Galeria mistyczek chrześcijańskich, od Hildegardy z Bingen po dwudziestowieczną Madelaine de la Salpetriere - kobiet, które pozbawione twórczej roli w Kościele wywalczyły sobie własne, choć niewielkie miejsce, gdzie ich zdolności twórcze mogły znaleźć pełny wyraz. W doświadczeniach mistycznych kobieca zmysłowość doczekała się po raz pierwszy prawa obywatelstwa i uznania.
Od Ibsena – przez buntowniczą Lindgren i mrocznego Larssona – do Aho. Zbiór tekstów poświęconych filmowym adaptacjom literatury szwedzkiej, duńskiej, farerskiej, norweskiej, islandzkiej i fińskiej, zrealizowanych przez reżyserów skandynawskich. Oprócz czołowych polskich znawców kultury, literatury i kinematografii skandynawskiej autorami tego tomu są również wybitni filmoznawcy duńscy i szwedzcy. Ciekawa propozycja dla kinomanów i dla wszystkich zainteresowanych kulturą naszy...
ULICZNICE, najnowszy, siódmy już tom wierszy serbskiej poetki Marii Knežević, przekonują, że to autorka mająca swój własny rozpoznawalny rękopis i doskonałą świadomość sztuki poezji, w której ważna jest więź między aktualnością a „odwiecznymi prawdami”, głębokie odczucie własnej wolności i podziemna rzeka humoru. Dotyczy to zresztą zarówno jej wierszy, jak i prozy. ULICZNICE można przeczytać jako miejską sagę przełożoną na język bluesa. Krytyka odnalazła w nich ulicę z obrazu...
Opowiadając o domu czy rodzinie, nie szukałem pretekstu dla prywatnej autobiografii. Intymny pamiętnik wyglądałby inaczej. Tutaj jedynym kryterium jest Śląsk, a raczej jego osobiste doświadczenie. Osobiste okruchy i ograbki nieuchronnie mieszają się z dyskursem współczesnej humanistyki, ale Lajerman nie jest ani traktatem, ani autobiografią, ani zbiorem esejów, ani tym bardziej postmodernistyczną bryją-hybrydą. Szukając „formy bardziej pojemnej”, spragniony jestem jakiejś „fo...
Gérard de Nerval przez długi czas zaliczany był do tak zwanych pomniejszych romantyków. Jego dzieło, rozproszone i w dużej części niedokończone, sprawiało problem czytelnikom, komentatorom, historykom literatury i wydawcom. Dopiero ostatnie dziesięciolecia radykalnie zmieniły jego status w historii literatury. Waga dzieła Nervala wydatnie wzrosła dzięki literaturoznawczemu zwrotowi w filozofii współczesnej, która począwszy od Michela Foucaulta, szerzej zajęła się jego pismami...
Antropologia fundamentalna stanowi dowód na to, że nie należy w myśleniu o człowieku poprzestawać na alternatywie stałej natury ludzkiej z jednej strony, z drugiej zaś historyczności w ujęciu hermeneutycznym. Obydwa punkty widzenia: historyczna zmienność człowieka i stałość jego formalnej struktury, leżąca u podstaw zmiennych konkretyzacji, okazują się do pogodzenia w jedności teoretycznego ujęcia, które Michael Landmann przeprowadza pod nazwą antropologii fundamentalnej....
Wiem, że tytuł tej książki niejednej osobie, której nie zbywa na wykształceniu, wydaje się dziwny, a jej temat obcy. Wszelako umieszczone w tytule określenie przez długi czas było najsłynniejszym terminem słownika zachodniej filozofii, nauki i poważnej poezji, a koncepcja, którą w czasach nowożytnych zwykło się określać tym lub podobnym mianem, była jednym z kilku najsilniejszych i najtrwalszych założeń myśli zachodniej. Jeszcze w ubiegłym wieku była zapewne najbardziej znaną...
Rewolucji od samych jej początków towarzyszy wyobrażenie o jej końcu. Dla jednych cele rewolucyjne miały być osiągnięte szybko i to dzięki wyzwoleniu i zmobilizowaniu ogromnych energii. Dla innych natomiast koniec miałby być bliski, ponieważ obietnice rewolucyjne są niespełnialne, a namiętności rozpalone przez demagogów szybko wygasną. Obie przeciwstawne retoryki, rewolucyjna i kontrrewolucyjna, przyrównują rewolucję do gigantycznej katastrofy naturalnej: burzy, huraganu, wyb...
