Po opowieściach z dyliżansu i wozu nastała inna epoka w literaturze jidysz. Jak powiada Dan Miron, „obranie ławki w przedziale kolejowym jako scenerii opowiadania symbolizuje koniec intymności w literaturze sztetlu”, następuje bowiem okres dezintegracji społeczności miasteczka. Pierwszą klasą podróżują zamożniejsi, coraz bardziej aspirujący do asymilacji Żydzi, a im bardziej są zasymilowani, tym silniej na ogół gardzą swoimi współbraćmi. Trzon akcji opowiadań osadzony jest za...
Sefer sziwchej ha –Beszt jest bez wątpienia najważniejszym źródłem do badań nad początkami chasydyzmu besztiańskiego. Długotrwały monopol na przekaz hagiograficzny (następne książki tego gatunku zaczęły ukazywać się dopiero 50 lat później) sprawił, że książka ta zyskała niemal kanoniczny charakter a zawartych w niej opowieści nie był w stanie podważyć żaden inny przekaz.
Pierwszym spostrzeżeniem przy lekturze Ucieczki bez kresu jest brak typowej dla Rotha cesarskokrólewskiej tonacji. Jakby los bohatera, porucznika Franciszka Tundy, nie pozostawiał dla niej miejsca. Powieść jest precyzyjna w następujących po sobie epizodach. Nie zaburzają ich ładu retrospekcje. Czytelnik towarzyszący porucznikowi Tundzie ze zwykłego obserwatora prędko staje się uczestniczącym świadkiem zdarzeń. To cecha wielu powieści Rotha, wynikająca z jego pracy dziennikar...
Ozjasz (Abraham Jo szua) Thon urodził się we Lwowie w 1870 r. Od wczesnej młodości był zagorzałym aktywistą syjonistycznym. W 1890 r. przeprowadził się do Berlina, aby tam rozpocząć studia filozoficzne i socjologiczne, które zakończył uzyskując tytuł doktora. Podczas pobytu w Berlinie uczęszczał także do Instytutu Nauk Judaistycznych i otrzymał tytuł rabina. W czasie studiów przyłączył się do zwolenników Teodora Herzla, któremu pomagał przy organizacji Pierwszego Kongresu Syj...
Teksty dwunastu mniejszych proroków już w starożytności zapisywano na jednym zwoju, traktując je jako pojedynczą księgę Biblii. Powody były, jak wynika z Talmudu, wyłącznie praktyczne: istniała obawa, że poszczególne proroctwa są tak krótkie, że któreś z nich może zaginąć, o ile nie zostanie włączone do wspólnego zbioru. […] Z całą pewnością – świadczą o tym znaleziska z Qumran – Księga Dwunastu Proroków stanowiła całość w II wieku przed erą chrześcijańską. Pod względem rang...
Obrazki z krainy d’oc to druga po Notatkach z Prowansji książka Adama Wodnickiego. Ale nie jest to książka o piękności Prowansji – polach lawendy, słonecznikach, igraszkach światła i cienia, lekkości życia. O urokach tego kraju powiedziano już wszystko, albo prawie wszystko. „Prowansja, o której piszę – mówi autor – nie jest zwykłą Prowansją. To kraina z drugiej strony lustra, miejsce magiczne. Krótko mówiąc, ta Prowansja istnieje tylko we mnie, jest mitem – próbą zaspokoje...
Michał Chludziński (ur. 1973 w Toruniu) - poeta, dramaturg, tłumacz. Jako poeta zadebiutował w 1992 roku na łamach toruńskiego miesięcznika Przegląd Artystyczno-Literacki. Autor tekstów i tłumaczeń piosenek, oraz scenariuszy dla teatrów zawodowych (Teatr Ludowy w Krakowie, Teatr Rozrywki w Chorzowie, Teatr Piosenki we Wrocławiu, Teatr Roma w Warszawie, Teatr Współczesny we Wrocławiu, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu, Teatr im. A Fredry w Gnieźnie, Teatr Miejski w Gliwicach). Tw...
