Książka ukazuje miejsce Mikołaja Kopernika w kulturze pamięci najpierw społeczności lokalnych Torunia i Fromborka, następnie środowiska erudytów Rzeczypospolitej, a wreszcie kręgu europejskich encyklopedystów. Autorzy stawiają ważne pytania: kim był Kopernik dla ludzi XVIII stulecia?, co decydowało o pamięci i zapomnieniu? Najprościej można by odpowiedzieć, że wybitny astronom był taki, jakim chcieli go widzieć i jakiego potrzebowali twórcy jego biogramów, fundatorzy tablic p...
W latach 60. XX wieku, kiedy rozpoczynano eksplorację stanowisk w Grucznie, ówczesne uwarunkowania pozwoliły na przeprowadzenie zakrojonych na szeroką skalę badań, w wyniku których wydobyto bardzo liczny zbiór ludzkich szczątków kostnych. Projekt zatytułowany „Opracowanie wyników analiz ludzkich szczątków kostnych z badań prowadzonych w latach 1964–69 w Grucznie, gm. Świecie”, który był realizowany dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, um...
Czym były osiemnastowieczne salony? Kto je prowadził i jak można było stać się częścią tego świata? Jakie aktywności towarzyszyły spotkaniom? Jakie funkcje pełniły salony w życiu społecznym i politycznym? Jaki był stosunek „salonierek” do polityki i w jakim stopniu salon pomagał im w ich publicznej działalności? Autorka odpowiada na te pytania, nawiązując do prac dotyczących salonu we Francji, pamiętników polsko-litewskiej szlachty oraz relacji podróżników, którzy odwiedzili ...
"Wszystkie, bez wyjątku, poznane przeze mnie rodziny przechowują pamięć swoich przodków, bliższych lub dalszych, przekonanie, że zawdzięczają im dobre życiowe wzory oraz chęć dochowania tym wzorom wierności. Starają się o to w bardzo różnych wariantach biograficznych, zwykle obfitujących w szczególne zdarzenia, niełatwe wybory, śmiałe decyzje. Tym pragnę zaciekawić czytelników, może skłonić do akceptacji, rzadziej pewnie do protestu, zachęcić do naśladowania tego, co budujące...
Księgi Królewskie w swej narracyjno-retorycznej kompozycji zostały pomyślane bardziej jako dzieło literackie niż jako historia w dzisiejszym rozumieniu tego terminu. Jako opowieść o dziejach Izraela, najpierw w postaci zjednoczonej monarchii, a następnie podzielonego na dwa królestwa, przeznaczone są do czytania w taki sposób, aby ujawniały swoją siłę oddziaływania na czytelników, a nie odsyłały ich do jakiejś hipotetycznie zrekonstruowanej przeszłości. W hermeneutyce końca h...
Kolejny tom z serii „Natura – Homines – Historia” zawiera artykuły podejmujące zagadnienie przyrody jako przedmiotu badań, który znajduje się inter – pomiędzy, pośród różnych dyscyplin naukowych. Jednym z problemów zauważanych w badaniach środowiska przyrodniczego jest hermetyczność języka dyscyplin podejmujących nad nim studia. Jest to zjawisko nieuniknione i narastające wraz z rozwojem nauki, rosnącą liczbą różnych specjalizacji i coraz bardziej zróżnicowanymi metodami na...
Głównym celem autora książki jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, czym była elektryczność dla romantycznych ludzi świata literatury i filozofii badana przez fizyków i chemików u progu XIX wieku w Polsce. Jako obiekt zainteresowania najtęższych umysłów epoki wprowadziła niemały zamęt w gmachu wiedzy wzniesionym na kategorii hierarchii bytów i przyczyniła się do ustanowienia nowych filozofii przyrody. Wbrew pozorom związek między elektrycznością, tym nowym aktorem, który poj...
The book was conceived as a source compendium, which – for the first time – includes archaeozoological data collected from publications and unpublished reports, as well as and archaeozoological studies from as many sites as possible. As a result, for the first time in Polish archaeozoology and archaeology, such an extensive catalogue devoted to horse remains, as well as live stocks used in the Middle Ages on Polish lands, was collected. To do this, several key steps had to be...
