János Pilinszky (1921–1981) należy do najbardziej cenionych węgierskich pisarzy XX w. Jeszcze za życia uznano go za czołowego reprezentanta swego pokolenia, otaczając niemal kultem. Jego twórczość, zwłaszcza tajemnicza i przejmująca poezja, wywierała na Węgrów jakby nadprzyrodzony wpływ. Jak był on wielki, niech zaświadczy choćby scena przywołana we wstępie przez tłumacza: „Po którejś z jego ‘bezkresnych nocy’ nagle w przejściu podziemnym został wraz z przyjacielem otoczony p...

Jerzy Grotowski spędził ostatnie lata życia właśnie we Włoszech. Tam realizował wieńczące dorobek jego życia przedsięwzięcie,,Sztuka jako Wehikuł”. My w Polsce mamy ,,swojego Grotowskiego”. Ale jak postrzegali go Włosi? Jak odnosili sie? do jego pracy? Jak czytali jego teksty? To naprawdę fascynujące pytania. Katarzyna Woźniak dokonała wyboru najważniejszych tekstów dotyczących dzieła Grotowskiego, które ukazały się po włosku. Zgromadzone nazwiska autorów budzą szacunek. Z je...

Czytając, widzę ich, jak idą. Obaj szczupli, lecz Andrzej lekko przygarbiony. Jerzy radosny, Andrzej zamyślony. Jeżeli nastąpiło zerwanie, to już sobie w tym zagrobnym spacerze wszystko wyjaśnili. Chciałbym ich tak zapamiętać. Obydwu. Odchodzących, lecz nie odeszłych. Szczęśliwych, obłąkanych poezją. Z projektami na kolejne dni. Z teczkami kolejnych numeru pisma. Już nie `Orientacji`, już nie `Integracji`, może - `Przypomnień`? Mieli rację ironiści: z takim zapałem i zdolnośc...

Książka jest zapisem rozmów z ks. Jerzym Bryłą, znanym w Polsce a nade wszystko w środowisku krakowskim duszpasterzu, człowieku o wielkim sercu i wielkim formacie; legendzie środowiska artystycznego, głuchoniemych, Bractwa Kurkowego tak bardzo historycznie związanym z Krakowem i krakowskich wodociągów. Autor mówi o historycznym wątku Krakowa lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych; przemianach, jakie dokonały się w końcówce minionego wieku; rozprawia o kulturze, sztuce i l...

„Może nie umiem szukać dramatu współczesnego, może po prostu go nie ma. Idealną, jak sądzę, sytuację osiągnąłbym, gdybym potrafił sam napisać sztukę i wspólnie z aktorami zrobić z niej spektakl. Wtedy, być może, przestano by mnie rozliczać z tego, czy dość precyzyjnie sformułowałem swój stosunek do literackiego utworu, czy znalazłem dostatecznie klarowną wykładnie dla jego jakże czasem złożonej i zawiłej materii...” — Jerzy Grzegorzewski w rozmowie z Marią Brzostowiecką, Scen...

Jerzy książę Zbaraski, ostatni z rodu, był jednym z najbardziej aktywnych polityków w czasach Zygmunta III Wazy. Właściciel ogromnej fortuny, wykształcony i ustosunkowany. Kasztelan krakowski – pierwszy w hierarchii świecki senator Rzeczypospolitej – przewodził opozycji w latach 1620-1631. Na sejmikach, wraz z bratem Krzysztofem, kształtowali opinię szlachty małopolskiej. Do naszych czasów zachowała się stosunkowo duża część rękopiśmiennej korespondencji Jerzego Zbaraskiego. ...

28 grudnia 1970 roku katolicki biskup Felix Maria Davídek wyświęcił Ludmilę Javorovą na księdza. To nie była jego pierwsza kontrowersyjna decyzja – wcześniej kapłanami uczynił kilku żonatych mężczyzn. Kościół w Czechosłowacji już w latach 50. został przez komunistyczne władze zmuszony do działania w podziemiu. Zostały zlikwidowane zakony, zabroniono kształcenia nowych księży, proboszczowie zostali podporządkowani partyjnym sekretarzom. Biskup Davidek bał się o przyszłość cz...

