Na kartach tej książki paradują niezwykli bogowie: spłodzony przez węża Aleksander Wielki, Juliusz Cezar z ogonem komety, przebrany w strój Wenery Kaligula, Święty Napoleon, Lenin większy „niż owa góra świetlista, za którą znaleziono diabła”, Mussolini-Herkules wzrokiem powstrzymujący erupcję Etny, mesjański Hitler, błogosławiący Stalin, Ceauşescu z kłami wampira i rozpromieniony jak słońce Kim Dzong Il. Książka opowiada o glinianych bogach, których ludzkość przez wieki lepi...
Obłok wdziera się na niebo zachodniego malarstwa od średniowiecza aż po wiek XIX. Jest nie tyle fragmentem opisu, ile elementem semiotyki obrazu - grafem, którego funkcja zmienia się w zależności od epoki. Za pomocą spisu kolejnych funkcji elementu znaczącego, jakim jest /obłok/, praca Damischa jest próbą krytycznego spojrzenia na zadania i role przypisywane sztuce, nauce i ideologii w strukturze przedstawienia: przyczynkiem do przywrócenia historii sztuki jej systematycznego...
Prezentowany po raz pierwszy w tłumaczeniu na język polski Teatr komediowy Goldoniego powstał w roku 1750. Wraz ze Wstępem autora do pierwszego zbioru komedii stanowi nie tylko manifest reformy włoskiego teatru komediowego, ale także istotny dokument w historii osiemnastowiecznej sceny weneckiej. Goldoni splata nowoczesność z tradycją dell’arte, przedstawia na scenie „poetykę w akcji”, polemizuje z rywalami scenicznymi, komentuje własny dorobek oraz walczy o godność nowej kat...
Książka Tozana Alkana i Wiatr jest osobistą manifestacją nowego spojrzenia na sztukę poetycką w Turcji. Najistotniejszym utworem w tomie wydają się Zapiski z historii czytania... – demonstracyjny sprzeciw wobec zniewolenia, „zamknięcie drzwi cenzurze”. Tozan Alkan jest apostołem wolności nowych skojarzeń, zerwania ze spetryfikowanymi sposobami operowania mową. Cechy jego poezji to niezależność myślenia i pisania oraz brak skrępowania w określaniu tematów poetyckich. Reprezent...
O Tadeuszu Peiperze wiadomo wiele, a mimo to wciąż nie są znane początki jego twórczości, zwłaszcza jego życie i działalność w Hiszpanii w latach 1914–1920. Zaprzeczające sobie fakty, niejasne wyznania pisarza dotyczące pobytu w Hiszpanii, tajemnicze zniknięcie rękopisów z jego poezją – słowem: brak pewnych informacji, a zamiast nich autolegendy i legendy. Autorce książki udało się zrewidować i zburzyć wiele mitów narosłych wokół „papieża awangardy”. Z detektywistyczną wnikli...
Ci, którzy widzieli Hitlera z bliska, zwykle reagowali zachwytem. Wspominali niesamowite spojrzenie, paraliż, jaki ich ogarniał w zetknięciu z nim, inni jednak mówili o całkowitej nijakości twarzy Führera – o emanującej z niej pustce. Badając relacje świadków i wizerunki Hitlera, autorka odpowiada na wiele pytań: Czy patrząc w twarz dyktatora, jesteśmy w stanie czegoś się o nim dowiedzieć? A może tylko dowiemy się czegoś o jego twarzy, wykreowanej na potrzeby propagandy? Czy ...
Prace zamieszczone w niniejszym tomie należą do kanonu studiów nad autobiografią i stanowią fundament w dziedzinie badań nad tym gatunkiem literatury. Dokumentują one, klasyczną refleksję nad zjawiskiem autobiografii (teksty Gusdorfa, Renzy czy Starobinskiego), jednocześnie rozszerzając ją na nowe pola badawcze, takie jak antropologia literatury (Janet V. Gunn) czy studia genderowe (Mary G. Mason). Całość dopełniona została wstępem Małgorzaty Czermińskiej, wybitnej znawczyni ...
To jest historia miłosna, i jest to historia, może pierwsza, miłości właściwie pozbawiona. Ekstatyczna i dramatyczna, pełna olśnień i rozczarowań, święta i przeklęta, piękna i obrzydliwa… bogata w sens, który nigdy nie wypowiedział swojego imienia, więc niespełniona, więc pełna zdarzeń niezaistniałych, i przez to jakby niepełna. Historia wyobrażona, historia niemożliwa a jednak historia prawdziwa. Gombrowicz zakochany? Przecież wielokrotnie mówił, że nie. Gombrowicz uwodzący ...