Od momentu wybuchu I wojny światowej aż do chwili zakończenia w 1945 r. kolejnego globalnego konfliktu, wskutek pojawienia się pojazdów mechanicznych, a przede wszystkim broni pancernej – czołgów, następował nieodwołalny kres klasycznej konnej kawalerii, co ostatecznie doprowadziło do jej zniknięcia z pól bitewnych. Tym samym zakończyła się trwająca co najmniej kilka tysięcy lat epoka w dziejach eurazjatyckiej historii wojskowej, w której niezwykle ważną rolę odgrywali jeździ...
Kiedy życie miejskie zaczęło tętnić dłużej i głośniej? Kiedy piesi utracili pierwszeństwo w ruchu drogowym, a dorożki konne zostały wyparte przez samochodowe taksówki? Co spowodowało, że na początku XX wieku urzędnik miejski podróżował ponaddwukrotnie szybciej od robotnika? Wraz z powstaniem i rozwojem silnika spalinowego oraz elektrycznego pojawiła się komunikacja miejska, powozy konne były zastępowane przez samochody, mieszkańcy korzystali z rowerów i motocykli. Zmieniły s...
Książka Pieczęcie przy dokumentach Związku Pruskiego. Akt erekcyjny i dokumenty akcesyjne zawiera pierwszą próbę edycji zespołu pieczęci uwierzytelniających akty powołujące do życia tytułową konfederację. Obejmuje ona opisy typów 122 zachowanych oraz 18 pieczęci dziś nieistniejących, a przywieszonych niegdyś do dwóch kompletów dokumentów (toruńskiego i elbląskiego). Edycję poprzedza wstęp, w którym starano się wprowadzić Czytelnika w złożony świat dokumentów związkowych, prez...
„Czy średniowieczny duchowny mógł być jednocześnie mieszczaninem? Sprzeczność tego pytania jest tylko pozorna. Wynika ze stereotypowego przekonania o nieruchomej strukturze społeczeństwa średniowiecznego, sztywno podzielonego na ściśle odseparowane stany. Tymczasem problem ówczesnej przynależności społecznej nie jest wymysłem współczesnego historyka. Pytanie czy kapłan jest mieszczaninem zadawali już średniowieczni rajcy. Znalazło się ono w zestawie problemów prawno-ustrojowy...
Udo Arnold, emerytowany profesor Uniwersytetu w Bonn, doktor honoris causa uniwersytetów w Olsztynie i Saratowie, jest jednym z najwybitniejszych badaczy historii zakonu niemieckiego. Jego zainteresowania naukowe obejmują wszystkie aspekty i cały zakres chronologiczny dziejów zakonu, od założenia pod Akką w 1190 roku, po czasy współczesne. Włożył nieoceniony wkład w umiędzynarodowienie badań nad Krzyżakami, był współzałożycielem i długoletnim prezydentem Międzynarodowej Komis...
Translated by Barbara Komorowska In contrast to the already published works in which I implement the ‘programme’ of the ethnography of historical thought, in this book, I have shifted the emphasis from ethnographic descriptions and thinking by means of large issues to thinking about great issues. Shifting the emphasis makes it possible to give a dimension of perceived realism to large issues – to think realistically and specifically about them. At the same time, it causes ...
Wybitny historyk francuski Fernand Braudel w swoich pracach o Morzu Śródziemnym stwierdził, że dla zrozumienia działań nawet pojedynczego człowieka konieczny jest szeroki kontekst, jaki tworzą przestrzeń i środowisko społeczne, w którym toczy swoje życie główny bohater. Dla Braudela Filip II, król Hiszpanii, stał się więc tylko pretekstem do analizy całej cywilizacji Morza Śródziemnego w jego czasach. W prezentowanej książce autor posługuje się metodą Braudela, ale odnosi ją ...
Wojciech Piasek, Piotr Oliński Bariery – możliwości – wyzwania. Wprowadzenie do lektury / 9 Wojciech Piasek Przyroda jako bariera, możliwość oraz wyzwanie a interpretacja humanistyczna interakcji człowieka z przyrodą w historii / 11 Rafał Kleśta-Nawrocki Bariery i wyzwania współczesnego postrzegania przyrody. Ponowne oczarowywanie świata / 23 Filip Rogalski Kiedy w ciele etnografa ujawnia się pewien staruszek – idiosynkrazje cielesne i ontologia animistyczno-perspektywisty...