Publikacja ma na celu zaprezentowanie zagranicznej polityki kulturalnej Republiki Czeskiej, Słowacji, Polski i Węgier – małych i średnich państw Europy Środkowej skupionych w regionalnym porozumieniu Grupy Wyszehradzkiej. W swoich założeniach badawczych Autorka podjęła się ukazania roli jaką odgrywa kultura w realizacji celów polityki zagranicznej państw, będąc składową tejże polityki może być instrumentem realizacji oraz kreatorem jej celów. Analiza ukierunkowana jest na r...

Jiří Friedl (ur. 1976), pracownik naukowy Instytutu Historii Akademii Nauk Republiki Czeskiej (oddział w Brnie) oraz wykładowca na Uniwersytecie Masaryka w Brnie. Zajmuje się głównie dziejami Polski w XX wieku, w tym szczególnie zagadnieniem stosunków polsko-czeskich i polsko-czechosłowackich oraz polskiej mniejszości narodowej na Zaolziu, czemu poświęcił szereg artykułów opublikowanych w Czechach i w Polsce. Jest autorem następujących prac: Příběh generála Lukase (Přerov 200...

Wybór źródeł przedstawiających polskie spojrzenie na wydarzenia w Czechosłowacji w lutym 1948 r., kiedy to w wyniku kilkudniowego przewrotu komunistom udało się przejąć władzę w kraju. W tomie zostały zaprezentowane przede wszystkim polskie dokumenty dyplomatyczne z okresu październik 1947 – luty 1949 oraz artykuły prasowe publikowane w ówczesnych dziennikach o zasięgu ogólnopolskim. Sytuacja pierwszych lat powojennych w Polsce i w Czechosłowacji to dwa różne porządki polity...

W latach 90. ubiegłego wieku w obliczu rozpadu ZSRR i końca zimnej wojny kwestia bezpieczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej stawała się sprawą kluczową. Prezentowana praca mimo iż dotyczy problemu bezpieczeństwa jedynie trzech państw – Czech, Polski i Węgier, to jednak wyraźnie ukazuje jego aspekt regionalny, a także europejski i transatlantycki. Państwa te stojąc przed koniecznością określenia na nowo swej sytuacji geopolitycznej, zmierzały bowiem w swych działaniach do ich „...

Polacy i Czesi zaliczani są do grupy Słowian Zachodnich. Historia obu narodów pokazuje jednak, że odgrywały w niej rolę zarówno wpływy ze Wschodu, jak i Zachodu. Ta książka jest właśnie próbą charakterystyki tych wpływów i ich oceny w średniowieczu i epoce nowożytnej. Grupa kompetentnych autorów dokonała analizy różnych zjawisk z zakresu historii politycznej, militarnej, ale także kultury i ideologii. Czy Polska i Czechy były bardziej związane ze Wschodem czy Zachodem, a może...

Praca dr. Piotra Pałysa z Opola odkrywa mało znany i rzadko podejmowany dotąd w rodzimej literaturze temat polsko-czechosłowackiego konfliktu granicznego o pas Kłodzko-Głubczyce-Racibórz w latach 1945-1947. Tematyka ta z oczywistych względów nie stała się przedmiotem pogłębionych badań w czasach PRL-u. Deficyt wiedzy w tym zakresie polska nauka zaczęła uzupełniać dopiero z końcem lat 90. Dr Piotr Pałys należy tu do największych autorytetów, a książka jest efektem jego wielole...

Historie opowiedziane przez Bettinę Bereś są informacjami bezcennymi, bo pochodzą bezpośrednio od córki, która była uczestniczką wielu opisanych wydarzeń. Jej subiektywne spojrzenie pozwala zajrzeć w głąb, poznać szczegóły niewidoczne dla oczu obserwatora zewnętrznego. Oprócz tego niektóre legendy związane z funkcjonowaniem Marii i Jerzego w świecie artystycznym zostają w książce zweryfikowane. Dodatkowo Bettina ma niezwykły dar opowiadania. Robi to w sposób szczery, bezpośre...

Pierwsza część trylogii zawiera biografie prezydentów Stanów Zjednoczonych od Jerzego Waszyngtona do Grovera Clevlanda.
Ta praca jest zbiorem szkiców biograficznych. Starałem się w miarę możności nadać im jednolitą konstrukcję, choć nie zawsze było to możliwe. Starałem się także nie odrywać biografii prezydentów od epoki, w której żyli i od problemów politycznych, gospodarczych i społecznych, z którymi mieli do czynienia.