Autor książki rekonstruuje proces powstawania filmu, ukazuje ewolucję jego wątków, opisuje rolę, jaką odegrał Popiół i diament w polskiej kulturze, przytacza rozmaite jego interpretacje i reakcje, jakie wzbudził w różnych środowiskach. Dzięki tej książce zajrzymy także za kulisy produkcji filmowej, poznamy tajniki pracy Andrzeja Wajdy i sporo anegdot dotyczących filmu i jego twórców. Książka Krzysztofa Kornackiego „Popiół i diament” Andrzeja Wajdy to podróż po dziele, któreg...
Dialog z antykiem jako sposób pojmowania własnych doświadczeń w świecie przełomu XX i XXI wieku, wizja „równoczesności nierównoczesnego”, powrót z przyszłości do prawzoru kultury europejskiej, przejęta po Juwenalu bezsenność w metropolii i medytacje wokół Seneki, refleksja o władzy i archeologia codzienności, polityka i erotyzm, zmaganie z twardym tworzywem języka i marmurem pomników – wszystko to składa się na wiersze, w których starorzymski „anachronizm” jest arcynowoczesny...
Już pierwsi filozofowie snuli rozważania nad naturą i rolą komizmu, ale również obecnie komizm stanowi przedmiot zainteresowań nie tylko filozofów, ale i badaczy literatury, artystów, psychologów czy socjologów. Bohdan Dziemidok dokonuje wyczerpującej klasyfikacji i charakterystyki teorii i rodzajów komizmu, wspierając się przykładami z takich dziedzin sztuki, jak film, teatr i literatura. Monografii, wydanej po raz pierwszy w roku 1967, towarzyszy antologia najważniejszych t...
Teatr rosyjski drugiej połowy XX wieku konfrontował się głównie z własną przeszłością: z dokonaniami Stanisławskiego, Meyerholda, Wachtangowa. Niemal prawidłowością było to, że rosyjscy twórcy teatralni otwarcie deklarowali swoje przywiązanie do dziedzictwa przeszłości. Autorka książki przygląda się bliżej temu dziedzictwu: ideom teatralnym, konkretnym technikom i metodom, a także tak trudno uchwytnej materii, jaką są etos bądź atmosfera towarzyszące poszukiwaniom pionierów d...
Pomieszczone tu „eseje” krążą wokół jednego słowa: esse, ?????, sein, być… I potykają się na progu partykuły przeczącej „nie”, która wzbrania dostępu do zagadki „bycia”. Wzbrania, udostępniając? Udostępnia, wzbraniając? I tak. I nie. Odpowiedź byłaby nie-tak-tem. Taktowne „jest” pytanie. Podzielam pełne irytacji i rezygnacji zdziwienie Czesława Miłosza: „I po co zapisano stronice, tony, katedry stronic […], jeżeli nie dodały nic do tego dźwięku: jest?”. Po nic. I dlatego – ...
Apokryficzna opowieść o amerykańskim medium, które spirytystyczną karierę zawdzięcza zdjęciu wścibskiego fotografa. Phoebe Hicks po spożyciu nieświeżego małża zostaje sfotografowana przez okno w swojej sypialni. To, co wydobywa się z jej ust, zostaje uznane za pierwszy fotograficzny zapis ektoplazmy. Phoebe niespodziewanie staje się prekursorką mediumizmu, ustanawiającą standardy spirytystycznego seansu. Podczas kolejnych seansów, które odbywają się w jej domu w Providence, p...
W piątym numerze „Schulz/Forum”: Marek Wilczyński pisze o prozie galicyjskiej w cieniu Zagłady Marcin Całbecki przygląda się matriarchatowi w Sklepach cynamonowych Rolf Fieguth bada intertekstualność, kompozycję i koncepcję języka u Schulza Ałła Tatarenko poszukuje schulzowskiej alchemii w dziełach serbskich i chorwackich pisarzy Damir Šodan porównuje twórczość Schulza i Benna Stanisław Rosiek pyta, jak oglądać i wydawać Xięgę Bałwochwalczą Ponadto: Nieznany wywiad z Schu...
