W Anglii pod panowaniem Tudorów i Stuartów rozwinęła się nowa odmiana wypowiedzi publicznej – mowa pożegnalna skazańca. Z początku wymuszane przez władzę, schematyczne i skonstruowane według określonego wzorca, z czasem ewoluowały, zaspokajając zapotrzebowanie odbiorców na sensacyjne informacje lub dostarczając wiadomości o skazańcu i okolicznościach przestępstwa. Mowy te, wpierw odnotowywane przez świadków egzekucji w prywatnych dziennikach, pamiętnikach lub korespondencji, ...
Próba przyjrzenia się powszechnej opinii, że filozofia niemiecka – zwłaszcza od Kanta do Hegla – wpłynęła na literaturę polskiego romantyzmu. Autorka pokazuje stopień i przyczyny zainteresowania tym zagadnieniem od początku XIX wieku aż do dziś, gromadzi, porządkuje oraz weryfikuje poglądy i metody badaczy, przygląda się inspiracjom płynącym z konkretnych dzieł i z „ducha epoki”, zwraca uwagę na pojawiające się przy opracowywaniu tego tematu problemy, stereotypy, schematy i p...
Książka Zrozumieć niewiarę to próba oryginalnej egzegezy fenomenu – jak głosi jej podtytuł – „filozoficznego wyznania niewiary”. Autorka, skupiając się na świecie kultury francuskiej, bada dzieła takich znanych twórców i myślicieli, jak: François Rabelais, Michel Montaigne, Pierre Bayle, Voltaire czy Jean Jacques Rousseau. Nie rozstrzyga, który z nich był ateistą, ale odkrywa w ich pismach rozliczne formy niewiary, niedające się do siebie wzajemnie sprowadzić. W nowożytnej my...
Książka ta jest próbą spojrzenia na niezwykły fenomen popularności powieści kryminalnej. Jej autor odchodzi jednak od tradycyjnych strukturalnych analiz i podziałów tego typu prozy. Wychodząc z założenia, że w literaturze popularnej prawdziwym „sensem” dzieła jest przede wszystkim efekt jego oddziaływania, interesuje się przede wszystkim doświadczeniem czytania dla przyjemności, a więc zagadnieniem zwykle niedostrzeganym i marginalizowanym w badaniach literackich. Uznając czy...
Czy to kolejna książka o Ryszardzie Kapuścińskim? Tylko do pewnego stopnia, gdyż Magdalena Horodecka rekonstruuje nie tyle obraz Kapuścińskiego-autora, ile Kapuścińskiego-narratora, potrafiącego w niezwykły sposób odtwarzać i przetwarzać zebrane świadectwa w nową formę. Jej rozważania adresowane są do tych, którzy nie oczekują kolejnej biografii, lecz raczej namysłu nad tajnikami sztuki opowiadania autora Szachinszacha. Na książkę składają się nade wszystko „spotkania osobne...
Tematem książki są literackie sny polskich pisarzy, od romantyzmu do dziś. Autor nie tworzy jednak reprezentatywnego przeglądu utworów onirycznych, lecz skupia się wyłącznie na problemie tożsamości śniącego podmiotu. Nie zajmuje się ani tak zwaną poetyką oniryczną, ani topiką snu czy jego funkcjami w utworach literackich. Przedmiotem jego analiz są jedynie takie zapisy snów, które da się potraktować jako świadectwa stanu tożsamości śniącego. Bada pod tym kątem literackie sny ...
Esej o aktorach i teatrze francuskim został zredagowany przez Humboldta na podstawie zapisków, które młody uczony prowadził regularnie w Paryżu od grudnia 1797 do sierpnia 1799, i które zostały wydane drukiem dopiero w XX wieku. Duża część obserwacji, notowanych w celu wykorzystania ich w przyszłości w dziele z zakresu antropologii porównawczej dotyczy życia teatralnego. Można nawet odnieść wrażenie, że właśnie teatr, scena, widownia, krytyka stanowiły dla Humboldta najlepszy...
Książka o twórczości jednego z największych reformatorów współczesnego teatru. Autor, od lat zajmujący się fenomenem Teatru Laboratorium, porównuje Grotowskiego z innymi awangardowymi twórcami, zarówno wcześniejszymi (Meyerhold), jak i pracującymi w tym samym czasie (Barba, Brook). Pokazuje wpływ Grotowskiego, a zwłaszcza jego metod pracy z aktorem, na późniejsze teatry alternatywne (Teatr Ósmego Dnia, Gardzienice) i na reżyserów znanych z burzenia stereotypów (Swinarski). W...
