Poezja i Dramat

Tragikomedia autorstwa Pierre’a Corneille’a, w tłumaczeniu Stanisława Wyspiańskiego, to opowieść o młodym rycerzu Rodrigu Díaz de Vivarze, zwanym również Cydem Walecznym. Staje on przed bardzo trudnym wyborem – aby odzyskać honor i dobre imię swojej rodziny, musi zabić ojca swojej ukochanej. Powieść porusza temat odwiecznego konfliktu miłości i obowiązku oraz postawy honoru i własnego szczęścia.

Adaptacja bachicznego mitu o początkach kultu Dionizosa oraz sprzeciwie, jaki wywołał wśród mieszkańców Hellady. Skupia się na ostatnich, a zarazem najbardziej dramatycznych wydarzeniach boskiego mitu – od pochwycenia Dionizosa, aż do śmierci króla Teb Penteusza, która nastąpiła w wyniku sprzeciwu wobec nowo powstałych praktyk burzących stary porządek. Wątek, który już wcześniej poruszył w swojej tragedii Ajschylos, wzbogacony został o zemstę Dionizosa na siostrach zmarłej ...

Bogini miłości Afrodyta mści się na Hippolytosie, który jest czcicielem dziewiczej bogini Artemidy. Bogini sprawia, że w Hippolytosie zakochuje się jego własna macocha Fedra. Fedra stara się zdusić w sobie to uczucie, lecz gdy wychodzi ono na jaw, kobieta popełnia samobójstwo. Tezeusz, ojciec Hippolytosa, zastaje w domu martwą żonę oraz jej list, fałszywie oskarżający syna o gwałt. Ten przeklina więc syna, wykorzystując jedno życzenie, które obiecał mu spełnić Posejdon....

Tragedia Eurypidesa, napisana na dwa lata przed upadkiem Aten podbitych przez Spartę, nie została ukończona. Temat utworu inspirowany jest mitem o Atrydach i dotyczy wydarzeń poprzedzających wojnę trojańską. Flota grecka czeka na dobry wiatr w porcie w Beocji, aby wpłynąć pod Troję. Utrudnia im to jednak bogini Artemida, urażona przez wodza wyprawy Agamemnona, która wstrzymuje wiatr i uniemożliwia ekspedycję.

„Cud Mniemany, czyli Krakowiacy i Górale” to opera komiczna, uznawana za jedno z najwybitniejszych dzieł polskiego oświecenia. Osadzona w realiach wsi podkrakowskiej opisuje aktualne wydarzenia społeczne oraz polityczne na tle insurekcji kościuszkowskiej. Autorem jest Wojciech Bogusławski – polski aktor, śpiewak operowy, dramatopisarz, reżyser, tłumacz, propagator ideologii oświecenia, dyrektor Teatru Narodowego w Warszawie, żyjący w latach 1757–1829.

Książę Leonce i księżna Lena, dwie zupełnie niezależne od siebie i nieznające się postaci, dokładnie w tym samym czasie postanawiają zbuntować się i nie wypełnić swojego społecznego obowiązku, jakim jest zaaranżowane małżeństwo. Postanawiają uciec, ale przekorny los sprawia, że ich drogi się krzyżują. W powieści autor przemyca liczne współczesne mu problemy. Mamy więc groteskowy obraz władcy, wady systemu absolutyzmu oświeconego czy też bohaterów nękanych chorobą tamtych cz...

Dramat zainspirowany procesem sądowym tragicznego mordercy Woyzecka. Franz Woyzeck, mimo pełnienia służby wojskowej, nie posiada wystarczającej sumy pieniędzy, aby ożenić się z Marią, matką swojego dziecka. Ta zaś zakochuje się w postawnym majorze. Franz postanawia wyładować swoją frustrację na niewinnej osobie. Georg Büchner to niemiecki pisarz i rewolucjonista, a także wykładowca anatomii na uniwersytecie w Zurychu. Zmarł w wieku 23 lat na tyfus.

Pedro Calderón de la Barca to hiszpański poeta, autor dwóch wielkich dzieł: „Wielki teatr świata” oraz „Życie jest snem”. Oba dzieła są dramatami filozoficznymi. Akcja „Życie jest snem” rozgrywa się w Polsce na dworze królewskim, gdzie na świat przychodzi syn króla Basilia, który według przepowiedni ma być potworem. Król postanawia więc zamknąć go w wieży. Jednak nie jest pewny, czy przepowiednia była prawdziwa.

