Książka Adama Regiewicza to, wbrew pierwszemu możliwemu skojarzeniu, nie tylko kolejne opracowanie na temat dyskursywności teorii literatury, jej uwikłania w metafory, uzależnienia od języka, który rzekomo jedynie bada. Ważniejsze okazuje się w niej, że w sytuacji pewnego impasu zaufania do teorii, jej słabszej pozycji w politykach komunikacji humanistycznej, Regiewicz szuka sposobów, dzięki którym teoria literatury może znowu udanie przemówić, znaleźć nowe pojęcia i obrazy, ...
Od wieków postać Hypatii z Aleksandrii - neoplatońskiej filozofiki i matematyczki, naznaczoną dramatycznością jej śmierci, którą poniosła z rąk motłochu aleksandryjskiego w 415 roku po Chr., oplata literacka legenda. Jako symbol cywilizacji, która bezpowrotnie przeminęła pod naporem chrześcijaństwa, jako poganka - męczennica, niewinna ofiara ostatniej walki o ocalenie doskonałego świata greckiej harmonii i głębi, nieskrępowanej myśli i naturalnego rozumu przed dogmatami nowe...
Książka jest propozycją dla tłumaczy tekstów artystycznych, ich badaczy, dydaktyków i studentów. Podpowiada spojrzenie na przekład tekstu artystycznego jako na rekonstrukcję zawartego w nim niestandardowego językowego obrazu świata, który wyłania się z obrazu standardowego, czyli z interpretacji świata powszechnej w danym języku i kulturze. Niestandardowy JOS jest jak wierzchołek góry lodowej, wznoszący się ponad zanurzonymi głębiej podstawami JOS standardowego. Metaforą dwóc...
Temat, który podjęła Karolina Koprowska w swej książce, jest zarówno bardzo ważny – mentalnie, społecznie, historycznie – jak i trudny do obiektywnego, a jednocześnie zniuansowanego opisania oraz merytorycznie wyczerpującego opracowania (głównie z powodu szczupłości dostępnych świadectw, niepełnej wiedzy, konieczności wnioskowania z pośrednich form zapisu czy znaczących luk pamięciowych i nieobecności kluczowych wątków w zachowanych relacjach). W mojej ocenie wszystkie te wyz...
Obok literatury, teatru i filmu, muzea powinny wziąć niewątpliwie wybitny udział w likwidacji wielojęzycznej wieży Babel naszych czasów, przez ukazanie moralności sztuki, jej wysiłku w kierunku ustawicznego porządkowania nowych elementów rzeczywistości, dla uzyskania możliwie najwyższej świadomości, wobec rozkołysanych przez groźne strumienie historii sił otoczenia. Powinny wziąć udział w rozszerzaniu podstaw intelektualnych i socjalnych, za pomocą pokazania czynników rozwoju...
Antologia tekstów Pawła Jasienicy to podróż w intelektualny świat polskiej inteligencji lat powojennych, w którym polemika publicystyczna stała się jedną z form walki z narzuconym reżimem. Indoktrynacja ideologiczna i na nowo definiowany patriotyzm wyzwoliły w absolwencie Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i żołnierzu Armii Krajowej wolę obrony wartości nadrzędnych – wolności sumienia, wolności słowa i w konsekwencji wolności badań i edukacji historycznej. W publikowanyc...
Kompendium wiedzy o wampirach i wilkołakach występujących w literaturze, sztuce i filmie, ilustrowane fragmentami tekstów literackich i przedstawieniami graficznymi. Obejmuje dzieje wampirów od antyku po XX wiek oraz uwzględnia mitologie germańskie, słowiańskie, romańskie, skandynawskie, węgierskie. Wilkołactwo i wampiryzm, dwa aspekty mitu przemiany człowieka w niebezpieczną, „obcą” istotę, to fascynujący fenomen szeroko rozumianej historii kultury. Erberto Petoia śledzi wyo...
Teza niniejszej książki opiera się na dwóch przesłankach: przesłance o istnieniu złożonej relacji między psychoanalizą a tradycją filozoficzną oraz przesłance mówiącej o szczególnej pozycji pracy myślenia Jacquesa Lacana w tejże relacji. Koncepcja Lacana jako dzieło w toku ukazuje i uruchamia jednocześnie figury innego filozofa i dyskursów wobec filozofii konkurencyjnych. Formuła antyfilozofii pojawiająca się w późnym nauczaniu autora Écrits jest tego konsekwencją i świadectw...
