W ostatniej dekadzie PRL z Polski wyjechało na stałe ok. 1,3 mln Polek i Polaków. Wśród migrujących byli azylanci stanu wojennego, uchodźcy solidarnościowi, migranci zawodowi o bardzo różnych stopniach wykształcenia i kwalifikacji. Książka opisuje perypetie, jakie napotykali, usiłując wyjechać z PRL i osiedlić się za granicą. Relacjonuje trudne doświadczenia związane z pierwszymi miesiącami i latami pobytu w obcym kraju oraz ze zdobywaniem pozycji zawodowej i stabilności mate...
Kiedy życie miejskie zaczęło tętnić dłużej i głośniej? Kiedy piesi utracili pierwszeństwo w ruchu drogowym, a dorożki konne zostały wyparte przez samochodowe taksówki? Co spowodowało, że na początku XX wieku urzędnik miejski podróżował ponaddwukrotnie szybciej od robotnika? Wraz z powstaniem i rozwojem silnika spalinowego oraz elektrycznego pojawiła się komunikacja miejska, powozy konne były zastępowane przez samochody, mieszkańcy korzystali z rowerów i motocykli. Zmieniły s...
Książka Pieczęcie przy dokumentach Związku Pruskiego. Akt erekcyjny i dokumenty akcesyjne zawiera pierwszą próbę edycji zespołu pieczęci uwierzytelniających akty powołujące do życia tytułową konfederację. Obejmuje ona opisy typów 122 zachowanych oraz 18 pieczęci dziś nieistniejących, a przywieszonych niegdyś do dwóch kompletów dokumentów (toruńskiego i elbląskiego). Edycję poprzedza wstęp, w którym starano się wprowadzić Czytelnika w złożony świat dokumentów związkowych, prez...
Książka ukazuje miejsce Mikołaja Kopernika w kulturze pamięci najpierw społeczności lokalnych Torunia i Fromborka, następnie środowiska erudytów Rzeczypospolitej, a wreszcie kręgu europejskich encyklopedystów. Autorzy stawiają ważne pytania: kim był Kopernik dla ludzi XVIII stulecia?, co decydowało o pamięci i zapomnieniu? Najprościej można by odpowiedzieć, że wybitny astronom był taki, jakim chcieli go widzieć i jakiego potrzebowali twórcy jego biogramów, fundatorzy tablic p...
W latach 60. XX wieku, kiedy rozpoczynano eksplorację stanowisk w Grucznie, ówczesne uwarunkowania pozwoliły na przeprowadzenie zakrojonych na szeroką skalę badań, w wyniku których wydobyto bardzo liczny zbiór ludzkich szczątków kostnych. Projekt zatytułowany „Opracowanie wyników analiz ludzkich szczątków kostnych z badań prowadzonych w latach 1964–69 w Grucznie, gm. Świecie”, który był realizowany dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, um...
Czym były osiemnastowieczne salony? Kto je prowadził i jak można było stać się częścią tego świata? Jakie aktywności towarzyszyły spotkaniom? Jakie funkcje pełniły salony w życiu społecznym i politycznym? Jaki był stosunek „salonierek” do polityki i w jakim stopniu salon pomagał im w ich publicznej działalności? Autorka odpowiada na te pytania, nawiązując do prac dotyczących salonu we Francji, pamiętników polsko-litewskiej szlachty oraz relacji podróżników, którzy odwiedzili ...
„Czy średniowieczny duchowny mógł być jednocześnie mieszczaninem? Sprzeczność tego pytania jest tylko pozorna. Wynika ze stereotypowego przekonania o nieruchomej strukturze społeczeństwa średniowiecznego, sztywno podzielonego na ściśle odseparowane stany. Tymczasem problem ówczesnej przynależności społecznej nie jest wymysłem współczesnego historyka. Pytanie czy kapłan jest mieszczaninem zadawali już średniowieczni rajcy. Znalazło się ono w zestawie problemów prawno-ustrojowy...
Udo Arnold, emerytowany profesor Uniwersytetu w Bonn, doktor honoris causa uniwersytetów w Olsztynie i Saratowie, jest jednym z najwybitniejszych badaczy historii zakonu niemieckiego. Jego zainteresowania naukowe obejmują wszystkie aspekty i cały zakres chronologiczny dziejów zakonu, od założenia pod Akką w 1190 roku, po czasy współczesne. Włożył nieoceniony wkład w umiędzynarodowienie badań nad Krzyżakami, był współzałożycielem i długoletnim prezydentem Międzynarodowej Komis...
