Od momentu, w którym Polska Ludowa przekształciła się w rzeczywistość historyczną i przestała określać tak narodową i społeczną egzystencję, jak i życie codzienne jej obywateli, minęło ponad dwadzieścia lat. Dziwne byłoby, gdyby w tym okresie nie zaszły zmiany w jej postrzeganiu i - co równie ważne - wartościowaniu.Michał Głowiński
Książka Doroty Jareckiej jest istotnym wkładem w poznanie polskiej historii sztuki „zaraz po wojnie”. Autorka korzysta ze współczesnych propozycji metodologicznych w psycho analitycznie oraz krytycznie i feministycznie zorientowanej historii sztuki, a także z dorobku nowej humanistyki. Ujmuje związki historyczne nie w ramach binarnych opozycji, lecz złożonych sieci (rizomatycznych) i tasujących się warstw czy płaszczyzn (plateau). Relatywizacja związków między marksizmem, rea...
Tom VII "Pism zebranych" zatytułowany "O prozie i krytyce" zawiera różnorodne prace Janusza Sławińskiego z lat 1954–1995; kilka tekstów wydobytych z archiwum jest bez daty. Głównym tematem tych wypowiedzi są szeroko rozumiane proza i krytyka literacka. W większości umieszczono tutaj prace rozproszone z tomów zbiorowych i czasopism, ale także – wybrane z książki autorskiej "Teksty i teksty". Datę początkową tomu, rok 1954, wyznacza polemiczny artykuł "O Dygacie, Stendhalu i ni...
"Leszek Biały, książę polski, syn Kazimierza Sprawiedliwego Michała Krajewskiego" – polska powieść oświeceniowa, łącząca elementy dydaktyczne ze światem fantastycznym, której akcja rozgrywa się w niespokojnych czasach rozbicia dzielnicowego. Młody książę, Leszek Biały, przyszły władca dzielnicy senioralnej, pod troskliwym okiem Goworka, opiekuna i przyjaciela, odkrywa cienie i blaski władzy, doświadcza miłości, poznaje smak nienawiści i zdrady. Michał Krajewski podejmuje pró...
Przyglądam się w książce dwóm „ocalaniom”: temu, jak autorka (Tulli) usilnie próbuje ocalić narratorkę/bohaterkę, a wraz z nimi swoją własną historię na przekór komunikacyjnemu fiasku, oraz temu, jak czytelniczka (Wójtowicz-Zając) próbuje ocalić autorkę, wydobywając i odzyskując to, co osobiste, spod warstwy literackości. Z recenzji dr hab. Moniki Świerkosz Pragnę spojrzeć na pisarstwo Tulli niejako a rebours – zobaczyć "Sny i kamienie", "W czerwieni", "Tryby" i "Skazę" prz...
Tom II Pism zebranych prezentuje prace teoretycznoliterackie Janusza Sławińskiego z lat 1958–1973. Datę początkową wyznaczają recenzje książek Kazimierza Budzyka ("Spór o polski sylabotonizm", 1957) oraz Henryka Markiewicza ("Tradycje i rewizje", 1957), które należą do najwcześniejszych teoretycznoliterackich wypowiedzi badacza. Cezurę końcową stanowi data powstania najpóźniejszego tekstu włączonego do tomu "Dzieło – język – tradycja": przedmowy "Od autora". Trójdzielność to...
Tom III Pism zebranych prezentuje prace teoretycznoliterackie Janusza Sławińskiego z lat 1974–2001. Datę początkową wyznaczają najwcześniejsze szkice włączone do tomu "Próby teoretycznoliterackie": "Krytyka literacka jako przedmiot badań historycznoliterackich" oraz "O dzisiejszych normach czytania (znawców)". Cezurę końcową stanowi natomiast data powstania artykułu "Co nam zostało ze strukturalizmu" (2001). Trójdzielność tomu odzwierciedla niejednorodny stopień autorskiego o...