Inspiracją dla niniejszej książki były zjawiska trojakiego rodzaju. Po pierwsze, coraz powszechniejsza w Polsce (i nie tylko) tendencja, aby stawiać pytania o praktyczne zastosowania teorii naukowych i aby czynić to w odniesieniu nie tylko do nauk doświadczalnych, lecz także w stosunku do tak „niepraktycznych” dziedzin jak filozofia. Po drugie, aktualne zjawiska występujące w samej filozofii, polegające na różnego rodzaju próbach innego niż tradycyjne odczytania oraz wykorzys...
Wpływ I wojny światowej na ludność miasta Krakowa uchwycony został z wielu perspektyw – historii społecznej i gospodarczej oraz demografii historycznej. W niespotykanym dotąd stopniu autor łączy metody historycznej analizy źródeł narracyjnych, dokumentów osobistych i urzędowych z badaniami ilościowymi zaczerpniętymi ze statystyki, ekonomii, antropologii fizycznej i współczesnej demografii. Książka udowadnia, że analizy ilościowe i jakościowe nie wykluczają się, lecz uzupełni...
Ciało i filozofia nie są biegunami zbytnio odległymi od siebie, ciało i polityka w niebezpieczny sposób mogą okazać się niemal jednym i tym samym. W czasach „płynnej nowoczesności” ciało jawi się jako byt paradoksalny: stanowi zarazem źródło i cel zabiegów politycznych. Ciało jako źródło to energia spożytkowana na pracę, natomiast ciało jako cel to matryca, na której zapisują się wypracowane zmiany. Być może zatem powinniśmy uciąć wszelkie spory i wraz z Michelem de Certeau p...
Kim byli osadnicy Ziem Zachodnich? Skąd przybyli i czy opuścili swoje rodzinne strony dobrowolnie? Co zastali w pierwszych powojennych latach na „Polskim Dzikim Zachodzie” i kiedy zaczęli nazywać to miejsce nowym domem? Niniejsza antologia zawiera wybór wspomnień naocznych świadków tamtych dni, które wysłane zostały na konkurs na najlepsze pamiętniki osadników ogłoszony przez Instytut Zachodni w Poznaniu w 1956 roku. Większość z nich nie została wówczas dopuszczona przez cen...
Sokrates balansował pomiędzy wsłuchiwaniem się w głos daimoniona, przekazem wiedzy wyroczni a racjonalną dialektyką, po czym zdał sobie sprawę, że nic nie wie. Podobna ambiwalencja wystąpiła w myśli Heraklita. Filozofia płynąca z tych źródeł oscyluje między biegunami mroku i jasności. Istnieją autorzy (na przykład Friedrich Nietzsche), którzy często formułują przekaz w postaci dekretów niepoprzedzonych argumentacją, właśnie tak, jakby bezczelnie wiedzieli, jakby ich zdania al...
Czym jest psychologia INDYGENICZNA? W jaki sposób psychologowie poznają przedmiot (podmiot!) własnych badań i co nim REALNIE może, a co być powinno? Jakie znaczenie dla ustaleń psychologicznych ma KONTEKST historyczno-kulturowy badanego/badacza? I co na to wszystko… słowiańska dusza? Niniejsza książka stanowi próbę uwrażliwienia Czytelnika na refleksję nad powyższymi pytaniami wychodząc naprzeciw ponowoczesnym wyzwaniom psychologii badającej realność OSOBY, w tym jej MITYCZNĄ...
Fototeka Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego przechowuje kilkaset fotografii pochodzących ze zbiorów Instytutu Niemieckiej Pracy Wschodniej (Institut für Deutsche Ostarbeit), niemieckiej placówki naukowej działającej w Krakowie w czasie okupacji hitlerowskiej. Wśród nich wyróżnia się prawie dwieście pięćdziesiąt wysokiej klasy zdjęć, wykonanych w Krakowie i jego okolicach przez Staatliche Bildstelle, znaną berlińską agencję fotograficzną, specjalizującą się...
Książka dotyczy pomników publicznych w Księstwie Warszawskim, Królestwie Polskim, Wolnym Mieście Krakowie i Wielkim Księstwie Poznańskim w latach 1807–1830, a więc w tych politycznych bytach na terenie dawnej Rzeczypospolitej, które na początku XIX wieku aspirowały do statusu „wskrzeszonej” Polski. Poddaje ona analizie ideologiczną wymowę pomnikowej komemoracji zasłużonych jednostek, będącej charakterystycznym zjawiskiem na tym obszarze w tym czasie. Pomniki publiczne promowa...
