W książce został opisany fenomen Żydówek aszkenazyjskich, autorek, tłumaczek i redaktorek modlitewników (II poł. XIX–I poł. XX wieku). Modlitewniki stanowią nieodzowne medium, artefakty, towarzyszące Żydówkom w życiu bez względu na język, miejsce i czas wydań. Modlitwy odzwierciedlają potrzeby duchowe kobiet, petryfikują tradycyjne wzorce religijne, zwłaszcza ideał pobożnej Żydówki. Twórczynie literatury religijnej przełamują jednak stereotyp kobiet przypisanych tylko do prze...
Niniejsza monografia stanowi kompleksowe opracowanie rządów biskupa Marcina Szyszkowskiego w diecezji krakowskiej, jego działalności duszpasterskiej i administracyjnej, politycznej – jako senatora – oraz fundacyjnej, na którą złożyła się aktywność na polu budownictwa sakralnego i rezydencjonalnego. Zasadnicza część książki, podzielona na części odpowiadające poszczególnym formom działalności hierarchy: kościelnej (Biskup), politycznej (Senator) i fundacyjnej (Fundator), poprz...
Używając przejrzystego i przyjemnego w odbiorze języka, Charles Oman opisuje wzrost i upadek Cesarstwa Bizantyjskiego. Zaczyna od założenia jego przyszłej stolicy przez greckich kolonistów, opisuje założenie Konstantynopola i wyniesienie go do rangi równorzędnej Rzymowi, następnie przedstawia jak Cesarstwo rosło i dojrzewało przez stulecia, osiągając szczyt w VI wieku za panowania Justyniana i jego lojalnego wodza Belizariusza. W procesie budowania imperium Bizancjum walczyło...
Księgi Królewskie w swej narracyjno-retorycznej kompozycji zostały pomyślane bardziej jako dzieło literackie niż jako historia w dzisiejszym rozumieniu tego terminu. Jako opowieść o dziejach Izraela, najpierw w postaci zjednoczonej monarchii, a następnie podzielonego na dwa królestwa, przeznaczone są do czytania w taki sposób, aby ujawniały swoją siłę oddziaływania na czytelników, a nie odsyłały ich do jakiejś hipotetycznie zrekonstruowanej przeszłości. W hermeneutyce końca h...
Opiniowana książka ma niebagatelny walor źródłowy, dokumentacyjny i faktograficzny - nie tylko w zakresie historii bibliotek, ale i międzywojennych dziejów Wilna i Wileńszczyzny. Uzupełnia i wzbogaca dotychczasową wiedzę lub rekonstruuje nieznane dotąd fakty z przeszłości wileńskiej książnicy. Wypełnia zatem istotną lukę - zważywszy także na to, że dzieje bibliotek ważnych dla nauki, kultury i oświaty polskiej, które wskutek II wojny światowej pozostały poza granicami Polski,...
Model realizmu politycznego zaprezentowany w tej książce uwypukla jego aspekt etyczny, ujęty przez Maxa Webera w kategorii etyki odpowiedzialności. Z tego punktu widzenia staram się pokazać kształt polityki w Królestwie Polskim – od momentu powstania państwa na Kongresie Wiedeńskim (1815) – do Nocy Listopadowej (1830). W świadomości historycznej (i społecznej) dominuje przekonanie, że to walka powstańcza i romantyczne „mierzenie siły na zamiary” miały największy wkład w odzys...
Lata 50. XX wieku – jeśli przyjąć narrację obecną w szeregu wspomnień i zachowanych materiałach prasowych – społeczeństwu młodego Państwa Izraela upłynęły pod znakiem nie tylko mozolnej budowy podwalin dopiero co powstałego kraju, ale i infiltracji arabskich terrorystów. Infiltratorzy ci – głównie palestyńscy – dokonywali wielokrotnie aktów pospolitego bandytyzmu, terroru, morderstw i sabotażu. Tylko w samym 1952 roku izraelskie służby porządkowe odnotowały 3 tys. tego rodzaj...
Państwo polskie od początku swego istnienia stykało się od wschodu z Rusią Kijowską. Było to trudne sąsiedztwo, z jednej strony naznaczone wojnami i najazdami, a z drugiej okresami pokojowej koegzystencji, a nawet sojuszniczej współpracy wzmacnianej małżeństwami dynastycznymi. Mariusz Samp w sposób popularny przedstawia relacje między polskimi Piastami a ruskimi Rurykowiczami na przestrzeni ponad dwustu lat: od 981 roku, gdy kniaź kijowski Włodzimierz Wielki wyprawił się na G...
