Biografie i wspomnienia

Typ publikacji

Cena

Format

Wydawcy

Sortuj według:
Zyskujące popularność
    Promocja
    okładka The Storyteller Opowieści o życiu i muzyce, Książka | Dave Grohl

    Historia o tym, jak tyczkowatemu dzieciakowi ze Springfield w stanie Wirginia udało się spełnić szalone marzenie. Mimo że dziś Dave Grohl jest znanym na całym świecie rockmanem, pozostał skromnym facetem, który wciąż zachwyca się siłą muzyki i z pokorą przyjmuje sławę. W gawędziarskim stylu – i z ogromnym poczuciem humoru – wspomina swoją pierwszą trasę koncertową z zespołem Scream, opowiada o czasie spędzonym w Nirvanie i tragicznym końcu zespołu, o powstaniu Foo Fighters, k...

    Promocja
    okładka Dopaść Morawieckiego. Życie doczesne i wieczne Kornela buntownika, Książka | Bogdan Rymanowski

    Najnowsza książka jednego z najpopularniejszych dziennikarzy telewizyjnych. Autora bestselleru „Ubek” o funkcjonariuszu bezpieki, który łamie po latachzmowę milczenia, i prosi swoje ofiary o wybaczenie. Rymanowskiego zawsze interesowali bohaterowie działający na przekór otoczeniu, posiadający jakąś tajemnicę. Dziennikarz lubi wykładać kawę na ławę, stawia najtrudniejsze pytania, nie stawiając jednak kropki nad „i”. Tym razem z dziesiątków rozmów, wspomnień i dokumentów kreśli...

    Promocja
    okładka Dopaść Morawieckiego. Życie doczesne i wieczne Kornela buntownika, Książka | Bogdan Rymanowski

    Najnowsza książka jednego z najpopularniejszych dziennikarzy telewizyjnych. Autora bestselleru „Ubek” o funkcjonariuszu bezpieki, który łamie po latachzmowę milczenia, i prosi swoje ofiary o wybaczenie. Rymanowskiego zawsze interesowali bohaterowie działający na przekór otoczeniu, posiadający jakąś tajemnicę. Dziennikarz lubi wykładać kawę na ławę, stawia najtrudniejsze pytania, nie stawiając jednak kropki nad „i”. Tym razem z dziesiątków rozmów, wspomnień i dokumentów kreśli...

    Promocja
    okładka Atom leader Wspomnienia dowódcy 306 Dywizjonu, Książka | Rolski TadeuszHenryk

    Nowe – poprawione i uzupełnione wydanie wspomnień jednego z 27 wojennych dowódców polskich skrzydeł myśliwskich w Wielkiej Brytanii, rodem z Przeworska na Podkarpaciu. Przedwojennego absolwenta gimnazjum i Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie; obserwatora w 5 Pułku w Lidzie (na dwumiejscowych francuskich Potezach), potem po przeszkoleniu pilota myśliwskiego w 4 Pułku w Toruniu (na PWS-10, P.7a i P.11c). Tuż przed wojną, kapitana, dowódcy eskadry, a we wrześniu 1939 r. obr...

    Promocja
    okładka Emily Bronte Królestwo na wrzosowisku, Książka | Eryk Ostrowski

    Tym, co najbardziej przyciąga do odludnych wrzosowisk Yorkshire, jest obraz dziewczyny samotnie snującej się po tych wzgórzach – w podmuchach wiatru, siekącym deszczu i śnieżnej zawierusze, symbol tego miejsca – Emily Brontë (1818–1848). Pozostała w pełnych namiętności wierszach i legendarnej powieści Wichrowe Wzgórza, do której nigdy się nie przyznała. Jej korespondencja zaginęła lub została zniszczona. Przetrwały ubogie świadectwa z pierwszej ręki, którą mało komu podawała....

    Promocja
    okładka Jak być dobrym rodzicem? Książka o rodzicielstwie w czasach social mediów, opresyjnych szkół i samotności, Książka | Małgorzata Gołota

    „Dobre przygotowanie do życia daje owoce w postaci dziecka, które czuje się kochane i akceptowane, które ma wolę walki o zaspokajanie swoich potrzeb, które zna swoje mocne i słabe strony. (…) Zaakceptuj to, jakie masz dziecko i nie oczekuj od niego, by spełniało twoje marzenia czy próbowało sprostać twoim wymaganiom”. Ewa Woydyłło-Osiatyńska „Moi rodzice są toksyczni i nie szanują moich granic”. „Tata zawsze był i nadal jest wycofany, jeśli chodzi o sprawy związane z emocjami...

