W obszernym, bo dwutomowym opracowaniu nie dajemy gotowych recept na zastosowanie militariów w edukacji historycznej, raczej sygnalizujemy, że problem jest ważny i dlatego wymaga dużej wiedzy oraz, jak trafnie ujął to profesor Karol Olejnik opisując kwalifikacje historyka, „jezuickiej przebiegłości”. W gąszczu zagadnień, które podejmujemy, ta przestroga ma szczególną wymowę, bowiem ścieżki wiedzy źródłowej, którymi będziemy podążać mogą okazać się bardziej kręte i niedostępne...
Z przyjemnością oddajemy do rąk Czytelnika kolejną część dzieła Picarda, dotyczącego historii kawalerii francuskiej w epoce wojen napoleońskich. Omawia ona walki w Hiszpanii, oraz kampanie 1809, 1812, 1813, 1814 roku, jak również kampanię belgijską. Oczywiście dzieło to jest w znacznej mierze chwalebną historią jazdy I Cesarstwa, tak więc na pewno nie raz trzeba będzie weryfikować zawarte tutaj informacje. Szczególnie heroiczny jest opis bitwy pod Waterloo, po którym można za...
Te opowiadania o dziesięciu utarczkach kawalerii podane są prosto bez szukania efektów, ale za to z takim temperamentem, z takim uczuciem i taką troską o ścisłość, że czyta się je z zaciekawieniem równym wzruszeniu. Po zapoznaniu się z ich bohaterami, z zadaniem, które każe im wystąpić z szeregów i będzie nicią przewodnią ich działania, rośnie serce, gdy się stwierdzi jak ściśle byli związani ze sobą w dokonaniu tych pięknych czynów wojennych oficerowie i szeregowcy, rośnie s...
Niewątpliwie obecnie w Polsce z coraz większym zainteresowaniem spotyka się historia wojskowości. Niegdyś ograniczona właściwie do kręgów wojskowych, niosła ze sobą pewien wymiar czysto praktyczny – stanowiła element wykształcenia zawodowych żołnierzy. Obecnie w coraz większym stopniu staje się obiektem zainteresowania także ze strony zwykłych osób, po prostu zaciekawionych dziejami, stąd może też coraz większa ilość monografii naukowych, prac przyczynkarskich, wreszcie książ...
Monarchowie, wodzowie i ministrowie to nie jedyne postacie historyczne. Swoją rolę mieli do odegrania także lud i armia. Obok dworu i senatu znajduje się plac miejski, zaś kwaterę główną otacza obóz. W niniejszej książce, opisującej nie tyle rozdział z życia cesarza, co raczej historię Francji w tym tragicznym czasie, staraliśmy się odmalować uczucia Francuzów w 1815 roku i zaznaczyć ich wpływ na wydarzenia. Na pierwszym planie pozostają rzecz jasna Napoleon, Ludwik XVIII, Ta...
Książka Marka Bogdana Kozubla przedstawia dzieje ukraińskiej formacji ochotniczej powstałej w Galicji Wschodniej w ramach austro-węgierskich sił zbrojnych na początku I wojny światowej. Losy Ukraińskich Strzelców Siczowych są w Polsce słabo znane mimo, że są one mocno związane z historią Polski – walkami o Lwów oraz wojną polsko-ukraińską w latach 1918-1919. Do tego Polacy często mylą ich ze Strzelcami Siczowymi – innym ukraińskich oddziałem, tyle, że sformowanym w Kijowie w ...
Treścią niniejszego studium jest odtworzenie rozwoju nowej broni – czołgów – poprzez ukazanie czynników, które wpływały na tworzenie i funkcjonowanie ich formacji w latach 1918-1939. Przyjęte rozwiązania wobec nowego rodzaju broni wymagały stworzenia podbudowy teoretycznej ich funkcjonowania, co w pracy znajduje swoje potwierdzenie poprzez przedstawienie ówczesnych założeń doktrynalnych. Doświadczenia nabyte w toku użytkowania czołgów pozwoliły na wypracowanie struktur organ...
Źródła do historii pułku polskiego lekkokonnego Gwardii Napoleona I to prawie 1200 stronic stanowiących prawdziwą skarbnicę wiedzy na temat jednej z najsłynniejszych formacji w dziejach wojska polskiego. Z dzieła Rembowskiego pełnymi garściami czerpali historycy i publicyści zajmujący się epoką napoleońską, by wspomnieć choćby Mariana Kujawskiego, Roberta Bieleckiego, Andrzeja Nieuważnego, czy Mariana Brandysa, który wykorzystał je przy pisaniu swego słynnego cyklu szwoleżers...
