Poezja i Dramat

Dramat Stanisława Wyspiańskiego przedstawiający teatr w teatrze. Akcja rozgrywa się na deskach sceny krakowskiej. Po wystawieniu „Wesela” Wyspiański dostał od publiczności wieniec z liczbą 44, która miała symbolizować czwartego wieszcza polskiego. Na tę cześć powstało „Wyzwolenie”, w którym głównym bohaterem jest postać z „Dziadów” Adama Mickiewicza – Konrad. Jego zadaniem jest wyzwolenie Polski z niewoli politycznej, bezwładu ducha i woli oraz wyzwolenie sztuki.

We wsi dzieje się tragedia – czerwcowa susza niszczy wszelkie plony i nie pozwala na uprawę nowych roślin. Zdesperowani chłopi wznoszą modły ku Bogu, ale zauważają nie zostają wysłuchani. Zaczynają podejrzewać, że to nieczyste postępki ich plebana są powodem, dla którego Bóg zesłał plagę na ich pola. Zwracają się więc do wiejskiego pustelnika, który każe im złożyć stos ofiarny, aby przebłagać siłę natury.

„Fircyk w zalotach” był inspirowany francuską powieścią „Zakochany Fircyk” autorstwa Jana Romagnesiego. Opowiada o zalotach tytułowego Fircyka, który chce ożenić się z wybranką swojego serca Podstoliną. Pierwowzór został przez Zabłockiego zmieniony i wpasowany w ówczesne życie w Warszawie i na dworze królewskim. Autor swoje dzieło zadedykował królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu, który najprawdopodobniej pojawił się na premierze scenicznej w 1781 roku.

Pełen wdzięku utwór polemizujący z wizerunkiem widza teatralnego, znudzonego teatralną i literacką imitacją życia. Jest to dzieło prawie nieznane, ponieważ tekst komedii, utrzymanej w konwencji dell’arte, nie trafił nigdy do druku. Tytułowa taradajka to popularna w XVIII wieku bryczka, która w utworze Zabłockiego dodatkowo lata. Dzięki niej bohaterom udaje się uciec przed wierzycielami. Jednak trafiają do bardzo dziwnego miejsca, gdzie wplątują się w intrygę z udziałem ryce...

Składający się z siedmiu części dramat autorstwa Jerzego Żuławskiego opowiada o walce duszy (Psyche) z materią. Akcja rozgrywa się na przestrzeni kilku wieków, poczynając od starożytności. Autor przedstawia wielkie znaczenie idei w życiu człowieka. Utwór spotkał się z mocną krytyką, uznany za zbyt płytki, podbił jednak serca publiczności. Doczekał się również interpretacji w postaci libretta operowego, skomponowanego przez Ludomira Różyckiego.

Dramat na podstawie jednej z najstarszych legend rzymskich. Podczas igrzysk na rozkaz rzymskiego władcy Romulusa mężczyźni porywają tytułowe Sabinki, czyli dziewczyny z plemienia Sabinów. Te, wbrew własnej woli, zostają wydane za swoich porywaczy. Nie godzą się jednak na to, solidaryzują się i postanawiają wszcząć bunt. To pokazuje mężczyznom, że nie wzięli sobie za mąż posłusznych dziewczynek, tylko silne i niezależne kobiety.

„Irydion” to zaraz obok „Nie-boskiej komedii” najwybitniejsze dzieło Zygmunta Krasickiego, wydane anonimowo w 1836 roku. Akcja dramatu rozgrywa się podczas panowania Heliogabala w roku 222 n.e., a jego głównym wątkiem jest bunt Irydiona, stanowiący aluzję do powstania listopadowego. Bohater musi podjąć działania na rzecz ważnych idei, które narażone są na oddziaływanie wszechobecnego tragizmu.

Jednoaktowa komedia francuskiego pisarza i dramaturga Pierre’a de Marivauxa, rozgrywająca się w realiach mitologicznych. Dwóch bogów miłości – Amor, reprezentujący miłość cnotliwą, oraz Kupidyn, zwolennik gwałtownego pożądania – musi udowodnić przed greckimi bogami, która z miłości jest bardziej właściwa dla ludzi. Obaj zmuszeni są do konkurencji, podczas której zalecają się do upersonifikowanej Cnoty.

