Marek Adamkiewicz to jedna z najbardziej znanych postaci zarówno szczecińskiej, jak i ogólnopolskiej opozycji demokratycznej okresu PRL. Przez pryzmat jego biografii można poznać historię najważniejszych młodzieżowych środowisk opozycyjnych w Polsce począwszy od lat siedemdziesiątych, po końcówkę lat osiemdziesiątych. Rola, którą w tej historii odegrał, była przy tym w wielu przypadkach niebagatelna, w jednym zaś wręcz kluczowa, dla rozwoju wydarzeń w całym kraju. Współzałoż...
Seria „Dziennikarze – Twórcy – Naukowcy” podejmuje niezwykle interesujący temat funkcjonowania wymienionych środowisk w systemie totalitarnym. W ostatnich latach nastąpił dynamiczny rozwój badań naukowych nad prasą drugoobiegową. Dzięki temu zmitologizowany obraz podziemnego rynku wydawniczego jest zastępowany coraz rzetelniejszymi opisami tego zjawiska. Bezimienni do tej pory autorzy, redaktorzy, drukarze i kolporterzy odzyskali swoją twarz i tożsamość. Ich odwaga i wiara w...
Lokalny incydent, do jakiego doszło 19 marca 1981 r. w Bydgoszczy, spowodował kryzys społeczno-polityczny, który objął swoim zasięgiem całą Polskę. W trzeciej dekadzie marca 1981 r. przez kraj przetoczyła się fala strajków przeciwko bezkarności władzy. Żądano ukarania winnych wyrzucenia przez funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej delegacji „Solidarności” z sali posiedzeń Wojewódzkiej Rady Narodowej i pobicia trzech związkowców. Dramatyzm sytuacji potęgowały odbywające się w t...
Dziennik Tadeusza Dziechciowskiego w wyjątkowym stopniu zasługuje na publikację. Po pierwsze, zawiera on ogromną ilość informacji dotyczących wszelkich aspektów życia internowanych - warunków codziennego bytowania, walki o polepszenie tych warunków i zliberalizowanie regulaminu, akcji protestacyjnych organizowanych w obozach, sposobu spędzania wolnego czasu, wykładów i akcji samokształceniowych, praktyk religijnych, kontaktów ze światem zewnętrznym. Po drugie, wnosi bardzo wi...
Książka „»Działacze« i »Pismaki«. Aparat bezpieczeństwa wobec organizacji katolików świeckich w Krakowie w latach 1957–1989” jest monografią opisującą działania bezpieki wobec środowisk katolickich w Krakowie po 1957 r. Składa się z dwóch części. Część pierwszą poświęcono środowiskom tzw. łagodnej opozycji. Kolejne rozdziały dotyczą „Tygodnika Powszechnego” i „Znaku” (Rozdział I), Klubu Inteligencji Katolickiej (Rozdział II), krakowskiego Oddziału Polskiego Związku Katolicko...
Książka zawiera rozszerzone i uzupełnione referaty wygłoszone na międzynarodowej konferencji naukowej, zorganizowanej przez Biuro Edukacji Publicznej IPN w dniach 10–11 maja 2011 r. w Warszawie. Jej celem była próba porównania – na przykładzie Belgii, Francji i Polski – okupacji niemieckiej w zachodniej i środkowo-wschodniej Europie podczas II wojny światowej. Teksty zostały zgrupowane w czterech blokach tematycznych. W pierwszym ukazano warunki życia codziennego w Belgii, w...
Monografia obszernie i szczegółowo przedstawia orzecznictwo Sądu Okręgowego w Krakowie, dotyczące przestępstw przewidywanych przez tzw. mały kodeks karny. Praca stanowi pierwszą próbę pogłębionej analizy orzecznictwa sądu powszechnego w sprawach „przestępstw szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy państwa”. Uzupełnia tym samym dotychczasowe ustalenia dotyczące działalności sądownictwa powszechnego w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej i może stanowić pu...