Walki pod Markkleebergiem nie były jednodniową, odosobnioną bitwą, lecz kilkudniowymi zmaganiami o ograniczony, duży obszar pola Bitwy Narodów. W pierwszej ich części, od 14 do 16 października, zadanie jego opanowania powierzono pruskiemu dowódcy, w drugiej, od 17 do 19 października – austriackiemu. Swój punkt kulminacyjny bitwa osiągnęła 16 października. W tym dniu, zupełnie nieoczekiwanie, w rejonie Cröbern-Markkleeberg-Auenhain doszło do skomasowania i starcia znacznie wi...
Gdy Hindenburg i Lidendorf upierali się przy zrobieniu "małych Cannae" także w dniu następnym i nakazali Scholtzowi uderzyć ponownie na korpusy rosyjskie XV i XXIII, wskazując mu jako cele Olsztynek i Waplewo, Scholtz zaoponował kategorycznie. Biorąc Morgena w obronę za niewykonanie rozkazu z dnia poprzedniego, wykazał on Hindenburgowi całą niedorzeczność podobnego przedsięwzięcia. Nie mówiąc już o absurdalności uderzenia na Olsztynek z XIII Korpusem rosyjskim na tyłach, wska...
Rankiem 16 listopada 55. Dywizja Piechoty otrzymała zadanie już nie ofensywne, ale obronne. Oddziały miały możliwie silnie się ufortyfikować, zezwalało się również "w razie potrzeby" przejść do natarcia, ale tylko "na krótkie odległości". W drugiej połowie dnia położenie dywizji stało się nadzwyczaj ciężkie. Już o godzinie 8 niemiecka artyleria rozpoczęła ogień od strony Aleksandrówki. Nie było żadnych wiadomości o tym, co się działo u sąsiadów. Łączność z przełożonymi była p...
Napoleon postarał się sam o opisanie swoich zwycięstw we Włoszech. Może zatem wydawać się zbyt śmiałe próbować – po tak sławnym i kompetentnym poprzedniku – przedstawić historię nieśmiertelnej kampanii 1796 roku, preludium najwspanialszej epopei czasów nowożytnych. Jednak – o ile pamiętniki podyktowane na Świętej Helenie zachowują prawdę w generaliach – o tyle nie zawsze służą jako dobre źródło wiedzy o szczegółach operacji. Był to naturalny defekt, zależny od warunków w jaki...
Napisana w 1946 roku Wojna partyjska Trajana jest jedyna publikacją, która dotyczy tylko tych kampanii i dlatego stanowi podstawę wszystkich badań nad wojskowością tego okresu. Autor poruszył kwestie związane nie tylko ze strategią, taktyką czy użytymi w niej siłami. Lepper starał się nakreślić jej obraz w ramach „Realpolitik”. W jego ujęciu wojna ta nie była, przynajmniej w jej części, prowadzona dla niej samej czy też dla zdobycia ewentualnych łupów i chwały. Przyczynami je...
Eduard von Höpfner urodził się w 1797 roku w Berlinie w rodzinie wojskowej, po ukończeniu gimnazjum wstąpił do korpusu kadetów, jednak w 1813 roku przerwał naukę i wstąpił na ochotnika do pułku dragonów, z którym wziął udział w kampaniach lat 1813-1814. Po powrocie w 1816 roku w stopniu podporucznika do Prus rozpoczął służbę garnizonową, którą w 1820 roku przerwało wstąpienie do Szkoły Wojskowej, w tym czasie przejawiał zainteresowanie nie tylko wojskowością, ale również filo...
Mołdawia, niegdysiejsze polskie lenno, utracone u progu epoki nowożytnej na rzecz Turcji, pod koniec XVI w. odnowiła związki z Koroną za sprawą osadzenia na tronie mołdawskim dynastii Mohyłów. Ich usunięcie przez Osmanów oraz wojna polsko-turecka z lat 1620-1621 zdawały się zamykać polskie aspiracje do odzyskania wpływów w Mołdawii. W 1626 r. do władzy tam doszedł spokrewniony z Mohyłami Miron Barnowski. Nowy hospodar, mimo silnych związków z Osmanami, postawił na sojusz z Po...
