„W Księdze – rzeczy, a także i żywe istoty – poruszają się we wszechświecie słowa, który jest ich światem. Właśnie w ten sposób świat jest w Księdze. Postrzeganie świata dokonuje się poprzez słowa i bardzo szybko zauważamy, że to postrzeganie jest tylko naszą własną przemianą w słowie, najpierw nieświadomą, potem akceptowaną. Stajemy się słowem, które nadaje rzeczywistość rzeczom, istotom. Pisanie to zawsze mierzenie się z tą rzeczywistością, aby ją uznać za swoją. Wszystko s...
Rabi Szimon ben Jochaj uczy w Talmudzie: "Jeśli na tym świecie cytujemy słowa jakiegoś mędrca w jego imieniu, to sprawiamy, że jego usta szepczą w grobie" (Jewamot 97a). Jeśli zdarzy ci się trafić na krakowski Kazimierz, idź na stary cmentarz żydowski przy ulicy Szerokiej. Przechodząc między starymi kamieniami nagrobnymi, odnajdziesz wśród nich nagrobki Bacha, Megale Amukot, Tosafot Jom Tow, Maasei Haszem, Remu, Meginei Szlomo, rabiego Heszela i Szeerit Josef...Stań i nadsta...
Lwów. Ukraiński? Polski? Żydowski? Katolicki? Prawosławny? Grekokatolicki? Miejsce, które udowadnia, że spleciona historia nie musi prowadzić do ciągłego konfliktu. Jedno z ostatnich wspaniałych miast Zachodu, jedno z pierwszych fascynujących miast Wschodu. Jak Warszawa czy Kraków, to kolebka polskiej XX-wiecznej inteligencji, ale też mała ojczyzna wielu wybitnych młodych ukraińskich poetów i pisarzy. Wybór cytatów i wierszy lwowskiej Książki do pisania, pozwoli obcować z sze...
„Dla niewtajemniczonych Holandia to jeden wielki stereotyp. Łany tulipanów porastające równiny pod poziomem morza, wiatraki i rowery, sery i piwo, drewniane saboty i białe kobiece czepeczki, narkotyki niemal na żądanie. Ktoś wykształcony zapewne przypomni sobie złotą myśl: ten mały, na wskroś kalwiński naród, zbuntował się niegdyś pod wodzą dzielnego Wilhelma Orańskiego, zrzucił tyrańskie jarzmo hiszpańskich Habsburgów i zbudował własne państwo, demokratyczną Republikę Siedmi...
„Tryptyk oksytański” to zebrane w jednym tomie trzy książki Adama Wodnickiego: „Notatki z Prowansji”, „Obrazki z krainy d’Oc” i „Arelate. Obrazki z niemiejsca” w nowym wydaniu – poprawionym, poszerzonym, uzupełnionym nowymi fragmentami. Złączone w jednym tomie, zyskują nową tożsamość. Opisy, obrazy ukazują w nim pełniejszy obraz kraju, który – choć zbudowany z mitów i marzeń – jest bardziej rzeczywisty niż rzeczywistość. Tryptyk oksytański „to wyznanie miłosne i erudycy...
Tomik wierszy Ewy Elżbiety Nowakowskiej z posłowiem Wojciecha Ligęzy. Tak jak w poprzednich zbiorach poetyckich Ewy Elżbiety Nowakowskiej w tomie Trzy ołówki istotną rolę odgrywają wyobraźnia, uważność analitycznego oka, studiowanie rzeczy małych, lecz znaczących, dociekanie sensów zaszyfrowanego pisma zdarzeń. W jej wierszach metafory światła, blasku, lustra, zasłon, szyb przekazują poszukiwania żydowskiego świata sprzed Zagłady, ale też mówią o nieprzekraczalnej granicy, ...
Książka powinna zainteresować szerszy ogół czytelników, bowiem porusza trudne problemy, które dopiero niedawno stały się przedmiotem gruntownych badań i które dalej budzą kontrowersje, takie jak np. stosunki polsko-żydowskie po wojnie czy fascynacja znacznej części intelektualistów żydowskich komunizmem. Należy podkreślić, że Autorka porusza się po tym trudnym terenie z dużą swobodą, dystansem i obiektywizmem. Jest to niewątpliwie praca pionierska otwierająca szerokie pole ba...