    Promocja
    okładka Dlaczego się udało. Filozofia i strategie twórcy Comarchu
, Książka | Janusz Filipiak, Krzysztof Domaradzki

    Poznaj sekret sukcesu twórcy Comarchu Biznesmenem został po czterdziestce, milionerem po pięćdziesiątce. Przez lata mieszkał z rodziną w kawalerce, a dzisiaj wypłaca sobie wielomilionową pensję. Prowokator i kapitalista, filozof i zagorzały kibic. Jak to się stało, że profesor Akademii Górniczo-Hutniczej razem z grupą studentów stworzył firmę, która od ponad 25 lat podbija światowy rynek? W swojej bezkompromisowej autobiografii założyciel Comarchu pokazuje wielki biznes od ...

    Promocja
    okładka Krwawy rzeźnik / Psychopata Pakiet, Książka | Peter Conradi, Harold Schechter

    KRWAWY RZEŹNIK: Zanim radziecki seryjny morderca Andriej Czikatiło został postawiony przed sądem w 1992 roku, zabił ponad 50 kobiet i dzieci, często wykorzystując je seksualnie i zostawiając ich ciała potwornie okaleczone. Chociaż aresztowano go już w 1984 roku, policja nie miała wystarczających dowodów, aby oskarżyć Czikatiłę o niewyjaśnione morderstwa. W efekcie morderca mógł torturować i zabić jeszcze dziesiątki innych osób, przed jego ostatecznym skazaniem. Na podstawie ...

    Promocja
    okładka Skandalistki Kobiety, które zadziwiały i szokowały, Książka | Małgorzata Czapczyńska

    Małgorzata Czapczyńska, autorka książek Moje wyspy i Chcesz cukierka? Idź do Gierka, opowiada o niezwykłych kobietach, które rezygnowały ze wszystkiego w imię miłości, łamały konwenanse i zadziwiały świat swoją odwagą. Wyjętych spod prawa skandalistkach i wizjonerkach, które zmieniły bieg historii. Są wśród nich królowa pustyni, przed którą drżeli szejkowie, i biedna dziewczyna z krakowskiego Kazimierza, twórczyni kosmetycznego imperium. Dziennikarka, która udawała obłąkaną, ...

    Promocja
    okładka Wojownik, Książka | Bielecki Karol

    „Wojownik” to wspomnienia Karola Bieleckiego – jednego z najwybitniejszych i najbardziej rozpoznawalnych zawodników w historii polskiej piłki ręcznej. To inspirująca i motywująca opowieść o człowieku, który przez ponad dwadzieścia lat uprawiał sport na najwyższym światowym poziomie i mimo przeciwności losu nigdy nie dawał za wygraną. Kiedy w 2010 roku w trakcie meczu z Chorwacją stracił oko, wszystkim wydawało się, że to koniec jego pięknej kariery. Na przekór wszystkim i wsz...

    Promocja
    okładka Kazimierz Ajdukiewicz. Człowiek i dzieło, Książka | Wojciech Słomski

    Kazimierz Ajdukiewicz, obok Tadeusza Kotarbińskiego, należy do najwybitniejszych filozofów analitycznych wśród przedstawicieli filozoficznej szkoły lwowsko-warszawskiej. W swoim czasie Ajdukiewicz był jednym z wielu filozofów polskich, których urzekły możliwości analizy logicznej do rozwiązywania problemów filozoficznych. Więc chociaż zajmował się głównie szeroko rozumianą logiką, to można go uważać nie tylko za logika, ale też i za filozofa. I właśnie jako filozof odegrał Aj...

    Promocja
    okładka Leon Chwistek. Życie i dzieło, Książka | Wojciech Słomski

    Leon Chwistek należy niewątpliwie do grona wybitnych teoretyków i działaczy polskiej nauki i kultury dwudziestolecia międzywojennego. Ten wybitny malarz awangardy, twórca strefizmu w malarstwie współczesnym, inspirator i jeden z fundatorów polskiej grupy formistów, ceniony i wpływowy krytyk literacki, matematyk, logik, wreszcie pełen temperamentu filozof, publicysta i autorytet intelektualny dla wielu – mimo swych rozlicznych zasług – pozostaje wciąż postacią nieznaną i niedo...