Jan Kochanowski uważany jest za jednego z najwybitniejszych poetów epoki renesansu w Europie. Jego dramat „Odprawa posłów greckich”, wydany w 1578 roku, stanowi rozwinięcie jednego z wątków mitu o wojnie trojańskiej. Syn króla Troi uprowadza żonę króla Sparty Helenę. Greccy posłowie żądają zwrotu kobiety, jednak rada trojańska nie zgadza się i rozpoczyna przygotowania do nieuniknionej wojny z Grekami.

Bettina to śpiewaczka operowa zakochana w uzależnionym od hazardu baronie Steinbergu. Na jego prośbę porzuca scenę i zamieszkuje w jego posiadłości we Włoszech. Pomimo wielu próśb baron nie zamierza rezygnować dla ukochanej ze swoich pasji. Na jej nieszczęście należy do nich gra w karty u mieszkającej po sąsiedzku księżnej. W końcu Steinberg przegrywa w grze większość swego majątku i uświadamia sobie, że nie będzie w stanie utrzymać swojej żony. Jednocześnie wciąż nie chce,...

Pogrążona w nieszczęściu Matylda próbuje odzyskać swojego męża Henryka de Chavigny, który po roku małżeństwa traci zainteresowanie i wdaje się w romans. Aby nakłonić mężczyznę do powrotu, w tajemnicy przygotowuje dla niego niespodziankę – ręcznie wykonaną sakiewkę. Ten jednak posiada już jedną, darowaną mu przez kogoś innego. Zrozpaczona kobieta zwierza się swojej przyjaciółce, pani de Lerry, a ta postanawia dać nauczkę niewiernemu Henrykowi.

Dramat miłosny rozgrywający się pomiędzy synem barona Oktawem, Kamilą, jego wychowaną w klasztorze siostrzenicą, oraz jej mleczną siostrą Rozalką. Zgodnie z wolą rodziców Oktaw i Kamila mają się pobrać. Jednak kobieta opiera się zalotom, nauczona w klasztorze, że mężczyźni przynoszą tylko ból i cierpienie. Oktaw przenosi więc swoje zainteresowanie na Rozalkę, która zostaje wykorzystana do miłosnej gry, ostatecznie zakończonej wielką tragedią.

Akcja utworu rozgrywa się we dworku, w trakcie obrad Sejmu Wielkiego, podczas których omawiane są reformy. Autor obrazuje konflikt między dwoma obozami politycznymi – konserwatystami oraz reformatorami. Sam Niemcewicz był zwolennikiem reform, dlatego „Powrót posła” ma na celu ukazać ich słuszność. Porusza takie ówczesne problemy, jak prawa różnych grup społecznych, liberum veto czy polityka zagraniczna Polski.

Henrik Johan Ibsen to norweski dramatopisarz żyjący w latach 1828–1906. Początkowo jego twórczość zaliczyć można do nurtu narodowego romantyzmu. Jednak po rozczarowaniu, jakie przyniosła mu postawa Norwegów w konflikcie Danii z Prusami, porzucił tematykę narodową i skupił się na bardziej uniwersalnych tematach. „Brand” to historia księdza, nieprzystosowanego do świata indywidualisty, który podejmuje nierówną, często kontrowersyjną walkę o uratowanie ludzkich dusz.

Komedia w jednym akcie autorstwa Cypriana Kamila Norwida, Powstała w 1850 roku, zalicza się ją do „włoskich” miniatur autora – nieodkrytego za życia, darzonego natomiast wielką estymą w kolejnych pokoleniach. Tytuł utworu nawiązuje do fragmentu satyryczno-dygresyjnego poematu „Don Juan poznański” Ryszarda Berwińskiego. „Noc tysiączna druga” oznacza przełomową dla bohatera noc, która ma zakończyć dzieje jego miłości.