„Nie ma innej Rosji” to metodyczna wiwisekcja rosyjskiego społeczeństwa i rosyjskiej polityki. Zrobiona z przywołaniem rosyjskich (to ważne!) myślicieli przed setek lat. Maciej Pieczyński pokazuje, że Rosja nie stała się okrutna i wroga w 2022 roku, a zawsze taka by-ła. Tłumaczy, dlaczego w Rosji demokracja się nie przyjęła, a komunizm i carski imperializm mogą się ze sobą łączyć. Arleta Bojke, dziennikarka Kanału Zero, autorka podcastu Koniec Świata, była korespondentka TVP ...
„Czy istnieje prawdopodobieństwo, że niektóre z ksiąg Nowego Testamentu nie zostały napisane przez apostołów figurujących jako ich autorzy? I że niektóre z listów Pawła napisał nie sam Paweł, lecz ktoś podający się za niego? Że listy Piotra nie były spisane przez Piotra? I że Jakub i Juda nie napisali ksiąg im przypisywanych? Albo wreszcie […], że Ewangelie Mateusza, Marka, Łukasza i Jana nie zostały spisane przez Mateusza, Marka, Łukasza i Jana? Uczeni od ponad stu lat zdają...
Johnny Kentowski – as myśliwski, który został Polakiem Kiedy dostał skierowanie do Dywizjonu 303, prychnął z pogardą: „O polskim lotnictwie wiedziałem tylko tyle, że przetrwało jakieś trzy dni w starciu z Luftwaffe”. Nie spodziewał się zbyt wiele po tej „bandzie dzikusów” - przymusowo uziemieni, zamiast Niemców podbijali Brytyjki i lokalne puby, nie przejmując się nieznajomością angielskiego. Gdy wreszcie pozwolono im latać – pierwsze zestrzelenie było efektem samowolnego wył...
Funkcjonujący w prawobrzeżnej Warszawie Obwód VI Praga AK był jedną z największych terenowych jednostek dowództwa Okręgu Warszawa AK, któremu podlegało formalnie ponad 9 tysięcy zaprzysiężonych żołnierzy wywodzących się głównie ze środowiska robotniczego. Mimo to jego udział w powstaniu warszawskim 1944 r. do dziś pozostaje słabo rozpoznany. Rolą niniejszej publikacji, stanowiącej zbiór materiałów archiwalnych, jest wypełnienie luki w badaniach nad dziejami powstania warszaws...
Publikacja jest pierwszym kompleksowym opracowaniem dziejów i architektury historycznego zespołu budynków Uniwersytetu Warszawskiego znajdujących się w obrębie Krakowskiego Przedmieścia i ulicy Oboźnej oraz sąsiadującego z nimi kościoła Sióstr Wizytek. To unikatowe założenie urbanistyczne powstało w miejscu dawnej rezydencji królewskiej dynastii Wazów (XVII w.), rozbudowanej i przekształconej następnie w Szkołę Rycerską (2. poł. XVIII w.), a wreszcie w kampus uniwersytecki (X...
W książce skupiono się na kilku aspektach pozaoperacyjnej działalności aparatu bezpieczeństwa publicznego w pierwszym powojennym dziesięcioleciu: przede wszystkim na funkcjonowaniu zaopatrzenia (w tym tzw. konsumów), logistycznego zaplecza MBP, a także działalności w zakresie budownictwa i problematyce wywłaszczeń. Tematyka ta została ujęta w specyficznej perspektywie: wzięto pod uwagę te wątki, które najbardziej odbijały się na tkance miejskiej Warszawy. Podobne zagadnienia ...
Tom jest kolejną publikacją mającą na celu opisanie struktur, działalności i pracowników aparatu wyznaniowego Polski ludowej oraz wybranych aspektów jego działalności w latach 1975–1990. Podane cezury są dość oczywiste: początkowa wiąże się z reformą administracyjnej państwa, która spowodowała istotne zmiany także w funkcjonowaniu aparatu wyznaniowego (powstały mniejsze terytorialne wydziały do spraw wyznań), końcowa zaś z likwidacją Urzędu do spraw Wyznań. Publikacja składa ...
Czym różni się antysemityzm od antyżydowskości? Czy osoby wyrażające negatywne poglądy na temat Żydów - niezależnie od swoich intencji - zasługują na miano antysemitów? Stosunek Polaków do wyznawców judaizmu w omawianym w niniejszej książce czasie (od I wojny światowej do 1944 r.) nie był jednolity, a ich postawy przybierały różne formy: od wrogości i nienawiści, w tym aktów przemocy, poprzez niechęć, dyskryminację i odrzucenie, aż do „zrozumienia”, prób pomocy i ratowania ni...