„Volovici analizuje zjawisko, które przez dziesięciolecia kształtowało rumuńską rzeczywistość, a jednocześnie pozostawało nieopisane ze względu na szczególną koniunkturę historyczną i polityczną. […] Z jego analiz wynika jednoznacznie, że antysemityzm rumuński był nie tylko ideologicznym konstruktem, ale także rodzajem społeczno-kulturowej aury, która udzielała się niemal wszystkim aktorom życia publicznego. Niechęć, podejrzliwość i wrogość zdominowały stosunek prawosławnej w...
Tylko poeta, filozof i uczony może pochylać się z taką delikatnością i pokorą nad każdym, najmniejszym Słowem Podnosić je z wielkim szacunkiem wobec kształtu i dźwięku i treści, a jednocześnie z czułością. Rodzi się ona z głębin wrażliwości. Widzę Słowa Elżbiety jak szkiełka - każde przepuszcza światło. A czułość, jest spoiwem, dzięki któremu powstają witraże. Więc każda strofa haiku staje się witrażem - przepiuszcza światło krajobrazu duszy. Może przez nagłą nieobrecność...
Ten wędrowiec, któremu nie dane było odpocząć – przewodnik niewidzialnej karawany, która w nieszczęsnym czwartym dziesięcioleciu naszego stulecia urosła do wymiaru rzeki zalewającej świat, był zawsze i wszędzie gościem. Stronnik Habsburgów bez ojczyzny. Kosmopolita i mnich, dla którego świat cały był pustelnią. Nigdy jednak nie traktował mrukliwie i nieprzychylnie kogoś, kto bez zapowiedzi nawiedzał jego samotnię, lecz uprzejmie zapraszał do siebie. Z wyrozumiałością głaskał...
Niniejszy przewodnik zawiera wybór błogosławieństw, które najczęściej odmawia się w ciągu dnia, ale także tych rzadziej wypowiadanych, jak również pewną ilość krótkich modlitw. Nie jest przeznaczony do tego, aby zastąpić Sidur, w którym znajdują się wszystkie modlitwy i błogosławieństwa, a jedynie do tego, by umożliwić korzystanie z zawartych w nim modlitw w każdym miejscu i o każdej porze.
Pieśni Gebirtiga, ludowego barda z krakowskiego Kazimierza, najpopularniejsze chyba z żydowskich pieśni ludowych, przyćmiły swą sławą jego nazwisko, Huliet, huliet, kinderlech, Awrejml der marwicher (Abram złodziejaszek), Draj Techterlech (Trzy córeczki) czy S`brent! (Gore!) po prostu podbiły świat. Kolejny paradoks Gebirtigowej sławy jest jeszcze bardziej wymowny. Ci, co znają nazwisko Gebirtiga, w rocznicę jego tragicznej śmierci w getcie krakowskim piszą wzruszające artyku...
Oto książka, której nie zabrałbym na bezludną wyspę jedynie dlatego, że znam ją na pamięć!
Pierwsze zetknięcie z tekstem Babla było ważnym przeżyciem nawet dla zawołanych znawców. Krytyk i rusycysta Rene Śliwowski pisał: "Doznałem prawdziwego olśnienia: czegoś takiego nigdy dotąd nie czytałem". I dodaje tu słowa, które może zechce potwierdzić również czytelnik tego tomu: "Izaak Babel po latach wciąż zdumiewa. Nie mniej niżli przy pierwszej lekturze..."
Okolicznościowy reprint w limitowanym nakładzie wydany w 70. rocznicę zagłady getta krakowskiego. W dniach 13–14 marca 1943 roku Niemcy brutalnie zlikwidowali getto krakowskie, zabijając część jego mieszkańców na miejscu, pozostałych wysiedlając do pobliskiego obozu pracy Płaszów. 70 lat po tych wydarzeniach Ośrodek Studiów nad Historią i Kulturą Żydów Krakowskich UJ wspólnie z Wydawnictwem Austeria wydają reprint książki W 3-cią rocznicę zagłady ghetta w Krakowie (13.III.19...