    Promocja
    okładka Przystanek Moskwa Niemiecki lekarz na froncie wschodnim 1941-1942, Książka | Haape Heinrich

    Wspomnienia doktora Heinricha Haape są unikalnym zapisem doświadczeń lekarza na froncie wschodnim II wojny światowej. To relacja ze świata gdzie przebiega cienka linia między życiem i śmiercią, odwagą i tchórzostwem, i gdzie przysięgę Hipokratesa brutalnie weryfikuje koszmar wojny. To opowieść człowieka wrażliwego, dla którego ludzkie cierpienie nie ma narodowości ani koloru munduru. Niezwykle barwny opis wojennych losów autora jest nie tylko relacją dokonań lekarza, ale i op...

    Promocja
    okładka W śmiertelnym boju Pamiętniki niemieckiego żołnierza z frontu wschodniego, Książka | Bidermann GottlobHerbert

    Pamiętniki Gottloba Herberta Bidermanna w literaturze wspomnieniowej z frontu wschodniego można ustawić w jednym szeregu z takim klasykami jak „Zapomniany żołnierz” Sajera, czy „Przystanek Moskwa” Happego. To, że przeżył wojnę, graniczy z cudem. Był wielokrotnie ranny, a większość jego kolegów z którymi zaczynał kampanię wschodnią spoczęła w grobach gdzieś w bezkresnej Rosji. Front wschodni, mimo że najokrutniejszy w tej wojnie, przyciągał autora jak magnes. Wracał tam zawsze...

    Promocja
    okładka Żelazne trumny, Książka | Werner HerbertA.

    "Żelazne Trumny" okazały się na Zachodzie bestsellerem na miarę "Okrętu" Lothara-Güntera Buchheima. Werner obala jednak w swoich wspomnieniach mit prezentowany w tej książce, a powielany później w znakomitym zresztą filmie "Das Boot", o zdemoralizowanych załogach i upadającej w miarę upływu wojny dyscyplinie na pokładach okrętów. Wielkość książki Wernera polega na tym, że nie zamyka się ona jedynie w opisie walk na morzu. Pokazuje ona w całej złożoności człowieka żyjącego pod...

    Promocja
    okładka Strach, Książka | Gabriel Chevallier

    „Strach” jest wyjątkowym i przerażająco szczerym zapisem doświadczeń młodego człowieka zaplatanego w wojnę, która – jak większość wojen – jest konfliktem możnych i potężnych, pokarmem dla przemysłowców i narkotykiem dla ogarniętych patriotycznym (szowinistycznym?) obłędem mas. Wojna Chevalliera jest inna; mroczna, niechciana, bezsensowna. Wojna, na której nie ma bohaterów – jest tylko... strach. Jak pięknie powiedział John Berger, to książka, w której nie ma kartek, jest w ni...

    Promocja
    okładka Zew Kalahari, Książka | Delia Owens, Owens MarkJames

    Bestseller „New York Timesa” uhonorowany nagrodą National Geographic Special oraz Medalem Johna Burroughsa dla najlepszej książki przyrodniczej, opisujący przygody Marka i Delii Owensów (autorki światowego fenomenu literackiego „Gdzie śpiewają raki”). Para młodych amerykańskich zoologów, Delia i Mark Owensowie, w 1974 roku wsiada na pokład samolotu do RPA, mając przy sobie niewiele ponad zmianę ubrania i lornetkę. Kupują land rovera z trzeciej ręki i jadą w głąb pustyni Kala...

    Promocja
    okładka Opowiedz mi, druhno Z życia Anny Zawadzkiej, Książka | Karolina Czerwińska

    Zapewne większość z was słyszała o Rudym, Alku i Zośce, chłopcach niezwykle odważnych, mężnych i walecznych. O Harcerzach 23 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej, którzy za wolny kraj gotowi byli zapłacić życiem. Ich wartości i ideały zachowane do dziś świadczą o niebywałej sile tamtejszych wydarzeń. Również tutaj o nich przeczytacie, jednak główną rolę odegra Anna Zawadzka. Spośród tylu osób na ziemi dzięki zwykłej pomyłce trafiłam na kogoś, kto na stałe zamieszkał w mojej głow...

