Wydarzenia marcowe w Gdańsku pozostają w cieniu brutalnie stłumionej rewolty grudniowej i zwycięskiego strajku w sierpniu 1980 roku. W 1968 roku centrum protestów w Trójmieście stanowiła Politechnika Gdańska, największa uczelnia na Wybrzeżu. To jej studenci postanowili poprzeć protest swoich rówieśników z Warszawy i wyrazić swój sprzeciw wobec zakłamania prasy i brutalności milicji. Pociągnęli za sobą wielu innych młodych mieszkańców Trójmiasta. Punktem kulminacyjnym gdańskie...
Publikacja przedstawia działania różnych organizacji społecznych działających w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Omawia ich funkcjonowanie z perspektywy ogólnopolskiej i lokalnej. Autorzy artykułów pokonferencyjnych przedstawili nie tylko organizacje typowo polityczne, takie jak Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej czy Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego, lecz także kulturalne i sportowe (Polski Związek Żeglarski, Polski Komitet Olimpijski), opisali zarówno organizac...
Tematem publikacji jest działalność jednostek partyzanckich sformowanych przez konspiracyjną organizację Konfederacja Narodu, wywodzącą się z przedwojennego Ruchu Narodowo-Radykalnego. Organizacja ta, licząca kilka tysięcy członków, została w 1943 r. włączona w skład AK, a jej oddziały partyzanckie – Uderzeniowe Bataliony Kadrowe – przeszły „na etat” KG AK. Oddziały te od 1942 r. prowadziły, ze zmiennym szczęściem, działania partyzanckie ukierunkowane na Kresy Wschodnie II RP...
9 listopada 2016 r. została zorganizowana na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Szczecińskiego druga konferencja naukowa poświęcona historii Kościoła na Pomorzu Zachodnim. Niniejsza publikacja jest zapisem wygłoszonych wówczas referatów. Projekt realizowany jest we współpracy z Wydz. Teologicznym US.
Publikacja poświęcona jest stosunkowo mało znanej karcie działań sił zbrojnych Polskiego Państwa Podziemnego, jaką jest próba niesienia pomocy powstaniu warszawskiemu przez siły Armii Krajowej znajdujące się poza stolicą. W sierpniu i wrześniu 1944 r. Armia Krajowa miała pod bronią w głębi kraju kilkadziesiąt tysięcy żołnierzy, którzy wykonywali zadania w ramach akcji „Burza” lub przygotowywali się do wystąpień z tą akcją związanych. Oczekując na pomoc z zewnątrz, od obcych, ...
Publikacja Dariusza Jarosińskiego jest zbiorem ponad sześćdziesięciu reportaży i esejów o losach żołnierzy polskiego podziemia niepodległościowego oraz o ich walce z komunistyczną dyktaturą. Jedne opowieści dotyczą postaci powszechnie znanych, zaś bohaterowie innych zostają dopiero przywracani społecznej pamięci. Autor starał się dotrzeć do ostatnich żyjących Żołnierzy Wyklętych, a ich relacje w miarę możliwości weryfikował i uzupełniał o źródła archiwalne i publikacje histor...
Demografia i migracje, warstwy społeczne i mniejszości narodowe, Kościoły i wspólnoty wyznaniowe, organizacje społeczne, ochrona zdrowia i życie codzienne – wszystkie te obszary tworzyły fundament ówczesnej rzeczywistości. Funkcjonowanie mieszkańców regionu zależne było również od poziomu rozwoju rolnictwa, przemysłu, handlu i rzemiosła, które podlegały drastycznym i wielokrotnym przemianom, postępom i załamaniom, choć de facto pozostawały w stanie systemowego kryzysu. Obraz ...
Studia dotyczą tragicznych relacji polsko-sowieckich w pierwszej połowie XX wieku. Książka ukazuje szerokie tło społecznych i politycznych przeobrażeń w ZSRS, systematyzuje również pokaźny materiał faktograficzny. Międzynarodowy zespół autorów porusza kluczowe, a jednocześnie mało znane zagadnienia z polskiej historii kresowej: sowiecką politykę narodowościową wobec polskiej mniejszości oraz losy Kościoła katolickiego na sowieckiej Białorusi w latach 1921–1939, represje wobec...
