Prezentowany tom zawiera notatki sporządzane we Lwowie przez Ryszarda Gansińca, profesora filologii klasycznej na Uniwersytecie Jana Kazimierza oraz na radzieckim już Uniwersytecie Lwowskim im. Iwana Franki od lipca 1944 do czerwca 1946 r., kiedy to uczony na zawsze opuścił Lwów. Zapiski te wraz z dołączonymi do publikacji aneksami stanowią unikalny materiał źródłowy dotyczący rozmaitych aspektów życia codziennego we Lwowie u schyłku polskiego okresu w dziejach tego miasta, w...
W wyniku podziału Śląska Cieszyńskiego w 1920 r. Czechosłowacja uzyskała kopalnie węgla kamiennego, przemysł hutniczy i linię kolejową łączącą ziemie czeskie ze Słowacją. Integracja obszaru zamieszkiwanego w znacznej części przez Polaków i Niemców była poważnym wyzwaniem dla nowego państwa. Pomimo że czechosłowackie ustawodawstwo zapewniało mniejszościom narodowym szerokie prawa, administracja państwowa dążyła do umocnienia pozycji przedstawicieli narodu czeskiego kosztem mni...
Zainteresowanie przeszłością odgrywa istotną rolę w kształtowaniu mentalności współczesnych społeczeństw. Archiwiści i historycy są profesjonalnymi przewodnikami ułatwiającymi poruszanie się po bogactwie dziejów i ich materialnych reliktów przez poszczególne osoby, środowiska, zbiorowości zainteresowane czasami minionymi. Ich działalność umożliwia zaspokajanie różnych potrzeb intelektualnych odnoszących się do refleksji o przeszłości. Tradycyjne i nadal aktualne role historyk...
Władysław Zahorski (1859–1927) – lekarz, działacz społeczny, współtwórca i prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie – to postać bardzo ważna dla historii Wilna przełomu XIX i XX w. Pisane barwnym językiem jego wspomnienia, obejmujące dzieciństwo, lata nauki szkolnej i studiów oraz pierwszy okres pracy zawodowej, przynoszą nie tylko mnóstwo informacji użytecznych dla historyka, lecz – dzięki osobistym wynurzeniom oraz licznym anegdotom – mogą być interesujące także dla szer...
Autorzy prezentują niezwykle istotną, zwłaszcza dla badaczy historii XIX i XX wieku, kwestię obfitości źródeł oraz wynikające z masowego charakteru materiałów trudności w ich opracowaniu, edycji i udostępnianiu. Wprowadzają przy tym bardzo istotne rozróżnienie między „masowością źródeł”, czyli ich obfitością, a „źródłami masowymi” o jeszcze większym na ogół wolumenie, ale jednorodnej, powtarzającej się strukturze informacyjnej, która często umożliwia zastosowanie skróconych f...
L'auteur tente d'analyser des termes définissant les édifices publics, fait une description de la fonction de ces bâtiments et du rôle de certains fonctionnaires municipaux en Égypte romaine. Basé sur le riche matériel papyrologique, ce livre ne contient pas de commentaires sur les textes parus apres 1978 quand il a été terminée. Mais en ce qui concerne les observations générales, il paraît qu’elles n’aient pas perdu leur valeur. Dans ce livre l’aspect archéologique est pra...
Publikacja poświęcona dziejom pogromu białostockiego w 1906 r., a zarazem ważny głos w dziedzinie teorii i metodologii badań nad pogromami. Autor krytycznie ocenia dotychczasowe badania pod kątem przyjętych paradygmatów badawczych. Dokonuje gruntownej analizy źródeł dotyczących pogromu białostockiego, a jednocześnie na przykładzie Białegostoku pokazuje zjawiska i pojęcia ogólne, m.in.: miasto jako przestrzeń pogromu, pogrom jako interakcja społeczna, pogrom jako spisek i zems...
Tom I monografii Oświęcimia zawiera prezentację dziejów ziemi oświęcimskiej oraz analizę kulturalnych aspektów funkcjonowania miasta. Historia regionu jest nierozerwalnie związana z losami miasta i dopiero z szerszej perspektywy można dostrzec procesy, jakie zachodziły w Oświęcimiu na przestrzeni wieków. Autorzy podjęli zatem najpierw próbę odtworzenia tej historii na podstawie najstarszych zachowanych map, na których można prześledzić zmiany granic, a także zapisów dotyczący...
Tom II monografii Oświęcimia, obejmujący dzieje miasta, został podzielony na dwie części poświęcone zmianom ustrojowym, rozwojowi przestrzennemu i gospodarczemu oraz życiu religijnemu. W części pierwszej Autorzy omawiają znaczenie nazwy miasta oraz jego dzielnic i ulic, a także prezentują kolejne warianty herbu. Następnie ukazują dzieje Oświęcimia z perspektywy badań archeologicznych i przedstawiają historię miasta od czasów najdawniejszych, uchwytnych w źródłach pisanych, aż...
Autor prezentuje dzieje reformacji w Królestwie Polskim w latach 1518–1566, ze szczególnym uwzględnieniem roli polskich erazmian, rozumianych zarówno jako przyjaciele i korespondenci Erazma z Rotterdamu, jak też – szerzej – jako admiratorzy jego dzieł. Niderlandzki filozof – kluczowa postać w dziejach humanizmu na północy Europy – odegrał istotną rolę w początkach reformacji oraz wpłynął na rozwój ówczesnej myśli politycznej. W okresie reformacji można mówić o dwóch generacj...
