Książka jest metodologicznie wieloaspektowa, błyskotliwa interpretacyjnie, doskonale udokumentowana i ujęta w narrację studium historycznoliterackiego, odkrywającego przestrzeń duchową (po trosze) zapomnianej formacji pokoleniowej. Prowadzi czytelnika krok po kroku fascynujących dociekań, ma epicki oddech, a interpretacje pociągają odkrywczością komentarza. Pomysły Autorki otwierają drogę (nieprzetartą) do zapoznanego myślenia o reakcji (poetyckiej) na kryzys kulturowego ładu...
Śmierć Don Kichota. O nowości w kulturze i literaturze ponowoczesnej to przeprowadzona w duchu szkoły frankfurckiej refleksja nad kondycją kultury zachodniej, naznaczonej piętnem Zagłady z czasów drugiej wojny światowej. Autor przygląda się wydarzeniom rozgrywającym się około połowy XX wieku, które stanowią dla niego kres trwania określonej formacji kulturowej, nazywanej okcydentalną nowoczesnością. Jest to zarazem moment, w którym zaczyna wyłaniać się prawdziwie ponowo...
Przed rozpoczęciem wgłębiania się w treść książki i jej „plecionkowo” powiązanych uzależnień proponuję w skupieniu posłuchać utworu któregokolwiek kompozytora z krajów Północy… Aby już nieco przygotowanym […] wejść w świat niebywale ciekawy, wspomagany umysłem smaganym wiatrem tych rejonów… co przewija się w utworach wszystkich kompozytorów. W takim to klimacie […] Autorka prezentuje architekturę i jej twórców, a wszystko poparte doskonałą znajomością dokumentacji hist...
Od dwudziestu lat jestem fanką Upiora Opery (1910), powieści Gastona Leroux, filmów, musicali i innych konkretyzacji mniej lub bardziej artystycznych, powstałych na jej podstawie. Bezpośrednim bodźcem do napisania tej książki stała się dla mnie prowadzona w naszym kraju kampania przeciwko ludziom uznanym za innych i obcych. Erik-Upiór Opery, naznaczony genetyczną deformacją twarzy i ukrywający się przed nienawiścią tzw. „normalsów” w lochach pod Operą Paryską, wydał mi ...
Literatura, kultura i polityka przez wieki stanowiły historyczne przestrzenie w polsko-niemieckim dialogu i wciąż stanowią płaszczyzny dokonujących się w nim spotkań, wymiany i tarć. Niemieckie oświecenie zrodziło w swojej narracji o Polsce krytyczne wyobrażenia, które, mniej lub bardziej potem ewoluując, trwale określiły niemiecki wizerunek Polski i Polaków – często konfrontacyjnie nieprzyjazny – aż po obecne czasy w gruncie rzeczy. Na pewno żywe były one jeszcze w min...
Książka stanowi próbę poszerzenia wiedzy na temat obecności dramatu ibsenowskiego na polskich scenach. Problematyka poruszona w pracy obejmuje okres od XIX wieku, kiedy dzieła Henrika Ibsena podbijały europejskie teatry, przez dwudziestolecie międzywojenne, czasy PRL-u, aż po transformację. Cezurę czasową prezentacji wyznacza 2006 rok – setna rocznica śmierci norweskiego pisarza. Autorka dokumentuje premiery, śledzi koleje losu „polskiego Ibsena” i stara się dokonać z...
„A co z ptakami / naszych miast, miasteczek, / wiosek i osiedli?” – zaczyna jeden z swoich najnowszych wierszy Piotr Sommer. Na to pytanie solidarnie próbują znaleźć odpowiedź ornitolodzy oraz kulturo- i literaturoznawcy, tropiąc ptasie ślady w tekstach i filmach, języku i historii, a także w codziennych praktykach – ludzkich i nie-ludzkich. W czasach, gdy antropocen musi radzić sobie z coraz większą dominacją Homo sapiens, odnotowujemy rosnącą potrzebę zmiany perspekty...
Если в начале 2000 годов исследователи (Эрика Фишер-Лихте, Дариуш Косиньски, Сергей Лавлинский…) отмечали, что парадигма текстуальности в драматургии сменяется парадигмой перформативности, то теперь явление перформативного поворота осознано как важнейшая характеристика культурного мышления и культурных практик нашего времени. Стоит отметить, что перформативный потенциал драматургического текста воспринимается не только как составляющая театральной сценической интерпрет...
Śledziliśmy – także poprzez fotografię – dramat nigeryjskich kobiet, porwanych przez ekstremistyczne Boko Haram. Widzieliśmy, jak imigranci przesyłają smartfonami zdjęcia ze swojej ucieczki do Europy, by w ten sposób uspokoić rodzinę pozostawioną w ojczyźnie. Słyszymy o nowym prawie, które musi uwzględnić wszędobylskie drony i ryzyko związane z używaniem selfie stick. Bilans tych wszystkich przypadków, zwłaszcza odniesiony do wydarzeń, których doświadczamy na co dzień, ...