Janusz Kurtyka w mediach – wybór wywiadów, artykułów, oświadczeń z lat 2000– 2010. Obejmując funkcję prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, dr hab. Janusz Kurtyka stał się jedną z kilku najważniejszych osób współtworzących polską politykę historyczną. Powierzony mu urząd sprawował z jednej strony w okresie, w którym dyskusja o niedawnej przeszłości i sposobach jej upamiętnienia stała się jedną z osi debaty publicznej, z d...
W nocy z 20 na 21 sierpnia 1968 r. co najmniej 300 000 żołnierzy pięciu państw Układu warszawskiego, w tym 28 612 żołnierzy Ludowego wojska Polskiego, wkroczyło do Czechosłowacji. Tak zakończyła się praska wiosna, unikatowa próba demokratyzacji systemu komunistycznego. Niniejsza książka ukazuje spojrzenie Rosjan na inwazję – dowódców i szeregowych żołnierzy armii Radzieckiej, działaczy partii komunistycznej i dysydentów, oficerów służb specjalnych, artystów, zwykłych mieszkań...
Co spowodowało, że Westerplatte urosło do rangi wrześniowego symbolu i stało się składnikiem kanonu historycznego Polaków? Jakie były przyczyny tego stanu rzeczy, jakie mechanizmy zadziałało? Kto i w jakim celu wywierał wpływ na kształtowanie i rozpowszechnianie wiedzy o obronie Składnicy? Jakie zasady rządziły procesem narastania wokół Westerplatte nowych sensów? Czym stała się pamięć o Westerplatte w kolejnych latach jej funkcjonowania? Autor, poszukując odpowiedzi na tak p...
Opracowane przez Cecylię Kutę wydawnictwo źródłowe to najnowsza publikacja dotycząca małopolskiej „Solidarności” w latach 1980–1989, zawierająca niemal dwieście różnorodnych dokumentów wytworzonych przez Służbę Bezpieczeństwa. W pierwszej części przedstawiono dokumenty Sprawy Obiektowej krypt. „Związkowcy”, która prowadzona była przez Wydział III-A/Wydział V SB KW MO w Nowym Sączu przeciwko strukturom NSZZ „Solidarność” na terenie tego województwa w latach 1980–1983. Dotychc...
Pielgrzymki Jana Pawła II do Krakowa w oczach SB to książka ukazująca kulisy działań tajnej policji politycznej wobec papieża Polaka. Jest to pierwsza publikacja zbierająca tajne dokumenty bezpieki, opisujące proces przygotowywania się do przyjazdu Jana Pawła II do Małopolski, działania podejmowane w czasie jego obecności w Krakowie oraz ocenę pielgrzymek z punktu widzenia funkcjonariuszy komunistycznego aparatu represji. Rafał Łatka prezentuje unikatowy materiał źródłowy, kt...
Książka wnikliwie analizuje proces przemiany ustrojowej, rozpoczęty przy Okrągłym Stole, a zakończony powołaniem rządu Tadeusza Mazowieckiego. Kluczowym elementem transformacji były wybory czerwcowe 1989 roku.
Ich wynik ukazał siłę opozycji solidarnościowej i słabość obozu władzy; dla jednych był triumfem, dla drugich - gorzką lecją prawdy.
Grupy Oporu, zorganizowane w 1982 r. przez Teodora Klincewicza, przed 1980 r. współpracownika Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR" i drukarza „Robotnika", a po Sierpniu jednego z założycieli i przywódców Niezależnego Zrzeszenia Studentów, skupiały głównie młodzież. Różniły się od większości struktur podziemia tym, że planowały i przeprowadzały akcje spektakularne, budzące echo i komentarze, stwarzające wrażenie wielkiej siły i możliwości podziemia. Do znanych akcji Grup Oporu...