Kawaleria polska biorąca udział w wojnie polsko – rosyjskiej 1830-1831 składała się: ze starych pułkowi pułków nowej formacji. Pierwsze miały za sobą 16 lat wyszkolenia pokojowego (1814-1830) i nader pokaźne ilości oficerów, podoficerów i szeregowców polskich pułków z czasów Napoleona I. Drugie powstały już na skutek rozkazu Rządu Narodowego o formowaniu pułków kawalerii (po jednym jeźdźcu w pełnym „umontowaniu” z każdych 50 dymów), już jako pułki ochotnicze w wyniku powszech...
Fakt, że w czasie wojny światowej kawaleria nie odegrała decydującej roli, doprowadził wielu do błędnego twierdzenia o roli i znaczeniu kawalerii. Powyższe studium ma na celu między innymi zabrać materiały, potrzebne dla zorientowania się w podstawowych przyczynach tego zjawiska. Tym wszystkim, którzy twierdzą, że kawaleria w czasie wojny światowej nic nie zdziałała i że rola jej nie miała wpływu na przebieg wypadków, pragnąłem ukazać te olbrzymie masy kawalerii, których jed...
W tym krytycznym momencie, wiadomość o przybyciu Napoleona na pole bitwy, rozniosła się natychmiast i spowodowała zadziwiający efekt, wywołując entuzjazm zarówno u młodych jak i starych żołnierzy. Nowina ta podniosła na duchu dowódców. „Żaden ranny nie przeszedł przed Napoleonem nie pozdrowiwszy go okrzykiem Niech żyje Cesarz! Nawet ci, którzy stracili rękę lub nogę, kierowali się w jego stronę, składając mu podobny hołd. Sam na własne uszy słyszałem okrzyki tych na wpół żywy...
Bitwa pod Jemappes jest punktem wyjścia dla tego wspaniałego okresu, podczas którego trójkolorowy sztandar przemierzał będzie przez ponad dwadzieścia lat szlaki całej Europy. Valmy pokazało już siłę defensywną nowej armii. Młode bataliony ochotników rywalizowały w odwadze ze starymi regimentami liniowymi, skutecznie je wspierając i biorąc z nich przykład. Wobec takiej postawy inwazja pruska musiała się zatrzymać. Jednakże o ile konsekwencje strategiczne i polityczne dnia 20...
Sejmiki mazowieckie przez wiele dziesięcioleci, nie stanowiły w polskiej historiografii popularnego tematu badawczego. W ostatnich latach ta tendencja uległa zmianie. Pojawiły się opracowania, pogłębiające naszą wiedzę w kwestii postaw przyjmowanych przez szlachtę mazowiecką, wobec różnorodnych wyzwań Pierwszej Rzeczypospolitej, między innymi: politycznych, kulturalnych i gospodarczych. W dalszym ciągu, istnieje jednak potrzeba badania mechanizmów powstawania sejmikowych decy...
Fryderyk M. Kircheisen cieszy się zasłużoną sławą najlepszego bodaj w naszym czasie znawcy Napoleona I i jego epoki. Poświęcił on całe życie studiom nad tą niezwykłą osobistością dziejową, nad tym jedynym w swoim rodzaju zjawiskiem, które przez długie jeszcze pokolenia pobudzać będzie wyobraźnię poetów, przykuwać uwagę historyków i socjologów, niepokoić psychologów i filozofów swoją zagadkowością i tajemniczością. Owocem studiów Kircheisena był wpierw szereg cennych wydawnict...
Była północ, kiedy zmarły cesarz odbywał na Polach Elizejskich ostatni przegląd swoich wiarusów. Kawalerzyści wymachiwali szablami i lancami trzymanymi w niematerialnych dłoniach. Wydając z ust okrzyki, których żaden żyjący nie mógł usłyszeć, pędzili w piekielnym galopie. Stopniowo wyłonili się z obłoku, aby stanąć przed Nim. Zauważył ich i wezwał do siebie. Dumne istoty podobne były do zjaw w szarawych mundurach, których barwy stłumiła śmierć i noc. Ich twarze pozostawały ni...
Przystępując do opisywania wojen morskich czasów hellenizmu postanowiłem naukową treść zawartych tutaj zagadnień zaprezentować w formie nieco spopularyzowanej, z tego też powodu zdecydowałem się nie tylko odrzucić stosowanie przypisów, ale też pominąć szczegółowe dywagacje na różne sporne tematy, co wymagałoby powoływania się na liczne, niekiedy krańcowo różne opinie wybitnych znawców epoki. Zarówno jedno, jak i drugie spowolniłoby bowiem narrację, której wolałem nadać dynami...