„Inny Mickiewicz” to poeta interpretowany inaczej. Z jednej strony – dzięki nawiązaniu do współczesnych języków interpretacji, które pozwalają czytać teksty dawne jako ciągle żywe oraz dostrzec w tych tekstach to, co uprzednio nie było zauważane. Z drugiej strony – przez poszukiwanie wątków dotychczas marginalizowanych, skrywanych, a nawet cenzurowanych przez poetę, związanych z nowatorskim i oryginalnym wymiarem jego dzieła. Mickiewicz wyłaniający się z rozdziałów tej książk...
„Książka Małgorzaty Kozubek jest pierwszym w polskiej literaturze przedmiotu naukowym opracowaniem zagadnienia filmoterapii. […] Przesłanki tej metody autorka analizuje w rozległym kontekście kultury terapeutycznej, a także w ramach problematyki stricte filmoznawczej, związanej z percepcją filmu”. Tadeusz Szczepański „Małgorzata Kozubek zadaje pytanie o możliwości teoretyczne, a także o szanse praktycznej skuteczności wykorzystania filmu do psychoterapii, a zwłaszcza do psy...
Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin, Merete Lynggaard. Najlepsze życzenia z okazji ukończenia trzydziestu trzech lat. Owszem, dziś jest 6 lipca. Siedzisz tutaj sto dwadzieścia sześć dni, a nasz prezent jest taki, że przez najbliższy rok nie będziemy gasić światła. Spokojnie, Merete, nie chcemy cię zamęczyć. Damy ci za to szansę uniknięcia czegoś gorszego. Musisz tylko sama odpowiedzieć na bardzo istotne pytanie: dlaczego musisz przez to wszystko przechodzić? W roku 2002...
Wydanie edytorskie jednej z najpiękniejszych gdańskich ksiąg rękopiśmiennych wraz z opracowaniem naukowym i zarysem działalności bractwa bułkarzy i ciastkarzy Królewskiego Miasta Gdańska. „Słowo i obraz tej księgi tworzą zadziwiającą relację o stosunku plebsu gdańskiego do rzeczywistości materialnej i duchowej, do idei i wartości. Są przesłaniem moralnym o zasadach codziennego życia niższych warstw społecznych w osiemnastowiecznym Gdańsku. Ukazują głęboki i odpowiedzialny spo...
W książce zebrano wiedzę obejmującą cały dorobek jednej z najciekawszych epok literackich w polskiej kulturze. Znajdziemy tu biografie twórców, omówienie głównych dzieł międzywojnia, informacje dotyczące prądów oraz grup literackich, a także czasopism poświęconych literaturze i kulturze lat 1918-1939. Przystępna forma słownika umożliwia szybkie odnalezienie potrzebnych dat i faktów. Z tego powodu Dwudziestolecie międzywojenne. Słownik literatury polskiej jawi się jako pozycja...
Gdańskie korespondencje Adama Czartkowskiego do „Kuriera Warszawskiego” z lat 1931–1939 to fascynująca lektura, w najlepszych momentach porywająca kronika Wolnego Miasta Gdańska zmierzającego do katastrofy. Autor, pracujący od 1928 roku w Polskim Gimnazjum Macierzy Szkolnej, okazuje się skrupulatnym obserwatorem wydarzeń wewnątrzgdańskich i okołogdańskich. Przez osiem lat nie tylko pisze o czystej faktografii wydarzeń w Wolnym Mieście, lecz także stara się je przybliżać i wyj...
Książka o czterech twarzach. Cztery okładki wymierzone w pysk polskiej polityce i polskiej rzeczywistości. Pierwsza twarz - okładka pop-art. To wyzwanie rzucone polskiej powierzchowności, łatwo przyjętemu konsumpcjonizmowi i wtórności. A jednocześnie - pochwała ducha modernizacji i chęci wyrwania się z objęć Wschodu! Z syfu na ulicach, brudu na podwórkach, krzywych chodników i dziurawych ulic. Druga twarz - okładka wibrator. Przeciw kabotyństwu, ksenofobii, polskiej madame Ko...
Polsko-niemiecka pisarka Eleonora Kalkowska (1883–1937) jest autorką między innymi głośnego lirycznego manifestu antywojennego Der Rauch des Opfers z 1916 roku oraz odnoszących sukcesy sceniczne sztuk z nurtu teatru społecznego niepokoju: Sprawy Jakubowskiego (1929) i Doniesień drobnych (1932). Urodziła się w Warszawie, lecz po licznych migracjach przez większość życia związana była z Berlinem okresu Republiki Weimarskiej, który stał się sceną dla jej poetyckich i dramatopisa...
