Odwilż polityczna 1956 r. była badana przede wszystkim z perspektywy procesów zachodzących w Warszawie i kilku innych dużych miastach. Polski Październik miał jednak swoje prowincjonalne oblicze, a u podstaw tej książki legło przekonanie autora, iż badania nad odwilżą należy rozciągnąć również na peryferia życia politycznego, gospodarczego i kulturalnego. W przeciwnym wypadku obraz polskiej prowincji w okresie PRL będzie dalece niepełny. Autor analizuje, jak na procesy odwilż...
Jest to trzecie legalne wydanie wspomnień legendarnego dowódcy oddziału partyzanckiego Narodowych Sił Zbrojnych, kpt. Władysława Kołacińskiego „Żbika”. Pierwsze wyszło w 1961 roku w Chicago, podpisane: Władysław Żbik-Kaniewski-Kołaciński. „Kaniewski” to było jedno z jego konspiracyjnych nazwisk, którym posługiwał się przez jakiś czas również na emigracji. Pierwsza wersja wspomnień z natury rzeczy pozbawiona była najważniejszych szczegółów: imion i nazwisk, dat, dokładnego opi...
W książce – będącej tomem esejów z pogranicza literaturoznawstwa, historii społecznej i antropologii – przedstawiono losy wybranych osób, które swoje XX-wieczne przemiany tożsamości zapisały w literaturze dokumentu osobistego. Obok przedstawienia indywidualnych portretów podjęto się próby opisania grup społecznych represjonowanych w XX w. Opisani bohaterowie doświadczyli totalitaryzmów – brunatnego bądź czerwonego. Ich świat wartości i wyobrażeń odszedł już w przeszłość. Korz...
Pierwsza jak dotąd próba opisania życia Ludwika Muzalewskiego ze Zgromadzenia Księży Misjonarzy. Szeroka kwerenda przeprowadzona przez autora pozwoliła poznać jego losy, działalność i posługę od jego narodzin w 1883 r. aż po tragiczną śmierć w obozowym rewirze w Reichenau w 1944 r. Książka wpisuje w zainteresowania badawcze gdańskiego oddziału IPN osobami losami duchowieństwa związanego z Pomorzem w okresie II wojny światowej.
Wspomnienia wojenne z lat 1918–1920, dotyczące konfliktu niepodległej Polski z bolszewicką Rosją, to cenne źródło do poznania dziejów oddziału kawalerii II Rzeczypospolitej, który nie został jeszcze w sposób wyczerpujący opisany, a mianowicie 13. Pułku Ułanów Wileńskich. Autorem wspomnień jest pochodzący z ziemi szczuczyńskiej ułan 13. pułku – Stefan Szyłkiewicz. Podejmując się w latach sześćdziesiątych XX w. opisania wydarzeń wojennych, których był uczestnikiem, stworzył nie...
W październiku 2017 r. na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Szczecińskiego została zorganizowana trzecia konferencja naukowa poświęcona historii Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim. Niniejsza publikacja jest zapisem wygłoszonych wówczas referatów. Projekt realizowany jest we współpracy z Wydziałem Teologicznym US. Publikacja powstała w ramach Centralnego Projektu Badawczego „Władze komunistyczne wobec Kościołów i związków wyznaniowych w Polsce 1944–1989”.
Książka ukazuje losy licznej polskiej kolonii uchodźczej w Portugalii w latach 1939–1945. Przedstawia wiele wątków towarzyszących problemowi polskich uchodźców podczas II wojny światowej, m.in. całkowicie zapomniane wysiłki polityczne, dyplomatyczne i finansowe polskiego rządu w Londynie i innych instytucji centralnych, by uzyskać dla nich pomoc poza granicami okupowanego kraju. Losy licznej polskiej kolonii uchodźczej w Portugalii lat 1939–1945 nie były dotąd polem szczegól...
Celem książki jest odpowiedź na pytania: jakie były założenia komunistycznych władz w Polsce wobec repatriacji i reemigracji, a jaka de facto była linia polityczna Francji wobec reemigracji górników, rolników i robotników przemysłowych? Na jakim szczeblu władzy podejmowano nad Sekwaną decyzje dotyczące powrotu Polaków do ojczyzny? Czy Francja zmieniła stanowisko wobec polityki reemigracyjnej dopiero po opadnięciu żelaznej kurtyny? Istotne było również ujawnienie opinii Poloni...