Przedstawienie historii Polskiego Stronnictwa Ludowego i związanych z nim ludowych organizacji społecznych w Krakowie i powiecie krakowskim w okresie od wyzwolenia spod okupacji hitlerowskiej w styczniu 1945 r. aż do końca istnienia PSL w listopadzie 1949 r. ukazuje złożone dzieje polskiego ruchu ludowego oraz jego przywódców na tym terenie. Charakterystyczną cechą działalności PSL w Krakowie było poparcie udzielone mu przez znaczną część inteligencji, w tym pracowników nauko...
Szczeciński Grudzień ’70 – Styczeń’ 71 to w powojennej historii miasta wydarzenie kluczowe. W opinii wielu to ono w znacznym stopniu formowało tożsamość jego mieszkańców, którzy po 1945 r. borykali się z problemem „nieswojego miejsca”, a samo miasto postrzegane było częstokroć jako przestrzeń, na ulicach której „kłębią się ludzkie atrapy”. Przywołany tu głos poetki był gorzki, nadzwyczaj, ale i on zmieni się po wydarzeniach z przełomu 1970/71 r. Kolejny tomik wierszy dedykowa...
Konfederacja Polski Niepodległej powstała w 1979 r. jako pierwsza od kilkudziesięciu lat partia polityczna niezależna od komunistów. Jej członkowie działali jawnie, domagając się przywrócenia państwu polskiemu niepodległości, dążyli do obalenia totalitarnego reżimu, negując sensowność jego reformowania. W książce „Konfederacja Polski Niepodległej w Krakowie 1979–1990. Wybór dokumentów” zgromadzono unikatowe dokumenty ukazujące działalność krakowskiej Konfederacji oraz do nied...
W publikacjach IPN dotyczących peerelu często przedstawiamy zagadnienia związane z funkcjonowaniem aparatu represji. Malwina Garyga ukazała ostatnie dziesięciolecie istnienia Komitetu Krakowskiego partii, która przez dziesięciolecia sprawowała realną władzę w ówczesnej Polsce. Interesujące jest, czym zajmowali się towarzysze z PZPR w okresie agonii swojego ugrupowania i systemu komunistycznego w naszej Ojczyźnie. W serii „Monografie" publikowane są książki poświęcone najnows...
Materiały archiwalne pozostałe po komunistycznym aparacie represji od dawna wzbudzają w społeczeństwie wiele emocji. Dotyczą one nie tylko informacji zawartych w aktach tajnej policji politycznej, ale również wiarygodności dokumentacji operacyjnej. Pomimo upływu czasu nie słabnie temperatura dyskusji związanej z tym tematem. W niniejszym tomie zebrano artykuły specjalistów, od wielu lat badających archiwalia UB/SB, którzy bez publicystycznych uproszczeń wskazują na podstawowe...
Ogniwo terroru to monografia lubelskiej placówki Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym. Autor opisuje struktury, zakes kompetencji i metody działania lokalnej komórki ogónopolskiej instytucji, która została powołana w celu przygotownaia gruntu pod nowy ustrój gospodarczy (i polityczny) w Polsce. Wbrew nazwie, podstawowym zadaniem komisji nie była walka z nieprawidłowościami w handlu i przemyśle, lecz zniszczenie prywatnej przedsiębiorczości....
Nienawiść, pojmowana jako cecha ludzkiej natury czy też jako czynnik stosunków społecznych, budziła zawsze tyleż fascynacji, co kontrowersji, mało kto przy tym wątpił w jej doniosłe znaczenie. Podobnie jak miłość, przyciągała uwagę artystów i uczonych. I historycy nie szczędzili jej zainteresowania, zastanawiając się, jaką rolę odgrywała w dziejach ludzkości.
Zamiast wstępu, fragment
W serii „Dokumenty” publikowane są nieznane dotychczas materiały archiwalne dotyczące najnowszej historii Polski. Pokazują one różne formy represji, jakich obywatele polscy doświadczyli w latach 1939–1989 ze strony władz nazistowskich i komunistycznych, oraz zorganizowane i spontaniczne przejawy oporu społecznego. Na tom składają się uchwały, oświadczenia i komunikaty Krajowej Komisji Porozumiewawczej, a następnie Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. Zostały one zaczerpnięte...