Prowadzona bez mała przez cztery dekady korespondencja pomiędzy Marią Renatą Mayenową i Romanem Jakobsonem stanowi ważne źródło historyczne. Po pierwsze, dostarcza informacji do biografii obojga uczonych. Jako że w publikacji zamieszono listy w ich oryginalnych wersjach językowych, w przypadku Jakobsona – w większości rosyjskiej i angielskiej (oraz ich tłumaczenia na polski), książka powinna liczyć na recepcję wykraczającą poza polski kontekst językowy. Po drugie, tom korespo...
Pierwsze tygodnie i miesiące żałoby opisane przez Hannę Nałkowską są świadectwem rozpaczliwych prób odnalezienia się w bezgranicznej pustce pozostawionej przez matkę, odsłaniające fizyczny, cielesny wymiar doświadczonej utraty. (…) W narracji o tej symbiotycznej, „zrośniętej” relacji całkowicie zacierają się jednostkowe granice pomiędzy „ja” i „ona”, a role – matki i córki – płynnie zamieniają się miejscami. Śmierć Anny Nałkowskiej i w konsekwencji gwałtowne wyrwanie z tej re...
Nauka o literaturze przez ostatnie dziesięciolecia była często zwalczana przez tych, którzy ją uprawiali – i w ten sposób uprawiana. Opinię, że pisanie o literaturze nie ma nic wspólnego z nauką, najpierw piszący o literaturze uważali za kamień obrazy, a potem zaczęli ją powtarzać jako pochwałę. Przez pewien czas wydawało się, że w tym powtarzaniu zawiera się obietnica czegoś nowego i lepszego, ale pozostaje ona daleka od spełnienia. W takiej sytuacji warto byłoby na naukę o ...
Czy badając zapiski umieszczone w książkach, można nakreślić portret psychologiczny czytelnika? A jeśli mowa o drukach wydanych przed kilkuset laty, których użytkownik żył na początku XVII wieku? Gdy dysponujemy bogatym materiałem, na który składa się ponad sześćset książek z różnorodnymi notatkami tej jednej osoby, rośnie pokusa przedarcia się przez barierę czasu i wtargnięcia do mentalnej i emocjonalnej rzeczywistości adnotatora. Niniejsza rozprawa stanowi próbę rozpoznania...
Mowa uczuć to praca ważna i potrzebna. Stanowi ona ważny głos w dyskusji dotyczącej genezy i odrębności polskiej powieści nowożytnej. Jest przy tym erudycyjnym podsumowaniem wieloletnich badań samej autorki, jak i innych badaczy przywołanych w tekście. Wnikliwe obserwacje, dotyczące wyłaniania się polskiej powieści sentymentalnej, reprezentowanej w książce przez Malwinę, czyli domyślność serca Marii z Czartoryskich Wirtemberskiej oraz Dziennik Franciszki Krasińskiej Klementyn...
Mamy do czynienia z opracowaniem monograficznym skupionym na dorobku „księcia poetów” tj. autora poematów heroikomicznych, cyklów genialnych bajek i satyr oraz wierszy refleksyjno-lirycznych. Trudno jednak, by badacze zajęci oglądem twórczości najważniejszego pisarza polskiego oświecenia, twórcy pierwszej powieści polskiej czy form publicystycznych, nie zauważyli rozmaitych form mieszanych i pogranicznych, no, menippejskich, esejów, listów, kazań i in. Już rzuciwszy okiem na ...
Dr Nina Seiler – studiowała literaturoznawstwo slawistyczne oraz kultury popularne w Zurychu i Krakowie. Podczas programu doktoranckiego Gender Studies przez półtora roku prowadziła badania w Instytucie Badań Literackich PAN (2015-2016). W 2017 r. obroniła doktorat na temat krytyki feministycznej w polskim literaturoznawstwie lat 90. (opublikowany po niemiecku w 2018 r.). Po doktoracie pracowała w ramach projektu badawczego na Uniwersytecie w Zurychu nad książką Transgressive...