W książce zaprezentowano – rzadko podejmowane w literaturze dotyczącej tak metodologii historii sztuki, jak i historii fotografii – zagadnienie reprodukcji dzieła sztuki i artefaktu. Jest to o tyle zaskakujące, że fotografia zaczęła się od reprodukcji właśnie, od faksymile innych obrazów, które tworzył od 1822 roku Nicéphore Niépce. W tym samym czasie historia sztuki wyemancypowała jako odrębna dyscyplina akademicka i od początku jej przedstawiciele posługiwali się nowy...
Karmelitański Graduale de sanctis z przełomu XVII i XVIII wieku, przechowywany w Bibliotece Karmelitów na Piasku w Krakowie, to intrygujący przykład księgi, której „multimedialna” – mówiąc językiem współczesnym – treść oddziałuje na słuch, wzrok i intelekt odbiorców. Zabytek ten z jednej strony pełnił funkcję depozytorium repertuaru i miał być bogato ozdobiony, z drugiej – prawdopodobnie był używany podczas liturgii. W dobie nowożytnej bowiem w każdym karmelitańskim kl...
The first monograph of the influential Polish group Rytm to be published in English, this book is a nuanced reconstruction of this forgotten interwar association of artists, and an original contribution to the ongoing debates on the new classicism in Europe. Engaging critically with both recent scholarly works, and early twentieth-century writing, on modernism, classicism, Maurice Denis, and Henri Bergson, it offers a reassessment of the critique of the concepts of decorative...
Archeologia wspólnotowa obejmuje w swoim polu dwa istotne aspekty, niewykluczające się nawzajem: możliwość realizowania działań nastawionych na badanie materialnych śladów przeszłości, przy uwzględnieniu oczekiwań oraz potrzeb współcześnie żyjących ludzi. Słowem, archeologia wspólnotowa wychodzi naprzeciw współczesnym poglądom, według których dziedzictwo kulturowe (archeologiczne) jest dobrem (zasobem) – można je, a nawet więcej: należy rozsądnie wykorzystywać dla dobra współ...
Od 2005 roku – wraz z powstaniem Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej – nastąpił w polskim kinie renesans historii. Rodzime kino o historii stało się podstawą nowej narracji tożsamościowej i jednym z najważniejszych narzędzi odpowiedzialnych za budowę określonego obrazu przeszłości. Filmy nierzadko stanowią nie tylko reprezentację przeszłych wydarzeń, ale również – za ich pośrednictwem – komentarz do aktualnej sytuacji społecznej czy politycznej, a ich produkcja jest motywowan...
U Schulza, w jego opowiadaniach, nie było ostatniego zdania – każde było przedostatnie. Ostatnie zdanie znamionowałoby morał, puentę, a takiej nie ma (lub nie ma w sensie dosłownym). Albo ujmując rzecz inaczej: ci, którzy umarli zbyt młodo, nigdy nie zostawili ostatniego tekstu. Możemy jedynie konfabulować o ostatnim zdaniu Pessoi, Konińskiego czy wreszcie Schulza – że przywołam zmarłych przedwcześnie tych, którymi w swoich książkach się zajmowałem i którzy należą do tego sam...
Język ulicy, język potoczny, język mniejszości jest wokół nas. Jest również częścią fikcyjnego świata powieści. Dlaczego tak trudno przełożyć go na język polski? To pytanie wiele lat temu zainspirowało autorkę książki do podjęcia badań i poszukiwania odpowiedzi. Czytelnik Wieży Babel dialektów nie zostaje pozostawiony z wątpliwościami sam sobie. Przedstawione przez autorkę-tłumaczkę przykłady oraz analizy mogą stanowić gotowe rozwiązania lub zainspirować wszystkich parających...
Przygotowana przez Dariusza Piechotę monografia jest fascynującą opowieścią o popkulturze, którą mam zamiar postawić na półce pomiędzy Understanding Popular Culture Johna Fiske’a a III Rzeszą Popkultury Bartłomieja Dobroczyńskiego. Odnoszę wrażenie, że autor w podobny do wymienionych przeze mnie autorów buduje narrację o kulturze popularnej, pochylając się nad konkretnymi zjawiskami i praktykami reprezentującymi popkulturę. Służy temu przyjęta przez Piechotę perspektywa mikro...
The first monograph of the influential Polish group Rytm to be published in English, this book is a nuanced reconstruction of this forgotten interwar association of artists, and an original contribution to the ongoing debates on the new classicism in Europe. Engaging critically with both recent scholarly works, and early twentieth-century writing, on modernism, classicism, Maurice Denis, and Henri Bergson, it offers a reassessment of the critique of the concepts of decorative...