„Pierścień Wielkiej Damy”, wydany w 1872 roku, jest białą tragedią, czyli gatunkiem stworzonym przez Norwida na potrzeby tego utworu. Łączy on w sobie dramat i komedię – nie opisuje scen brutalnych, jednak wykazuje wiele aluzji i nawiązań. Opowiada o kradzieży pierścienia hrabiny Harrys, która o dokonanie czynu posądza swego dalekiego krewnego Maksa-Yksa, potajemnie w niej zakochanego. W końcu zguba odnajduje się, ale zagadką pozostaje, kto zabrał pierścień.

Dwuczłonowy dramat datowany na lata 1865–66. Jego akcja obejmuje dwie przeplatające się tragedie: „Tyrtej” i „Za kulisami”. „Tyrtej” to sceny rozgrywające się na deskach teatru, łączą się one z wydarzeniami mającymi miejsce „Za kulisami”. Wiele fragmentów utworu stanowi aluzję do Warszawy po upadku powstania styczniowego. Znajduje się w nim również „Dedykacja”, którą Norwid poświęca młodości stolicy.

„W Szwajcaryi” to poemat autorstwa Juliusza Słowackiego, obok Adama Mickiewicza uznawanego powszechnie za największego przedstawiciela polskiego romantyzmu.
Jest to jeden z mniej znanych poematów Juliusza Słowackiego.

„Złota czaszka” to dramat autorstwa Juliusza Słowackiego, obok Adama Mickiewicza uznawanego powszechnie za największego przedstawiciela polskiego romantyzmu.
Akcja rozgrywa się się w Krzemieńcu w XVII wieku i osadzona jest w realiach szlacheckich. Złota czaszka to strażnik prowadzący przygotowania do konfederacji antyszwedzkiej – co jest głównym wątkiem utworu. Utwór jest nieukończony.

„Wacław” to poemat autorstwa Juliusza Słowackiego, obok Adama Mickiewicza uznawanego powszechnie za największego przedstawiciela polskiego romantyzmu.
Tytułowy bohater Wacław ginie otruty przez wiarołomną żonę popiołami antenatów (w tradycji ludowej kara za zdradę kraju), dostarczonymi przez wiedźmę. Wraz z nim ginie jego syn.Piekielne męczarnie bohatera, ukazane w poemacie, utrzymane są w stylu bajronicznym.

„Żmija” to powieść poetycka autorstwa Juliusza Słowackiego, obok Adama Mickiewicza uznawanego powszechnie za największego przedstawiciela polskiego romantyzmu.
Tekst powstał w burzliwym okresie życia poety, w roku 1831 roku, pierwsze strofy złożył jeszcze w Warszawie, kolejne podczas podróży po Europie w Dreźnie i Paryżu. Sam Słowacki określał „Żmiję” jako swoje najdoskonalsze dzieło.

„Samuel Zborowski” to dramat autorstwa Juliusza Słowackiego, obok Adama Mickiewicza uznawanego powszechnie za największego przedstawiciela polskiego romantyzmu.
Akcja utworu rozgrywa się w niebie (wieczności), piekle i na ziemi (czas historyczny). Postacią łączącą wszystkie wątki akcji dramatu jest Lucyfer stanowiący ducha buntu.Obok fabuły ukazana jest sytuacja, w jakiej według autora znajdowała się Polska, a także jej duchowa przyszłość.

„Poema Piasta Dantyszka herbu Leliwa o piekle” to poemat autorstwa Juliusza Słowackiego, obok Adama Mickiewicza uznawanego powszechnie za największego przedstawiciela polskiego romantyzmu.
Jest to jeden z mniej znanych poematów Juliusza Słowackiego.

„Sen srebrny Salomei” to dramat autorstwa Juliusza Słowackiego, obok Adama Mickiewicza uznawanego powszechnie za największego przedstawiciela polskiego romantyzmu.Główny wątek stanowi historia miłości Leona i Salomei, zagrożonej planami Regimentarza, aby ożenić syna z księżniczką Wiśniowiecką. Obok tego rozgrywają się inne wątki: Gruszczyńskiego, walk z kozakami i związku Wiśniowieckiej z Sawą. Kluczowe momenty losów każdej z postaci pierwszoplanowych stanowią kolejno: objawi...