ARCYDZIEŁO EZOTERYKI Wedle legendy Golem - sztuczny człowiek ożywiany przez włożenie mu w usta kartki z magicznym zaklęciem - powraca do żywych co trzydzieści trzy lata w zaułki praskiego getta i znika powtórnie w pokoju bez wyjścia. Temat ten pojawia się w dysputach, które toczy z przyjaciółmi Atanazy Pernat, wycinacz kamei. A gdy jeden z nich rzeźbi przy okazji postać Golema, podobieństwo tej figury do Pernata jest zdumiewające... Gustav Meyrink (1868-1932) to jeden z najw...
TRADYCJA GROZY NA WYSPACH BRYTYJSKICH TO NIE TYLKO M.P. SHIEL, E.F. BENSON, H.G. WELLS, ALE I BARRY PAIN... Barry Pain (1864-1928) - podobnie jak W.W. Jacobs i Jerome K. Jerome - był w angielskiej literaturze popularnej znany jako humorysta. Ale podobnie jak wspomniani jego koledzy po piórze pisał także opowiadania niesamowite. Taki zbiór jego historii polecił August Derleth w swym liście z roku 1934 znajomemu i twórcy podobnych opowieści: H.P. Lovecraftowi. A ten, zachwycony...
Jako właściciel kilku dobrze prosperujących nocnych kabaretów na Montmartrze, Emile Boulay mógł mieć wrogów. Zwłaszcza gdy odmówił płacenia haraczu gangsterowi Mazottiemu, a ten niedługo później został zastrzelony... Dlatego wszyscy w rodzinie Boulaya drżą na myśl, co naprawdę mogło go spotkać, gdy którejś nocy nie wrócił do domu. A wcześniej wyszedł z lokalu, mocno zdenerwowany, na spotkanie z nieznajomym. I nawet komisarz Maigret długo pozostaje bezradny, nie trafiając na ż...
"Ty, który nie pogardzasz liści wirowaniem / I płomieniem jesieni na popiół je spalasz - / Przyjmij ten słów ofiarnych uroczysty taniec, / Który wielkość Twej woli wśród klęski wychwala". Wojciech Bąk (1907-1961)
Wybór wierszy jednego z najwybitniejszych przedstawicieli poezji przedwojennej i powojennej. Edycja w 60-tą rocznicę śmierci poety.
BEZ „MAŁPIEJ ŁAPKI” HISTORIA LITERATURY NIESAMOWITEJ BYŁABY DUŻO UBOŻSZA. I ZAZDROŚCIĆ MOŻNA TYM, KTÓRZY PRZECZYTAJĄ TĘ OPOWIEŚĆ PIERWSZY RAZ... William Wymark Jacobs (1863-1943) dla potomnych stał się legendarnym autorem „Małpiej łapki” – chyba najczęściej zamieszczanej noweli w antologiach grozy. Choć ten angielski pisarz był przede wszystkim humorystą, co doskonale widać niemal w każdej z jego opowieści z dreszczykiem. Tych trzynaście zebranych historii aż skrzy się od prz...
Wybór wierszy amerykańskiej poetki nagrodzonej za swoją twórczość Pulitzerem.
"Czyje to usta były, gdzie i po co / Mnie całowały, rzecz to zapomniana, / I czyje ręce leżały do rana / Pod moją głową; ale teraz nocą / Deszcz pełen duchów wzdycha, w szyby stuka, /
Czeka, co powiem; a mnie boli serce, / Bo z zapomnianych chłopców żaden więcej / Nie krzyknie w nocy, że ratunku szuka". Edna St. Vincent Millay (1892-1950)
SIMENON NIE POTRZEBUJE KILKUSET STRON, BY STWORZYĆ PORYWAJĄCY DRAMAT... Twórca postaci komisarza Maigreta pisał też powieści, w których zajmował się szukaniem „nagiego człowieka”. A w analizowaniu ludzkich charakterów Simenon był mistrzem... Jacek Szczerba, „Gazeta Wyborcza” Najważniejszy człowiek w wiosce Marsilly to Victor Lecoin. Bo jest bogaty, ma hodowlę małży i ostryg. Z żoną, miejscową nauczycielką, łączy go jedynie siła przyzwyczajenia. Ma inne kobiety na zawołanie - ...