Książka dotyczy ważnego, ale niezbadanego dotąd zjawiska fotograficznego negatywu, będącego nie tylko pośrednikiem w procesie wywoływania zdjęć, ale również skończonym przedstawieniem, wykorzystywanym często w twórczości artystów i fotografów. Może się wydawać, że fotografię wynaleziono po to, aby uzyskać wierne obrazy świata, uwiecznione na „lustrach obdarzonych pamięcią”. Co jednak się stanie, gdy spojrzymy na fotografię przez pryzmat negatywu? Wówczas okazuje się, że odbi...
Morze i zwierciadło oraz Tym czasom uznaje się za najwybitniejsze utwory angielskiego poety. Pierwszy z nich, pisany w czasie osobistego kryzysu, to poetycki komentarz do Burzy Szekspira, a zarazem artystyczny popis Audena, który pragnie „pokazać w dziele sztuki ograniczenia sztuki”. Drugi poemat to rozpisane na głosy oratorium (w pierwotnym zamyśle miało stanowić tekst do muzyki Benjamina Brittena), w którym Boże Narodzenie przedstawione zostaje jako niezwykłe wydarzenie w h...
Książka poświęcona trzytomowemu dziełu Norwida, które ujawnia najistotniejsze kwestie związane z jego koncepcją estetyczną wyłożoną w pismach teoretycznych, prozie i poezji. Autorka opisuje Album Orbis jako zaskakujący koncept historiozoficzny, będący propozycją antysystemowego ujęcia historii, która zapętla się i powtarza. Norwid pozostawił album „w szkicu”, co pozwoliło mu przekształcić historię dziejów w historię form, organizujących przez wieki kształt cywilizacji świata....
Sprawcą tych tekstów jest oko. A raczej para żywych oczu. Oczu ciekawych wszystkiego, patrzących na świat zachłannie, raz w pośpiechu, raz w zagapieniu. Oczu, które ciągnie daleki świat, ale i własny śmietnik. Równie urzeczonych hinduistycznymi świątyniami, jak podwórkowym habitatem dla bezpańskich kotów. Kochających sztukę, ale odpornych na muzealne zbiegowiska arcydzieł. Oczu łasych na absurdy, ale też czułych na krzywdę i fałsz. A nade wszystko wciąż utwierdzanych w wierze...
Książka ta mówi o kryptoteologiach literatury, o jej bogach ukrytych. Zwolennicy drogi negatywnej zabraniają mówić o deus absconditus, przekonani, że tylko najwyższe milczenie może nas zbliżyć do Niewyrażalnego. Jak powiedział Paul Celan, jeden z moich przewodników po literackich kryptoteologiach, każdy wiersz posiada swego boga ukrytego – co jednak wcale nie oznacza, że z tego powodu należałoby zostawić go w świętym, nienaruszalnym spokoju. Przeciwnie, deus absconditus liter...
Książka Albo-albo ukazała się w 1843 roku pod pseudonimem Victor Eremita i stała się w historii literatury najbardziej znanym i najczęściej czytanym utworem Kierkegaarda. Już wówczas wzbudziła w Danii olbrzymie zainteresowanie, a jeden z jej rozdziałów – Dziennik uwodziciela – wywoływał wręcz oburzenie i zgorszenie, co także znacząco wpłynęło na popularność książki. To obszerne dzieło składa się z dwóch części, stanowiących pewnego rodzaju dialog pomiędzy dwiema fikcyjnymi po...
„Niezależnie, czy Marek Troszyński pisze o Janku, co psom szył buty, czy formułuje nowe i oryginalne postulaty edytorskie, nieodmiennie udowadnia, że żaden tekst, żadne słowo i żadna kreska zapisana ręką poety nie istnieją w próżni, ale zawsze w sąsiedztwie, na tle czy w opozycji wobec jego innych tekstów, słów i kresek. A w dalszej kolejności – także wobec dzieł innych autorów. Słowacki «poza kanonem» jest traktowany jako całościowe psychiczne uniwersum, nierozkładalne na cz...
„Ta książka to bezcenny dar od największego reżysera szekspirowskiego naszych czasów, którego inscenizacje na zawsze zmieniły nasze rozumienie sztuk tak różnych, jak Miarka za miarkę, Król Lear, Burza, Tytus Andronikus czy Sen nocy letniej. Z każdej stronicy przebija geniusz, skromność i błyskotliwość Brooka”. James Shapiro