Figaro, sługa hrabiego Almaviby’ego, chce wziąć ślub z pokojówką Zuzanną, ale jego pan planuje przywrócić prawo pierwszej nocy, aby zdobyć kobietę. Figaro, Zuzanna oraz hrabina obmyślają więc sprytny plan, w którym to hrabina przebiera się za dziewczynę i idzie do łoża swego męża. Przebranie okazuje się być tak dobre, że nie wprowadza w błąd jedynie hrabiego, ale też samego Figara. Komedia odniosła duży sukces i spotkała się z bardzo dobrym odbiorem, choć nie obyło się bez ...

Eurypides umiera, a wraz z nim nadzieja na kolejnego wielkiego tragika. A ponieważ nikt nie jest w stanie mu dorównać, Dionizos, bóg winorośli i sztuki teatralnej, postanawia wyruszyć wraz ze swoim sługą Ksantiasem do krainy umarłych, aby sprowadzić go na ziemię. Tam staje jednak przed trudnym wyborem – wrócić z Eurypidesem, przedstawiającym bogów i bohaterów jako postacie dnia codziennego, czy Ajschylosem, autorem sztuk monumentalnych.

„Dom otwarty” to trzyaktowa komedia Michała Bałuckiego, polskiego pisarza i publicysty z okresu pozytywizmu. Zaliczał się on do nurtu tak zwanych przedburzowców przełomu romantyzmu i pozytywizmu. Sztuka opowiada o średnio zamożnej rodzinie mieszczańskiej, która żyje ponad stan i naśladuje styl życia bogaczy. Rodzina postanawia wydać bal, który okazuje się być nieco problematyczny i przysparza wiele komplikacji towarzyskich oraz rodzinnych.

Trzecia komedia Arystofanesa porusza temat edukacji oraz krytykuje nowe metody wychowania młodzieży stosowane przez Sokratesa i jego uczniów zwanych sofistami. Uważa się, że utwór pośrednio doprowadził do skazania Sokratesa na śmierć. Według autora bowiem filozof promuje nieetyczne zachowanie, jakim jest sztuka nieuczciwej argumentacji, dzięki której można w łatwy sposób wygrywać dyskusje i sprawy sądowe.

„Prometeusz skowany” to jedyna zachowana część trylogii Ajschylosa opowiadająca o micie o Prometeuszu. W jej skład wchodziły również tragedie „Prometeusz niosący ogień” oraz „Prometeusz wyzwolony”. Akcja tragedii rozgrywa się w momencie wymierzenia kary Prometeuszowi za podarowanie ludziom ognia. Tytan, przykuty do skał Kaukazu, wygłasza słynną mowę o przeznaczeniu, przed którym nawet sam Zeus nie jest w stanie uciec.

Trylogia starogreckich tragedii jednego z największych antycznych tragików, sięgająca V wieku p.n.e. Opowiada o losach Agamemnona, Ofiarnicy oraz Eumenidy. Jednym z najsłynniejszych motywów tragedii jest zabójstwo króla Agamemnona przez jego żonę Klitajmestrę. „Oresteja” uważana jest za najznakomitsze dzieło Ajschylosa. Porusza ona temat zemsty oraz jej konsekwencji, a także tego, jaki wpływ mają bogowie na czyny i wybory bohaterów.

Tom zawiera pięć najbardziej znanych, najczęściej granych i najdojrzalszych sztuk Stanisława Ignacego Witkiewicza („Witkacego”). Są to takie dramaty jak: „W małym dworku”, „Janulka, córka Fizdejki”, „Matka”, „Sonata Belzebuba” i „Szewcy”.

Tom zawiera dziewięć najpopularniejszych utworów scenicznych Moliera, jednego z najwybitniejszych francuskich komediopisarzy. Autor wierzył w skuteczność nauczania ze sceny. Jego komedie charakteryzują się niezwykłą różnorodnością i najwyższymi walorami artystycznymi. Prezentują galerię wiecznych typów ludzkich. Stanowią satyryczny obraz francuskiej obyczajowości. W swych utworach Molier ośmiesza salonową przesadę, niezrozumienie życia rodzinnego, hipokryzję i zakłamanie de...