Jeżeli czytać Lekcję łaciny jako dziennik pożegnań z Arles, to wtedy trudno nie myśleć o Tryptyku oksytańskim. Rodan płynie tu wolniej, mniej jest ekstatycznych momentów, widać za to "klarowność przęseł", które odbija rzeka czasu. Ale można ją czytać inaczej, w perspektywie, którą otwiera tytuł książki: jako powrót do pierwszych zasad, do fundamentów cywilizacji, która na naszych oczach ulega przyspieszonemu rozpadowi
Joanna Zach
"Przechadzki ze śmiercią" to przejmujący dokument z czasów zagłady. Henryk Vogler, polski pisarz i krytyk literacki, więziony był w niemieckich obozach w latach 1942–1945. Ten dramatyczny czas opisywał w swoich powieściach, nowelach, wspomnieniach. Wiersze z niniejszego tomu to poezja, która przeżyła. W dniu wyzwolenia Autor znalazł w jednym z porzuconych niemieckich mieszkań zeszyt, do którego „przepisał” swoją pamięć, dopisując jedynie wiersz pt. "Szkoła wolności". „Dusza n...
W tomie UPIORNA DEKADA. Eseje o stereotypach na temat Żydów, Polaków, Niemców, komunistów i kolaboracji 1939–1948 SĄSIEDZI. Historia zagłady żydowskiego miasteczka WOKÓŁ „SĄSIADÓW”. Polemiki i wyjaśnienia STRACH. Antysemityzm w Polsce tuż po wojnie. Historia moralnej zapaści ZŁOTE ŻNIWA. Rzecz o tym, co się działo na obrzeżach Zagłady Żydów oraz eseje i artykuły: Sprawcy, ofiary i inni Żydzi jako polski problem? A dlaczego nie część polskiej historii? Czy Zagłada jest ich hi...
Podstawę niniejszej publikacji stanowi zbiór oryginalnych opowieści chasydzkich o życiu i działalności cadyka Dawida Bidermana, wydanych w Piotrkowie w 1930 roku pod tytułem „Migdal Dawid” (Wieża Dawida). Ich przekładowi, dokonanemu przez Agatę Paluch i Wojciecha Tworka, towarzyszą artykuły opisujące rozwój ruchu chasydzkiego, ze szczególnym uwzględnieniem postaci Dawida Bidermana jako założyciela dynastii cadyków lelowskich oraz dziejów chasydów lelowskich. Jan Doktór omawia...
Książka jest zapisaną w wierszach historią przeżyć młodej dziewczyny wygnanej na pomarcową emigrację w 1969 roku. Otwiera ją kilka stron prozą o ostatnich miesiącach w Polsce. Jest ona przestrogą dla następnych pokoleń, pokazując cenę ksenofobii. Wiersze te stanowią dla mnie świadectwo tamtych czasów i odbicie nas samych z tamtych lat (…). Odarci z utraconego obywatelstwa, przynależności narodowej, utraconej tożsamości, a nawet związku z rodzimym krajobrazem wyjeżdżaliśmy st...
Książka jest zapisaną w wierszach historią przeżyć młodej dziewczyny wygnanej na pomarcową emigrację w 1969 roku. Otwiera ją kilka stron prozą o ostatnich miesiącach w Polsce. Jest ona przestrogą dla następnych pokoleń, pokazując cenę ksenofobii. „Wiersze te stanowią dla mnie świadectwo tamtych czasów i odbicie nas samych z tamtych lat. (...) Odarci z utraconego obywatelstwa, przynależności narodowej, utraconej tożsamości, a nawet związku z rodzimym krajobrazem wyjeżdżaliśmy...
Jest rok 1942. Tolunia, bohaterka książki, ucieka z mamą z rodzinnego miasta przed niemieckim oprawcą. Aby przygotować czteroletnią córkę na ucieczkę i życie w ukryciu, matka mówi: „Zaczynamy nową historię. W tej historii wszystko będzie inne. Od teraz jesteś prawdziwą polską dziewczynką, a nie żydowską. Ja nie jestem twoją mamą. Jestem ciocią Lolą”… To autentyczna historia mądrej i wrażliwej dziewczynki, w której życiu w czasie wojny zachodzą wielkie zmiany. Poznajemy ją, gd...
Mój pan nie żyje. Zdawałoby się, że śpi. Nie oczekujcie ode mnie, że zdradzę wam moje uczucia i ujawnię me myśli. Czuję się zdolna tylko do żałości i płaczu. Ale komu się zwierzyć? On już nie zmartwychwstanie. Właśnie skończył był pięćdziesiąt siedem lat. W nocy ze środy na czwartek miał we śnie widzenie: zobaczył chmury, trąby wodne z piekielnym zgiełkiem spadające wprost z nieba i był tym tak przerażony, że obudził się z wielkim krzykiem. Nękany strasznym cierpieniem, oblan...
Literackie eseje poświęcone kulturze, historii i sztuce – a szerzej: pięknu – dawnej i współczesnej Italii oraz tworzącym je postaciom, sławnym i popularnym, ale także mniej znanym czy wręcz zapomnianym. Na kartach książki spotkamy więc Giacoma Pucciniego, Carla Collodiego (autora Pinokia) i Igora Mitoraja, poznamy włoskie losy polskich arystokratów i artystów, a przede wszystkim odetchniemy atmosferą miast i krajobrazów Toskanii i Sycylii, które szczególnie ukochała autorka...