Pierwsze całościowe wydanie zapisków prymasa Stefana Wyszyńskiego z lat 1948–1981, unikatowe świadectwo niestrudzonej działalności prymasa oraz niekwestionowanego autorytetu społecznego i rzecznika praw narodu. W ramach zainaugurowanej serii ukaże się 27 tomów, niemal każdy z nich dotyczy kolejnego roku życia prymasa Wyszyńskiego. Edycja możliwa dzięki współdziałaniu Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Instytutu Prymasa Wyszyńskiego i Instytutu Pamięci Narodowej. Pu...
Publikacja opisuje najbardziej spektakularny i widowiskowy etap w działalności 5 Brygady Wileńskiej AK, kiedy to po wygaszeniu działań na Białostocczyźnie przeniosła się ona na teren północnej Polski. To historia nieuchwytnych lotnych patroli, przemierzających dziennie setki kilometrów, to szlak bojowy znaczony 27 rozbitymi posterunkami MO i placówkami UB. To wreszcie historia niezwykłej zbiorowości żołnierzy 5 Brygady – młodych ludzi z Kresów, dla których walka o wolną Polsk...
Wywiad cywilny stanowił integralną część organów bezpieczeństwa Polski Ludowej i miał ściśle wytyczone pole działania. Głównym zadaniem jednostek UB i SB działających w kraju było kontrolowanie społeczeństwa i zwalczanie wroga wewnętrznego, czyli przeciwników władz komunistycznych. Rola wywiadu polegała na walce z wrogami zewnętrznymi i obserwowaniu sytuacji w środowiskach, które mogły podejmować próby wspierania krajowych przeciwników systemu. Jednostka ta realizowała też za...
„Dziś, 6 września, przyjechał z Łodzi Rumkowski […]. Opowiadał cuda o getcie. Jest tam państwo żydowskie […]” – napisał z ironią Emanuel Ringelblum po wizycie Przełożonego Starszeństwa Żydów w Łodzi Chaima Mordechaja Rumkowskiego w getcie warszawskim. „Państwo”, o którym pisał zamordowany w 1944 r. historyk, było tworem jedynym w swoim rodzaju. Sam Rumkowski wielokrotnie uciekał się do tej analogii. „Moje getto to małe państewko ze wszystkimi tego zaletami i wadami” – mówił d...
Książka opisuje historię oraz mechanizmy powstawania Niezależnego Samorządnego Związku zawodowego „Solidarność” w 1980 r. W kolejnych rozdziałach przedstawiony jest proces pojawienia się fali strajkowej oraz jej wpływ na narodziny ruchu społecznego. Założeniem badawczym jest pytanie o kształt mobilizacji. W pracy został zrekonstruowany proces zawiązywania się protestów oraz ich dyfuzji, czy to w pojedynczym zakładzie, czy też później, w całym regionie. Opisano rolę, jaką w ty...
Monografia ukazuje historię Komitetu Helsińskiego w Polsce, powstałego w opozycyjnym podziemiu na przełomie 1982 i 1983 r. Celem jego istnienia było dokumentowanie przypadków łamania praw człowieka przez aparat partyjno-państwowy PRL w dobie stanu wojennego i okresie „normalizacji”. Cykliczne raporty i inne analizy, sporządzane przez komitet do 1989 r. włącznie, miały służyć przede wszytkim nagłaśnianiu takich spraw na Zachodzie. W odróżnieniu od wielu innych podziemnych inic...
Ponad pół wieku temu zakończył obrady Sobór Watykański II. Mimo upływu czasu wciąż wiele zagadnień związanych z przygotowaniami do tego wydarzenia i jego przebiegiem nie doczekało się naukowego opracowania. Jednym z nich jest stosunek do soboru władz PRL, które wiedzę na jego temat czerpały z kilku źródeł: MSZ, MSW, Urzędu do spraw Wyznań, a także z prasy. Najwięcej informacji przekazywała jednak do Warszawy Ambasada PRL w Rzymie. Tam polscy dyplomaci prowadzili rozmowy ze sw...