    Promocja
    okładka Przeżyłam Oświęcim wersja niemiecka, Książka | Żywulska Krystyna

    Książka Krystyny Żywulskiej jest wstrząsającym świadectwem, przedstawiającym dzień po dniu pełne udręczenia życie w obozie zagłady. Mimo upływu lat, zapotrzebowanie czytelników na relację spisaną przez naocznego świadka i ofiarę holokaustu, jest wciąż ogromne. Autorka przeżyła miesiące głodu w warszawskim getcie, a następnie – od roku 1943 – pobyt kolejno w obozach Auschwitz i Birkenau – aż po ucieczkę z marszu śmierci: w czasie likwidacji obozu. Pozostawiona przez nią – oso...

    Promocja
    okładka I Survived Auschwitz, Książka | Żywulska Krystyna

    Książka Krystyny Żywulskiej jest wstrząsającym świadectwem, przedstawiającym dzień po dniu pełne udręczenia życie w obozie zagłady. Mimo upływu lat, zapotrzebowanie czytelników na relację spisaną przez naocznego świadka i ofiarę holokaustu, jest wciąż ogromne. Autorka przeżyła miesiące głodu w warszawskim getcie, a następnie – od roku 1943 – pobyt kolejno w obozach Auschwitz i Birkenau – aż po ucieczkę z marszu śmierci: w czasie likwidacji obozu. Pozostawiona przez nią – oso...

    Promocja
    okładka Wilcze dzieci, Książka | Wioletta Sawicka

    Dziecko wobec wojny jest zawsze ofiarą, niezależnie po której stronie frontu się urodziło. Historie i świadectwa "wilczych dzieci", czyli wojennych sierot z obecnych terenów Warmii i Mazur oraz Obwodu Kaliningradzkiego, które jeszcze długo po 1945 roku ukrywały się w lasach. Upadek Trzeciej Rzeszy rozpoczął się z chwilą wkroczenia Armii Czerwonej do Prus Wschodnich, pierwszego terytorium Rzeszy, do którego dotarli sowieccy żołnierze. Rosjanie wystawili Niemcom bardzo wysoki ...

    Promocja
    okładka Listy J.R.R. Tolkien, Książka | J.R.R. Tolkien

    Unikatowy wgląd w umysł jednego z najwybitniejszych twórców fantastyki, który pozwala lepiej zrozumieć twórczość autora Władcy Pierścieni Książka zabiera czytelnika w podróż przez całą pierwszą połowę XX wieku, od I wojny światowej do późniejszych dziesięcioleci, ukazując obraz wielkiego pisarza daleki od utrwalonych o nim stereotypów jako autorze, który uciekając od współczesności, schronił się w świecie swojej wyobraźni, czy przedstawiających Tolkiena jako znużonego świate...

    Promocja
    okładka Człowiek zalękniony. Moja podróż do źródeł lęku, Książka | Voss DaanHeerma

    Kto przeczyta „Człowieka zalęknionego”, lepiej zrozumie świat i innych ludzi, by następnie dotrzeć do siebie – w lepszym stanie niż uprzednio. Jim van Os profesor psychiatrii w Uniwersyteckim Centrum Medycznym w Utrechcie Daan Heerma van Voss rozumie sztukę opowiadania wielkich historii. A.F.Th. van der Heijden pisarz Czym jest lęk? To pytanie od dawna nurtowało Daana Heermę van Vossa. Choć sam zmaga się z nim od dzieciństwa, nigdy nie miał odwagi, by dokładnie poznać ten tem...

    Promocja
    okładka Podróż mego życia, Książka | Leszek Szaruga

    Tom prozy wspomnieniowej, w którym autor dokonując charakterystyki Nowej Fali, jako jeden z jej przedstawicieli, wykazał, że to, co łączyło reprezentantów tej formacji, wynikało z buntu moralnego i programu etycznego, a nie poetyki. „Próby skonstruowania takiego fantazmatu jak poetyka nowofalowa, budzą we mnie opór, nie ma czegoś takiego” – stwierdza Leszek Szaruga. Jego proza zaś daje szereg na to dowodów. Jest przy tym także nasyconym anegdotami opisem życia literackiego –...

