kto, co i gdzie na ten temat napisał. Uzupełnienie kroniki sta...
Esej o aktorach i teatrze francuskim został zredagowany przez Humboldta na podstawie zapisków, które młody uczony prowadził regularnie w Paryżu od grudnia 1797 do sierpnia 1799, i które zostały wydane drukiem dopiero w XX wieku. Duża część obserwacji, notowanych w celu wykorzystania ich w przyszłości w dziele z zakresu antropologii porównawczej dotyczy życia teatralnego. Można nawet odnieść wrażenie, że właśnie teatr, scena, widownia, krytyka stanow...
Antologia tekstów dotyczących francuskiego teatru średniowiecznego. Przez wieki zapomniany, stał się bliski pokoleniu, które współtworzyło współczesny teatr eksperymentalny, brało udział w happeningach, spektaklach ulicznych, zajmowało się sztuką performance. Szkice zawarte w niniejszej książce skupiają się na takich aspektach teatru, jak gra aktorska, organizacja przestrzeni czy popularne wówczas gatunki. Pokazują średniowieczną scenę rozdartą między sacrum i pro...
Pisany wierszem traktat Lopego de Vegi jest wykładem teorii dramatu, poradnikiem dla autorów teatralnych i źródłem inspiracji dla autorów późniejszych traktatów i poetyk. Jest on zarazem świadectwem procesu transformacji, jakiemu poddał się hiszpański dramat i teatr przed ponad czterema wiekami, w konsekwencji którego ukształtowała się jedna z najbogatszych tradycji teatralnych nowożytnej Europy.
Zbiór esejów jednego z najlepszych polskich teatrologów. Książka opowiada o różnych sposobach uprawiania historii teatru – zarówno z kręgu teorii, jak i historii tej dziedziny sztuki, z obszaru czytania dramatu, zwłaszcza polskiego, ale także Szekspira i szeroko rozumianej antropologii widowisk. Okolica bowiem to nie tylko obszar rozciągający się dookoła jakiegoś miejsca, stanowiący jego fizyczne otoczenie – ale również krajobraz oglądany z określonego pun...
Georg Fuchs, którego program odnowy sceny europejskiej należałoby postawić obok koncepcji teoretyków tej miary co Craig i Appia, pragnął przywrócić teatrowi jego pierwotny charakter – zbiorowej uroczystości, obrzędu, wyraziciela idei. Niektóre postulaty Fuchsa, takie jak udział widzów w przedstawieniach czy projekt uproszczonej architektury teatralnej, okazały się na tyle atrakcyjne, by odżyć – często w oderwaniu od ich pomysłodawcy – w drugiej połowie XX ...
Max Reinhardt był człowiekiem teatru – aktorem, reżyserem, wychowawcą. Jeśli pisał – jego teksty miały zazwyczaj zastosowanie. Pisma składające się na ten tom prezentują poglądy wybitnego praktyka, który wprowadził na scenę koncepcje teoretyków wielkiej reformy teatru – znalazł dla ich idei praktyczne rozwiązania.
Książka, wydana po raz pierwszy w 1750 roku, jest rodzajem rozprawki w formie podręcznika dla aktorów i obejmuje różne obszary działalności teatralnej, od technik gry (gest, deklamacja, problem talentu scenicznego) aż po ogólne rozważania poświęcone znaczeniu sztuki dramatycznej w życiu człowieka. Ponadto jej autor, artysta Komedii Włoskiej, jako pierwszy myśliciel teatru odrzucił zasadę identyfikacji aktora z graną postacią. Jego wypowiedź, wpierw ocenion...
Oto, jak mówił o swej twórczości Hogarth: „chciałem komponować obrazy na płótnie podobne do przedstawień na scenie”; a dalej: „mam nadzieję, że będą mierzone tą samą miarą i krytykowane wedle tego samego kryterium […]. Starałem się traktować mój temat jak pisarz dramatyczny; obraz jest dla mnie sceną, a mężczyźni i kobiety to aktorzy, którzy przez czynności i gesty mają ukazywać pantomimę. Skierowałem więc myśl ku najnowszemu rodzajowi, to jest ku malarstwu i grafice na nowoc...
W kategorii „Kultura / Sztuka / Design” znajdują się książki, podręczniki, monografie, albumy i reportaże poświęcone głównie filmowi, teatrowi i innym ciekawym elementom kultury. Wśród książek i e-booków z tej kategorii znajdują się wywiady z aktorami, reżyserami, pisarzami i projektantami, zapiski z ich podróży, pamiętniki i wspomnienia. Punktem łączącym wszystkie pozycje są szeroko pojęte kultura i sztuka. Dlatego znajdą tutaj coś dla siebie zarówno fani malarstwa, sztuk wizualnych, teorii kultury, jak i miłośnicy książek ogólnie podejmujących tematykę twórczości artystycznej. Z pozycji dotyczących kina warto wyróżnić książki wydawnictwa słowo/obraz terytoria poświęcone różnym gatunkom i zagadnieniom filmowym – między innymi „Kino bezpośrednie”, „Seks na ekranie”, „Polska szkoła animacji”, „Historia myśli filmowej”, „Kino włoskie”, „Kino nieme” itp. Interesujące książki proponuje także Instytut Studiów nad Sztuką Świata, pod którego szyldem ukazały się między innymi publikacje o historii Japonii, malarstwie Luciana Freuda, sztuce ubioru, Oriencie, średniowieczu czy rzeźbie. Z kolei tematykę okołoliteracką podejmuje krakowska Korporacja Ha!art, dzięki której czytelnicy mogą poznać „Życie literackie w Krakowie”, „Krótką historię kuratorstwa”, „Literaturę polską po 1989 roku w świetle teorii Pierre'a Bourdieu” czy „Nowe formy opowieści”. Jednym z czołowych wydawców specjalizujących się w książkach o designie jest inne krakowskie wydawnictwo – Karakter. Pod ich szyldem ukazały się między innymi książki o polskiej sztuce krytycznej, Bauhausie, polskiej szkole ilustracji, architekturze czy projektowaniu oraz o tym, jak uczyć designu.
