Możesz życie swe odmienić

Największym sprzymierzeńcem wielkich duchowych tradycji Wschodu i Zachodu jest dziś nauka, przede wszystkim psychologia i badania nad mózgiem. Osiągnięcia tych dyscyplin potwierdzają trafność dawnych intuicji etycznych i wyjaśniają przyczyny skuteczności klasycznych praktyk duchowych.
Jak poznać siebie? Co utrudnia nam pracę nad sobą? I dlaczego dobry charakter jest ważniejszy niż osobowość? 

Neuronauka i neurobzdury Co roku ukazuje się w Polsce kilkanaście książek z mózgiem w tytule. Obok prac popularnonaukowych dużo jest też rozmaitych „instrukcji obsługi”: jak usprawnić działanie swego mózgu, przeprogramować go, a nawet „włamać” się do niego. Neuronauka detronizuje psychologię jako dyscyplina, która mówi, jak żyć: podpowiada, w jaki sposób zmniejszyć stres, usprawnić pamięć, efektywniej pracować, osiągnąć szczęście… Niekiedy jednak zamiast rzetelnych ...

Nowa sztuka miłości „Miłość niejedno ma imię”, „Od miłości do nienawiści jeden krok”, „Zakochać się na zabój” – to tylko niektóre powszechnie znane powiedzenia, próbujące uchwycić istotę jednego z najważniejszych uczuć w życiu człowieka. Z jednej strony rośnie liczba rozwodów i jednoosobowych gospodarstw domowych, z drugiej – liczba użytkowniczek i użytkowników aplikacji randkowych. Wygląda na to, że choć w zalewie alternatywnych życiowych scenariuszy...

Odczarowanie JezusaJezus nie był kapłanem ani politykiem. Przez większość życia pracował fizycznie. Być może miał doświadczenie krótkiego i bezdzietnego małżeństwa. Teksty z epoki przedstawiły go jako wędrownego nauczyciela, który chciał odnowić więź Żydów z Bogiem. Zdumiewać więc może, że sprawa Jezusa nie skończyła się w ubogiej Galilei jak innych rabbich tego czasu, ale rozeszła się na cały świat. Mimo kryzysu Kościołów chrześcijańskich Jezus wciąż fasc...

W kulturze ciągłej terapiiPoradnikowe książki na topkach Empiku, Psychologia, którą warto znać na listach najczęściej słuchanych podcastów w 2023 r., ogromna popularność psychologizujących kont na Instagramie i TikToku. Trudno zaprzeczyć, że psychologia jest coraz bardziej „pop”.To zjawisko z jednej strony przyczynia się do usuwania tabu, jakim do niedawna było otoczone zdrowie psychiczne, sprawia, że stajemy się wrażliwsi na kryzysowe sytuacje i potr...

Mądrość ciała „Im mniej rozpoznaję się w swoim ciele, tym bardziej czuję się zobowiązana do tego, by o nie dbać. Zostało mi ono powierzone: pielęgnuję je niczym przyjaciela, którego potrzebuję” – pisała Simone de Beauvoir. Ciało to niezwykle istotny element naszej tożsamości. Mimo że często zaczynamy się na nim koncentrować, dopiero gdy przestaje spełniać swoje podstawowe funkcje, nie można sprowadzić jego istnienia jedynie do zwykłej mechaniczności. W&nbs...

Temat miesiąca: Czy Kościół trzeba ratować? / Mija pół wieku od Soboru Watykańskiego II. Czy Kościół realizuje jego postulaty? Jak mierzy się z realiami nowych czasów i kwestiami kontrowersyjnymi? O kryzysie w Kościele na łamach „Znaku” rozmawiają m.in.: bp Grzegorz Ryś, o. Wacław Oszajca SJ, Józefa Hennelowa, Wojciech Bonowicz, o. Stanisław Jaromi, Piotr Sikora i inni. / Debaty: Kobiety i komunizm / O kobietach w powojennej Polsce przywykliśmy myśleć według schematów. Jak wy...