Drugi tom zawiera prace opublikowane po śmierci artysty, wszystkie jednak zmienione dość gruntownie. Omówione są tu związki Grotowskiego z kulturą rosyjską, tradycją Meyerholda w polskim teatrze, znaczenie Brechta i Gurdżijewa w jego twórczości, próby Samuela Zborowskiego według Juliusza Słowackiego, niezrealizowane projekty filmów Andrzeja Wajdy o Teatrze Laboratorium, doświadczenie Góry Płomienia. Książkę zamykają studia Tadeusz Kantor i Jerzy Grotowski wobec Stanisława Wys...

„Był człowiekiem Eucharystii. Był człowiekiem Słowa Bożego. (…) W czasie Soboru, gdy rozważano problematykę apostolstwa świeckich, gdy tworzono Konstytucję o Kościele w świecie współczesnym, nieraz myślałem o Jerzym. Odruchowo prawie szukałem potwierdzeń w Jego życiu”. Fragment wspomnienia ks. kard. Karola Wojtyły „Uczynił ze swego życia nieprzerwane dziękczynienie Bogu, któremu podporządkował wszystkie elementy swojej drogi: osobiste, naukowe, zawodowe i rodzinne. (…) Wspina...

...jakie ewentualnie rady, wskazania czy zalecenia jako osoba wielce doświadczona miałbym dla swoich młodszych uczniów, kolegów czy przyjaciół. Otóż nie siliłbym się na wymyślanie czegoś wyjątkowo subtelnie wykoncypowanego, natomiast zachęcałbym do skrupulatnego przestrzegania pewnych prawd z dawna sprawdzonych i wypróbowanych. I tak: pamiętać zawsze trzeba o przedśmiertnym ostrzeżeniu kanclerza szwedzkiego – synu wiedz, jak małą ilością rozumu rządzony jest ten świat. W nasz...

19 października 1984 r. odprawił swoją ostatnią Mszę św. – i zniknął. Szukała go cała Polska. Oprócz tajnej policji. Oni nie szukali, oni byli sprawcami zniknięcia. Ks. Jerzy Popiełuszko, nazywany kapelanem „Solidarności”, został przez nich porwany, a następnie zamordowany. Nie mogli jednak zamordować jego myśli, jego dzieła i pamięci o nim. Jego konsekwentna postawa i męstwo wyrażały się w słowach „przekroczyłem barierę strachu, jestem gotowy na wszystko”. Swym przykładem do...

Wiele mam dla Pana serdeczności, i własnej, ze swojej strony, i zapożyczonej, jeszcze z lutego tego roku, z pobytu Ksawerego Pruszyńskiego w Polsce, a może i wcześniej. Zawsze zresztą słyszałam o Panu, co najlepsze ? pisała Julia Hartwig do Jerzego Turowicza w lipcu 1950 roku, prosząc go o złożenie kwiatów na grobie zmarłego miesiąc wcześniej i pochowanego na cmentarzu Rakowickim Ksawerego Pruszyńskiego. Turowicz, który autora ,,Trzynastu opowieści” znał jeszcze z czasów prze...

Zbiór materiałów źródłowych charakteryzuje kontakty i przejawy współpracy militarnej między Polską i Czechosłowacją od zakończenia walk o granice i przejścia Wojska Polskiego na stopę pokojową w 1921 r. do kryzysu czechosłowackiego w 1938 r. Ukazuje zabiegi mające na celu zawarcie konwencji wojskowej przez oba państwa, a także przyczyny, które doprowadziły do tego, że nie została ona podpisana.

W tomie Czytelnik znajdzie takie kwestie, jak: przedstawienie wartości państwa w filozofii T.G. Masaryka, rozpad monarchii Habsburgów w relacjach „Gwiazdki Cieszyńskiej” czy funkcjonowanie i działania mniejszości niemieckiej u zarania państwa czesko-słowackiego. Można się także zapoznać z historycznymi refleksjami dotyczącymi sytuacji szlachty po pierwszej wojnie światowej w Czechosłowacji. Poruszono również problem transferu władzy w samorządach gminnych miast morawskich po ...

Podczas II wojny światowej była działalność kurierów tatrzańskich. Byli to górale w większości z Zakopanego i najbliższych okolic; zaprzysiężeni członkowie Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Przedzierali się oni przez Tatry i Beskidy, następnie przez Słowację (gdzie władzę sprawował faszystowski rząd księdza J. Tiso) do Budapesztu na Węgrzech. Tam w latach 1939-1944 mieściły się bazy łącznikowe utrzymujące kontakt z rządem polskim na emigracji, najpierw we Francji, późn...