Po I wojnie światowej Turcja znalazła się w gronie państw przegranych i miała zostać mocno okrojona terytorialnie. Władze Grecji ostrzyły sobie zęby na obszary Anatolii, które zamieszkiwała liczna mniejszość grecka. W maju 1919 roku wojska greckie wylądowały w Azji Mniejszej i zajęły Smyrnę (tur. Izmir). Traktat pokojowy zawarty w 1920 roku przez mocarstwa ententy z Turcją był dla niej bardzo niekorzystny. Okręg Smyrny miał pozostać w granicach państwa tureckiego, ale z dużą ...
Miejscowość o historycznej nazwie Oravais (fin. Oravainen) leży w południowo-zachodniej Finlandii, nad Zatoką Botnicką. 14 września 1808 roku pod Oravais (będącym dziś częścią miasteczka Vöra) rozegrała się jedna z najważniejszych bitew w historii Szwecji. Wojska rosyjskie rozbiły i zmusiły do odwrotu armię szwedzką. Ostatecznie Szwecja przegrała wojnę z imperium Romanowych i 17 września 1809 roku zawarła upokarzający pokój we Fredrikshamn. Według jego warunków musiała odstą...
Hanaczów, kresowa wieś w powiecie przemyślańskim (przed wojną w województwie tarnopolskim II RP), w latach 1943?1944 stała się schronieniem dla około 3 tys. Polaków i Żydów, ratujących się przed niemieckim terrorem i napaściami ukraińskich nacjonalistów. Byli wśród nich uciekinierzy z Wołynia, gdzie UPA dokonywała krwawych rzezi. Wieś ochraniał miejscowy oddział AK oraz grupa żydowskich partyzantów. Odparli oni dwa napady oddziałów UPA wspieranych przez ukraińską policję po...
Po panowaniu Bolesława Chrobrego, który wyniósł państwo wczesnopiastowskie do poziomu regionalnej potęgi, nadszedł kryzys. Żądni rewanżu za wcześniejsze porażki sąsiedzi ze wschodu i z zachodu zmusili Bolesławowego syna Mieszka II do ucieczki za granicę. W kraju mnożyły się niepokoje, narastała reakcja pogańska. Po śmierci Mieszka w 1034 roku władcą Polski został jego syn Kazimierz, któremu nadano później przydomek „Odnowiciel”. On również musiał opuścić ojczyznę, w której...
To trzecia część monumentalnej trylogii poświęconej dziejom Rosji - obok „Rosji carów” i „Rewolucji rosyjskiej” - pióra sławnego amerykańskiego historyka i sowietologa Richarda Pipesa (1923-2018). Tom dotyczy budowy imperium sowieckiego przez bolszewików i prób rozszerzenia rewolucji komunistycznej na inne kraje, w tym Polskę. Autor z rozmachem opisuje chaos i dramat wojny domowej w Rosji, utrwalanie władzy bolszewików za pomocą masowego terroru i propagandy, tłamszenie dążeń...
W historii Polski powszechnie znane i podziwiane jest powstanie wielkopolskie z 1918 roku. Jednak Wielkopolanie mogą się poszczycić także innym zwycięskim zrywem. Latem 1655 roku, gdy - zresztą od wtargnięcia do Wielkopolski i kapitulacji pospolitego ruszenia pod Ujściem - rozpoczęła się II wojna północna, bardziej znana jako potop szwedzki, jako jedni z pierwszych zorganizowali skuteczny ruch partyzancki i walczyli przeciwko najeźdźcy. Ich boje, w których odnosili liczne ...
Uczymy się w szkole, że pierwszy rozbiór Polski miał miejsce w 1772 roku. Nic bardziej mylnego. Polska niemal upadła pod ciosami agresywnych sąsiadów już prawie tysiąc lat temu – w 1031 roku! Jak do tego doszło, że silne państwo polańskie Mieszka I nad Wartą, Odrą, Wisłą i Sanem, wydatnie powiększone przez jego syna Bolesława Chrobrego, zaledwie kilka lat po śmierci tego drugiego (w 1025 roku) stanęło na skraju przepaści? Co to spowodowało: błędy króla Mieszka II, zdrada ...
Najłatwiej poznać i zrozumieć historię widzianą oczami świadka. Takim świadkiem przeszłości był Piotr Zbigniew Łubieński (1927-2022), warszawiak, w czasie drugiej wojny światowej żołnierz konspiracji i powstaniec. W Powstaniu Warszawskim w szeregach pułku AK „Baszta” bił się na Mokotowie i Sielcach, m.in. w obronie Królikarni i szkoły przy ul. Woronicza. Po kapitulacji nie trafił, jak większość akowców, do obozu jenieckiego, lecz do obozu koncentracyjnego Stutthof niedaleko G...