Zbiór artykułów poświęconych wybranym zagadnieniom z historii polskiej powojennej emigracji politycznej, m.in. działalności Tomasza Arciszewskiego – polityka socjalistycznego i premiera rządu RP na uchodźstwie, Jana Jaźwińskiego – oficera Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza, Jerzego Brauna – reprezentanta chadecji, Adama Doboszyńskiego i Antoniego Dargasa – polityków obozu narodowego. Autorzy książki opisali także ankietę dotyczącą stosunku do religii, ogłoszoną przez miesięc...
W kręgu zagadnień podejmowanych w monografii znalazły się m.in. kwestie roli i znaczenia elit oraz przedstawicieli społeczności żydowskiej w okresie II wojny światowej, prezentacja ich postaw, zachowań, działań oraz mechanizmów postępowania. Autorzy tekstów starali się odpowiedzieć na pytania dotyczące trwania elit przedwojennych w warunkach okupacyjnych w celu wskazania zmian, odmienności lub elementów gwarantujących stałość pewnych procesów. Problematyka ta została przedsta...
Dla władz komunistycznych najważniejsze było nie dobro obywateli, lecz wprowadzanie idei ateistycznych, tzw. świeckiego państwa i walka z Kościołem katolickim oraz innymi związkami wyznaniowymi. Dążyły do całkowitego podporządkowania sobie hierarchii kościelnej i uzależnienia jej działań od decyzji władz partyjno-państwowych. To leninowsko-marksistowska partia kreowała politykę wyznaniową państwa i rościła sobie prawo do decydowania o sumieniach i życiu religijnym obywateli. ...
Niniejsza publikacja dotyczy szeroko rozumianej działalności pionów śledczych funkcjonujących w strukturach organów bezpieczeństwa publicznego w okresie PRL. Z pewnością nie wyczerpuje podjętego zagadnienia, wskazuje natomiast, z jak wielotorową i wielowątkową materią mają do czynienia badacze tego zagadnienia. Chociażby z tego powodu jej głównym celem jest w zwrócenie uwagi na prezentowaną problematykę w jednostkowym ujęciu tematycznym, ale także usystematyzowanie po...
Publikacja odpowiada na pytanie, o jakich problemach polskiej wsi pisali jej mieszkańcy w listach kierowanych do władz centralnych PRL w latach 1956–1980. Istotą pracy jest przedstawienie wielowątkowego charakteru problemów wsi, które ukazano w tekście takimi, jakie były prezentowane w korespondencji do władz państwowych. Wybór listów na materiał źródłowy książki wynikał z przekonania, że dzięki nim można „usłyszeć głos” ludzi z okresu PRL, a także skonfrontować je z oficjaln...
Publikacja wpisuje się w obchody trzydziestolecia śmierci pisarza, który zmarł 28 września 1987 r. w stolicy Wielkopolski, Poznaniu. Zaproszeni przez jej redaktora Autorzy, znawcy twórczości pisarza, reprezentujący różne zawody i środowiska: biblistów, pasterzy Kościoła, historyków literatury, pamiętnikarzy, aktorów, pomimo wielu obowiązków i zajęć, nie odmówili podzielenia się na kartach niniejszej książki swoją wiedzą na temat życia i dorobku literackiego autora „Jezusa z N...
W książce „Listy z frontu i na front Korespondencja rodziny Massalskich (1914–1921)” przedstawiona została korespondencja rodzeństwa Stanisławy oraz Feliksa Tadeusza, Zygmunta i Leona Massalskich z lat 1914–1921. Na zbiór składa się 187 kart pocztowych i listów. Przez pryzmat zachowanej do dnia dzisiejszego spuścizny epistolograficznej Czytelnik może poznać losy Polaków biorących udział w walkach o niepodległość Rzeczypospolitej podczas I wojny światowej i w walkach o utrzyma...