Po raz kolejny – za sprawą rozległej kwerendy, przekonującej interpretacji, wiarygodnej syntezy – romantyzm pod piórem prof. Wojciecha Tomasika odsłania nowe oblicze. Tym razem jest to oblicze zegarowe, za którym kryje się jeszcze jedno w tej epoce zderzenie kulturowych płyt tektonicznych – przebiegające w skomplikowanym układzie poziomów działania, obszarów życia czy sfer świadomości, od rytmu codziennych czynności po filozofię bytu. Odmierzany tą nową miarą romantyzm okazuj...
Poezja Wiedemanna przedstawia się czytelnikowi jako coś – powtarzając trafne określenie Macieja Topolskiego – specyficznego na tle zarówno kultury autentyczności, jak i kultury nieautonomiczności. Owa specyficzność zawiera się w tytułowej „płynności”, „przejściowości” czy też „inwarJAntowości” – postrzeganej nie jako historyczny moment przełomu w literackim reprezentowaniu podmiotowości oraz w dyskursie literaturoznawczym, ale jako dystynktywna cecha tekstowego „ja” w pewnych...
Karolina Koprowska – literaturoznawczyni, kulturoznawczyni i jidyszystka. Rozprawę doktorską obroniła na Wydziale Polonistyki UJ. Pracuje w Instytucie Judaistyki UJ. Autorka książki "Postronni? Zagłada w relacjach chłopskich świadków" (2018) oraz współredaktorka publikacji: "Świadek: jak się staje, czym jest?" (2019), "„jak burgund pod światło…” szkice o Zuzannie Ginczance" (2018). Książka podejmuje jedno z podstawowych pytań antropologicznych o strategie kształtowania orien...
Ks. dr Sebastian Jerzy Musiał – ur. 23 kwietnia 1983 r. w Dębicy. Kapłan diecezji tarnowskiej. Szkołę podstawową ukończył w Straszęcinie, a szkołę średnią w Dębicy. Święcenia kapłańskie w 2010 r. poprzedził obroną pracy magisterskiej pt. Biskup Jan Paweł Woronicz kaznodzieja narodu polskiego. W roku 2014 na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Tarnowie uzyskał licencjat nauk teologicznych. Tytuł doktora nauk humanistycznych otrzymał na Uniwersytecie Warszawskim w 2022 r. O...
Zebrane w książce studia podejmują refleksje nad piśmiennictwem polskim, europejskim i amerykańskim. Dotyczą nie tylko literatury i publicystyki, ale również sztuk plastycznych i architektury, co przyczyniło się do uwyraźnienia ujęć komparatystycznych i poszerzenia dotychczasowych ustaleń naukowych. Tekstowe reprezentacje ruin (1760–1830) to monografia pozwalająca na głębsze zrozumienie osiemnastego i dziewiętnastego wieku. Z recenzji dr hab. Małgorzaty Chachaj Wartość n...
Do rąk czytelników, doceniających walory korespondencji jako ważnego źródła i świadectwa minionego czasu oraz po prostu jako ciekawej lektury, trafiają zachowane listy Urszuli Julii Ledóchowskiej do Marii Leokadii Sternickiej-Deymer z lat 1921–1937. Dlaczego zasługują na wydobycie ich z archiwum i publikację? Kolekcja tych tekstów jest interesującą egzemplifikacją pedagogii opartej na wartościach chrześcijańskich, a przy tym wpisuje się w mało dotąd zbadany nurt aktywności e...
Joanna Warońska-Gęsiarz - literaturoznawczyni zatrudniona na Uniwersytecie Jana Długosza w Częstochowie. Ukończyła filologię polską w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie (obecnie Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie). W czerwcu 2010 roku na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach obroniła rozprawę doktorską Twórczość dramaturgiczna Brunona Winawera, napisaną pod kierunkiem prof. dr hab. Elżbiety Hurnik. W maju 2020 również na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach uzyskała...