Interesująca, pełna nieznanych szczegółów historia rozpadu Cesarstwa Rosyjskiego i wzniesienia na jego gruzach wielonarodowego państwa komunistycznego. Richard Pipes opisuje, w jaki sposób bolszewicy wykorzystali ruchy narodowe na Ukrainie, Białorusi, Kaukazie i w Azji Środkowej, aby zdobyć władzę i rozciągnąć ją na kresy dawnego cesarstwa. Ważny przyczynek do współczesnej historii krajów należących niegdyś do Związku Sowieckiego.
To klasyczna praca prof. Richarda Pipesa (1923-2018), wybitnego amerykańskiego historyka i politologa pochodzenia żydowsko-polskiego (urodził się w Cieszynie), w latach 80. XX wieku doradcy prezydenta Ronalda Reagana. Pierwsza część monumentalnej trylogii poświęconej dziejom Rosji - w jej skład wchodzą także tomy „Rewolucja rosyjska” i „Rosja bolszewików”. Pipes opisuje narodziny i rozwój Rusi, a potem Rosji od IX do końca XIX wieku. Nie jest to jednak proste wyliczen...
Słowianie obdarzali wielką czcią swoich władców, junaków (herosów) i wieszczów. Kult przodków był bowiem podstawą słowiańskich wierzeń. Polacy – Lechici wielbili takie postacie jak: Lech, Krak, Wanda czy Piast. Obecnie środowisko naukowe uznaje je za zmyślone przez kronikarzy, co pozostaje przedmiotem sporu z niezależnymi badaczami, broniącymi ich autentyczności. Tymczasem Czesi nie mają problemu z gloryfikowaniem Bohemusa, utożsamiając go z Czechem, założycielem swego pańs...
Piękne i piekielnie niebezpieczne - kobiety w akcjach likwidacyjnych polskiego podziemia. Opowieść o Kedywiankach: żołnierkach podejmujących się najtrudniejszych zadań, ryzykantek niecofających się przed największymi niebezpieczeństwami, niezłomnych saperkach, sabotażystkach i dywersantkach w służbie ojczyzny. W Kedywie obok mężczyzn działały kobiety - na równi z nimi dzieliły niebezpieczeństwa i trudy. Szybko okazało się, że mogą być nie tylko świetnymi wywiadowczyniami cz...
Kolejna publikacja Roberta F. Barkowskiego w serii „Historyczne Bitwy” dotyczy konfliktu wewnętrznego w imperium Franków pomiędzy potomkami Karola Wielkiego. Podłożem walk o władzę było ścieranie się koncepcji jedności cesarstwa oraz frankijskiego prawa dziedziczenia. Z jednej strony cesarz miał sprawować władzę zwierzchnią nad prowincjami imperium. Z drugiej zaś na mocy zasad sukcesji należało podzielić państwo pomiędzy prawowitych spadkobierców z rodu Karolingów i obdarzyć ...
Hohenzollernowie to niemiecka dynastia wywodząca się ze Szwabii, która między XV a XIX stuleciem wybiła się z grona książąt o znaczeniu regionalnym, sięgając najpierw po królewską koronę w Prusach, a potem po tron cesarski Drugiej Rzeszy. Przez ponad dwa stulecia - do upadku cesarstwa w listopadzie 1918 roku w konsekwencji przegranej wojny światowej - odgrywała bardzo istotną rolę w Europie. Wydała kilku wybitnych władców, takich jak Fryderyk Wilhelm zwany Wielkim Elektorem...
"Piękno i terror" przedstawia żywą historię renesansowych Włoch i ich kluczową rolę w powstaniu świata zachodniego. Czerpiąc z bogatego zakresu źródeł - listów, protokołów przesłuchań, map, dzieł sztuki i inwentarzy - Catherine Fletcher bada zarówno artystyczne dokonania, jak i przebieg krwawych konfliktów między Hiszpanią a Francją, między państwami włoskimi, między katolikami a protestantami, między chrześcijanami a muzułmanami; czyniąc to, przedstawia nowy sposób bycia...
Opowieść o losie homoseksualistów w III Rzeszy na bazie rozmów z Rudolfem Brazdą - ostatnim żyjącym więźniem obozów koncentracyjnych skazanym z nazistowskiego paragrafu 175. Po przejęciu władzy przez narodowych socjalistów swobodne, nieskrępowane życie osób ze środowisk homoseksualnych nie było już możliwe: wkrótce zaczęło się prześladowanie, jednak Rudolf Brazda i krąg jego przyjaciół nie dali się zastraszyć. Jeszcze do 1937 r. pędzili życie relatywnie jawne, wkrótce ta...
