Zbiór esejów jednego z najlepszych polskich teatrologów. Książka opowiada o różnych sposobach uprawiania historii teatru – zarówno z kręgu teorii, jak i historii tej dziedziny sztuki, z obszaru czytania dramatu, zwłaszcza polskiego, ale także Szekspira i szeroko rozumianej antropologii widowisk. Okolica bowiem to nie tylko obszar rozciągający się dookoła jakiegoś miejsca, stanowiący jego fizyczne otoczenie – ale również krajobraz oglądany z określonego pun...
Niniejsza książka zawiera siedem nigdy i nigdzie przedtem niepublikowanych opowiadań Przybyszewskiej, wydanych z rękopisów i powstałych za życia pisarki maszynopisów zachowanych w Archiwum Polskiej Akademii Nauk. Skrzące się erudycją i niezwykle wnikliwe psychologicznie, poświęcone są zarówno historii, jak i czasom współczesnym pisarce. Wielokrotnie powraca w nich motyw uzdolnionej intelektualnie, ambitnej kobiety, usiłującej znaleźć dla siebi...
Polska wychodziła z epoki komunizmu bogata w wiedzę i przemyślenia, czym jest stalinizm, terror czy ideologiczna indoktrynacja. Zachowaliśmy jasne przekonanie, na czym polega wyjątkowość totalitaryzmu i zła, jakie ze sobą niesie. Ale mimo to po roku 1989 całe to doświadczenie ulegało stopniowej banalizacji i relatywizacji. Politycy i publicyści dla doraźnych celów politycznych, niepomni nawet własnych słów, wycofywali się ze swoich dawnych ocen, rezygnując...
Bataille’owskie rozróżnienie trzech postaci erotyzmu: erotyzmu ciała, erotyzmu serc i erotyzmu sacrum – jest jednym z podstawowych pojęć współczesnej antropologii. W pierwszym przypadku człowiek odnajduje swój pierwotny związek z przyrodą przede wszystkim za sprawą erotycznego upojenia, które jest chwilowym unicestwieniem granic własnego ja i utożsamieniem z pierwotnym bytem natury. Erotyzm, choć w pewnym sensie nieodłączny od doświadczenia prokreacji, je...
Georg Fuchs, którego program odnowy sceny europejskiej należałoby postawić obok koncepcji teoretyków tej miary co Craig i Appia, pragnął przywrócić teatrowi jego pierwotny charakter – zbiorowej uroczystości, obrzędu, wyraziciela idei. Niektóre postulaty Fuchsa, takie jak udział widzów w przedstawieniach czy projekt uproszczonej architektury teatralnej, okazały się na tyle atrakcyjne, by odżyć – często w oderwaniu od ich pomysłodawcy – w drugiej połowie XX ...
Max Reinhardt był człowiekiem teatru – aktorem, reżyserem, wychowawcą. Jeśli pisał – jego teksty miały zazwyczaj zastosowanie. Pisma składające się na ten tom prezentują poglądy wybitnego praktyka, który wprowadził na scenę koncepcje teoretyków wielkiej reformy teatru – znalazł dla ich idei praktyczne rozwiązania.
Książka o ludzkich losach, o wielkości i znikomości istnienia, o powtarzaniu się cyklu życia i śmierci, a także o miłości i niespełnieniu. Podlasie i Mazury zostały w niej ukazane jako miejsce magiczne, uwikłane w historię i porzucone. Bohaterami tej rozpisanej na wiele głosów opowieści są ludzie żyjący i umarli, prawdziwi i zmyśleni, wciąż upadający i podnoszący się, którzy wiodą przeznaczony sobie żywot zarówno w świecie rzeczywistym, jak i zmitologizowa...
Galeria mistyczek chrześcijańskich, od Hildegardy z Bingen po dwudziestowieczną Madelaine de la Salpetriere - kobiet, które pozbawione twórczej roli w Kościele wywalczyły sobie własne, choć niewielkie miejsce, gdzie ich zdolności twórcze mogły znaleźć pełny wyraz. W doświadczeniach mistycznych kobieca zmysłowość doczekała się po raz pierwszy prawa obywatelstwa i uznania.