Jadwiga Lechicka interesuje autora jako historyczka. Temu zainteresowaniu daje on pierwszeństwo i z takiego punktu wychodzi w swych rozważaniach. Bohaterkę książki przedstawia jako człowieka pojedynczego – jednostkę podejmującą wybory życiowe, mającą indywidualne pragnienia i oczekiwania wobec siebie. Wykorzystuje do tego ślady – biografemy, które pokazują ją jako podmiot prywatny z niepowtarzalnym jednostkowym doświadczeniem, bohaterkę swojego życia. Biografemy to informacje...
Po raz pierwszy w historiografii autor w odrębnym opracowaniu przedstawia studenckie czasy Mikołaja Kopernika, przybliżając realia pobytu torunianina w Krakowie, Bolonii, Rzymie, Padwie i Ferrarze. Ze względu na skąpe informacje o samym Koperniku opisano środowisko, w którym przebywał, czyli miasta, uniwersytety, wspomniano o ludziach, z którymi się spotkał lub mógł spotkać, omówiono także książki, które w tym czasie nabył lub czytał. Dużo miejsca poświęcono przedstawieniu pr...
Fenomen archiwum roztrząsać można wielorako, najprościej jest analizować teksty uczone obserwatorów tego fenomenu. Autorzy natomiast tomu VII Toruńskich Konfrontacji Archiwalnych tym razem proponują drogę inną – wielokrotnego studium przypadków tworzenia i wykorzystywania archiwów. Ogólne cele powoływania i posługiwania się archiwami są znane. Są to potrzeby: prawno-administracyjne, informacyjno-polityczne, budowania pamięci i tożsamości, strzeżenia przywilejów i czystości gr...
„Czy średniowieczny duchowny mógł być jednocześnie mieszczaninem? Sprzeczność tego pytania jest tylko pozorna. Wynika ze stereotypowego przekonania o nieruchomej strukturze społeczeństwa średniowiecznego, sztywno podzielonego na ściśle odseparowane stany. Tymczasem problem ówczesnej przynależności społecznej nie jest wymysłem współczesnego historyka. Pytanie czy kapłan jest mieszczaninem zadawali już średniowieczni rajcy. Znalazło się ono w zestawie problemów prawno-ustrojowy...
Książka Czas żupanów, czas czechmanów to efekt ponad 30-letnich prac autorki związanych m.in. z poznawaniem zagadnień kultury funeralnej czasów nowożytnych – badań archeologicznych prowadzonych w kościołach na terenie Polski, analiz materiału zabytkowego i jego konserwacji oraz rekonstrukcji. Konfrontacja źródeł archeologicznych, pozyskanych przede wszystkim z krypt i grobów pod posadzką kościołów, z dostępną ikonografią oraz wcześniejszą literaturą pozwoliła na szczegółowy o...
Edycja – Sławomir Sojak W serii „Z Antykwariatu Ekonomicznego” dotychczas ukazało się tłumaczenie Dialogus Scaccario Richarda fitz Nigela z 1178 roku (Richard fitz Nigel, Dialog o szachownicy, czyli o Urzędzie Skarbu w średniowiecznej Anglii,ed. S. Sojak, przeł. R. Toczko, G. Malicka, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2018). Kolejna publikacja to reprint książki Pawła Ciompy (1867–1913) zatytułowanej Drożyzna w Galicyi i nędza urzędnicza z 1913 roku. Autor tego dzieła był bank...
Część I Waldemar Rezmer Działania wojenne nad dolną Wisłą w sierpniu 1920 r. Studium taktyczne i operacyjne Część II Zygmunt Bohusz-Szyszko Działania wojenne nad dolną Wisłą w 1920 r. Z atlasem Opracowanie i redakcja naukowa Waldemar Rezmer Walki nad dolną Wisłą stanowią ważny fragment bitwy warszawskiej stoczonej w połowie sierpnia 1920 r. Można je określić ze strony polskiej jako osłonę północnego skrzydła sił głównych walczących na froncie Dęblin–Warszawa–Modlin, a ze s...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
