Z poświęconych dobie porozbiorowej pism Jerzego Łojka największy rezonans przyniosły mu Szanse powstania listopadowego, opublikowane po raz pierwszy w roku 1966, a wznawiane jeszcze dwukrotnie w dobie PRL (1980 i 1986). Nie tylko powstanie listopadowe wszakże zajmowało jego uwagę jako historyka. Będąc osiemnastowiecznikiem, wkroczył on w problematykę dziejów porozbiorowych Polski, skupiając się zasadniczo na rozmaitych zagadnieniach obejmujących 36 lat od zagłady państwa...
Jerzy Łojek był historykiem trzech stuleci, autorem niestroniącym od kontrowersyjnych poglądów, piszącym znakomitą literacką polszczyzną, poruszającym najbardziej sporne zagadnienia historii Polski, między innymi problemy polityki zagranicznej Sejmu Wielkiego (1788—1792), genezy i szans Powstania Listopadowego (1830—1831), czy też dylematy polityki zagranicznej II RP. Przygotowany przez prof. Marka Kornata „Wybór pism” uwzględnia najistotniejsze i reprezentatywne pozycje w je...
Mam nadzieję, że ta książka wystarczająco wyraźnie świadczy, że nie krępowałem się pisać prawdy, kiedy tego chciałem. Ale, moim zdaniem, prawda nie jest ludziom potrzebna cała i aż tak, jak im się wydaje. Kiedy czułem, że ta czy inna prawda tylko okrutnie rani duszę, a niczego nie uczy, tylko poniża człowieka, a nie wyjaśnia mi nic o nim – oczywiście uznawałem, że lepiej nie pisać o takiej prawdzie.Jest przecież niemało prawd, o których powinno się zapomnieć. Są to prawdy zro...
Głównym polem zainteresowań Jerzego Łojka jako historyka był polski wiek XVIII. „Stulecie świateł” przyniosło wielką tragedię Rzeczypospolitej – unicestwionej w myśl zasad rozbioru „całkowitego, ostatecznego i nieodwołalnego”, jak głosiła preambuła do antypolskiej tajnej konwencji prusko-rosyjskiej z 9 stycznia 1797 roku. Dlaczego tak się stało? Czy bieg wypadków był nieunikniony? Co o tym wszystkim może powiedzieć historyk? Interpretacja Łojka wciąż wywołuje spór wśród ...
Roman Markuszewicz (1894–1946) był wybitnym polskim neurologiem i psychiatrą, który w międzywojniu prowadził prywatną praktykę w Warszawie. W pamiętniku opisuje on, w jak „cudowny” sposób ocalał, wodząc Gestapo za nos w przesłuchaniach, w których – kierując się donosem – starano się ustalić jego żydowskie pochodzenie. Szczęśliwym dla niego zbiegiem okoliczności Niemcy nie znaleźli potwierdzających treść donosu dokumentów, on zaś im tego zadania bynajmniej nie ułatwił, podają...
W książce zaprezentowano osobiste relacje Winstona Churchilla i Franklina D. Roosevelta, których charakter miał kluczowe znaczenie dla przebiegu II wojny światowej. Mimo dzielącej obu polityków odległości i stanu zdrowia Roosevelta spędzili ze sobą 113 dni i wymienili blisko 2000 depesz, listów, pism oraz notatek. Spotykali się w Waszyngtonie, Hyde Parku w Quebecu, Casablance, Kairze czy Teheranie. Między kolejnymi koktajlami, papierosami i cygarami rozmawiali o polityce i wo...
Tadeusz Bułharyn to jedna z kluczowych postaci pozwalających zrozumieć polsko-rosyjskie stosunki w I poł. XIX w. oraz dynamikę rozwoju literatury rosyjskiej w okresie od kongresu wiedeńskiego do wojny krymskiej. Służył najpierw w armii rosyjskiej, później zaś wspólnie z Napoleonem walczył przeciw Rosjanom. W obu armiach został odznaczony za męstwo. W 1819 r. osiadł w Petersburgu, gdzie w ciągu dziesięciu lat został uznany za najpoczytniejszego pisarza w Rosji. Współpracował z...
Kazimierz Wiśniak to ważna postać Krakowa: współtwórca wielu legend tego miasta, wśród których jaśnieje i rośnie legenda Piwnicy pod Baranami. W książce przedstawiono dokonania artysty na różnych polach począwszy od omówienia osiągnięć w dziedzinie scenografii. Historia najważniejszych teatrów Krakowa: Teatru im. J. Słowackiego, Starego Teatru i Teatru Bagatela, a także teatrów Wrocławia (szczególnie Wrocławskiej Pantomimy) ma wiele do zawdzięczenia Wiśniakowi jako twórcy sce...
