Opowieść o pogromie listopadowym 1918 jest pierwszym obszernym studium poświęconym temu wydarzeniu, które w polskich opracowaniach historycznych jest albo całkowicie przemilczane, albo sprowadzane do fali rabunków dokonywanych głównie przez ukraińskich i żydowskich (!) bandytów oraz dezerterów z armii austriackiej w ogarniętym wojennym chaosem mieście. Istnieje też inna polska wersja wydarzeń oskarżająca Żydów o zaatakowanie polskich żołnierzy, którzy musieli się bronić. ...
Opowieść o bohaterstwie i często dramatycznych losach alianckich agentów. Książka składa się z trzech części. W pierwszej z nich poznajemy nieznane epizody z działalności wywiadowczej rządu emigracyjnego w Londynie. Część druga jest poświęcona czterem spośród 39 agentek SOE, sekcji specjalnej wywiadu brytyjskiego. W trzeciej części autorka opowiada o burzliwym życiu Sergiusza Piaseckiego – znanego pisarza, agenta wywiadu i przemytnika, więźnia Świętego Krzyża. Zachowując styl...
Afrykańska wyspa Madagaskar, położona u wejścia do Oceanu Indyjskiego, była kolonią francuską, która po wojennej klęsce metropolii w 1940 roku opowiedziała się za nowymi władzami francuskimi w Vichy. Odmówiła tym samym wszelkiej współpracy nie tylko z przedstawicielami "Wolnej Francji" gen. de Gaulle'a, ale też zerwała układy z dotychczasowymi sojusznikami. W książce przedstawiono, po raz pierwszy w historiografii polskiej, przebieg tych walk o Wielką Wyspę (jak zwano Madag...
Współczesne lato to przede wszystkim wakacje. W przedwojennej Polsce lato odróżniało się od innych pór roku tylko tym, że było cieplej. Podróżowali oczywiście artyści, literaci, dziennikarze, a kurorty z roku na rok stawały się coraz nowocześniejsze (tak jak modernizowała się Polska). Ale nie wszędzie było tak kolorowo. Na wsi o wakacjach się nie marzyło. Krucho z marzeniami było także w województwach wschodnich, dziś określanych mianem Kresów. Opisując ostatnie przedwojen...
Bitwa pod Cheroneją jest jedną z najgłośniejszych batalii starożytności. Latem 338 roku p.n.e. na polach pod Cheroneją władca Macedonii Filip II pokonał siły koalicji państw greckich, głównie Aten i Teb. Przez wiele lat cheronejska wiktoria uchodziła za symboliczny kres niepodległości Grecji. Cheroneja to także narodziny potęgi Macedonii, której władca stał się niekwestionowanym panem całej Hellady. Nakreśliwszy po zwycięstwie cheronejskim główne zasady porządku w Grecji i za...
Wojny, jakie toczyli Antygonidzi, Filip V i jego syn Perseus, z Republiką Rzymską doprowadziły do unicestwienia starożytnego królestwa Makedonów. Na polach pod Kynoskefalaj i Pydną zderzyły się dwa różne wojska, stosujące odmienne sposoby walki – najeżony długimi włóczniami walec falangi, zwarty jak kamienny mur, i elastyczna szachownica rzymskich manipułów. Zwyciężyli brutalni, sprawni w rabunku i potężniejsi Rzymianie. Synowie Wilczycy wszystkie swoje wojny prowadzili z nie...
Obszerna rozprawa naukowa poświęcona kształtowaniu się rodu heraldycznego Prus na Mazowszu w XIII-XVI wieku. Ród heraldyczny w dawnej Polsce Geneza stanu rycerskiego w średniowiecznym państwie piastowskim Ród heraldyczny jako twór polityczny, społeczny i kulturowy. Herby i struktura Ród heraldyczny w aspekcie prawnym. Przywileje Ród gniazdowy jako gałąź rodu heraldycznego. Nazwiska odmiejscowe Migracja Prusów w średniowieczu i jej tło polityczne Najstarsze osadnictwo ...
