Wstrząsające wspomnienia polskiego Żyda Mariana Berlanda (1922–1988), pisane na prośbę działaczy Rady Pomocy Żydom „Żegota” w 1944 roku w ukryciu, po tak zwanej stronie aryjskiej w Warszawie. Opis 12 dni kwietnia 1943 w czasie powstania w getcie warszawskim, gdzie autor z dużą grupą Żydów przebywał w schronie na Muranowskiej 6, kilku dni na Umschlagplatzu, ucieczki z transportu na Majdanek, ukrywania się na Grzybowskiej 41 u znajomych, a od końca czerwca 1943 na Siennej 40 u ...
Te wspomnienia przeczą wielu stereotypom na temat postawy Żydów podczas II wojny światowej. Mówią również niewygodną prawdę o polskim antysemityzmie, odsłaniają napięcia polsko--ukraińskie, ale przede wszystkim pokazują okrucieństwo Sowietów wobec podbitych narodów: Polaków, Ukraińców, Żydów. Po wejściu wojsk sowieckich na Kresy Wschodnie, jak pisze Salomon Leder: „całe życie stało się w treści i formie wulgarne, nieznośne”. A wszelki opór skutkował utratą życia lub co najmni...
Niezwykle barwna, osobista opowieść o podróżach i życiu na walizkach polsko-kanadyjskiej rodziny. Dyplomata Guillaume Siemieński wraz z żoną, artystką Maką Cielecką i dwoma synami, porzuca stabilne życie w Kanadzie, by rozpocząć pracę na placówkach dyplomatycznych w różnych częściach świata – od Holandii, przez Rosję i Gruzję po Haiti. To wnikliwy opis odwiedzonych krajów – oglądanych nie oczami turysty, ale mieszkańca, który poznaje otoczenie od podszewki, oraz poruszająca o...
Konspiracja warszawska 1939–1944. Historie mówione to wspomnienia sześciu osób – uczestników warszawskiej konspiracji – wybrane i przygotowane do druku z wielogodzinnych nagrań biograficznych zrealizowanych przez Archiwum Historii Mówionej Ośrodka KARTA i Domu Spotkań z Historią. Bohaterki i bohaterowie książki opowiadają o swoich motywacjach do udziału w konspiracji, okolicznościach przystąpienia do niej, codzienności konspiracyjnej – przydzielonych zadaniach (kolportażu pod...
W słowach i obrazach to prezentacja zestawiająca fragmenty biograficznych zapisów osobistych Marii Lubomirskiej - listów, pamiętnika, diariusza - z bogatym i różnorodnym pod względem tematycznym i wizualnym wyborem ponad stu niepublikowanych dotąd prac fotograficznych tej autorki. Maria Lubomirska w swoich notatkach koncentruje się przede wszystkim na relacjonowaniu życia rodzinnego, troszczy o zdrowie i przyszłość dzieci, obserwuje i przeżywa polityczne zaangażowanie męża, Z...
Antologia niepublikowanych świadectw z okresu grudzień 1981 – grudzień 1982 pochodzących z Archiwum Ośrodka KARTA. Stan wojenny przedstawiony jest w nich z perspektywy życia codziennego – bez patosu i martyrologii. Wśród autorów – ludzie różnych zwodów i pokoleń: uczennica, student, dziennikarka, nauczyciel, żołnierz, emerytka. Pozwala to zobaczyć ówczesną rzeczywistość z wielu odmiennych punktów widzenia – także geograficznych – zebrane świadectwa pochodzą z różnych miast Po...
W listopadzie 1969 dwustu Polaków żydowskiego pochodzenia trafiło na skalistą wysepkę Marstrand na zachodnim wybrzeżu Szwecji, by w czasie zimowego półrocza mieszkać tam i uczyć się szwedzkiego. Niektórzy z nich przeżyli Zagładę, inni zaś dorastali w powojennej Polsce, nieświadomi swoich żydowskich korzeni. 1968 był rokiem, który zmienił wszystko. Sześcioletnia Anna Grinzweig Jacobsson była jedną z osób, które znalazły się wtedy w Szwecji. Była jednak zbyt mała, by zachować w...
W ogłoszonym 22 lipca 1944 Manifeście PKWN nowa władza komunistyczna zapowiadała między innymi: „Zniesione zostaną niemieckie znienawidzone zakazy, krępujące działalność gospodarczą, obrót handlowy między wsią i miastem. Państwo popierać będzie szeroki rozwój spółdzielczości. Inicjatywa prywatna wzmagająca tętno życia gospodarczego również znajdzie poparcie państwa”.Poparcia nie znalazła. Handel, produkcja, usługi, rolnictwo, rzemiosło… wszelkie formy prywatnej przedsiębiorcz...