"Wszystkie, bez wyjątku, poznane przeze mnie rodziny przechowują pamięć swoich przodków, bliższych lub dalszych, przekonanie, że zawdzięczają im dobre życiowe wzory oraz chęć dochowania tym wzorom wierności. Starają się o to w bardzo różnych wariantach biograficznych, zwykle obfitujących w szczególne zdarzenia, niełatwe wybory, śmiałe decyzje. Tym pragnę zaciekawić czytelników, może skłonić do akceptacji, rzadziej pewnie do protestu, zachęcić do naśladowania tego, co budujące...
Wybitny historyk francuski Fernand Braudel w swoich pracach o Morzu Śródziemnym stwierdził, że dla zrozumienia działań nawet pojedynczego człowieka konieczny jest szeroki kontekst, jaki tworzą przestrzeń i środowisko społeczne, w którym toczy swoje życie główny bohater. Dla Braudela Filip II, król Hiszpanii, stał się więc tylko pretekstem do analizy całej cywilizacji Morza Śródziemnego w jego czasach. W prezentowanej książce autor posługuje się metodą Braudela, ale odnosi ją ...
Przedmowa / 5 Wstęp / 7 Wanda Krystyna Roman Czym jest dobra praktyka i komu służy? / 11 Halina Robótka Profesjonalizm zarządców dokumentacji i archiwistów. Dobra praktyka czy konieczność? / 27 Robert Degen Dobre praktyki w biurowości a polskie powojenne podręczniki kancelaryjno-archiwalne / 59 Katarzyna Jaskółka-Leśniak Dobre praktyki w obszarze kształtowania państwowego zasobu archiwalnego / 71 Tomasz Karaś Zarządca dokumentacji jako członek zespołu projektowego oraz t...
Książka Wolni i zniewoleni. Głosy grup podporządkowanych w historii imperium portugalskiego to historia ludzi z peryferii kolonialnego imperium portugalskiego. To opowieść o tych, którzy kiedyś zamieszkiwali obszar dzisiejszej Brazylii, Angoli, Gwinei-Bissau oraz atlantyckich archipelagów Wysp Zielonego Przylądka i Wysp Świętego Tomasza. Wśród nich znajdziemy nie tylko ludy autochtoniczne, ale także żydów uciekających przed prześladowaniem religijnym, żydowskich konwertytów c...
Książka jest całościową biografią żyjącego w latach 1736–1786 wojewody mścisławskiego Józefa Jerzego Hylzena. Rodzina Hylzenów w XIII wieku przybyła do Inflant z Rzeszy Niemieckiej, a w końcu XVII stulecia spolonizowała się i powróciła do katolicyzmu. Wówczas ród wypłynął na szersze wody polityczne i osiągnął wysoki status nie tylko wśród elit zamieszkujących tzw. Inflanty Polskie, ale również wśród szlachty Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Mimo to ani Józef Jerzy, ani Hylzen...
Tematem książki jest słabo znana i pozornie mało istotna problematyka jurydyki horodnictwa wileńskiego – związanej z tamtejszymi zamkami części organizmu miejskiego, która nie podlegała władzom municypalnym, lecz szlacheckiemu urzędowi horodniczego. Choć funkcja ta jest znana z licznych ośrodków w Wielkim Księstwie Litewskim, jedynie w przypadku Wilna ukształtował się sąd horodniczego, w ramach działalności którego powstały księgi sądowe stanowiące najważniejszy element bazy ...
Demokratyczne procedury oraz instytucje Trzeciej Rzeczypospolitej wrosły już w społeczną tkankę, stały się nie tylko jej naturalnym elementem, lecz także swoistą wartością. Niemniej jednak polski system polityczny nadal podlega modyfikacjom. Proces ten odbywa się zarówno na poziomie samorządu, gdzie wprowadzane są chociażby narzędzia poszerzające pole społecznej partycypacji (np. budżet obywatelski), jak i na poziomie centralnym w postaci tworzenia nowych bądź modyfikowania j...