"Galicyjskim szlakiem chasydów sądecko-bobowskich" to opowieść-przewodnik po zaginionym świecie żydowskim, który jednakże odrodzony trwa w innym miejscu, rozwija się, nie zapominając, skąd jego korzenie. Osią geograficzną przewodnika jest linia: Tarnów – Bobowa – Nowy Sącz, z odgałęzieniami do mniejszych miasteczek regionu. Przy tym z racji szczególnego miejsca, jakie Tarnów zajmował pod względem administracyjnym, gospodarczym i kulturalnym, a także jako centrum życia żydowsk...
Na ten tom składają się fragmenty, utwory nieukończone, zarzucone. Rozpędzona narracja raptownie się zatrzymuje. Wewnątrz tekstu widać czasem uskoki - bohaterowi Miejsca, o którym chcę teraz mówić… zmienia się imię, w Poziomkach najpierw dowiadujemy się, że pociąg zatrzymuje się w mieście trzy razy na tydzień, potem - że tylko w środy. Czy traktować te fragmenty jak brulionowe zapiski i pozostawić na wyłączny użytek badaczom twórczości Jospeha Rotha? Ależ nie - warto je po pr...
Czytając wielką równą prozie Gogola i Czechowa, prozę Szolema Alejchema, w rozbawieniu ulegamy podobnemu wrażeniu, jakiemu ulega czytelnik Dziejów Tewji Mleczarza i widz Skrzypka na dachu. Istnieje jakiś los, jakaś bieda, która jest częścią świata. Jest bohater, który postanawia coś zmienić. Jest nierówne zmaganie człowieka z prawem. Jest zły obrót spraw. Lecz jest i czułość, która ratuje całą logikę i cały chaos zdarzeń od szyderstwa, odrzucenia, a nawet buntu. (ze wstępu...
„Trudno polubić tę postać. Nikołaj Tarabas zdaje się przeciwieństwem Mendla Singera, pamiętnego Hioba z powieści, którą Roth ogłosił cztery lata wcześniej. Mendel był pobożny, bogobojny, prosty. Był całkiem zwyczajnym Żydem, a jego życie, zanim Bóg zapragnął go wypróbować, «płynęło spokojnie, niby nikły, nędzny strumyk pośród ubogich brzegów». Tarabas, niegdyś chrześcijanin, teraz bezbożnik o mrocznym sercu, któremu pozostała wiara w siłę, fatum i cygańskie wróżby, «niekiedy ...
Autorka postawiła sobie za cel opisanie programu i działalności Cukunftu, a także wypunktowanie, co na tle propozycji innych żydowskich organizacji młodzieżowych w przedwojennej Polsce mogło być w jego ofercie atrakcyjne dla młodych Żydów. Do tak postawionego zadania podeszła w sposób metodyczny , tworząc konsekwentną, usystematyzowaną, logicznie spójną narrację, z której wyłania się interesujący obraz działalności Cukunftu, zaprezentowany na szerokim tle historyczno-społeczn...
Andrzej Titkow - poeta, reżyser, scenarzysta, producent filmowy i wykładowca akademicki, urodzony w Warszawie 24 marca 1946 roku. Debiutował filmem dokumentalnym pt. W takim niedużym mieście w roku 1971. Ma w swym dorobku osiemdziesiąt filmów dokumentalnych, kilka fabularnych filmów telewizyjnych (w tym serial Układ krążenia), film kinowy pt. Światło odbite, spektakle teatralne i telewizyjne. Jako poeta debiutował w roku 1963 na łamach tygodnika "Współczesność". Debiut ksią...
