Książki o historii najnowszej

Dwusetlecie istnienia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich stało się dobrym pretekstem, aby uważnie przyjrzeć się znaczeniu i złożonej historii tego zasłużonego ośrodka kulturalno-naukowego. Teksty zamieszczone w niniejszej książce omawiają działalność Ossolineum i prezentują zgromadzone w nim zbiory biblioteczne oraz muzealne. Przybliżono tu również losy wybitnych przedstawicieli świata nauki, mecenasów, kolekcjonerów, a także dzieje instytucji powołanych w celu zachowania dz...

Południowy Zachód Ameryki Północnej to kraina szczególna i wyjątkowa pod względem geograficznym, archeologicznym, kulturowym i krajobrazowym. Jest to obszar, gdzie pomimo wyjątkowej surowości klimatu i środowiska naturalnego na północ od rzeki Rio Grande rozwinęły się jedne z najbardziej złożonych społeczności indiańskich w całej Ameryce Północnej. Wymownym świadectwem rozwoju tych kultur i ludów są do dzisiaj pozostałości wielkich osad i protomiast kultur Pueblo, Mogollon/Mi...

W czasie II wojny światowej miliony pracowników z ZSRS, Polski, Francji, Czechosłowacji, Włoch i innych krajów trafiło do Niemiec. Ich wykorzystywanie miało ogromne znaczenie dla podtrzymania działania machiny wojennej III Rzeszy oraz odpowiedniej kondycji niemieckiej gospodarki jako całości. Książka Ulricha Herberta stanowi przełomowe studium tej tematyki, uwzględniające zarówno punkt widzenia funkcjonariuszy nazistowskiego reżimu oraz niemieckich przedsiębiorców, jak i wyzy...

Jesienią 1945 roku budynki u zbiegu ulicy Koszykowej i alei Stalina zajęła komunistyczna bezpieka. W piwnicach warszawskich kamienic, teraz przekształconych w biurowce MBP, urządzono areszt wewnętrzny. W trakcie dekady przewinęło się przez niego kilka tysięcy zatrzymanych. Byli wśród nich antykomunistyczni konspiratorzy, np. Witold Pilecki i Zygmunt Szendzielarz, przedwojenni politycy, np. minister, premier i marszałek sejmu Kazimierz Świtalski, przyszli politycy Władysław Ba...

W 1906 roku Ludwig Pollak odnalazł prawe ramię Laokoona ze słynnej grupy rzeźbiarskiej, odkrytej czterysta lat wcześniej na Eskwilinie. Swoje znalezisko podarował Watykanowi. 16 października 1943 roku Pollak znalazł się wraz z rodziną wśród Żydów wywiezionych z Rzymu do Auschwitz. Hans von Trotha poświęcił mu swoją powieść. Dokonał rekonstrukcji ostatnich rzymskich chwil życia wybitnego archeologa, marszanda i muzealnika. Stworzył przejmującą opowieść o miłości do sztuki, wie...

Stoczona w Wielki Piątek 23 kwietnia 1014 roku bitwa pod Clontarf była najważniejszą batalią wczesnego średniowiecza w Irlandii. Zapisała się trwale w pamięci Irlandczyków, osiągając status narodowego zwycięstwa. Arcykról Irlandii Brian Boru, któremu w 1011 roku udało się uzyskać zwierzchność nad królestwami Zielonej Wyspy, wiosną 1014 roky wyruszył pod Dublin, aby poskromić tamtejszego skandynawskiego władcę Sigtrygga Jedwabnobrodego i jego wuja Máela Mórdę, króla Leinster, ...

Wydawało się, że po wyborach parlamentarnych w czerwcu 1989 r., w których „Solidarność”  uzyskała przygniatającą przewagę, przedstawiciele rządowej koalicji PZPR–ZSL-SD zostali in gremio wycięci, a proces przemian w ruchu ludowym zakończył się Kongresem Zjednoczeniowym Ruchu Ludowego i reaktywowaniem Polskiego Stronnictwa Ludowego, którego prezesem został znany działacz opozycyjny wywodzący się z „Solidarności Wiejskiej” Roman Bartoszcze, „Wieści” powinny mieć zapewnione waru...

Jaką koncepcję człowieka wytworzyli francuscy rewolucjoniści? O dziwo, mało kto stawia takie pytanie, a przecież powinna być to kwestia pierwszorzędnej wagi dla każdego, kto dostrzega sens w zastanawianiu się nad „prawami człowieka”, których ustanowienie przypisywane jest Rewolucji. Takie właśnie pytanie sobie zadałem w związku z wykonywanym przeze mnie zawodem historyka prawa, jednocześnie przeczuwając już na samym początku, iż rzeczywistość, która roztacza się przed czyteln...