Stefan Grabiński (1887-1936) jako twórca opowieści niesamowitych pochłonięty był własną koncepcją metafantastyki - gatunku literackiego, w którym zjawiska spirytystyczne, mediumizm i nadnaturalny horror łączył z odkryciami psychologii początku XX wieku. W „Cieniu Bafometa” spróbował rozbudować do formy powieściowej to, co w noweli grozy doprowadził do perfekcji. I jest to próba w jego twórczości najbardziej udana. Choć nie przydała mu poklasku za życia, współczesny czytelnik ...
"Pisarze są o wiele bliżsi spowitych mgłą tajemnicy prawd... Tylko tym, którzy z rozmachem rozwijają skrzydła wyobraźni, udaje się czasami musnąć skraj odległego, niewidzialnego świata..." To słowa z tytułowej noweli gotyckiej. I jeszcze poprzedzająca ją dedykacja: „Dla mojego Mistrza, Henry’ego Jamesa”. Bo amerykańska pisarka Gertrude Atherton (1857-1948) wysoko ceniła twórczość Jamesa, szczególnie tę z wątkami nadnaturalnymi. Sama napisała takich historii niewiele, są jedna...
Lakoniczność, żelazna logika i świetnie sportretowane środowiska to główne walory kryminałów Simenona. Jacek Szczerba, „KSIĄŻKI. MAGAZYN DO CZYTANIA” Do Paryża przybywa inspektor Pyke ze Scotland Yardu, bo do Anglii dotarła sława Maigreta i teraz policja brytyjska chce przyjrzeć się, jakimi metodami Maigret osiąga tak znakomite wyniki w ściganiu przestępców. Potem Maigret dostaje informację, że na śródziemnomorskiej wyspie Porquerolles został zamordowany niejaki Marcel Pacaud...
ZBIÓR CZTERDZIESTU LEGENDARNYCH BALLAD W ORYGINALE I POLSKICH PRZEKŁADACH DOROTY TUKAJ Te najsłynniejsze to „The Irish Rover” w wykonaniu The Dubliners z grupą The Pogues i „Scarborough Fair” w interpretacji duetu Simon & Garfunkel. Ale jest i kilkadziesiąt innych historycznych ballad znanych z wykonań Joan Baez, Loreeny McKennitt czy z młodszego pokolenia The Unthanks, Lankum i Ye Vagabonds. I jeszcze pieśń pamiętna z filmu „Wiatr buszujący w jęczmieniu” Kena Loacha. A wszys...
"Wielu wykpiwa zjawiska nadprzyrodzone lub to, co nasz marny intelekt za takie uważa..." Sir Arthur Conan Doyle (1859-1930) światową sławę zdobył jako twórca postaci Sherlocka Holmesa, ale interesował się bardzo wszelkimi zjawiskami nadprzyrodzonymi, brał udział w seansach spirytystycznych i ma w dorobku literackim sporo opowieści spod znaku grozy. Po edycji tomu „Dziwne zjawiska” nadszedł czas na trzynaście kolejnych historii przedstawiających różne barwy strachu i grozy pió...
SIMENON NIE POTRZEBUJE KILKUSET STRON, BY STWORZYĆ PORYWAJĄCY DRAMAT... Twórca postaci komisarza Maigreta pisał też powieści, w których zajmował się szukaniem „nagiego człowieka”. A w analizowaniu ludzkich charakterów Simenon był mistrzem... Jacek Szczerba, „Gazeta Wyborcza” Do francuskiego Dieppe przypływają angielskie statki z Newhaven. A Louis Maloin jest na tym dworcu morskim zwrotniczym. I z przeszklonej kabiny od lat obserwuje z góry wszystko dookoła. Aż pewnej nocy st...
SIEDEM PEREŁ GROZY MISTRZA PROZY PSYCHOLOGICZNEJ Jako pisarz z kręgu grozy Henry James (1843-1916) zasłynął opowieścią „Obrót śruby” - w wyśmienitym przekładzie Barbary Kopeć-Umiastowskiej w zbiorze „Historie drobnoziarniste”. Jednak poza tym legendarnym utworem autor „Portretu damy” ma w dorobku jeszcze kilka podobnych nowel. I jak na prekursora modernizmu przystało, w jego nadnaturalnych opowieściach ważną rolę odgrywa psychologia postaci. To w niej zdaje się kryć więcej gr...