Pisujemy listy do najdroższych naszych zmarłych nie po to, aby przenieść się duchem i wyobraźnią w ich przestrzeń, od tego są modlitwy, ale aby – na moment czasu pisania – wezwać ich „stamtąd” – tutaj; przywrócić, umiejscowić wśród naszych sprzętów i widoków, rzeczy dotykalnych i przez nich dotykanych. Przelotnie unieważnić ich śmierć. (…) Illg uobecnia nie pomnik Wielkiego Poety, lecz żywego człowieka, z jakim sam obcował, z którym prowadził ważne rozmowy, któremu wydawał ks...
"Za parę minut przelecimy równik. (...) Widzę, jak horyzont jaśnieje. Kończy się zaledwie 33-minutowa noc kosmiczna. Lecimy w stronę Słońca. Krzywizna Ziemi jest wyraźnie zaznaczona pasem czerwieni i błękitu nad nią. Wskutek prędkości orbitalnej obraz zmienia się. Jak pod pędzlem artysty horyzont rozjaśnia się, barw przybywa, zwiększa się ich intensywność. Pierwszy kosmiczny poranek ofiarowuje mi jeszcze bogatszy zestaw barw i kształtów. Miejsce, gdzie spodziewam się zobaczyć...
Marcel Duchamp (1887–1968) „naprawdę zranił wiele osób” – zauważył kiedyś Pontus Hultén. Niespodziewanie – a może właśnie dlatego – Duchamp stał się najbardziej wpływowym artystą XX wieku. Jego procedury (często wymagające ascezy) wyrażalne są w czasownikach: miniaturyzować, umykać, podróżować, stawać-się-niedostrzegalnym. Jego atrybuty – wyrażalne w rzeczownikach – to m.in.: walizka, szachownica, pocięty czepek kąpielowy, dym z cygara. Funkcje jego dzieł to z kolei m.in. ana...
Dlaczego czytać – dziś, teraz! – Baczyńskiego? A cóż to za pytanie? Trzeba, warto, należy czytać Baczyńskiego - by żyć. Istotnie, w pełni, mocno. Bo w tych genialnych – olśniewających i przerażających – lirykach dwudziestoletniego chłopca-anioła jest Wszystko. Najgłębsza trwoga bycia i oszałamiający ekstatyczny zachwyt istnieniem i światem, światami; jest Bóg i szatan, jest czas i historia (i my w nich); jest piękno i mrok; jest Miłość i śmierć; Wszystko… Ten ostatni z wielki...
Okaleczony świat ukazuje w przystępny sposób dzieje fotografii z nowej, środkowoeuropejskiej perspektywy. Dzięki odpowiednio dobranym zdjęciom ? zarówno tym ikonicznym, jak i mniej znanym ? czytelnik odkrywa niezwykłe historie. Piękno sąsiaduje w nich z okrucieństwem, codzienność skrywa w sobie poezję. Część pierwsza obejmuje szczegółowe omówienie stanu badań i metodologii, a część druga jest zbiorem hermeneutycznych analiz wybranych przez autora fotografii z lat 1838?2017. ...
Tematem książki jest metaforyczność dyskursu genderowego (krytyki genderowej, gejowskiej, lesbijskiej, queerowej i studiów (o) męskości) w polskim literaturoznawstwie po 1989 roku. Wychodząc z założenia, iż nurty te stanowią odrębne pola w krajowych studiach literackich, autorka stawia tezę, że przenośnie w istotny sposób współtworzą specyfikę omawianych perspektyw badawczych.Rozważania Katarzyny Lisowskiej zmierzają w dwóch kierunkach – charakteryzują specyfikę dyskursu gend...
Polski pogrom ludności żydowskiej we Lwowie miał miejsce 22 i 23 listopada 1918. Lwów – kres iluzji. Opowieść o pogromie listopadowym 1918 jest pierwszym obszernym studium poświęconym temu wydarzeniu, które w polskich opracowaniach historycznych jest albo całkowicie przemilczane, albo sprowadzane do fali rabunków dokonywanych głównie przez ukraińskich i żydowskich (!) bandytów oraz dezerterów z armii austriackiej w ogarniętym wojennym chaosem mieście. Istnieje też inna pol...
Głównym polem zainteresowań Jerzego Łojka jako historyka był polski wiek XVIII. „Stulecie świateł” przyniosło wielką tragedię Rzeczypospolitej – unicestwionej w myśl zasad rozbioru „całkowitego, ostatecznego i nieodwołalnego”, jak głosiła preambuła do antypolskiej tajnej konwencji prusko-rosyjskiej z 9 stycznia 1797 roku. Dlaczego tak się stało? Czy bieg wypadków był nieunikniony? Co o tym wszystkim może powiedzieć historyk? Interpretacja Łojka wciąż wywołuje spór wśród hist...