Czyż nie przeraża was i nie nawiedza we snach wilcze, beznadziejne zbratanie samobójców i owadzi, napowietrzny taniec wisielców? A jeśli… Kontynuacja książki o wszechmocy wisielca w wyobraźni i praktyce Zachodu. Zbigniew Mikołejko opowiada między innymi o wieszaniu angielskich czarownic w Starym i Nowym Świecie, o przeobrażeniu figury wisielca w anonimowego, stadnego trupa bez twarzy poprzez mechanikę nowoczesnej wojny, o szaleństwie linczowania w Stanach Zjednoczonych, a ta...
Interdyscyplinarna rozprawa Ewy Toniak obiera za przedmiot analiz i interpretacji dzieła literackie należące do kanonu tyrtejskiego polskiej literatury romantycznej, a także wybrane dzieła sztuki XIX wieku, w tym fotografie, przedstawiające topos śmierci bohatera. Uzupełnieniem tego wyboru są prace współczesnych polskich artystek i artystów, takich jak Anna Baumgart, Zofia Kulik czy Tomasz Kozak, krytycznych wobec stale obecnych w polskiej kulturze romantycznych fantazmatów. ...
Tematem książki jest poezja eksperymentalna, w istocie jednak fenomen opisywany skrupulatnie przez autora niejedno ma imię. On sam definiuje go w następujący sposób: „przez poezję eksperymentalną rozumiemy wszystkie poszukiwania dotyczące języka w opozycji do poezji, która podejmuje i rozwija formy odziedziczone z przeszłości”. Kreślenie paraleli między sztuką a nauką czy technologią jest jednym z głównych elementów analizy autora, który śledzi przemiany sprawiające, że mediu...
Książka podejmuje temat dobrze znany literaturoznawstwu – temat recepcji twórczości danego pisarza – ale w nowym ujęciu metodologicznym. Przenosi akcent z recepcji na dyskursywizowanie, a tym samym wykracza poza ramy literaturoznawstwa w stronę kulturoznawstwa oraz filozofii nauki. W pierwszym rozdziale została przedstawiona autorska teoria recepcji, uwzględniająca narratywizm Haydena White’a i jego koncepcję Metatropów, kognitywistyczną teorię prototypu, zastosowaną do opisu...
Bataille’owskie rozróżnienie trzech postaci erotyzmu: erotyzmu ciała, erotyzmu serc i erotyzmu sacrum – jest jednym z podstawowych pojęć współczesnej antropologii. W pierwszym przypadku człowiek odnajduje swój pierwotny związek z przyrodą przede wszystkim za sprawą erotycznego upojenia, które jest chwilowym unicestwieniem granic własnego ja i utożsamieniem z pierwotnym bytem natury. Erotyzm, choć w pewnym sensie nieodłączny od doświadczenia prokreacji, jest samoistnym „eksper...
Dramaturg, reżyser, krytyk sztuki i wykładowca. Urodził się w 1960 roku w Chorzowie jako Jarosław Świerszcz. Studiował historię sztuki na Uniwersytecie Wrocławskim. W latach 1994–2000 został wicedyrektorem Narodowej Galerii Sztuki Zachęta w Warszawie. Wykładał historię sztuki XX wieku w akademiach sztuk pięknych w Krakowie, Katowicach i w Warszawie. Od 2004 roku wykładowca na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jako dramatopisarz zadebiutował w 199...
Sztuka Bronisława Wojciecha Linkego domaga się dziś wysłowienia. Jest to sztuka bogata i różnorodna. Spoglądając na nią, współczesny odbiorca musi doznawać zawrotu głowy – tyle tu tematów, szokujących ujęć i niezwykłych pomysłów. Dzieło Linkego odsłania niebezpieczną wyobraźnię, swoiste igranie ze skorpionem własnej imaginacji. Nie ma bowiem pośród polskich artystów XX wieku twórcy bardziej niespokojnego i trawionego obsesjami niż Linke. Jego wyobraźnia została zakleszczona w...