Czas nieszczęść…, to rodzaj szkiców i zapisków historyka zajmującego się od wielu lat państwem i społeczeństwem polskim w okresie drugiej wojny światowej i okupacji, tak niemieckiej, jak i sowieckiej (1939-1945). To, autorskie raczej, przemyślenia, refleksy i uwagi, ale także oceny, dylematy i kontrowersje. „Powstawały” przez lata, były częścią referatów, wystąpień konferencyjnych, spotkań seminaryjnych, niekiedy, w mniejszym czy większym zakresie, publikowane. Tym samym podd...
Świat wewnątrzmiejskich wyborów przestrzennych artystów jest niezwykle złożony. Najczęściej odbiega od uproszczonych wyobrażeń, które nasuwają popularne klisze bohemy artystycznej, klasy kreatywnej czy dzielnic artystycznych. Rozwijając dotychczasowe dociekania naukowe prowadzone w kraju i za granicą, autorzy książki proponują bardziej całościowe niż dotąd przyjmowane, wielopłaszczyznowe spojrzenie na zachowania przestrzenne tej grupy społeczno-zawodowej w ośrodkach miejskich...
Nowa Fala 60 lat później to monografia zjawiska filmowego powstałego wprawdzie we Francji, ale oddziałującego na kulturę całego świata. Autor przedstawia historię nurtu, wywodząc ją z młodzieńczego doświadczenia okupacji przez przyszłych reżyserów, omawia fenomen kinofilii i „politykę autorską” wypracowaną w latach 50. na łamach miesięcznika „Cahiers du Cinéma”, poddaje analizie najważniejsze filmy, od zapowiadających nurt, poprzez jego arcydzieła – Czterysta batów, Hiroszima...
Narracja jest kategorią uniwersalną, wszechobecną i ważną dla niemal każdej dziedziny naszego życia. Otaczające nas narracje nie są jednak jednorodne, nawet jeśli pozostają do siebie podobne w warstwie treściowej. Medium to dla narracji „różnica, która robi różnicę” – pozwala uwypuklić jedne aspekty opowieści, a inne oddaje do uzupełnienia odbiorcy. Medium tworzy też środowisko komunikacyjne wyznaczające możliwe wzorce kontaktu z narracją i jej społecznego funkcjonowania. Pra...
W książce Legioniści i inni Autor analizuje, w jaki sposób przeżycia wojenne żołnierzy Wielkiej Wojny były w Polsce i Czechosłowacji okresu międzywojennego przetwarzane i jak formowały pamięć zbiorową – narracje o wspólnej przeszłości obecne w życiu społecznym i politycznym. W obu państwach odgórne interpretacje wojny jako czynu legionowego i walki o niepodległość zdominowały doświadczenia większości pozostałych żołnierzy. Legioniści uważali się za zwycięzców i bohaterów, inn...
Wojna jest odrębną dziedziną znaczenia, wyrwaną z codzienności tak dalece, że każde doznanie wojny – i codzienności – stanowi dla poddanej mu jednostki szok poznawczy. Ta nieciągłość doświadczenia powoduje wyrwę w jednostkowej tożsamości, ranę, która zmienia się w traumę. Powojenne traumy jednostkowe – jak również traumy wynikające z powrotu do domu – najczęściej dotyczą całych pokoleń żołnierzy. Weterani połączeni wspólnym doświadczeniem tworzą wspólnoty braterskie, w któryc...
Publikacja ma służyć wyjaśnianiu pojęć, kontekstu oraz podjętej na nowo ocenie fenomenu tzw. Nowej Fali filmu polskiego w szerokim środowisku międzynarodowym. Ponieważ chodzi o ferment kulturowy obecny zarówno w kinie polskim, jak i w kinematografiach zachodnich, rodzi się pytanie o filmowe świadectwa rebelii i subwersji, stanowiące swoiste popkulturowe spoiwo, które łączyło Wschód i Zachód po obu stronach żelaznej kurtyny – fenomen, który dziś wręcz narzuca się zintegrowanej...
Polifonia stanowi wyjątkowo cenną i inspirującą propozycję interpretacyjną – jest niewątpliwie jedną z ciekawszych prac, jakie w ostatnich latach pojawiły się w obszarze polskich badań muzyczno-literackich. Nowatorstwo idzie w parze z solidnym zapleczem faktograficznym i historycznym; książka z jednej strony dostarcza wzorcowo usystematyzowanej wiedzy na temat używanych pojęć i orientacji badawczych, z drugiej zaś inspiruje oryginalnymi, odkrywczymi tezami interpretacyjnymi, ...