„Panna Maliczewska” to sztuka autorstwa Gabrieli Zapolskiej, jednej z najwybitniejszych przedstawicielek polskiego naturalizmu.
„Panna Maliczewska” to komedia obyczajowa ukazująca starania początkującej aktorki, by odnieść sukces. Bohaterce pomagają zamożni i wpływowi mężczyźni, którym nie jest jednak całkowicie uległa.

„Moralność Pani Dulskiej” to najsłynniejsza sztuka autorstwa Gabrieli Zapolskiej, jednej z najwybitniejszych przedstawicielek polskiego naturalizmu.
Sztuka Zapolskiej jest tragifarsą. Główna bohaterka – Aniela Dulska – jest postacią obłudną, dwulicową, fałszywą, chciwą, gardzącą ludźmi biednymi, słabymi i wrażliwymi. Wszystko co robi, robi na pokaz. Prezentuje pozorną moralność, żyje jednak w zakłamaniu i obłudzie.

„Dziewiczy wieczór” to jednoaktowa sztuka autorstwa Gabrieli Zapolskiej, jednej z najwybitniejszych przedstawicielek polskiego naturalizmu.Akcja tej sztuki rozgrywa się w wigilię ślubu w zamożnym mieszczańskim domu. Dziecięcy zachwyt nad ślubem jako marzeniem każdej dziewczynki i dziewczyny połączony jest tu z brakiem świadomości jakichkolwiek konsekwencji zamążpójścia. Ślub jest tylko zabawą dla nastoletnich panien młodych. Tylko co potem? Szczególnie jeśli wybranek serca że...

Wyspiański nie był poetą i równocześnie był poetą we wszystkim, co robił. Gdy tworzył swoje dramaty i projektował dla nich teatr, gdy komponował witraże i snuł fantazje architektoniczne o wzgórzu wawelskim. Był nim także wtedy, gdy pisał listy i eseje –to z nich głównie pochodzą teksty składające się na ten niewielki wybór. Poetyckie fragmenty przypominają Wyspiańskiego kameralnego i refleksyjnego; tworzą najbardziej osobiste przesłanie artysty: pod ściszoną tonacją pulsuje d...

Mija osiemdziesiąta rocznica śmierci Bolesława Leśmiana i zarazem sto czterdziesta rocznica jego urodzin. Mimo upływu lat twórczość autora Sadu rozstajnego (1912), Łąki (1920), Napoju cienistego (1936) oraz Dziejby leśnej (1938) fascynuje nadal. Więcej: fascynuje coraz bardziej! Dzisiaj mamy już pewność, że miejsce Leśmiana jest na szczycie Parnasu polskiej literatury, obok takich twórców jak Jan Kochanowski, Adam Mickiewicz, Cyprian Ka...

Podczas pobytu w Lozannie, w latach 1839–1840, Mickiewicz naszkicował sześć krótkich wierszy. Rękopisy zachował, ale nigdy nie nadał im ostatecznego kształtu. Ogłoszone po śmierci poety, były początkowo traktowane jako mało znaczące drobiazgi. Wraz z upływem czasu ich ranga, mierzona opiniami poetów, krytyków i historyków literatury, zaczęła rosnąć. Dzisiaj nikt ze znawców poezji nie wątpi, że liryki lozańskie są arcydziełem, jednym z centralnych punktów poetyckiej twórc...

Czy mamy zapominać dobrych poetów z przeszłości, dlatego że byli tylko dobrymi poetami? Przecież to bardzo wiele: być dobrym poetą i stworzyć przez lata dziesiątki niezwykłych wierszy, wśród nich takie, które, mimo pozornej prostoty, ciągle stanowią dla nas zagadkę. Leopold Staff był nauczycielem poetów XX wieku a równocześnie wiecznym uczniem rzemiosła poetyckiego. Jego twórczość prowadziła nieustanny dialog z kulturą polską i podtrzymywała jej związek z tradycją europejską....

Co wiedzą poeci? Adam Zagajewski udziela na to pytanie sprzecznych odpowiedzi. „Nic nie wiedzą, ale zapisują pojedyncze metafory” – mówi w jednym z wierszy, gdy w innym sugeruje: „A może tylko udawaliśmy, że nic nie wiemy…”  Poezja, podobnie jak śpiew, rodzi się „tam gdzie oddech”, ale to, co najważniejsze ukryte jest w milczeniu, „śpiewa to, co milczy”. W jej odbiorze ważne są więc osobiste, pozbawione uprzedzeń wrażenia. Zapytałam o nie krytyków i naukowców, profe...