Kompleks nienasycenia to monografia poświęcona psychologicznym refleksjom zawartym w prozie Tadeusza Micińskiego i Stanisława Ignacego Witkiewicza. Do intelektualnych koncepcji obu pisarzy im współcześni podchodzili z dystansem, jednemu zarzucając nadmierną powagę, drugiemu zaś jej brak. Pierwszego nazywano Mitasem – widziano w nim proroka lub mistyfikatora, nowego wieszcza albo podejrzanego maga. Drugi przybrał miano Witkacego – nałożył maskę kpiarza, skandalisty i stał się ...
Książka ma służyć wyjaśnianiu pojęć, kontekstu oraz podjętej na nowo ocenie fenomenu tzw. Nowej Fali filmu polskiego w szerokim środowisku międzynarodowym. Ponieważ chodzi o ferment kulturowy obecny zarówno w kinie polskim, jak i w kinematografiach zachodnich, rodzi się pytanie o filmowe świadectwa rebelii i subwersji, stanowiące swoiste popkulturowe spoiwo, które łączyło Wschód i Zachód po obu stronach żelaznej kurtyny – fenomen, który dziś wręcz narzuca się zintegrowanej, t...
Wiek XVII i pierwsze dekady wieku XVIII znaczą rozkwit idei absolutyzmu. Zaważyły one nie tylko na sposobie sprawowania władzy i zarządzania krajem, ale również na formach kształtowania przestrzeni. Znajdzie to wyraz w podejściu do różnej jej skali – od budynku, dzielnicy i miasta, do polityki zagospodarowania kraju. Na przykładzie pierwszych realizacji skali urbanistycznej: Vitry-le-François, Charleville, a następnie Richelieu uwidocznione jest wyzwalanie się Francji spod do...
Praca, skonstruowana jako publikacja trzytomowa, stanowi próbę uchwycenia najbardziej specyficznych i oryginalnych aspektów urbanistyki francuskiej, upoważniających do zastosowania określenia „à la française”, które przez swój innowacyjny charakter odegrały ważną rolę w wypracowaniu zasad kształtowania przestrzeni miejskiej w Europie.Zasygnalizowany w tytule zakres chronologiczny – 1000 lat – zmienia, popularną w literaturze przedmiotu, opinię wiążącą francuską szko...
Wprowadzone przez Autorkę kategorie pozwalają na nowo zobaczyć charakterystyczne dla twórczości Słowackiego, a trudne do opisania napięcia wewnętrzne. W książce Magdy Nabiałek przemiany ujęto w języku poetologicznym, a nie w języku teorii sztuki romantycznej. Zmiany w sposobie postrzegania świata przez twórcę Fantazego polegają na modyfikacji techniki budowy „kadru”, a co za tym idzie – przebudowie pozycji odbiorcy. Zmiana taka może wspomagać (tak upragnioną przez p...
W kategorii „Kultura / Sztuka / Design” znajdują się książki, podręczniki, monografie, albumy i reportaże poświęcone głównie filmowi, teatrowi i innym ciekawym elementom kultury. Wśród książek i e-booków z tej kategorii znajdują się wywiady z aktorami, reżyserami, pisarzami i projektantami, zapiski z ich podróży, pamiętniki i wspomnienia. Punktem łączącym wszystkie pozycje są szeroko pojęte kultura i sztuka. Dlatego znajdą tutaj coś dla siebie zarówno fani malarstwa, sztuk wizualnych, teorii kultury, jak i miłośnicy książek ogólnie podejmujących tematykę twórczości artystycznej. Z pozycji dotyczących kina warto wyróżnić książki wydawnictwa słowo/obraz terytoria poświęcone różnym gatunkom i zagadnieniom filmowym – między innymi „Kino bezpośrednie”, „Seks na ekranie”, „Polska szkoła animacji”, „Historia myśli filmowej”, „Kino włoskie”, „Kino nieme” itp. Interesujące książki proponuje także Instytut Studiów nad Sztuką Świata, pod którego szyldem ukazały się między innymi publikacje o historii Japonii, malarstwie Luciana Freuda, sztuce ubioru, Oriencie, średniowieczu czy rzeźbie. Z kolei tematykę okołoliteracką podejmuje krakowska Korporacja Ha!art, dzięki której czytelnicy mogą poznać „Życie literackie w Krakowie”, „Krótką historię kuratorstwa”, „Literaturę polską po 1989 roku w świetle teorii Pierre'a Bourdieu” czy „Nowe formy opowieści”. Jednym z czołowych wydawców specjalizujących się w książkach o designie jest inne krakowskie wydawnictwo – Karakter. Pod ich szyldem ukazały się między innymi książki o polskiej sztuce krytycznej, Bauhausie, polskiej szkole ilustracji, architekturze czy projektowaniu oraz o tym, jak uczyć designu.