O ile losem większości dzieł literackich w miarę upływu lat obecności na rynku czytelniczym bywa przygasanie i blaknięcie, to w kolejnych publikacjach komentatorów Lalka obrasta w kolejne znaczenia, które mogłyby być traktowane jako znak. Znak nieustannego „przyrastania” sensów tej niezwykłej powieści. Dzieje jej recepcji świadczą o tym dowodnie. Przy końcu XIX wieku mało kto uważał ją za dzieło wybitne […]. Zmiana generalna stosunku do Lalki i jej twórcy ...
Kiedy czytam swoje skojarzenia, spisane na przestrzeni wielu lat, zastanawiam się, czy można w sposób tak bezpośredni opisać nasze przemijanie, smutki, śmieszności życia, chwile radości, naszą pracę, ewolucję starzenia się naszego ciała. Uznałem, że tak. To łączy się w jedno: szukanie sensu naszej egzystencji poprzez ukazanie jej wszystkich barw i cieni – nawet tych z najbardziej intymnych sfer życia.Autor książki, Janusz Limon, jest lekarzem, genetykiem k...
Jerzy Grotowski, jeden z najwybitniejszych artystów światowego teatru w XX wieku, był człowiekiem spotkań. Można powiedzieć, że jego droga w sztuce realizowała się poprzez spotkania z ludźmi. Książkę wypełniają notatki ze spotkań autora z Grotowskim, listy różnych osób do Zbigniewa Osińskiego, dotyczące Jerzego Grotowskiego, listy Grotowskiego do Osińskiego, a także studium Dzieło Jerzego Grotowskiego jako „przedmiot badań”, w którym autor podejmuje pró...
Chwile oderwane Konstantego Aleksandra Jeleńskiego (1922–1987) możemy czytać dzisiaj jak autobiografię intelektualną niezwykłej, tajemniczej postaci literatury polskiej i europejskiej sceny intelektualnej drugiej połowy XX wieku. Tytułowe „chwile oderwane” to chwile pełne znaczeń i zbiegów okoliczności, w których sztuka łączy się z życiem. Odnajdujemy je w esejach, szkicach, notach i listach pisanych z biegiem lat przez człowieka, którego Witold Gom...
Książka, wydana po raz pierwszy w 1750 roku, jest rodzajem rozprawki w formie podręcznika dla aktorów i obejmuje różne obszary działalności teatralnej, od technik gry (gest, deklamacja, problem talentu scenicznego) aż po ogólne rozważania poświęcone znaczeniu sztuki dramatycznej w życiu człowieka. Ponadto jej autor, artysta Komedii Włoskiej, jako pierwszy myśliciel teatru odrzucił zasadę identyfikacji aktora z graną postacią. Jego wypowiedź, wpierw ocenion...
Drugi tom zawiera prace opublikowane po śmierci artysty, wszystkie jednak zmienione dość gruntownie. Omówione są tu związki Grotowskiego z kulturą rosyjską, tradycją Meyerholda w polskim teatrze, znaczenie Brechta i Gurdżijewa w jego twórczości, próby Samuela Zborowskiego według Juliusza Słowackiego, niezrealizowane projekty filmów Andrzeja Wajdy o Teatrze Laboratorium, doświadczenie Góry Płomienia. Książkę zamykają studia Tadeusz Kantor i Jerzy Gro...
Książka ukazała się na początku 1999 roku, tydzień po śmierci Grotowskiego. Zamieszczone w niej prace zostały napisane w latach dziewięćdziesiątych XX wieku. Obecna wersja nie jest zwyczajnym wznowieniem tamtego wydania, tekst został bowiem zmieniony i zaktualizowany. Książka omawia twórczość jednego z największych reżyserów teatralnych, a zarazem wybitnego humanisty. Autor porównuje Grotowskiego z innymi artystami teatru, zarówno wcześniejszymi (...
Oto, jak mówił o swej twórczości Hogarth: „chciałem komponować obrazy na płótnie podobne do przedstawień na scenie”; a dalej: „mam nadzieję, że będą mierzone tą samą miarą i krytykowane wedle tego samego kryterium […]. Starałem się traktować mój temat jak pisarz dramatyczny; obraz jest dla mnie sceną, a mężczyźni i kobiety to aktorzy, którzy przez czynności i gesty mają ukazywać pantomimę. Skierowałem więc myśl ku najnowszemu rodzajowi, to jest ku malarstwu i grafice na nowoc...