Temat miesiąca: Mit przeludnienia - Szacunki mówiące, że ludzi na świecie może być kiedyś zbyt dużo, a w Polsce już niebawem zbyt mało, są dobrze znane. Ale czy można tak naprawdę określić, ile nas być powinno? (Górak-Sosnowska, Góralczyk, Szczęch, Zdanowska) | Debaty: Kobiety w Turcji - Turcja boryka się z problemem ogromnej przemocy wobec kobiet. Czy bliskość kultury zachodniej jest dla nich – zagrożeniem czy ratunkiem? (Zdzieborska, Bocheńska) | Idee: Non violence szansą p...

"Czy papież nam zaufa? - Czy pontyfikat Franciszka I stanie się okazją, żeby przemyśleć na nowo kwestie, które – jak się wydaje – były przez ostatnie lata odsuwane w Kościele na dalszy plan? W temacie m.in.: wywiad z duszpasterzem osób homoseksualnych oraz artykuł o tym, dlaczego kobiety odchodzą od Kościoła. | Symfonia insektów - Co łączy genialnego albańskiego kompozytora, autora hymnu Kosowa, z Krakowem? | Polemika o wolontariacie - Jakie są nasze pierwotne motywacje, by ...

Zamknięci w ideoligiach - Polacy podzieleni są na zamknięte zideologizowane frakcje, które nie mają sobie nic wzajemnie do powiedzenia. Dlaczego nie chcemy już się spierać, a dążymy jedynie do podporządkowania sobie innych? Do czego doprowadzą nas wojny kulturowe? | Kierkegaard - wytwórnia rozpaczy. Wiecznie młody ojciec współczesnej filozofii oczami Orbitowskiego i Sosnowskiego | Papież Franciszek: "W niebie i na ziemi" - przedpremierowy fragment rozmów kard. Bergoglio z ra...

W Polsce około 50 tys. dzieci jest wychowywanych przez osoby homoseksualne. Projekty ustaw o związkach partnerskich nie poruszają jednak kwestii rodzicielstwa w związkach jednopłciowych. Czy umiemy określić, jakie rozwiązania prawne najlepiej chroniłyby dzieci? Co psychologia mówi o rodzicielstwie osób homoseksualnych? Jak dobro dzieci definiują katolicy? | Cmentarz czy życie? Jak młodzi Izraelczycy patrzą na Polaków? Jakim emocjom stawiają czoła przyjeżdżając do Polski? | Ks...

Eksperyment: Drugie życie siedmiu pytań. | Siedem pytań z historii "Znaku" zadanych na nowo. Odpowiadają dziś: Davies, Dukaj, FilekIwanow, Myśliwski, Orliński, Tarnowski, Vargas-Tetmajer i in. | Odpowiedzi sprzed lat: Miłosz, Tischner, Kapuściński, Lem | Pytamy o: ateizm, ciało i inteligencję, cenzurę, PRL, literaturę, innych i obcnych | Fotoreportaż: z okazji jubileuszu odiwedziliśmy naszych czytelników.  

Temat Miesiąca: Praca - Bauman, Bortnowska, Delsol, Hausner, Wasilewski | DEBATY Indie. Zwalczanie systemu kastowego jest wpisane do konstytucji? Czy polityka afirmatywna może ukształtować społeczeństwo bez dyskryminacji? | KULTURA Sherlock Holmes obchodzi 150. urodziny. Jaka rzeczywistość kryje się za zamiłowaniem do kryminałów? | IDEE Antysemityzm - czym jest i jak go mierzyć? Kto w Polsce jest antysemitą? - odpowiada Ireneusz Krzemiński | ANKIETA "Znaku" - Dlaczego czytamy...

Pozytywnych działań na rzecz dialogu katolicko-żydowskiego jest niewiele. Jednak nawet oficjalne wydarzenia są niechętnie przyjmowane przez duchownych. Dlaczego tak rzadko słyszymy z ambon o grzechu antysemityzmu? Kiedy Kościół w Polsce rozliczy się ze swoich ciemnych kart? W jaki sposób pomaga katolikom uporać się z wciąż żywymi postawami wrogości wobec Żydów? 

Spieniężone życie - dlaczego wzajemne powinności można dziś określić mianem transakcji? Jaką wartość ma życie bez pieniędzy? Jaka jest różnica pomiędzy kredytem a długiem i co tak naprawdę jesteśmy sobie winni  

Człowiek od zawsze był istotą złączoną z rzeczami. Jak oddziałują na nas przedmioty? Czy rzeczy mają prawa, pamięć, zdolność sprawczą? I czy człowiek ma prawo absolutnie podporządkowywać sobie świat rzeczy? 