Wiosną 1945 r. w ruinach III krematorium w KL Auschwitz-Birkenau znaleziono zniszczony, gęsto zapisany szkolny zeszyt. Okazało się, że był to dziennik prowadzony w łódzkim getcie przez czternastoletnią Rywkę Lipszyc. Opublikowano go dopiero po wielu latach, w roku 2014 - w angielskim przekładzie. Teraz ukazuje się w języku oryginału, opracowany naukowo i opatrzony wstępem przez Ewę Wiatr. Partnerem edycji jest Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. „Dziennik Rywki Lipszyc m...
Poezja Olgi Titkow-Stokłosy jest cicha. Zbliża się do szeptu. Ale przecież szept jest najbardziej słyszalny, bo mieni się wielością intonacji, znaczeń słów, niedopowiedzeń. Poetka nieraz ledwo dotyka przedmiotu refleksji, dlatego że jest to sfera bardzo delikatna, osobista, cenna dla osoby mówiącej i wyzwalająca w nas podobny sposób odczuwania. Wiersze przywracają nam pamięć, dramat i piękno doświadczeń, radość wyciszonej rozmowy poetyckiej. Leszek Aleksander Moczulski...
Dwujęzyczna – polsko-francuska – edycja wierszy Jacka Cygana, ilustrowana jego fotografiami z Francji. Jacek Cygan to poeta, pisarz, autor tekstów piosenek. Mieszka w Warszawie, Krakowie i w… samochodzie, bowiem od dwudziestu lat nieustannie podróżuje po Francji, gdzie szczególnie upodobał sobie Antibes. Jego przyjaciel, który potrafi widzieć przeszłość, mówi, że w XVII wieku Jacek Cygan był aktorem wędrownego teatru w Prowansji. Można w to wierzyć, można nie wierzyć, ale ni...
Na krawędzi to opowieść o dorastaniu młodej, odważnej Żydówki wychowanej w tradycyjnej chasydzkiej rodzinie. Eva Libitzky przetrwała rządzone przez Chaima Mordechaja Rumkowskiego getto łódzkie, pobyt w Auschwitz-Birkenau i niemieckim obozie pracy Oederan, by doczekać wyzwolenia w nękanym epidemią tyfusu Theresienstadt. Jej historia to opowieść o ludzkiej wytrwałości, rzucająca nowe światło na dzieje łódzkich Żydów podczas wojny oraz żydowskie doświadczenie w okupowanej przez ...
Anabaza, Wygnanie, Susza – trzy wielkie poematy, trzy epoki, połowa stulecia… Język Saint-Johna Perse`a jest językiem jedynym w swoim rodzaju. Uznając jakby zwykłe środki poetyckiej ekspresji za niewystarczające, Saint-John Perse tworzy nowy język, w którym słowa, wyprowadzane ze swych pierwotnych, etymologicznych korzeni, używane są często nie tyle ze względu na ich znaczenia, co przede wszystkim na zdolność tworzenia ech, wzbudzania alikwotów, często nawet z uwagi na sam k...
Gdyby ktoś powiedział mi czterdzieści lat temu, że kiedyś wydam książkę pod tytułem Szkice o kwestiach żydowskich, uznałbym to wyłącznie za możliwość logiczną, a nie realną. O swoich korzeniach żydowskich dowiedziałem się około 1980 r., a więc już jako człowiek w sile wieku. Wprawdzie dalej piszę na ten temat w kilku miejscach, uważam za stosowne rzecz przedstawić sumarycznie.
Jan Woleński
Fragment Wstępu
Pomimo tego, że KSIĘGA JEREMIASZA powstała w oparciu o wydarzenia z czasów tego proroka, jednakże warto podjąć próbę osobistego spojrzenia na to dzieło z dzisiejszej perspektywy, gdyż księgi prorockie nie zostały dane jako dzieło literackie, niosące znaczenie wyłącznie dla jednego pokolenia.
Chronologicznie rzecz biorąc, Ezechiel to trzeci wielki prorok z grupy tak zwanych newiim achronim, proroków późniejszych. O pokolenie młodszy od Jeremiasza, z kapłańskiego rodu, wedle niektórych był krewnym tego proroka, a może wręcz jego synem. Swoją misję rozpoczął zaraz na początku szóstego wieku. Ezechiel żył i prorokował w czasach duchowego zamętu i dziejowych katastrof, klęski królestwa Judy, umocnienia Egiptu i ograniczenia wpływów Fenicji. Nade wszystko widział rosną...