Część „Rymkiewiczowskiej tetralogii”, błyskotliwy i intelektualnie prowokujący esej o niezwykłej postaci i niezwykłym momencie dziejowym w historii Polski. Autor analizuje historyczny moment, który zaważył na dziejach Polski i Europy. Kto był za, kto przeciw, kto był rozsądny, a kto szalony i co należało uczynić w konfrontacji z trzema sąsiadującymi państwami, które postanowiły podzielić Polskę między sobą. Fragmenty… Są takie rzeczy, które można pojąć tylko tutaj, u nas – n...

 Pieniądze z pewnością nie są w życiu najważniejsze, ale przecież stanowią bardzo istotną jego część. W nauce historii kwestie finansów są często pomijane, a przecież to impuls i koło napędowe do wszelkich zmian technologicznych – rozwoju. Ta książka stara się to udowodnić. Pokazuje, że znajomość tła gospodarczego pomaga uporządkować naszą wiedzę, sprawia, że historia to nie tylko nudne daty, dynastie i wojny ale także fascynujące opowieści o ludziach, ich pracy, pomysłowości...

Chiny dokonały w ostatnich 40 latach niemożliwego. Startując pod koniec lat 70. XX wieku z pozycji najludniejszego, zapóźnionego i jednego z najbiedniejszych państw świata, Chiny wchodzą w trzecią dekadę XXI wieku jako niekwestionowana druga gospodarka w skali globu. Skutecznie zwyciężają z powszechnym niegdyś ubóstwem, ale co jeszcze bardziej fascynujące, technologicznie zaczęły konkurować ze światowymi liderami. Prace chińskich naukowców zaczynają dominować w periodykach n...

Huta Pieniacka przed masakrą liczyła 172 gospodarstwa i około 1000 mieszkańców, we wsi znajdowała się również spora liczba uciekinierów z innych miejscowości. We wczesnych godzinach porannych 28 lutego 1944 roku miejscowość została otoczona przez 500-600 żołnierzy ukraińskich formacji policyjnych SS. Wojsko wspierali członkowie UPA oraz ukraińscy mieszkańcy okolicznych wsi. Napastnicy zaczęli przeszukiwać zabudowania, a mieszkańców zgromadzili w kościele i szkole znajdujących...

„Historyk mentalności” i „antropolog historyczny” – tak Jacques Le Goff (1924–2014), najsłynniejszy bodaj w XX i XXI wieku francuski mediewista, chciał definiować siebie jako historyka. Jego praca zawodowa skupiała się wokół średniowiecza, w nim bowiem upatrywał najwyraźniejszy przejaw „długiego trwania”. Jego „inne” średniowiecze trwało rzeczywiście długo, bo od schyłku zachodniego cesarstwa rzymskiego do początków epoki industrialnej w XIX wieku. Cały ten okres, w którym „n...

„To średniowiecze!” – wykrzykują wciąż lewicowi politycy i publicyści – „Nie ma powrotu do czasów, kiedy uczono, że Ziemia jest płaska!”. Widmo średniowiecza wciąż krąży po Europie jako ulubiony „chłopiec do bicia” katolickiej konserwy. A my nie chcemy wcale bronić średniowiecza. Ono broni się samo, jak róża w zimowym ogrodzie. Ma swoje kolce, ale ma też swoje piękno. Wszystkie „oświecone” mity o średniowieczu więcej mówią o naszej współczesności, niż o nim samym. I jak wszys...

„Solidarny Szczecin” to książka inna od wcześniejszych publikacji Artura Kubaja. Inna nie oznacza „gorsza” czy „lepsza”. Nie w tym rzecz. Jej konwencja, a za tym i narracja przypomina eseistyczną, literacko-naukową opowieść, momentami gawędę o „czasach i ludziach”, bez nadmiernego obciążenia aparatem naukowym. Jest napisana językiem przystępnym, z polotem, a jednocześnie bez politycznych czy też ideologicznych podszeptów. Zazwyczaj Czytelnik otrzymując „produkt finalny”, odda...

Wspomnienia wojenne generała George’a Smitha Pattona jr (1885 –1945) przybliżają czytelnikowi tę niezwykle barwną i kontrowersyjną postać. Po ukończeniu elitarnej uczelni wojskowej w West Point, ten doskonały kawalerzysta, szermierz i strzelec (reprezentant USA podczas Olimpiady w Sztokholmie w 1912 r. w pięcioboju nowoczesnym, zaprojektował też szablę kawaleryjską wz. 1913 dla amerykańskiej armii) został adiutantem gen. Johna Pershinga, pod którym służył w Meksyku i podczas ...