„Pionierska praca o stosunkach radziecko-fińskich” - Norman M. Naimark. Dramatyczna i bardzo aktualna opowieść o nieudanym najeździe Związku Radzieckiego na Finlandię w roku 1939 oraz o późniejszych latach wojen i napiętych stosunków. W listopadzie 1939 roku wojska Stalina zaatakowały Finlandię. W konflikcie, który stał się znany jako wojna zimowa, cała potęga Armii Czerwonej runęła na małą północną republikę. Jednak pomimo przytłaczającej przewagi militarnej Sowi...
Książka składa się z dwunastu artykułów dotyczących historii ruchu narodowego i stanowi drugi tom studiów i szkiców autora poświęconych tej problematyce. Oprócz jednego niepublikowanego tekstu, pozostałe były drukowane w latach 2015–2023 w opracowaniach zbiorowych bądź na łamach czasopism naukowych, a do niniejszego wydania zostały uzupełnione o wyniki najnowszej kwerendy archiwalnej. Pierwsze trzy dotyczą różnych form aktywności politycznej Romana Dmowskiego na forum międzyn...
Czwarty tom publikacji Aparat represji wobec księdza Jerzego Popiełuszki zawiera dokumenty wytworzone w Ministerstwie Bezpieczeństwa Państwowego NRD (potocznie nazywanym Stasi) w reakcji na informacje o porwaniu i zamordowaniu kapelana „Solidarności”. Najpoważniejsze miejsce w tym zbiorze zajmują materiały przygotowane przez Operativgruppe Warschau – działającą przy Ambasadzie NRD w Warszawie grupę operacyjną należącą do pionu kontrwywiadowczego Stasi, pełniącą wobec MSW PRL ...
Książka Narodziny romantyzmu w Polsce i na świecie gromadzi teksty przedstawione na IV Sympozjum im. Zofii Trojanowiczowej, w dwusetną rocznicę opublikowania Ballad i romansów Adama Mickiewicza. Autorzy tekstów przyglądają się dynamice wyłaniania się romantyzmu nie tylko w Polsce, lecz także w Europie i poza nią. Interesuje ich wielość kontekstów i dyskursów, w które był uwikłany od samego początku istnienia. Proponują namysł nie tyle nad „przełomem” romantycznym czy „pierwio...
Książka stanowi podsumowanie badań własnych autora dotyczących historii Europy Środkowej w trójkącie polsko-czesko-ukraińskim oraz dziedzictwa kulturowego Polski, Ukrainy i Białorusi. Porusza żywą i aktualną problematykę państwowego mitu, idei narodowej oraz nacjonalizmu w wybranych państwach Europy Środkowo-Wschodniej (w Polsce, państwach bałtyckich, Czechach, na Słowacji, Węgrzech, Ukrainie, Białorusi). Państwa te, choć niejedno dzieli, to jednak też wiele łączy. Wspólnie z...
Terenowe struktury Urzędu ds. Wyznań w województwie opolskim powstały stopniowo w latach 1950–1951, czyli niemal w tym samym czasie, gdy tworzono województwo. Funkcjonowały w różnej formie do 1989 r. jako główny instrument polityki wyznaniowej w rękach miejscowych władz komunistycznych. Niezwykle bogata spuścizna dokumentacyjna stanowi ważne, choć wysoce kontrowersyjne źródło informacji w zakresie historii stosunków państwo–Kościół i polityki wyznaniowej PRL na terenach znajd...
Wrzesień 1939 r. był zatem nie tylko początkiem II wojny światowej, najbardziej dotąd wyniszczającego konfliktu zbrojnego w dziejach. Wraz z agresją niemiecko-sowiecką na Polskę załamaniu uległa kształtowana w Europie od wieków przestrzeń cywilizacji zachodniej. Rozpoczęły się bezprecedensowe przemiany kulturowe o wymiarze globalnym. Natomiast koniec zmagań oznaczał wprawdzie pokonanie narodowego socjalizmu, lecz jednocześnie rozprzestrzenienie się równie destrukcyjnej, nihil...
Czy polscy chłopi byli niewolnikami? Odpowiedź jest więcej niż oczywista. O niewolnictwie wspominali nie tylko obrońcy ludności wiejskiej, ale i obcokrajowcy oburzeni polskimi stosunkami. Tak zresztą określał kmieci każdy, kto mówił o nich: chłopi pańszczyźniani, a w domyśle: niewolnicy pańszczyźniani. Dlatego pojawia się też inne pytanie. Czy w oczach polskiej elity chłopi byli w ogóle ludźmi? O tej najliczniejszej i najważniejszej części społeczeństwa pisano: bydło, psy, ch...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