"Lakoniczność, żelazna logika i świetnie sportretowane środowiska to główne walory kryminałów Simenona". Jacek Szczerba, „KSIĄŻKI. MAGAZYN DO CZYTANIA” Kloszarda, który żyje pod mostem Marie, ktoś uderza w głowę i próbuje utopić w Sekwanie. Ale na szczęście uratuje go szyper z barki. A komisarz Maigret szybko odkryje, że ten bezdomny, nazywany Doktorem, jest faktycznie byłym lekarzem. I teraz komisarz z ekipą swoich inspektorów musi pogrzebać w przeszłości doktora Kellera, by...
LEGENDARNA OPOWIEŚĆ Z KULTOWYMI ILUSTRACJAMI Powieść „W górach szaleństwa” Lovecraft napisał w 1931 roku i zgodnie uznawana jest za najambitniejszą w jego dorobku literackim. Historię antarktycznej wyprawy poznajemy oczami Williama Dyera, chociaż jego nazwiska nie znajdziemy w tej relacji. Pada ono w innej opowieści spod znaku grozy - „Cieniu spoza czasu”. Sam opis ekspedycji zadziwia mistrzostwem w kreowaniu „zimnych” obrazów, które prowadzą do finału iście przejmującego gro...
JEJ OPOWIADANIA SZOKUJĄ, FASCYNUJĄ, BUDZĄ ZACHWYT I NIEPOKÓJ... May Sinclair (1863-1946) była innowatorką nowoczesnej prozy, późnowiktoriańską prekursorką modernizmu w duchu Virginii Woolf.W "Niesamowitościach" (1923) łączy tradycyjną opowieść grozy z odkryciami Freuda i Einsteina. Dwoje kochanków skazanych na przeżywanie aż po wieczność jałowego romansu... Kobieta-medium zmuszona zmierzyć się z konsekwencjami czynów, jakie popełniła... Ofiara brutalnego morderstwa naigrawa...
NAJLEPSZE HISTORIE SPOD ZNAKU GROZY I MAKABRY BRYTYJSKIEGO KLASYKA W historii literatury grozy Charles Dickens (1812-1870) to przede wszystkim autor legendarnej „Opowieści wigilijnej”. Jednak to „Dróżnik” stał się opowieścią najczęściej włączaną do antologii tego gatunku. I dał też tytuł wyborowi najlepszych historii. Ich objętość może zaskakiwać czytelników przyzwyczajonych do opasłych tomów, dominujących w twórczości tego autora. Ale i w krótkiej formie mistrzostwo Dickensa...
Lakoniczność, żelazna logika i świetnie sportretowane środowiska to główne walory kryminałów Simenona. Jacek Szczerba, „KSIĄŻKI. MAGAZYN DO CZYTANIA” Najpierw pani Lognon zadzwoniła do Maigreta - zaniepokojona, że jej mąż, inspektor z IX dzielnicy, zaginął. Potem okazało się, że do ich domu wtargnęli podejrzani osobnicy, z rewolwerami, mówiący po angielsku. I na koniec sam inspektor Lognon - nazywany nie bez kozery przez wszystkich policjantów Pechowcem - zjawił się w biurze ...
Tadeusz Miciński (1873-1918) to jeden z najbardziej oryginalnych przedstawicieli okresu Młodej Polski. Za życia otaczała go legenda "poety maga", "czciciela tajemnic". Wybór wierszy ukazujący w pełni talent tego wybitnego ekspresjonisty.
"Powiało na mnie morze snów - / ruiny tajemnicze - / w sosnowych borach Anioł-nów / zapala krwawe znicze. / I już na głębie porwał mnie / błękitnym wichrem lśnień - / o Matko Boża - weź me dnie - / za jeden wieszczy dzień".
Wydany w 1914 roku cykl opowiadań „Dublińczycy” to opis tego, jak naprawdę wyglądało życie w Irlandii na początku ubiegłego wieku. A przy tym jedno z ważniejszych dzieł dwudziestowiecznej nowelistyki. Wiele postaci z tych historii pojawiło się potem w „Ulissesie”. „Uwielbiam jego zbiór opowiadań pt. Dublińczycy. Uważam, że jest fenomenalny. Te opowiadania to najlepsza rzecz napisana po angielsku”. Truman Capote (Lawrence Grobel „Rozmowy z Capote’em”, tłum. Waldemar Łyś) James...