Maciej Klich (ur. 1958) w latach 1976–1977 studiował na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (kolportował tam m.in. materiały ROPCiO, potem utrzymywał jeszcze kontakty z krakowskimi środowiskami opozycyjnymi). Od 1977 do 1981 r. studiował historię na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Należał do grupy współzałożycieli NZS na tej uczelni i najbardziej aktywnych członków organizacji. W latach 1980–1981 pełnił m.in. funkcje: sekretarza Międzywydział...
Pod koniec 2016 r. do Oddziałowego Archiwum IPN w Szczecinie zostały przekazane protokoły przesłuchań byłych więźniarek i więźniów obozów koncentracyjnych położonych w Niemczech i na terenach okupowanych przez Niemców. Materiały te zostały sporządzone przez pracowników Polskiego Instytutu Źródłowego w Lund. Publikacja ta ma na celu nie tylko ukazanie życia codziennego w żeńskim obozie Ravensbrück, lecz także przybliżenie działalności Polskiego Instytutu Źródłowego w Lund jako...
Książka przybliża Czytelnikowi wielkopolskie dążenia do odzyskania niepodległości przedstawiając w dwunastu artykułach najważniejsze etapy wydarzeń z lat 1918-1919: Sejm delegatów Polaków z wszystkich obszarów byłej Dzielnicy Pruskiej i skupisk Polaków mieszkających głębi Rzeszy Niemieckiej, charakterystyczne przykłady przejmowania władzy w wielkopolskich miasteczkach, walki zbrojne, w tym zdobycie lotniska na Ławicy i walki o granice. Podjęto też ważny wątek upamiętniania ty...
Biografia czeskiego księdza męczennika Josefa Toufara, proboszcza z Czyhoszczy na Wysoczynie. 11 grudnia 1949 r. podczas odprawianej przez niego w czyhoskim kościele mszy świętej kilkakrotnie poruszył się krzyżyk ołtarzowy. Władze uznały, że zostało to sfingowane przez Toufara. Księdza aresztowano i brutalnymi metodami zmuszano do tego, by przyznał się do skonstruowania oszukańczego mechanizmu, za pomocą którego rzekomo poruszał krzyżykiem. W wyniku tortur ks. Toufar zmarł, z...
Celem książki jest przedstawienie funkcjonowania grup dogmatycznych PZPR w latach osiemdziesiątych na płaszczyźnie ogólnopolskiej oraz lokalnej, wskazanie ich bliższej i dalszej genezy, ukazanie platformy programowej, sylwetek głównych liderów, znaczenia politycznego, popularności wśród członków PZPR, nakreślenia form działalności, a także powiązań z zagranicznymi partiami komunistycznymi i służbami specjalnymi. Zadaniem pracy jest kompleksowe ukazanie nurtu dogmatycznego jak...
Systemy totalitarne XX w. pozostawiły po sobie wiele ofiar, których miejsca spoczynku do dzisiaj pozostają nieznane. Rozwój nauki sprawił jednak, że coraz więcej z tych miejsc udaje się odnaleźć, a nierzadko nawet ustalić tożsamość znajdujących się w nich szczątków. Wymaga to współpracy specjalistów z wielu różnych dziedzin – historyków archeologów, antropologów, lekarzy medycyny sądowej, genetyków. Ogromne znaczenie ma wymiana doświadczeń między badaczami z różnych państw. A...
Korpus Ochrony Pogranicza (1924–1939) był specjalną formacją wojskową utworzoną w celu ochrony granicy wschodniej i bezpieczeństwa mieszkańców kresów II Rzeczypospolitej Polskiej. Przez piętnaście lat żołnierze KOP czujnie strzegli i zdecydowanie bronili Polski przed sowiecką dywersją i pospolitym bandytyzmem oraz litewskimi bojówkami i zwalczali przemyt na granicy wschodniej. We wrześniu 1939 r. oddziały KOP walczyły przeciwko Niemcom na wielu zagrożonych odcinkach frontu za...