Tadeusz Bukowy, aresztowany przez Sowietów jako szesnastolatek, przechodzi przez kolejne więzienia, kolonię karną dla niepełnoletnich, obozy pracy na Uralu i w Kazachstanie, przymusowe osiedlenia w Kraju Krasnojarskim. W swoich wspomnieniach pokazuje bezwzględny system sowieckich represji i wyniszczającej pracy, trudną codzienność oraz specyficzne stosunki społeczne panujące w więzieniach i obozach. Mimo okrutnego losu, który go spotkał, przez całą dziesięcioletnią tułaczkę w...
Nieznany, pierwszy raz publikowany po polsku tekst Václava Havla, w którym opowiada o pierwszych dniach KARTY 77 (inicjatywy działającej w Czechosłowacji na rzecz praw człowieka, która wywarła wpływ na opozycję demokratyczną innych krajów Europy Wschodniej), prześladowaniach, aresztowaniu i śledztwie. Po wyjściu z więzienia, jesienią 1977 Havel stworzył stustronicowy reportaż, ale – jak sam wspominał: „gdzieś go schowałem i już dawno nie wiem, gdzie jest. Jednak może kiedyś g...
To historia życia rodziny Teresy i Romana Czartoryskich w majątku w Konarzewie w latach 1925–41. Dzięki prywatnym zapiskom, wspomnieniom i korespondencji poznajemy od kulis życie polskiej arystokracji w przełomowych dla naszego kraju czasach – burzliwych politycznie latach 20. i 30. XX wieku oraz podczas II wojny światowej, która na zawsze przekreśliła ustalony porządek społeczny, skazując całą klasę ziemiańską i arystokratyczną na niebyt. To intymna opowieść o ostatnich lata...
Pasjonująca opowieść o historii słynnej warszawskiej firmy rodzinnej – Domu Towarowym Bracia Jabłkowscy – której początki sięgają 1883 roku. Przedstawiamy bogato ilustrowany album wraz z wyborem tekstów źródłowych (wspomnień, dzienników, artykułów prasowych) opowiadających o najważniejszych momentach w dziejach tej niezwykłej inicjatywy: budowie fundamentów przedsiębiorstwa na przełomie XIX i XX wieku, sukcesie w latach 30., trwaniu podczas obu wojen światowych oraz grabieży ...
Książka składa się z fragmentów tekstów źródłowych (wspomnienia, dzienniki, listy, dokumenty), które przedstawiają historię Norwegii, jej kulturę i społeczeństwo na przestrzeni całego XX wieku. W antologii znalazło się 35 tekstów różnych autorów - począwszy od bardzo znaczących postaci życia społecznego (np. Fridtjof Nansen), polityków (np. Einar Gerhardsen - nazywany "ojcem narodu"), noblistów (np. Sigrid Undset), do zapisów zwykłych obywateli, którzy w sposób pełny i obrazo...
Książka "Prekursorzy. Dwadzieścia wizji lepszego świata" to panteon związanych w XX wieku z Polską innowatorów, którzy wnieśli nową ideę, odkrycie lub nowy wymiar do przestrzeni publicznej, nauki, kultury, sztuki. Ze wszystkich tekstów dwudziestu postaci wybrano te fragmenty, w których same opowiadają o swojej prekursorskiej drodze. Powstały barwne opowieści o motywacjach, pomysłach, marzeniach i ich realizacji, o drogach myślowych i wprowadzanych w życie koncepcjach. Wśród b...
Rzadki zapis losów kobiecych w świecie sowieckiego Gułagu. Autorka, aresztowana w Wilnie, w wieku 22 lat skazana na 20 lat robót katorżniczych, przechodzi przez więzienie na Łukiszkach, potem moskiewskie Butyrki i Łubiankę, by trafić do łagru w Workucie. Opisuje kolejne piekielne kręgi życia obozowego, w którym musi wywalczyć swoje miejsce jako kobieta i - mimo wszystko - zdoła przeżyć.
Autorka, uznana norweska dokumentalistka, rekonstruuje losy swojej babci Fridy – Żydówki, prostytutki, która przeszła przez obozy Auschwitz i Ravensbrück. Przed wojną oddała do adopcji syna, który trafił jako dziecko z paszportem nansenowskim do Norwegii. Został później uznanym psychiatrą, stąd dalsza norweska historia rodziny. Po raz pierwszy Frida została zarejestrowana w kronikach policyjnych wiosną 1931, podejrzana o szpiegostwo. W swojej książce Nina F. Grünfeld odtwarza...
