Mascha Kaléko (1907–1975) była niemiecką poetką urodzoną w żydowskiej rodzinie pod Chrzanowem. Jej gwiazda zabłysła pod koniec lat dwudziestych XX wieku w Berlinie, kiedy jej wiersze zaczęły się ukazywać w prasie. Wkrótce zdobyła sobie popularność przypieczętowaną wydaniem dwóch tomików poetyckich, a także miejsce wśród literackiej bohemy tego czasu. Pierwszy ze zbiorów ukazał się w 1933 roku, zaś rok po publikacji kolejnego autorka została objęta zakazem druku i wykluczona ...
Rabin Baumol naucza Tory i wartości żydowskich nie tylko Żydów, lecz również osoby spoza społeczności. Nieustannie dostarcza swoim słuchaczom inspiracji podczas cotygodniowych wykładów w Jewish Community Centre – Centrum Społeczności Żydowskiej w Krakowie. Niniejsza książka jest odzwierciedleniem jego czteroletniej pracy w Polsce. Składa się z zakorzenionych w tradycji interpretacji naszej świętej Biblii, zawartych w komentarzach do pięćdziesięciu czterech parsz”. Michael S...
Michaela Schudricha, naczelnego rabina Polski, nie trzeba przedstawiać. Jest znany z racji swojej funkcji i charakteru, gdyż zawsze się uśmiecha i z każdym chętnie porozmawia. Ale co o nim wiemy oprócz tego, że jest polskim rabinem i amerykańskim Żydem? Nie przypadkiem zbiór rozmów, które przeprowadziła z nim Irena Wiszniewska, nosi tytuł Nie ma rzeczy niemożliwych. W latach siedemdziesiątych młody Michael widział ptaki wlatujące przez wybite okna do warszawskiej synagogi N...
Założone w 1809 roku Londyńskie Towarzystwo Krzewienia Chrześcijaństwa wśród Żydów było najstarszą i największą brytyjską organizacją prowadzącą ewangelikalne misje wśród Żydów na trzech kontynentach. Żydowscy mieszkańcy ziem polskich stali się przedmiotem zainteresowania Towarzystwa już na samym początku jego działalności. Książka przedstawia nie tylko pełną paradoksów historię tych misji (ze szczególnym uwzględnieniem przypadku polskiego), ale też ich najważniejszego narzęd...
Pięć krótkich ksiąg, które składają się na niniejszy tom biblijnych przekładów Izaaka Cylkowa, żydowska tradycja określa po dziś dzień mianem megilot (zwojów) – na pamiątkę tego, że spisywano je (jak Torę) na pergaminowych zwojach i z nich następnie odczytywano. W czasach Świątyni księgi te nie stanowiły wspólnego zbioru, trafiając do kanonu hebrajskiej Biblii w różnym czasie i często (przynajmniej w wypadku Pieśni nad pieśniami i Koheleta) – po burzliwych dyskusjach. Prawdop...
Konstancin – niewielka miejscowość pod Warszawą, malowniczo położona wśród rozlewisk rzeki Jeziorki – stał się po ostatniej wojnie siedzibą Domu Pracy Twórczej ZAiKS-u. Przyjeżdżali tu i przyjeżdżają nadal twórcy polskiej kultury: pisarze, poeci, malarze, kompozytorzy. W czasie moich wielokrotnych i długotrwałych pobytów w Konstancinie miałem możliwość poznać ich, a czasem i zaprzyjaźnić się z niektórymi. Byli wśród nich: Monika Żeromska, Tadeusz Różewicz, Anna Pogonowska, M...
Po opowieściach z dyliżansu i wozu nastała inna epoka w literaturze jidysz. Jak powiada Dan Miron, „obranie ławki w przedziale kolejowym jako scenerii opowiadania symbolizuje koniec intymności w literaturze sztetlu”, następuje bowiem okres dezintegracji społeczności miasteczka. Pierwszą klasą podróżują zamożniejsi, coraz bardziej aspirujący do asymilacji Żydzi, a im bardziej są zasymilowani, tym silniej na ogół gardzą swoimi współbraćmi. Trzon akcji opowiadań osadzony jest za...
Sefer sziwchej ha –Beszt jest bez wątpienia najważniejszym źródłem do badań nad początkami chasydyzmu besztiańskiego. Długotrwały monopol na przekaz hagiograficzny (następne książki tego gatunku zaczęły ukazywać się dopiero 50 lat później) sprawił, że książka ta zyskała niemal kanoniczny charakter a zawartych w niej opowieści nie był w stanie podważyć żaden inny przekaz.
Pierwszym spostrzeżeniem przy lekturze Ucieczki bez kresu jest brak typowej dla Rotha cesarskokrólewskiej tonacji. Jakby los bohatera, porucznika Franciszka Tundy, nie pozostawiał dla niej miejsca. Powieść jest precyzyjna w następujących po sobie epizodach. Nie zaburzają ich ładu retrospekcje. Czytelnik towarzyszący porucznikowi Tundzie ze zwykłego obserwatora prędko staje się uczestniczącym świadkiem zdarzeń. To cecha wielu powieści Rotha, wynikająca z jego pracy dziennikar...
Ozjasz (Abraham Jo szua) Thon urodził się we Lwowie w 1870 r. Od wczesnej młodości był zagorzałym aktywistą syjonistycznym. W 1890 r. przeprowadził się do Berlina, aby tam rozpocząć studia filozoficzne i socjologiczne, które zakończył uzyskując tytuł doktora. Podczas pobytu w Berlinie uczęszczał także do Instytutu Nauk Judaistycznych i otrzymał tytuł rabina. W czasie studiów przyłączył się do zwolenników Teodora Herzla, któremu pomagał przy organizacji Pierwszego Kongresu Syj...
