Mamy niewątpliwy zaszczyt przedstawić kolejny tom korespondencji dotyczący polskiej XIX- i XX-wiecznej filozofii. Tym razem jest to korespondencja Romana Witolda Ingardena z lat 1945–1951, ukazująca lwowskie dzieje powstania oraz powojennej, krakowsko-poznańskiej reaktywacji pierwszego polskiego, obcojęzycznego czasopisma filozoficznego, a mianowicie „Studia Philosophica. Commentarii Societatis Philosophicae Polonorum”. W niniejszym wstępie staramy się odtworzyć okoliczności ...
Korespondencja dwóch wielkich filozofów: Wincentego Lutosławskiego i Kazimierza Twardowskiego, to listy pisane przez nich do siebie z różną częstotliwością i intensywnością w latach 1895-1936. To przede wszystkim korespondencja prowadzona przez Lutosławskiego z różnych miejsc świata, relacje, w których starał się on opisywać Twardowskiemu to wszystko, co dane mu było tworzyć i poznawać w świecie. Inną cechą tej korespondencji był czas jej prowadzenia oraz sytuacja geopolitycz...
Periphyseon Eriugeny ma formę dialogu, który się rozgrywa pomiędzy Wychowawcą (Nutritor) a Uczniem (Alumnus) i został zamknięty w pięciu księgach, choć początkowo Autor zamierzał przygotować cztery księgi. Forma dialogu, mająca swoje antyczne korzenie w filozofii Platona, w tradycji chrześcijańskiej znalazła znakomitego kontynuatora w osobie św. Augustyna, aw czasach karolińskich praktykował ją w tekstach o charakterze dydaktycznym Alkuin.
Właściwe rozumienie terminu „zdanie w sobie” Bolzano pragnie zapewnić czytelnikowi przez ustalenia przede wszystkim negatywne: oddzielenie zdania w sobie od jego wypowiedzenia, a także od myśli, której ono jest „materiałem”; ponadto przez oddzielenie go od tego, co nie jest zdaniem, ponieważ niczego nie mówi (a jedynie coś przedstawia), nie może więc być nośnikiem prawdziwości i fałszywości – tzn. przez oddzielenie od idei. Następnie charakteryzuje on dodatkowo zdanie w sobie...
Rozprawy zawarte w niniejszym tomie - w większości trudno dostępne i opublikowane w rozproszeniu - będą stanowiły cenną dokumentację mało znanego okresu naukowego dorobku mego Ojca, a także wartościowe źródło wiedzy na temat szkoły marburskiej przedstawione przez jej bezpośredniego wychowanka.
W. Julian Korab-Karpowicz, Traktat polityczno-filozoficzny, wzorowany na Traktacie logiczno-filozoficznym Ludwiga Wittgensteina, jest dziełem z dziedziny filozofii polityki, którego cele to ustalenie zasad dobrego państwa i szczęśliwego społeczeństwa oraz wskazanie dalszego kierunku ewolucji ludzkości. Książka wydana jest w dwóch wersjach: dwujęzycznej, Tractatus politico-philosophicus: Traktat polityczno-filozoficzny w której tekst w języku polskim na jednej stronie, odpowi...
W jakiejkolwiek epoce dziejów świata narodziłby się człowiek zdolny, to zawsze znajdzie dla siebie pole działania, zawsze znajdzie dość pracy; wszędzie bowiem, bez względu na to, gdzie i w jakich warunkach na świat przyjdzie, wszędzie spotka sprzeczności, które pogo-dzić należy, wszędzie istnieć będą trudności, które przezwyciężyć zdoła jeno największym napięciem wszelkiej siły swej, o ile siła ta w ogóle po temu wystarczy. Wszędy dusza ludzka znajduje się między dwiema półku...