Wielowątkowa analiza teoretycznego przygotowania do pracy operacyjnej funkcjonariuszy SB, przeprowadzona na podstawie specyficznych źródeł – podręczników opracowanych przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, a także prac dyplomowych powstałych w Wyższej Szkole Oficerskiej MSW w Legionowie oraz instrukcji wydawanych przez resort. Opierając się na nich, skrupulatnie przedstawiono dokonujące się pod wpływem zmian sytuacji politycznej modyfikacje środków, metod i form pracy operacy...
Książka przedstawia powstanie, organizację, stan personalny oraz najważniejsze kierunki działania i wyniki pracy Policji Państwowej na Wołyniu w okresie międzywojennym. Do zadań tej formacji należało nie tylko zwalczanie przestępczości kryminalnej i nielegalnej działalności politycznej, w tym antypaństwowej, lecz także nadzór nad życiem politycznym i społecznym. Była ona również odpowiedzialna za ochronę wołyńskiego odcinka granicy wschodniej (przed utworzeniem KOP), walkę z ...
Naprawdę ciepło było. Wyjątkowo ciepło. I cicho. Oni szli z bronią. […] Pięciu było tych banderowców. Wszyscy uzbrojeni. Szli szybko, zamaszyście, od strony Derewka w stronę Lubieszowa. Przeraziliśmy się. Przecież nasz tato pojechał do miasta! Zginie! Niewiele minęło czasu, a dym zaczął lecieć i unosić się nad miastem. […] A tu nagle tato jedzie! Wraca z Lubieszowa, stoi na wozie, konia popędza, a konia miał takiego dobrego, młodego. […] Gdy wpadł do...
Praca doktorska poświęcona Instytutowi Józefa Piłsudskiego w Ameryce założonego przez środowisko piłsudczykowskie na emigracji w 1943 r. Autor przedstawia na wstępie dzieje Instytutu Badania Najnowszej Historii Polski w Warszawie działającego w dwudziestoleciu międzywojennym, do którego tradycji i działalności odwoływali twórcy IJPA. Publikację uzupełnia materiał ikonograficzny.
Ludwik Muzyczka był jednym z najmłodszych legionistów, walczył podczas wojny 1918–1921 i II wojny światowej. W okresie dwudziestolecia był działaczem młodzieżowym, lewicowym, piłsudczykiem, urzędnikiem, członkiem Związku Strzeleckiego. Podczas II wojny światowej odegrał dużą rolę w tworzeniu Państwa Podziemnego, szczególnie na obszarach: organizacyjnym, politycznym i społecznym. Prezentowana publikacja jest szerszym ujęciem biografii Muzyczki, koncentruje się zwłaszcza na okr...
Duch dziejów Polski Antoniego Chołoniewskiego jest świadectwem swojego czasu – końca I wojny światowej, gdy Polska wracała na mapę Europy. Chołoniewski posługuje się kategorią narodu, pojmowanego nie w sposób etatystyczny, ale społeczny i obywatelski; narodu zbudowanego w oparciu o wspólnotę dążeń oraz wartości. Z punktu widzenia autora państwo było ważne, o ile było własne, a przy tym zorganizowane w sposób uwzględniający kształt narodowego „ducha”.
Życie Georges’a Minka to prawdziwa kronika drugiej połowy XX wieku. A dzięki pamięci rodzinnej w jego opowieści możemy odnaleźć specyficzne i dramatyczne obrazy z życia polsko-francusko-żydowskiej rodziny z pierwszych dekad stulecia. Fascynacja komunizmem, emigracja, wojna domowa w Hiszpanii, ruch oporu i niemieckie obozy koncentracyjne w czasie drugiej wojny światowej, powojenne wybory, inicjacja polityczna, pierwsze przejawy niezależnego myślenia, dysydentyzm, studia, ponow...
Tom jest pokłosiem konferencji „Łódź w Kraju Warty. Nowe perspektywy badawcze”, która odbyła się w lutym 2015 r. Zaprezentowano w nim 14 referatów opisujących dzieje Łodzi w czasie okupacji niemieckiej. W książce zostały poruszone zagadnienia konspiracji zbrojnej i cywilnej, tajnego nauczania i życia codziennego, a także losy łódzkich Żydów. Tom podsumowuje i uzupełnia dotychczasową wiedzę o okupacyjnych dziejach Łodzi.
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.