Kwestia kozacka od XVI wieku była jednym z nabrzmiewających problemów w państwie Jagiellonów, a potem w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Kozacy zaporoscy - kresowa ludność przeważnie ruskiego pochodzenia, wyznająca prawosławie - zamieszkiwali pograniczne stepy nad Dnieprem, tzw. Dzikie Pola. Trudnili się wojaczką i łupiestwem, dokonując wypraw na wybrzeża Morza Czarnego należące do imperium osmańskiego, co powodowało konflikty między oboma państwami. Władze Rzeczypospolitej p...

Angielskie wydanie popularnej książki, która w przystępnej i atrakcyjnej formie opisuje dzieje Krakowa. Książka opisuje tysiąc lat z historii Krakowa od czasów przedhistorycznych do roku 1989. Lekka w lekturze, bogato ilustrowana przez Ignacego Czwartosa, uwzględnia najnowszy stan badań historycznych. A History Of Krakow For Everyone to pasjonująca gawęda, urozmaicona ciekawostkami, anegdotami i cytatami z tekstów źródłowych. Pozycja niezbędna dla wszystkich miłośników Krako...

Wśród najlepszych władców w historii Polski, jednym tchem wymieniani są z reguły Kazimierz Wielki, Kazimierz Jagiellończyk oraz Stefan Batory. Jednak nie wszyscy polscy władcy mają dobrą prasę – część z nich jest oceniana wyjątkowo negatywnie, jako panujący, którzy w ten czy inny sposób działali na szkodę państwa, osłabiając jego znaczenie, wpędzając je w niepotrzebne wojny, czy, jak to miało miejsce za panowania Stanisława Augusta, w otchłań historycznego niebytu. Tak jakby ...

Monografia Zbrodnie w imię wolności. Zamachy anarchistyczne w świetle prawa austriackiego drugiej połowy XIX wieku. Wybrane zagadnienia to omówienie rodzajów i charakteru przestępstw anarchistycznych, do których popełnienia dochodziło lub mogło dojść podczas działalności anarchistów w Cesarstwie Austro-Węgierskim w XIX wieku oraz związanych z nimi zagadnień prawnych. Rodzaje przestępstw anarchistycznych zostały omówione przez pryzmat przepisów prawa karnego Cesarstwa Austro-W...

Miłość w cieniu wojny. Wzruszające historie o prawdziwym uczuciu w najcięższych czasach. Agnieszka Cubała znów porusza serca. Bohaterowie jej najnowszej książki doświadczyli miłości tam, gdzie nikt nie odważyłby się jej szukać – za drutami obozów i łagrów, za murami gett, kratami więzień niemieckich, radzieckich i ubeckich, podczas rzezi wołyńskiej albo niewolniczej pracy na robotach w III Rzeszy. Cubała maluje obraz silnych uczuć, które rodziły się i trwały mimo okrucieństw...

Nikt nie zrozumie, co złego dzieje się we współczesnym świecie zachodnim, a więc i w Polsce, nie znając przyczyn. Tkwią one jeszcze w ideach rewolucji francuskiej, a później w coraz bardziej lewicowej filozofii, zwłaszcza Karola Marksa. Poglądy tego ostatniego miały, jak wiadomo, tyleż wielki, co tragiczny wpływ na życie wielu narodów, choć myśliciel z Trewiru (zmarły w 1883 r.) sam tego nie doczekał. Ale znalazł skutecznych naśladowców, także w politycznej praktyce. Jego wsk...

Zajęcie Moskwy przez wojska polsko-litewskie w październiku 1612 r. było wynikiem układu hetmana koronnego Stanisława Żółkiewskiego z bojarami moskiewskimi, w myśl którego wszystkie stany Państwa Moskiewskiego obrały carem królewicza Władysława. Najważniejszym gwarantem wypełnienia postanowień umowy miały być oddziały Rzeczpospolitej stanowiące garnizon moskiewski. Jego sprawne funkcjonowanie uzależnione było od dostaw posiłków z zewnątrz. Na przełomie sierpnia i września 161...

W skład II części Macedonii wchodzą monografie Józefa Obrębskiego Czarownictwo Porecza Macedońskiego oraz Mit i rzeczywistość u Słowian Południowych, zrekonstruowane z materiałów archiwalnych. Znajduje się tu również bogaty korpus źródeł ustnych (w oryginalnej wersji macedońskiej i polskim przekładzie), w tym rzadkie teksty epickie i liryczne, a także studium Struktura społeczna i rytuał we wsi macedońskiej – jedyna praca dotycząca kultury Porecza, jaką Obrębski napisał po dr...