Korespondencja między Romanem Witoldem Ingardenem a Kazimierzem Twardowskim stanowi szczególny rodzaj uprawianej przez nich epistolografii. W tym przypadku jest to sztuka nie tylko pięknej kaligrafii, lecz umiejętność i potrzeba wymiany stosownej w danej chwili informacji, zgodnej z obyczajami panującymi w tamtym czasie oraz środowisku naukowym Lwowa, Getyngi, Fryburga, Warszawy, Torunia, Lublina i wielu innych miejsc. List pełnił wówczas swoją niezwykle ważną funkcję informa...
Jego dorobek spotyka się z bardzo zróżnicowaną oceną: jedni widzą w nim epigona neoplatonizmu i eklektyka, który jedynie pozbierał okruchy po uczcie starożytnych myślicieli, inni uważają go za niezwykle oryginalnego filozofa, odosobniony fenomen na tle burzliwych i poplątanych europejskich dziejów. Pomimo tak rozbieżnych ocen faktem jest, że to właśnie w filozofii Boecjusza, jak w soczewce, skupiły się najważniejsze tendencje i nurty późnej starożytności po to, aby w nowej f...
Jan bynajmniej nie miał zamiaru tworzyć jakiejś syntezy nauki ascetycznej poprzednich wieków, a jednak ją tworzył. Cechą bowiem ówczesnego monastycyzmu było przekazywanie innym swoich doświadczeń: tak starcy pustyni zawierali swoje doświadczenia w apoftegmatach, których mądrość zbierali i przekazywali dalej twórcy traktatów teologicznych, relacjonowali je autorzy opowieści o mnichach i dzieł hagiograficznych. Tak rodziła się wielka "ojczyzna duchowa", w której wyrosło dzieło ...
"Zaletą jego książki jest jej erudycyjny charakter i świadome unikanie akcentów polemicznych w wolteriańskim duchu libertyńskim, jako że tematyka, którą podjął, temu sprzyjała. Dulaure wykazał przy tym niepospolity zmysł pisarski, dzięki któremu przytaczane wręcz lawinowo fakty zaczerpnięte z naukowej literatury nie przytłaczają i nie nużą czytelnika. Przeciwnie, tę erudycyjną książkę czyta się jednym tchem. A jaki z tej lektury może być pożytek? Ano taki, że pozwoli ona czyt...
(...) Pytanie o Boga od starożytności należy do wielkich obszarów systemowo ujmowanej tematyki filozoficznej. Bynajmniej nie wprowadza w nią jakiejś problematyki, która by była filozofii obca. Przeciwnie: dopiero w zetknięciu z przekazem religijnym i jego teologią filozofia zyskuje pełny wymiar i właściwy radykalizm stawianych przez siebie pytań. W takim samoukształtowaniu tworzy z kolei normy argumentacji, od których teologia nie może się po prostu uchylić, jeśli ma brać ser...
Dyskusje na temat kształtu Europy, stylu życia, aborcji, eutanazji, homoseksualizmu itp. są w gruncie rzeczy sporem o człowieka. Żyjemy w czasach - pisał Karol Wojtyła - "wielkiego sporu o człowieka, sporu o sam sens jego istnienia, a przez to samo o naturę i znaczenie jego bytu". Pytam: Kim jestem: wiązka genów, czy kimś więcej? Jakie jest moje miejsce w kosmosie: takie jak innych istot, czy wyróżnione? Czy jestem czystym faktem czy jakimś dobrem? Jakie znaczenie ma dla mnie...
„Podstawy logiki – wybrane fragmenty III i IV tomu Teorii nauki oraz korespondencji Bolzana z Exnerem” Bernarda Bolzana dopełnią wybór fragmentów z dwóch pierwszych tomów Teorii nauki, wydanych w roku 2010. Pozycja zawiera przekłady najważniejszych epistemologicznych rozdziałów Teorii nauki oraz wybranych listów z tytułowej korespondencji Bolzana z Franzem Exnerem, stanowiącej komentarz i zarazem tło dla tego kluczowego dzieła logika i filozofa. Epistemologia Bolzana uzupełn...