Żywo reagujemy, gdy widzimy w zachodnim filmie postać polskiego bohatera lub gdy akcja takiego filmu dzieje się choć przez moment w Polsce. Każda zachodnia adaptacja rodzimej literatury – skądinąd rzadka – wywołuje od razu falę emocji. Mało kto jednak wie, że polskie wątki są obecne w kinie od przeszło stu lat. Jerzy Maśnicki śledzi te najstarsze. Pokazuje, jak nas postrzegano w okresie zaborów, I wojny światowej oraz w chwili kształtowania się i um...
Zainteresowanie ludźmi wybitnymi wiąże się z potrzebą wiedzy na temat szczegółów z ich biografii. Ale co zrobić, jeżeli działalność publiczna, jak i życie prywatne osób na świeczniku nie dostarcza ciekawych i sensacyjnych informacji? Pozostaje mistyfikacja. W tej epistolograficznej opowiastce dwaj bohaterowie – genialny lekarz i wszechstronny myśliciel – podejmują dyskusję na temat śmiechu, który w życiu starożytnych Hellenów odgrywał ważną rolę. Choć wsze...
Pierwsze polskie tłumaczenie pism wybitnego historyka i teoretyka sztuki. Na tom składają się jego najważniejsze teksty, poświęcone głównie sztuce włoskiego i niemieckiego renesansu. Warburg przygląda się symbolicznym obrazom Botticellego oraz znaczeniu sztuki dla mieszczaństwa Florencji w epoce Quattrocenta, interpretuje znaczenie sztuki w twórczości Dürera, odczytuje symbolikę fresków w Palazzo Schifanoia w Ferrarze oraz analizuje antyczne wyobraż...
Książka ta stanowi kontynuację studiów o manieryzmie w sztuce. Oba tomy dzieli materiał badawczy, łączy zaś problematyka człowieka nowoczesnego. Hocke, posługując się ważnymi dla kultury dziełami literackimi, stara się ukazać istotne cechy pewnego typu ludzkiego – homo europeus. W tym celu zapuszcza się w mało dostępne obszary historii ducha, skupia się na tym, co w tożsamości europejskiej problematyczne, nieregularne i niejasne, penetruje dziedzict...
Studium poświęcone cielesności w prozie Brunona Schulza i Witolda Gombrowicza. Autorka analizuje ich twórczość za pomocą takich kategorii jak transgresja, dezorganizacja i wieloznaczność oraz sytuuje ją w filozoficznych, antropologicznych i literackich kontekstach porównawczych. Wyjaśnia, jak problematyka cielesności pomaga pisarzom sformułować wizję człowieka i rzeczywistości, a także koncepcję kultury, tożsamości i poznania. Przekonuje również, że za poś...
Studium twórczości trójki wybitnych filozofów: Leszka Kołakowskiego, Barbary Skargi i Józefa Tischnera. Ich dzieła stały się znane poza wąskim kręgiem specjalistów nie tylko ze względu na swoją intelektualną wartość, ale także dzięki walorom estetycznym. Autor przedstawia je z literaturoznawczej perspektywy, pokazując różne związki między pracami akademickimi i nieprofesjonalnymi. Skupia się szczególnie na podmiotowym aspekcie twórczości tych filozofów, an...
Próba przyjrzenia się powszechnej opinii, że filozofia niemiecka – zwłaszcza od Kanta do Hegla – wpłynęła na literaturę polskiego romantyzmu. Autorka pokazuje stopień i przyczyny zainteresowania tym zagadnieniem od początku XIX wieku aż do dziś, gromadzi, porządkuje oraz weryfikuje poglądy i metody badaczy, przygląda się inspiracjom płynącym z konkretnych dzieł i z „ducha epoki”, zwraca uwagę na pojawiające się przy opracowywaniu tego tematu problemy, ster...
Zaskakujące studium związków łączących wyobraźnię muzyczną Karola Szymanowskiego z fantazmatyką jego skrywanych przed publicznością dzieł literackich i zapisków autobiograficznych. Autor, inspirując się myślą psychoanalityczną i genderową oraz przywołując nowe konteksty kulturowe, odkrywa w lekceważonych dotąd marginaliach tropy pozwalające na daleko idącą reinterpretację dzieła i biografii kompozytora.