Istotnym zamierzeniem autora opracowania było przedstawienie dziejów ułanów i Zaniemeńskiej Rodziny Pułkowej w okresie od 1918 do 2018 roku; pokazanie fenomenu nie znanego współczesnemu wojsku, jakim było i jest niezwykłe przywiązanie rodzin ułanów do jednostki, w której służyli mężowie, ojcowie, dziadkowie, pradziadowie. Pomimo upływu 100 lat – całego wieku – zainteresowanie pułkiem nie wygasło lecz coraz bardziej umacnia się w postaci działalności Oddziału Kawalerii Ochotni...
Przez całą dekadę lat siedemdziesiątych szeregi PZPR nieustannie rosły. W 1980 r. partia liczyła ponad 3 mln członków, którzy wstąpili do niej albo z pobudek ideowych, albo ze zwykłego konformizmu. Po Sierpniu ’80 okazało się jednak, że jest ona kolosem na glinianych nogach i nie potrafi się utrzymać u władzy bez użycia siły. Stan wojenny wcale nie wzmocnił PZPR, a końcówka lat osiemdziesiątych przyniosła jej dekompozycję, zakończoną rozwiązaniem w styczniu 1990 r. Książka dr...
Do dziś nie ustalono komu przyznać palmę pierwszeństwa i uznać za odkrywcę miłości między mężczyznami. Już w starożytności Grecy i Rzymianie toczyli spór na ten temat. Jedni uważali, że legendarny poeta Tamyris był pierwszym mężczyzną, który zakochał się w młodzieńcu o wdzięcznym imieniu Hyakintos...
Warszawa 1993
Praca jest obszernym studium, w którym autor poddał wszechstronnej analizie złożoną antroponimię ludności ruskiej zamieszkałej na historycznych terenach wschodniej Lubelszczyzny, ściślej – na historycznym pograniczu polsko-ruskim. Autor zwraca uwagę za zróżnicowanie terytorialne nazewnictwa osobowego na tym obszarze, pozostające w związku z zasięgami dialektalnymi na badanym terytorium. Przy czym pogranicze zachodnio-wschodniosłowiańskie jest tu rozumiane w odniesieniach hist...
Zbiór szkiców, których wątek przewodni dotyczy – zgodnie z tytułem zbioru ale i szerzej – Kresów i „kwestii wołyńskiej”, dla Polaków i Ukraińców fundamentalnego problemu historycznego i politycznego, którego istotnym kontekstem jest kryzys chrześcijaństwa i cywilizacji liberalnej. Zapraszamy w podróż po motywach, wydarzeniach i książkach, w których „kresowość” okazuje się zagadnieniem wcale nie „kresowym”, lecz centralnym i mocno wpisanym w naszą historię i kulturę. Niech ni...
„Urzędnicy miejscy Kołobrzegu do 1805 roku” to kolejna pozycja wchodząca w skład serii Spisy Urzędników Miejskich z Obszaru Dawnej Rzeczypospolitej, Śląska i Pomorza Zachodniego. Praca Radosława Gazińskiego jest pierwszym zeszytem czwartego tomu „Pomorze Zachodnie”. Autor ukazał w niej w głównych zarysach organizację władz miejskich Kołobrzegu na przestrzeni 550 lat, omawiając kolejno organizację i kompetencje rady miejskiej oraz innych ciał kolegialnych działających na teren...
Minuskuła karolińska to jedno z najbardziej znaczących pism średniowiecza. Wykształcona we frankijskich skryptoriach w VIII-IX wieku, stała się na długi okres obowiązującym stylem pisania. Czytelna, regularna, o stosunkowo szybkim dukcie zdobywała popularność w kolejnych ośrodkach pisarskich. Jej sukces jest niezaprzeczalny – minuskułą pisze się aż do XII wieku, kiedy zaczyna być wypierana przez pisma gotyckie. Ma kapitalne znaczenie dla rozwoju nowych pism XV wieku stając si...