Co znajdziesz w kategorii: Biografie i wspomnienia

Co to jest książka biograficzna?

Książki biograficzne to dzieła opisujące życie, karierę, osiągnięcia jakiejś znanej postaci lub popularnej osoby, na przykład muzyka, polityka czy sportowca. Niektóre z tych tytułów są fabularyzowane, inne nie. W przeciwieństwie do autobiografii, ebooki biograficzne napisane są z perspektywy osoby trzeciej, opisującej daną postać. Z kolei autobiografie to historie tworzone przez same osoby w nich opisywane - znajdziecie w nich zatem wiele osobistych opowieści oraz pierwszoosobową formę narracji. Czasami biografie skupiają się na osobach lub wydarzeniach kontrowersyjnych - innym razem na tych najbardziej cenionych i lubianych. Sensację wywołał na przykład debiut literacki Jennette McCurdy, “Cieszę się, że moja mama umarła”. Ten pełen emocji zapis zmagań z toksyczną matką, zaburzeniami odżywiania i uzależnieniami jednej z najbardziej znanych współczesnych amerykańskich dziecięcych aktorek. Nie zawsze jednak biografie lub autobiografie opierają się na tak trudnych zwierzeniach i wspomnieniach.

Z czego składa się biografia?

Jakie elementy składają się na ciekawe biografie? Przede wszystkim wciągająca, często wielowątkowa historia odmalowująca obraz człowieka z krwi i kości - z jego radościami i smutkami, problemami i sukcesami. Często dzieła te opierają się na wspomnieniach - czy to samej opisywanej osoby, czy jej przyjaciół, znajomych, rodziny, bliskich. Dzięki temu otrzymujemy w miarę możliwości jak najbardziej pełny obraz życia, do którego poznania zostajemy zaproszeni. Nierzadko dzięki temu poznajemy inne, czasem zaskakujące oblicze danej osoby, odmienne od tego, co znamy z mediów czy opinii społecznej. Najlepsze książki biograficzne często opierają się na sytuacjach, które są czytelnikom zupełnie nieznane lub niewyobrażalne. Tak dzieje się na przykład w wypadku tytułu “ Czesałam ciepłe króliki. Rozmowa z Alicją Gawlikowską-Świerczyńską” Dariusza Zaborka. Ta lekarka i więźniarka obozu w Ravensbrück opowiada historię o niesamowitym optymizmie, który udało się jej utrzymać nawet pomimo tragicznych warunków obozu koncentracyjnego. W wieku 92 lat zdecydowała się opowiedzieć Zaborkowi o swoim życiu, dzięki czemu otrzymujemy poruszający obraz o życiu silnej, odważnej i niezależnej kobiety. Ebook z tym wywiadem znajdziecie na Woblink w formatach epub, mobi lub pdf.

Jakie są rodzaje ebooków biograficznych?