Pierwsza antologia świadectw Polaków, którzy do sowieckich łagrów trafili w latach 1944–45 z powodu przynależności do podziemia niepodległościowego i zbuntowali się tam w warunkach – wydawałoby się – uniemożliwiających jakikolwiek opór. O łagrowym życiu i oporze opowiadają współorganizatorzy, uczestnicy i świadkowie buntów w łagrach Workuty, Norylska i Kingiru na początku lat 50. XX wieku. Dzięki relacjom więźniów, nagrywanych jeszcze w latach 90., możemy poznać „z pierwszej ...
„Lobbyści” to wybór tekstów zachodnich polityków, dziennikarzy, biznesmenów i wojskowych, którzy wnieśli wkład w powstanie II Rzeczpospolitej. Prezentowali przychylne Polakom stanowisko w trakcie I wojny, podczas negocjacji pokojowych w Paryżu oraz w ramach wysiłków na rzecz opanowania powojennego kryzysu. W dwóch tomach znalazły się świadectwa ich działalności – fragmenty dzienników i wspomnień, po raz pierwszy publikowane w języku polskim.Tom 1 – „W Wersalu” – gromadzi teks...
„Lobbyści” to wybór tekstów zachodnich polityków, dziennikarzy, biznesmenów i wojskowych, którzy wnieśli wkład w powstanie II Rzeczpospolitej. Prezentowali przychylne Polakom stanowisko w trakcie I wojny, podczas negocjacji pokojowych w Paryżu oraz w ramach wysiłków na rzecz opanowania powojennego kryzysu. W dwóch tomach znalazły się świadectwa ich działalności – fragmenty dzienników i wspomnień, po raz pierwszy publikowane w języku polskim.Tom 2 – „Raporty z Polski” – gromad...
Autorka – amerykańska Żydówka, pisarka, artystka, kuratorka literacka, zajmująca się historią i pamięcią, której pochodząca z Radomska rodzina zginęła w większości w Zagładzie – od początku XXI wieku przyjeżdżała do Polski (zaczynając swoje kontakty z Polakami od międzyreligijnych spotkań organizowanych na terenie byłego obozu Auschwitz). We wspomnieniach zapisała wydarzenia i refleksje z niemal dekady tych podróży i zrelacjonowała spotkania z ludźmi, proces stopniowego pozna...
Sigrid Undset – laureatka literackiej Nagrody Nobla i bezkompromisowa oskarżycielka faszyzmu – wie, co to jest klęska. Jej starszy syn ginie w czasie inwazji Niemiec na Norwegię w 1940 roku, ona sama jest zmuszona uciekać z kraju po klęsce i udaje się w niebezpieczną podróż m.in. przez Związek Radziecki do Stanów Zjednoczonych. Tam odżywa w niej nadzieja, że utracona przyszłość Norwegii i jej ofiar zostanie przywrócona przez USA.Wspomnienia Undset powstały „na gorąco” i opróc...
Wspomnienia z zesłania na Archangielszczyznę, dokąd autorka trafiła jako siedmiolatka z całą swoją rodziną: rodzicami i czwórką rodzeństwa. Zostali wywiezieni 10 lutego 1940 z Osady Ostrowskiej pod Beresteczkiem na Wołyniu, gdzie ojciec otrzymał ziemię za udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku. Książka opowiada o życiu na Kresach wschodnich tuż przed wybuchem II wojny światowej, dramatycznym doświadczeniu wywózki, próbach przetrwania i pobycie w domu dziecka w ZSRR. J...
Opowieść rodzinna, Dom w Mordach. Rodzina Konstantego i Henryka Przewłockich 1912–44Książka o Przewłockich to zapis życia ziemiańskiej rodziny w burzliwie zmieniającej się rzeczywistości – od zaborów, przez I wojnę światową i odrodzenie polskiej państwowości, po II wojnę światową, która położyła kres ziemiańskiemu życiu.Książka przedstawia losy rodziny Przewłockich w latach, w których zamieszkiwali pałac w Mordach, w powiecie siedleckim. To unikatowa kronika z nieistniejącego...
Filip Müller (19222013) urodził sięw Seredzie w Czechosłowacji (dziśpołudniowa Słowacja).
W kwietniu1942 z transportem słowackichŻydów trafił do Auschwitz, gdzie pokilku tygodniach wyznaczony zostałdo Sonderkommando ; pracował wnim do stycznia 1945, m.in. przybudowie krematorium i komórgazowych. Opisuje piekłoprzekraczające wszelkie graniceludzkiej wytrzymałości.