NIEPROSZONY WYZWOLICIEL WARSZAWY to klimaty Warszawy z okresu I wojny światowej widzianej oczami niemieckich żołnierzy, przed i po zajęciu przez nich miasta. Postawa warszawiaków wobec nowych władz okupacyjnych. Handel diamentami i malwersacje carskich urzędników przed wkroczeniem Niemców. Atmosfera bazaru na Mariensztacie i Nalewek. Obrazy żydowskich sklepów, ulic czy też łaźni parowej Majewskiego przy moście Kierbedzia, przeplatające się z wojenną grozą i polityką w latach...
W jaki sposób odróżnić czary od trucicielstwa? Czym jest magia? Czy czarownice są istotnie wspólniczkami szatana? Nad tymi zagadnieniami deliberowały najświatlejsze umysły epoki wczesnonowożytnej, pozostawiając po sobie wielkie i opasłe tomy przemyśleń. Odkładając na bok pytanie, czy wierzymy – my, tutaj, obecnie – w prawdziwość magii i istnienie czarownic, zastanówmy się, co o czarach i korzystaniu z nich myśleli zwykli ludzie żyjący w XV lub XVII stuleciu? Ci, którzy stanęl...
Władysław Zahorski (1859–1927) – lekarz, działacz społeczny, współtwórca i prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie – to postać bardzo ważna dla historii Wilna przełomu XIX i XX w. Pisane barwnym językiem jego wspomnienia, obejmujące dzieciństwo, lata nauki szkolnej i studiów oraz pierwszy okres pracy zawodowej, przynoszą nie tylko mnóstwo informacji użytecznych dla historyka, lecz – dzięki osobistym wynurzeniom oraz licznym anegdotom – mogą być interesujące także dla szer...
Bernard Sculteti z Lęborka zawędrował w 1472 roku do Wiecznego Miasta i tam spędził resztę życia. W Rzymie zdobył doktorat prawa kanonicznego i pracował w głównym trybunale papieskim – Rocie Rzymskiej. Otrzymał od papieży wiele zaszczytnych funkcji, m.in. pokojowca, kapelana, hrabiego Świętego Pałacu Laterańskiego, a nawet został nobilitowany. Uzyskał także godności i prebendy kościelne w Gdańsku, Fromborku, Szczecinie, w Inflantach, na terenie Rzeszy Niemieckiej i w odległej...
"Niniejszy artykuł składa się z dwóch części. Pierwsza odnosi się do głównego tematu opracowania, czyli życia i działalności Jana Mertki. Opis losów powstańca poprzedza przedstawienie dziejów członków jego najbliższej rodziny. Najwięcej uwagi poświęca się Magdalenie i Józefowi Mertkom, rodzicom Jana. W tej części artykułu został uwzględniony również problem sporu o pierwszeństwo ofiary jaki toczy się wśród historyków. Jego podstawą jest różnica zdań na temat tego, kogo nale...
Bez wątpienia wspólna refleksja i porównawcze badania nad rzeczywistością historyczną w Polsce i Hiszpanii mogą mieć wielką wartość w kontekście dziejów obu krajów, które między innymi współtworzą dziś Unię Europejską. Z drugiej strony instytucjonalna współpraca pomiędzy Katolickim Uniwersytetem Lubelskim, Instytutem Cervantesa, uniwersytetami hiszpańskimi oraz Radą Najwyższą Badań Naukowych otwiera bramy przyszłości dla intelektualnej i akademickiej współpracy hiszpańsko-pol...
Po krwawych walkach w lecie 1944 roku we Francji i bolesnym odwrocie spod Falaise, młodociani żołnierze dywizji pancernej SS "Hitlerjugend" przegrupowali się i na przełomie 1944/1945 roku brali udział w ostatniej ofensywie Hitlera na Zachodzie, gdzie ponieśli bardzo ciężkie straty. Po kolejnym odwrocie zostali przerzuceni na Węgry, aby wykonać z góry skazane na niepowodzenie zadanie zatrzymania ofensywy Armii Czerwonej. Ich zdziesiątkowana dywizja wycofała się do Austrii i 8 ...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