„Jest w tej korespondencji nurt egzystencjalny, mistyczny, psychologiczny, malarski, literacki, polityczny, miłosny, przeplecione i zaświadczone życiem. To jest opowieść o otwieraniu się na rzeczywistość, o wierności w przemianie, o źródłach wewnętrznej siły, o wolności i sensie”. Wojciech Karpiński „Zostały nam tylko listy, a może aż listy, dwa tomy korespondencji między tymi, którzy «zapragnęli się objawić» sobie i światu. Hering i Czapski już nigdy się nie spotkają, ale n...
W 1943 roku Ada Eliot Sheffield w liście do brata wspominała jego dziecięcą wrażliwość na rytm usłyszanych fraz. Powstający wówczas poemat Cztery kwartety był według niej dziełem, w którym – jak w zabawach braciszka – „myśl o rytmie wyprzedza słowa”. Osobliwa muzyczność języka towarzyszy również dramatom autora Ziemi jałowej. W zamyśle krytycznym Eliota muzyka miała rozszerzać możliwości poezji, prowadzić do „formy bardziej pojemnej”. Za pomocą tej właśnie formy opowiedziana ...
Body art to czwarty tomik wierszy Olgi Kubińskiej, a drugi – po Życiu. Wydaniu drugim poprawionym – opracowany graficznie przez Jana Rośka. W czterech cyklach (body art, Kontrapunkt, Historia języka polskiego 2016 i martwa natura) przeplatają się wątki osobiste, intymne, z uniwersalnymi. Zwraca uwagę dbałość o precyzję języka, lapidarność poszczególnych, epigramatycznych wierszy i wplatanie w teksty ciszy. O ciszy i milczeniu zresztą – zwerbalizowanych lub obecnych przez ni...
Książka Bożeny Kudryckiej, złożona z ośmiu analityczno-interpretacyjnych studiów twórczości Bernarda Bertolucciego (Kostucha, Przed rewolucją, Partner, Strategia pająka, Konformista, Ostatnie tango w Paryżu, Ostatni cesarz, Pod osłoną nieba), w istocie rzeczy jest pierwszą polską monografią włoskiego reżysera, skoncentrowaną na kulturowej genezie jego dzieł. Autorka, uwzględniając rozliczne konteksty literackie, plastyczne, operowe i filmowe, ukazuje niezwykłą erudycję jedneg...
Klub Auschwitz i inne kluby. Rwane opowieści przeżywców jest zapisem spotkań z byłymi więźniami obozów koncentracyjnych. Autorka rozmawia z polskimi „ostatnimi świadkami”, próbując dociec, kim są dziś, ponad siedemdziesiąt lat po zakończeniu II wojny światowej? Jak toczyły się ich losy po odzyskaniu wolności? Jak funkcjonuje obecnie wspólnota byłych więźniów? Opowieści układają się w zróżnicowaną konstelację postaw i strategii przetrwania. Mowa zarówno o realiach przedwojenny...
Czy warto przekładać szmirę? Jak brzmi dziesięć przykazań tłumacza? Czy przekład ma być wierny, czy piękny? Czy opłaca się być tłumaczem? Czy tłumaczenie to zajęcie dla paranoików? Czy tłumacz może poprawiać autora? Czy jest rzemieślnikiem, twórcą czy artystą? Jaka jest jego pozycja w Polsce i na świecie? Osiemnastu tłumaczy i siedemnaście rozmów, między innymi z Małgorzatą Łukasiewicz o W.G. Sebaldzie, z Dariuszem Żukowskim o Susan Sontag, z Anną Węgleńską o Astrid Lindgren...
W.H. Auden, jeden z najwybitniejszych poetów i eseistów XX wieku, w swoim najważniejszym zbiorze szkiców poświęcił Szekspirowi odrębną część, Szekspirowskie miasto, którą niniejszym prezentujemy jako książkę. Z siedmiu składających się na nią tekstów aż pięć ukazuje się po polsku pierwszy raz. Są to rzeczy najwyższej próby literackiej i krytycznej: na wskroś oryginalne odczytania Otella i Kupca weneckiego, prowokujące do refleksji syntezy oraz omówienia powieści amerykańskiej...
Książka Kobiety i Schulz to efekt blisko dwuletnich badań naukowych w archiwach całego świata, dotyczących życiorysu Brunona Schulza oraz kilkunastu kobiet, które miały istotny wpływ na jego życie i twórczość. Podczas poszukiwań autorka dotarła do wielu nieznanych dotąd faktów, które rzucają zupełnie nowe światło na życie pisarza. Równocześnie przywraca pamięć o kilkunastu zupełnie zapomnianych kobietach, które często miały istotny wpływ na życie intelektualne Polski, Europy ...