Autor analizuje rozwój przemysłu na Dolnym Śląsku w latach 1936–1956 w kontekście pytania o rolę wiedzy w procesie produkcji. Sugeruje związek między załamaniem się produkcji przemysłowej w regionie po 1945 r. i wysiedleniami ludności niemieckiej. Ukazuje, jakie skutki niesie utrata sieci informacyjnych, przy założeniu, że pewnych kategorii wiedzy nie da się „przechowywać” inaczej niż tylko dzięki ludzkiej pamięci. Jednym z głównych obszarów analizy jest polska polityka prze...
Publikacja dotyczy szeroko pojętej problematyki tożsamości i jej kształtowania się w średniowieczu oraz związków między tożsamością a pamięcią, różnych nośników pamięci i mechanizmów budowania tożsamości zbiorowych. Dyskusje dotyczące tzw. polityki pamięci, jej znaków i symbolicznego panowania nad terytorium pokazują nowe wymiary zjawisk zbiorowej tożsamości, granic wspólnoty oraz funkcji ustnego i pisemnego przekazu pamięci dla poczucia wspólnej tożsamości. Autorzy podejmuj...
Autor omawia rosyjskie rządy w Królestwie Polskim od upadku powstania styczniowego do momentu wycofania się Rosjan z ziem polskich podczas I wojny światowej. „Kraj Nadwiślański” odgrywał kluczową rolę w strukturze imperium carów jako jedna z jego najludniejszych oraz militarnie i gospodarczo najważniejszych części peryferyjnych. Rolf stawia tezę, że Rosjanie traktowali ten obszar jako swoiste laboratorium, miejsce eksperymentów, zbierania doświadczeń i testowania różnych konc...
Kolejny tom z serii Archiwum Ringelbluma prezentuje prasę wydawaną przez Dror i Gordonię - dwie organizacje młodzieżowe, których profil ideowy można określić mianem ?niemarksistowskiej lewicy syjonistycznej? lub ?syjonizmu pracy?. Publikowany zespół obejmuje ocalałe numery siedmiu tytułów: pięciu wydawanych przez Dror - "?Le Madrich"?, ?"Dror"?, "?Dror-Wolność"?, dwie serie "?Jedies"?, oraz dwóch wydawanych przez Gordonię - "?Słowo Młodych"? oraz "?Ojsdojer"?. Prasę gordonist...
Książka ukazuje obraz społeczeństwa PRL i NRD odbity w krzywym zwierciadle biurokracji tajnej służby. Można się z niej między innymi dowiedzieć, kto w 1980 roku poprosił polskiego ministra spraw wewnętrznych o autograf, dlaczego polskie MSW było zainteresowane niemieckim filmem Blond Gejsza, a także - komu były potrzebne "do pilnych celów operacyjnych" spinacze, zszywacze i nożyczki?. Książka powstała przy okazji pracy nad rozprawą habilitacyjną autora poświęconą analizie rel...
Wpisujący się w obchody 150. rocznicy powstania styczniowego zbiór studiów dotyka problematyki pamięci o powstaniu, debaty publicznej i politycznej wokół niego, a także obecności powstania w historiografii. Zawarte w publikacji teksty zostały podzielone na pięć działów: 1. Wokół faktów i mitów. Polityka i pamięć; 2. Relacje, opowieści i kontynuacje; 3. Dowódcy i bitwy we wspomnieniach i relacjach; 4. Historiografia powstania; 5. Powstanie w literaturze pięknej oraz przestrzen...
Prezentowane dzieło pełni rolę klucza do zrozumienia wielu wydarzeń i pojęć świata starożytnego. Czytelnik znajdzie tu najczęściej spotykane nazwiska, fakty i terminy z dziedziny historii, geografii, literatury, filozofii, religii, archeologii, sztuki, życia codziennego starożytnych Greków i Rzymian. Autorzy Słownika uwzględnili w swych opracowaniach najnowsze odkrycia oraz wyniki badań naukowych. Wiedza o świecie starożytnym nie stanowi bowiem zamkniętej karty: wykopaliska a...
Teksty publikowane w II tomie serii "Akme. Źródła starożytne" to łacińskie świadectwa jednego z najciekawszych zjawisk religijnych późnego antyku - kultu relikwii. Fenomen ten, nieobecny w pierwszych wiekach chrześcijaństwa, raczej wybuchł, niż rozwinął się w połowie IV stulecia. W ciągu jednego zaledwie pokolenia w całym basenie Morza Śródziemnego szczątki świętych, najpierw męczenników, potem mnichów i biskupów, zaczęto traktować jako źródło mocy cudotwórczej, która wypędza...
W prezentowanej książce znajdujemy zarys charakterystyki polis, z uwzględnieniem wyników badań i publikacji Copenhagen Polis Centre. Autor analizuje główne cechy polis, stanowiącej fundament całej cywilizacji greckiej. Umieszcza grecką polis w szerokim kontekście "City-State Cultures", znanych z innych epok i z innych części świata; szuka różnic i podobieństw; różnorodnych składowych, które ułatwić mogą pełne zrozumienie greckiego fenomenu. Hansen omawia koncepcje miasta, pań...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