Teksty dwunastu mniejszych proroków już w starożytności zapisywano na jednym zwoju, traktując je jako pojedynczą księgę Biblii. Powody były, jak wynika z Talmudu, wyłącznie praktyczne: istniała obawa, że poszczególne proroctwa są tak krótkie, że któreś z nich może zaginąć, o ile nie zostanie włączone do wspólnego zbioru. […] Z całą pewnością – świadczą o tym znaleziska z Qumran – Księga Dwunastu Proroków stanowiła całość w II wieku przed erą chrześcijańską. Pod względem rang...
Obrazki z krainy d’oc to druga po Notatkach z Prowansji książka Adama Wodnickiego. Ale nie jest to książka o piękności Prowansji – polach lawendy, słonecznikach, igraszkach światła i cienia, lekkości życia. O urokach tego kraju powiedziano już wszystko, albo prawie wszystko. „Prowansja, o której piszę – mówi autor – nie jest zwykłą Prowansją. To kraina z drugiej strony lustra, miejsce magiczne. Krótko mówiąc, ta Prowansja istnieje tylko we mnie, jest mitem – próbą zaspokoje...
Michał Chludziński (ur. 1973 w Toruniu) - poeta, dramaturg, tłumacz. Jako poeta zadebiutował w 1992 roku na łamach toruńskiego miesięcznika Przegląd Artystyczno-Literacki. Autor tekstów i tłumaczeń piosenek, oraz scenariuszy dla teatrów zawodowych (Teatr Ludowy w Krakowie, Teatr Rozrywki w Chorzowie, Teatr Piosenki we Wrocławiu, Teatr Roma w Warszawie, Teatr Współczesny we Wrocławiu, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu, Teatr im. A Fredry w Gnieźnie, Teatr Miejski w Gliwicach). Tw...
„Volovici analizuje zjawisko, które przez dziesięciolecia kształtowało rumuńską rzeczywistość, a jednocześnie pozostawało nieopisane ze względu na szczególną koniunkturę historyczną i polityczną. […] Z jego analiz wynika jednoznacznie, że antysemityzm rumuński był nie tylko ideologicznym konstruktem, ale także rodzajem społeczno-kulturowej aury, która udzielała się niemal wszystkim aktorom życia publicznego. Niechęć, podejrzliwość i wrogość zdominowały stosunek prawosławnej w...
Tylko poeta, filozof i uczony może pochylać się z taką delikatnością i pokorą nad każdym, najmniejszym Słowem Podnosić je z wielkim szacunkiem wobec kształtu i dźwięku i treści, a jednocześnie z czułością. Rodzi się ona z głębin wrażliwości. Widzę Słowa Elżbiety jak szkiełka - każde przepuszcza światło. A czułość, jest spoiwem, dzięki któremu powstają witraże. Więc każda strofa haiku staje się witrażem - przepiuszcza światło krajobrazu duszy. Może przez nagłą nieobrecność...
Ten wędrowiec, któremu nie dane było odpocząć – przewodnik niewidzialnej karawany, która w nieszczęsnym czwartym dziesięcioleciu naszego stulecia urosła do wymiaru rzeki zalewającej świat, był zawsze i wszędzie gościem. Stronnik Habsburgów bez ojczyzny. Kosmopolita i mnich, dla którego świat cały był pustelnią. Nigdy jednak nie traktował mrukliwie i nieprzychylnie kogoś, kto bez zapowiedzi nawiedzał jego samotnię, lecz uprzejmie zapraszał do siebie. Z wyrozumiałością głaskał...
"W wierszach Pavesego istnieje potrzeba formy, która przekracza formę, potrzeba pieśni, która wykracza poza pieśń. Kult, jakim otaczane jest jego dzieło, odpowiada tej konieczności komunikacyjnej, pragnieniu kontaktu z innymi. Pavese wzywa, a jego wezwanie działa na czytelnika bezpośrednio, emocjonalnie. Czyż nie z takiego właśnie bodźca, zakotwiczenia na obszarze przeżyć, literatura bierze swój początek? Odczytanie tych wierszy na nowo znaczy więc tyle, co doświadczenie siły...
Niniejszy przewodnik zawiera wybór błogosławieństw, które najczęściej odmawia się w ciągu dnia, ale także tych rzadziej wypowiadanych, jak również pewną ilość krótkich modlitw. Nie jest przeznaczony do tego, aby zastąpić Sidur, w którym znajdują się wszystkie modlitwy i błogosławieństwa, a jedynie do tego, by umożliwić korzystanie z zawartych w nim modlitw w każdym miejscu i o każdej porze.
Pieśni Gebirtiga, ludowego barda z krakowskiego Kazimierza, najpopularniejsze chyba z żydowskich pieśni ludowych, przyćmiły swą sławą jego nazwisko, Huliet, huliet, kinderlech, Awrejml der marwicher (Abram złodziejaszek), Draj Techterlech (Trzy córeczki) czy S`brent! (Gore!) po prostu podbiły świat. Kolejny paradoks Gebirtigowej sławy jest jeszcze bardziej wymowny. Ci, co znają nazwisko Gebirtiga, w rocznicę jego tragicznej śmierci w getcie krakowskim piszą wzruszające artyku...