Jesienią 1806 roku cesarz Napoleon I w błyskotliwej kampanii pobił Prusaków, a jego wojska dotarły do Poznania. Ludność polska powitała je entuzjastycznie. Na wezwanie gen. Jana Henryka Dąbrowskiego i Józefa Wybickiego Polacy przejmowali administrację i tłumnie zgłaszali się do odtwarzanego wojska polskiego. Tymczasem korpusy Napoleona ruszyły za Wisłę i odrzuciły siły rosyjsko-pruskie na wschód. Tym zmaganiom towarzyszyła tzw. mała wojna polska, czyli zmagania polsko-pru...
Po dużym sukcesie „Przedwojennej Polski w liczbach” jej autorzy: Aleksandra Zaprutko-Janicka, Kamil Janicki, Dariusz Kaliński i Rafał Kuzak, wzięli „na warsztat” statystyczne dzieje Polski z dramatycznych lat drugiej wojny światowej 1939-1945. Otrzymaliśmy tragiczne wyliczenia dotyczące obywateli polskich walczących na frontach, poległych, zamordowanych w wyniku terroru okupantów niemieckiego i sowieckiego, wywiezionych na roboty przymusowe do Rzeszy i w głąb ZSRS. Książka ...
W serii „Historyczne Bitwy” zazwyczaj prezentujemy bitwy i kampanie wojenne z mniej lub bardziej odległej przeszłości. Tym razem tematem tomu jest konflikt na wschodniej Ukrainie, który zaczął się siedem lat temu i trwa - częściowo zamrożony - do dziś. Wszystko zaczęło się w lutym 2014 roku, gdy pod wpływem protestu na kijowskim Majdanie prorosyjski prezydent Janukowycz uciekł z kraju. Na wschodzie Ukrainy, zamieszkanym w dużym stopniu przez ludność rosyjskojęzyczną, rozpoc...
Fascynująca i bezkompromisowa panorama II Rzeczpospolitej: państwa wielkiego sukcesu, jeszcze większych wyzwań i wprost nieprawdopodobnych kontrastów. Ile zarabiał typowy mieszkaniec przedwojennej Warszawy, na co wydawał swoją pensję i ile kosztowały go codzienne zakupy? Dlaczego w przedwojennej Polsce niemal nikt nie mógł marzyć o własnym pokoju, a miliony – nawet o własnym łóżku? Jakie przestępstwa popełniano najczęściej, ilu Polaków nie potrafiło czytać ani pisać i któ...
Klęska Polski we wrześniu 1939 roku w starciu z hitlerowskimi Niemcami i stalinowskim Związkiem Sowieckim wstrząsnęła polskim społeczeństwem. Państwo odrodzone zaledwie przed 20 laty upadło błyskawicznie, wbrew zapowiedziom władz, że jesteśmy „Silni, zwarci, gotowi” i „Nie oddamy nawet guzika”. Oczywiście Polska nie mogła sama obronić się przed dwiema totalitarnymi potęgami. Ale ‒ jak twierdzi autor książki, Andrzej Ceglarski ‒ „stracono ją wskutek nieuctwa, nieudolności ...
Bitwa pod Kadesz, jedna z najsłynniejszych batalii starożytnego Bliskiego Wschodu, została stoczona w XIII stuleciu przed naszą erą. W dolinie rzeki Orontes starły się wojska egipskie dowodzone przez wojowniczego faraona Ramzesa II oraz armia Hetytów, którzy stworzyli imperium w Azji Mniejszej - na ich czele stał król Muwatallis II. Wydarzenie to było punktem kulminacyjnym walk o dominację w Syrii. Pomimo że bój pod Kadesz jest najlepiej udokumentowaną bitwą w historii st...
Minęło kilkanaście lat od rozwiązania WSI. Dla pokolenia, które niedawno weszło w życie dorosłe, to zdarzenie tak odległe jak zamach na Word Trade Center czy początek wojny w Afganistanie. Dla pokolenia, które już na początku XXI wieku posiadało zdolność śledzenia i oceniania wydarzeń politycznych, rozwiązanie WSI zostało odnotowane jako mało istotne, bez większego wpływu na życie społeczne i gospodarcze. Nieliczni jednak zdają sobie sprawę, że rozwiązanie WSI, sposób w jak...
Prawdziwa historia, która stała się kanwą „Jądra ciemności” Josepha Conrada. Wstrząsająca relacja z piekła, w którym zginęło blisko osiem milionów ludzi. Opowieść o ludobójstwie, jakiego w swej kolonii w Kongu dopuścił się król Belgów Leopold II, człowiek, którego niespecjalnie obchodziła jego ojczyzna. Poszukiwał kolonii, w obawie, że inne europejskie potęgi zgarną wszystko dla siebie. Znalazł Kongo i zaprowadził tam rządy niewyobrażalnego terroru. Niezwykły reportaż histo...