Niniejszy tom zatytułowany Aktualność Kierkega-arda, zawiera dziewięć rozpraw polskich badaczy filozofii S. Kierkegaarda. Całość została przygotowana tak, by choć w części zwrócić uwagę Czytelnika na ogromne bogactwo teologicznych, filozoficznych i literackich wątków tej oryginalnej myśli, spośród których wiele jest nadal żywo dyskutowanych w literaturze światowej. Jedną z najtrudniejszych rzeczy jest poprawne, całościowe odczytanie i, na ile to możliwe, uzgodnienie między so...
Niniejszy traktat jest podzielony na dwie części. W pierwszej części autor dowodzi, iż cnota polega właśnie na habitualnym i dominującym umiłowaniu niezmiennego Porządku. Wyjaśnia następnie dwie główne właściwości, które są niezbędne do zdobycia i zachowania cnoty, czyli siłę oraz wolność umysłu. Ukazuje z kolei, jakie są przyczyny okazjonalne światła i uczuć, to znaczy pomocy aktualnych, bez których nie można zdobyć umiłowania Porządku. Wskazuje w końcu przyczyny okazjonalne...
Spór o istnienie fallusa jest na wskroś współczesną opowieścią o grze przypadku i konieczności na przykładzie ojca, który żyje i umiera zgodnie ze sztuką. Na co dzień niezależny historyk sztuki i ekonomista, Aleksander Niecki dostaje się pod wpływ niezrozumiałych okoliczności, również zmarłej niedawno teściowej. A kiedy żona namawia go do pójścia do opery na koncert charytatywny, podczas krótkiej rozmowy z jej koleżanką jest adresatem zaskakującej opinii: –Och, widzę, że nie ...
Dysputy metafizyczne stanowią wstęp do rozważań - opisują konieczny stan przed zaangażowaniem się w rozstrzyganie problematyki metafizycznej. Właściwe rozumowania i wnioski zawiera w szczególności METAFIZYKA PRAWDZIWA. W ETYCE zaś omówione zostało przede wszystkim rozwiązanie kwestii wzajemnej zależności odmiennych substancjalnie ducha i ciała, znane jako teoria okazjonalizmu.
Fragment Wstępu tłumaczki
Piwo, a raczej jego wytwarzanie i spożywanie ma na ziemiach polskich długą i zaszczytną tradycję. Niemiecki kronikarz Helmold w XI-wiecznej Kronice Słowian podaje: ...Wina nie mają ani go nie szukają, gdyż zapobiegliwie przyrządzone miodne napoje i piwa przewyższają wina falemieńskie. (...) Jan Długosz w Opisie Polski notuje: Z powodu mrozów północnych pozbawiona jest wina i oliwy. Zamiast wina używa się piwa, które się robi z ziaren pszenicy i jęczmienia, [za: Polska Jana Dł...
Etyka Geulincxa w swoim racjonalnym aspekcie jest właściwie jedną wielką pochwałą ludzkiego rozumu. Rozumu, który wyznacza zasady postępowania, kreśli granice działań, sprowadza je do wypełniania powinności. Ludzkie możliwości i pragnienia w sferze etyki zostają zredukowane do jednego: postanowienia czynienia zawsze tylko tego, co każe rozum. Jednakże dzięki zdefiniowaniu rozumu jako boskiego pierwiastka w człowieku Geulincx czyni człowieka czymś wielkim, bo mającym bezpośred...
"Dialog" - największe dzieło Ockhama z zakresu filozofii politycznej, pisane prawdopodobnie w latach 1334-1346, w czasie pobytu na dworze Ludwika Bawarskiego w Monachium. Konstrukcja tego dzieła ma postać rozmowy pomiędzy mistrzem uniwersyteckim a uczniem, w której pobrzmiewają echa zaciekłego sporu zakonu franciszkanów ze Stolicą Apostolską, reprezentowaną przez papieża Jana XXII. Jednocześnie na gruncie owego sporu analizuje autor sytuację Kościoła Powszechnego, wytykając b...