Na Woblink znajdziecie wiele różnych rodzajów biografii literackich skupiających się na osobach o różnych zawodach, pochodzeniu czy żyjących w zupełnie odmiennych od dzisiejszych warunkach. Wiele tego typu dzieł odmalowuje portrety artystów i twórców. W tej grupie znajdziecie chociażby historię życia Kory zatytułowaną “Się żyje. Kora. Biografia” napisaną przez Katarzynę Kubisiowską. Z kolei autobiograficzna “My Love Story. Autobiografia” została spisana przez samą Tinę Turner. Nie tylko ta wielka piosenkarka wzięła sprawy w swoje ręce, gdy przyszło do opowiedzenia historii swojego życia. Taką drogą poszli także Dave Grohl, muzyk, lider zespołu Foo Fighters, w swojej książce “The Storyteller. Moje historie. Opowieści o życiu i muzyce” czy Woody Allen w “A propos niczego. Autobiografia”. Specyficzny rodzaj autobiografii przedstawił w swoim dziele “Tysiąc lat radości i trosk. Wspomnienia” chiński artysta Ai Weiwei, przeplatając własne doświadczenia i wspomnienia z historią swojego ojca oraz kontekstem przemian, jakie miały miejsce w Chinach w ciągu kilku ostatnich dekad. Ciekawą perspektywę biografii artysty proponuje także Natalia Budzyńska w swoim dziele “Witkiewicz, ojciec Witkacego”. Opisuje ona bowiem życie znanego malarza, krytyka sztuki oraz pisarza, ojca Witkacego, twórcy architektonicznego stylu zakopiańskiego, o którym czasem zapomina się, mówiąc głównie o jego synu. Wśród ważnych biografii polskich artystów znajdziecie także książkę Moniki Śliwińskiej “Wyspiański. Dopóki starczy życia”. Dzięki danym zebranym w archiwach, rodzinnych dokumentach, listach i pamiętnikach Śliwińskiej udaje się zrekonstruować mało znanego, prywatnego Wyspiańskiego, który ściga się z własną śmiercią, najbardziej intymne wiersze pisze o żonie i gorączkowo szuka sposobu, by dostąpić artystycznego spełnienia i nieśmiertelności. Cennym źródłem wiedzy są także biografie świętych (hagiografie). Dotyczą one zarówno postaci historycznych (na przykład “Ignacy Loyola. Sam i na piechotę”), jak i współczesnych (jak “Siostra Faustyna. Biografia świętej”). Wiele z nich dotyczy także świętych papieży, w tym Jana Pawła II - tutaj znajdziecie chociażby “Pontyfikat na czasy zamętu. Jan Paweł II wobec wyzwań Kościoła i świata” o. Macieja Zięby lub “Niezapomniany. Jan Paweł II we wspomnieniach przyjaciół i współpracowników” Włodzimierza Rędziocha. Te i wiele innych biografii oraz autobiografii znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).

Najlepsze książki biograficzne i autobiograficzne

Wiele popularnych biografii i autobiografii opowiada historie osób rozpoznawalnych na całym świecie, odkrywając nieznane lub przemilczane wcześniej elementy ich życia. Biografie sławnych ludzi zawierają w sobie także między innymi najciekawsze biografie sportowców, polityków, pisarzy czy muzyków. Znajdziecie tu na przykład ebooka “Ten drugi”, opowieść o księciu Harrym. Wcześniej ukrywane wydarzenia i okoliczności zawiera w sobie także na przykład biografia aktora Matthew Perry'ego , znanego głównie z roli Chandlera w serialu “Przyjaciele”. Jego “ Przyjaciele, kochankowie i ta Wielka Straszna Rzecz”, choć pełne charakterystycznego dla niego humoru, opowiada o trudnej walce z chorobą i nałogami, najciemniejszych momentach życia i najważniejszych, prawdziwych przyjaciołach. Swoją autobiografię, w której wyjaśnia wiele wcześniejszych kontrowersji i ujawnia nieznane dotąd fakty, stworzyła także Pamela Anderson w “Love, Pamela. Autobiografia”. Poznać możecie także życie innych aktorów - Matthew McConaughey’a w książce “Zielone światła” czy Toma Feltona w “Po drugiej stronie różdżki”. Michał Rusinek, przez wiele lat sekretarz Wisławy Szymborskiej, opowiada o tej wybitnej poetce w swoim “Nic zwyczajnego. O Wisławie Szymborskiej”. David Gardner napisał biografię jednego z najbardziej znanych współcześnie amerykańskich aktorów zatytułowaną “ Tom Hanks. Enigma”. Nie tylko artyści są jednak podmiotami książek biograficznych. Jedna z najbardziej głośnych swego czasu pozycji dotyczy współtwórcy sukcesu firmy Apple - to “Steve Jobs” Waltera Andersona. Znaną autobiografię napisała także Michelle Obama - jej “ Becoming. Moja historia” to pełne szczerości i humoru wspomnienia byłej Pierwszej Damy Stanów Zjednoczonych. O swoich przodkach pisała z kolei znana dziennikarka Oriana Fallaci. “Kapelusz cały w czereśniach” to epicka historia jej własnych przodków, pełna miłości, zdrady, namiętności i niespokojnego ducha, artystów, chłopów, buntowników, bohaterów i tchórzy, a przy tym literacki hołd dziennikarki dla jej rodzinnych Włoch i Florencji. Te i wiele innych tytułów biograficznych odsłaniających życie znanych i mniej znanych osób z Polski i świata, czeka na Was na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).