Temat Miesiąca: Kościół pierwszych wieków i naród żydowski były splecione ze sobą jeszcze przez kilka stuleci po śmierci Jezusa. Dlaczego obie wspólnoty zatraciły świadomość bliskich relacji? Kim dla Żydów jest dziś Jezus? | Uciec od wojny - jak dziś żyją syryjscy uchodźcy? Dodatek specjalny: fotoreportaż Macieja Moskwy | Richard Sennett: Humanizm postawił człowieka w centrum doświadczeń, ludzi, nie Boga, uczynił panami | A. Vargas Tetmajer i B. de Barbaro: czym są enteogeny?...

Choć nie ma obiektywnej miary dla moralnego postępu ludzkości, wielkie religijne i świeckie utopie niosą nadzieję na wyeliminowanie z ludzkiego życia chciwości, nienawiści i przemocy. Postęp wyrażający się w umiejętności pokojowego współżycia nie tylko z ludźmi, ale również ze zwierzętami i światem przyrody daje się zaobserwować, ale nie jest on dany raz na zawsze i wszędzie w takim samym stopniu. Czy skala przemocy się zmniejsza w historii? Jakie są kryteria postępu i kto ...

Granice niepełnosprawności Socjologowie prognozują, że za jakiś czas jedna piąta populacji Ziemi będzie w jakiś sposób niepełnosprawna. Kiedy się jednak zastanowić, co oznacza to pojęcie, okazuje się, że część ograniczeń, których takie osoby doświadczają, wynika jedynie z postawy społeczeństwa wobec nich. To ludzie spełnieni, szczęśliwi, realizujący swoje pasje i cele. Dla części z nich ich ciała są powodem do dumy i nie zamieniliby ich na inne. Co to znaczy być niepełnosp...

W pułapce bodźców  Obcięcie powiek było jedną z bardziej wyrafinowanych i okrutnych starożytnych chińskich tortur. Skazaniec z otwartymi oczami był narażony na nieprzerwany odbiór sygnałów ze świata. W konsekwencji szybko zaczynał chorować i umierał.   Wielu naukowców właśnie w tej figurze widzi metaforę współczesnego człowieka. Według badaczy z uniwersytetu w San Diego za pośrednictwem usług cyfrowych i innych mediów zalewani jesteśmy potokiem informacyjn...

Kościół bez Jezusa? System kościelny jest niereformowalny. Niezmienna jest sakralna aura władzy, która sprawia, że dostojnicy kościelni czują się bezkarni. To teza nowej książki Tomasza Polaka, przez wiele lat jednego z najwybitniejszych polskich teologów, a dziś człowieka sceptycznego wobec Kościoła. Gdy polscy biskupi nie przestają lekceważyć doniesień o nadużyciach w swoim gronie, jakby przyznają Polakowi rację. Alternatywą wobec nich są zwykli chrześcijanie, którzy n...

Duchowość 2.0W czasie pandemii koronawirusa skokowo wzrosło globalne zainteresowanie aplikacjami do medytacji. W kwietniu 2020 r. ściągnięto je ponad 10 mln razy. Calm, Headspace czy Meditopia poprzez ćwiczenia medytacyjne pomagają radzić sobie z lękiem i problemami ze snem. Nie mogąc wychodzić na zewnątrz, wielu z nas próbowało znaleźć ukojenie w głębi naszego duchowego „ja”. Duchowość to obszar, który może łączyć ludzi różnych religii, wierzących i niewierzących. Proponujem...

Tegoroczna wiosna była wyjątkowa. Epidemia sprawiła, że stojący przed nami otworem wielki świat skurczył się, a luksusem okazał się spacer po zakupy. Ograniczenia te można jednak potraktować jako impuls do odkrycia bogactwa własnej okolicy. Miasta nie muszą być przecież wyłącznie miejscem pracy, z którego uciekamy przy każdej nadarzającej się okazji. Ich place, ulice i budynki kryją w sobie skarby przeszłości, naznaczonej wspólnym losem ludzi i zwierząt. Nauczmy się razem szt...