Prezentowana książka stanowi pierwsze naukowe ujęcie dziejów unickiej diecezji przemysko-samborskiej, funkcjonującej w warunkach polsko-ruskiego pogranicza etniczno-kulturowego, będącej najdalej wysuniętą na zachód częścią metropolii kijowskiej. Obejmuje okres od ogłoszenia unii brzeskiej (1596), które zapoczątkowało proces zjednoczenia Kościołów na terenie eparchii przemyskiej, do pierwszego rozbioru Rzeczypospolitej, kiedy jej obszar znalazł się pod władzą Habsburgów. W pra...
Monografia jest pierwszym całościowym ujęciem udziału archiwistów w powszechnych zjazdach historyków, począwszy od 1880 roku, i w powszechnych zjazdach archiwistów od 1986 roku oraz ich teoretycznego wkładu do dorobku archiwistyki polskiej. Zawiera analizę 350 referatów wygłoszonych i opublikowanych w pamiętnikach zjazdowych, z której wynika, jakie problemy były ważne dla środowiska archiwalnego, co je interesowało i budziło w nim emocje, co je bulwersowało, a co przyjmowano ...
Przedmiotem prezentowanego zbioru studiów jest szerokie zagadnienie, które mogłoby stać się tematem monografii. Jak bowiem opisać w wyznaczonej ramami wydawniczymi pracy dzieje ewangelicyzmu w jednym z najważniejszych dla luteranizmu i kalwinizmu miejsc na mapie ziem polskich? Jest to widoczne szczególnie w Toruniu. Dość wspomnieć tylko, że od czasów reformacji aż do 1920 roku ludność protestancka przeważała wśród mieszkańców Starego i Nowego Miasta Torunia, a burmistrzowie m...
Translated by Barbara Komorowska The ethnography of historiography developed in communist Poland is a consequence of the ‘anthropological turn’ in historiographic and methodological studies and an aspect of the ethnography of modern thought in the field of history. This is a proposal of an anthropological view of history as a field of culture. The ethnography of modern thought in the field of history combines reflections classically preserved for the history of historiograph...
Próba przedstawienia procesu kształtowania się umundurowania i systemu barw charakterystycznych dla artylerii koronnej i Wielkiego Księstwa Litewskiego armii Rzeczypospolitej Obojga Narodów, następnie Artylerii Obojga Narodów, artylerii Legionów Polskich we Włoszech i Legii Naddunajskiej, artylerii Wojska Polskiego Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego, a także artylerii Milicji Wolnego Miasta Krakowa oraz polskich formacji wojskowych z okresu Wiosny Ludów i Powstania ...
Książka stanowi swoiste podsumowanie dotychczasowych zainteresowań Autora papieskimi dyspensami zarówno z punktu widzenia ukazania aspektów prawnych, obowiązujących przy ich udzielaniu dla duchownych, jak i – a może przede wszystkim – opisu różnych obszarów życia codziennego duchowieństwa, które zostały zawarte w ich treści. Badania aspektów prawnych związanych z udzielaniem papieskich dyspens pozwoliły na pokazanie, w jaki sposób kler podchodził do tego typu dyspens w kontek...
W dniach 21–22 XI 2019 r. odbyła się w Toruniu druga konferencja krajowa z cyklu Editiones sine fine, poświęcona opracowywanym edycjom źródeł historycznych z terenu ziem polskich. Organizatorem tego przedsięwzięcia były Zakład Źródłoznawstwa i Edytorstwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W międzyczasie, w związku ze zmianami strukturalnymi w uczelni, zakład ten z dniem 1 X 2019 r. przestał istnieć, a wszyscy jego pracownicy znaleźli zatrudnienie w Katedrze Archiwisty...
Publikacja jest próbą omówienia szeregu nieznanych dotąd zagadnień związanych z problematyką dotyczącą wdrażania systemu Elektronicznego Zarządzania Dokumentacją (EZD) w szkołach wyższych, które w większości zostały opisane przez pracowników archiwów tychże uczelni. Tematyka poszczególnych artykułów i szkiców odnosi się nie tylko do EZD jako systemu teleinformatycznego, ale prezentuje również konkretne działania podjęte w wybranych uczelniach wyższych w celu wdrożenia tego sy...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