Książka jest zbiorem artykułów publikowanych w ciągu kilkunastu lat. Trafiły do niej zarówno ujęcia problemowe, jak i komentarze do wypowiedzi poetyckich Biernata z Lublina, Jana Kochanowskiego czy Wacława Potockiego. Jak się okazuje, tematyka większości z tych szkiców ciąży ku materialności i sprawom ciała. Mowa tu o antropologicznych parametrach człowieczeństwa, determinantach wynikających z temperamentu, płci, wieku, stanu i rasy, a także o staropolskich praktykach komunik...
Listy różne II - to zbiór mini felietonów emocjonalnych. Świat emocji z reguły skrywany, bądź ubierany w panujące w danym okresie mody, często nie w pełni obrazuje jak bardzo one rządzą człowiekiem, jak jakiś drobny fakt może spowodować wyładowanie nawet obok tego faktu, ale ściśle się z nim wiążące...
Książka jest zbiorem artykułów publikowanych w ciągu kilkunastu lat. Trafiły do niej zarówno ujęcia problemowe, jak i komentarze do wypowiedzi poetyckich Biernata z Lublina, Jana Kochanowskiego czy Wacława Potockiego. Jak się okazuje, tematyka większości z tych szkiców ciąży ku materialności i sprawom ciała. Mowa tu o antropologicznych parametrach człowieczeństwa, determinantach wynikających z temperamentu, płci, wieku, stanu i rasy, a także o staropolskich praktykach komunik...
Miłosz Bernackiego – czytany hermeneutycznie – to poeta-metafizyk, pisarz tropów Nieznanego, Środkowoeuropejczyk, poeta światowy, twórca niepokorny, obciążony brzemieniem wieszczej roli, którą, sięgając dla wybawienia po topikę skromności, niesie świadomie i do końca. Przede wszystkim jest to jednak poeta epifanii w jej nowoczesnym wydaniu […]. To praca mądrze skomponowana, rzeczywiście całościowo ujmująca „bio-grafię” liryczną Miłosza od jego litewskich początków przez warsz...
Na czym opiera się współczesna wspólnota? Czy tym, co konstytuuje nasze poczucie przynależności, jest historia, tradycja, wiara w mit? Na czym opieramy swoją tożsamość? W jakim stopniu wynika ona z bycia członkinią lub członkiem jakiejś grupy? Jaką rolę odgrywa w tym spektakl medialny rozgrywający się przed nami i angażujący naszą uwagę właściwie bez większych przerw? Czy spektakl – dzięki globalizacji i nowym elektronicznym mediom – wytwarza szczególny rodzaj powszechnego za...
Jest to pierwsza w Polsce książka poświęcona Nadii Léger (1904–1982; w rodzimej historiografii znanej głównie jako Wanda Chodasiewicz-Grabowska). Można w niej znaleźć nie tylko analizę dorobku malarskiego artystki, lecz również kolejnych etapów edukacji artystycznej (z uwzględnieniem sytuacji kobiet w poszczególnych ośrodkach) – u Władysława Strzemińskiego w Smoleńsku, w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych, w paryskiej Académie Moderne u Amédée Ozenfanta i późniejszego męża Fe...
Teoria Sigmunda Freuda, mimo że od jej sformułowania upłynęło ponad sto lat i niejednokrotnie była poddawana miażdżącej krytyce, nadal należy do najbardziej rozpoznawalnych koncepcji, które w sposób holistyczny starają się opisać i wyjaśnić funkcjonowanie ludzkiej psychiki. Do rzadziej omawianych, a jednocześnie niezwykle interesujących dzieł twórcy psychoanalizy zaliczają się prace poświęcone fenomenom dowcipu, humoru i komiki.Niniejsza książka jest pierwszą w Polsce próbą w...
"Jakże łatwo zarobić sobie na uznanie, powtarzając bez żadnego uzasadnienia: jest źle, ale będzie dobrze, musi być dobrze, przy tym dlaczego „musi być dobrze” można nie uzasadniać. Wiem, że tego rodzaju optymistyczne przewidywania zapewniają wśród Polaków autorytet polityczny, ale ja nie chcę mieć autorytetu politycznego opartego na rozumowaniach bez sensu. Nie uważam tych broszur za drogę do kariery politycznej, której nie robię, lecz za spełnianie obywatelskiego i dziennika...