Czarne zeszyty są dokumentem szczególnej wagi. Heidegger zapowiada, że nie należy ich traktować jako roboczych notatek, przygotowywanych z myślą o jakimś z góry „zaplanowanym systemie”, ani jako zbioru „aforyzmów”, gromadzących „życiowe mądrości”, lecz by uznać je za „skromna forpocztę […] niewysłowionego jeszcze namysłu w poszukiwaniu drogi ku wciąż początkowemu myśleniu, które w odróżnieniu od metafizycznego, zwie się myśleniem zgodnym z dziejami bycia”. Nie jest w nich ist...
Napisać, że adaptacje to jeden z największych tematów filmoznawstwa, byłoby truizmem – do dziś najwięcej scenariuszy filmowych powstaje na podstawie już istniejących źródeł, choć współcześnie (w dobie adaptacji komiksów, gier komputerowych, a nawet budowania fabuł wokół zabawek) nie jest już oczywistością, że będzie to beletrystyka. Sięganie po inspiracje literackie było jednak naturalną strategią twórców filmowych już od początków kina, a powieści, opowiadania i dramaty (a t...
Może ta książka drażnić. Zbuntowany mieszczuch, anarchiczny intelektualista roztacza jak paw wachlarz swoich wierzeń, urojeń, gustów, przeświadczeń na poły religijnych. Jest cyniczny i naiwny, przenikliwy i sentymentalny, trzeźwy do szpiku kości i rozmarzony jak siedemnastolatek; umie liczyć grosze i marzy o rewolucji; zajmuje się tylko sobą i oświadcza poważnie, że przygotowuje wyzwolenie wszystkich; swoje natręctwa seksualne obnosi niczym czerwony sztandar, mistyczne zaś no...
Dobra literatura tak jak alkohol potrafi uzależnić i przenieść w odmienne stany świadomości. A gdyby tak obie rzeczy połączyć? Wtedy powstałaby mieszanka piorunująca, która zadowoli zarówno mola książkowego, jak i amatora napojów wyskokowych. Efektem takich alchemicznych poszukiwań jest Literacki almanach alkoholowy, będący kompendium wiedzy na temat alkoholowych gustów wybitnych pisarzy i stworzonych przez nich postaci. Jego lektura bywa zaskakująca, bo kto by pomyślał, że d...
Twarz oferowała nam swoje piękno, po-twarz zmusza nas do przeżycia wzniosłości. Obie – w nieustającej symbolicznej wojnie z ciałem – tworzą nowoczesne i współczesne modele tożsamości. Ogniskują zarówno w sztuce, jak i w filozofii próby samorozumienia i poznania drugiego człowieka. W toku książki wyróżnione zostają głęboko sięgające korzenie wizualnych transformacji twarzy w sztuce. Są to między innymi kulturowa dominacja ciała, zerwanie z mimesis, kryzys władzy wzroku, walka...
Wobec apokaliptycznych wizji upadku kultury pisma czy wiary w emancypacyjną moc sprawczą cyberprzestrzeni i „postępowych automatów” dzieło Hansa Magnusa Enzensbergera jawi się jako pochwała nierównoczesności. Tak oto poezja – niczym pierwiastek śladowy, a jednak coś niezbywalnego – pojawia się w historii nieoczekiwanie jak zając w centrum komputerowym. W życiodajnych „szwach” i spoinach tego, co ponowoczesne i anachroniczne, teraźniejsze i przeszłe, powtarza się to, czego nie...
Listy Rainera Marii Rilkego (1875–1926) do żony, Klary Westhoff (1878–1952), rzeźbiarki, uczennicy Rodina, obejmują okres od momentu ich poznania się w kolonii artystycznej w Worpswede koło Bremy w 1900 do roku 1925, kiedy poeta mieszkał w Muzot, wysoko nad doliną Rodanu, w szwajcarskim kantonie Valais. Dzięki kwerendom edytora i tłumacza Tomasza Ososińskiego jest to najpełniejsza edycja listów Rilkego do żony. Zawiera między innymi listy o Cézannie, pisane przez Rilkego w cz...
Nieznany wcześniej tekst Brunona Schulza o Maurycym Lilienie i sztuce żydowskiej (z komentarzem Piotra Sitkiewicza i licznymi ilustracjami), nowy rysunek Schulza odkryty na odwrocie rysunku już znanego, recenzja Schulza z wystawy prac Feliksa Lachowicza oraz przygoda Schulza z typografią na przykładzie winiety „Przeglądu Podkarpacia”. Poza tym Jerzy Jarzębski o Schulzu uniwersalnym, Piotr Millati o fabułach, które Schulz odrzucił, ale których możemy się domyślać, Anna Szyjko...
