Spór o prawdziwą naturę ZSRR i innych reżimów komunistycznych dzielił Francuzów przez całe dziesięciolecia. Zagadnieniu temu poświęcono we Francji wiele opracowań, rzadko jednak wspominano w nich o działaniach polskich emigrantów. Na ogół zapomina się, że świadectwa żołnierzy z armii Andersa były pierwszymi relacjami o rzeczywistości łagrowej, jakie dotarły do Francuzów po zakończeniu II wojny światowej. Niniejsza książka przybliża polskim czytelnikom nie tylko historię polsk...
Stany Zjednoczone to kraj emigrantów, którzy przywożą za ocean swoje historie, tradycję, wizję przeszłości. Historycy polscy to szczególny, ale przecież nie jedyny przykład takiego właśnie transferu tradycji historiograficznej na grunt amerykański. Nie był on bezbolesny. Bohaterowie tej książki, czerpiąc z amerykańskiego, a szerzej anglosaskiego dziedzictwa historiograficznego, w istotny sposób przyczyniali się do modernizacji polskiego sposobu myślenia o przeszłości, wprowad...
Jak twierdził wybitny polski archiwista Kazimierz Konarski, „akta pozbawione inwentarza są ciałem martwym”. Stąd też opracowanie tej niezbędnej w każdym archiwum pomocy ewidencyjnej jest bardzo ważne. Zapewnia ona nie tylko integralność przechowywanych w nim zbiorów, ale umożliwia również odnalezienie informacji poszukiwanej przez osoby korzystające z jego zasobów. Prezentowana praca to pierwszy inwentarz archiwalny wydany przez Instytut Pamięci Narodowej, opisujący część zgr...
W 35. rocznicę podpisania w Szczecinie porozumienia przez Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, na czele z Marianem Jurczykiem, oraz Komisję Rządową, kierowaną przez wicepremiera Kazimierza Barcikowskiego, oddajemy w Państwa ręce publikację, która nie jest rozprawą naukową – tych powstało już wiele. Proponujemy relację z indywidualnych doświadczeń, zapisaną w retrospektywnych przekazach uczestników wydarzeń gorącego lata 1980 r. oraz osób, które następnie włączyły się w budowę o...
Wincenty Witos urodził się 27 stycznia 1874 r. w Wierzchosławicach k. Tarnowa. Ukończył szkołę elementarną w rodzinnej wsi. Był rolnikiem, działaczem społecznym, samorządowcem, politykiem związanym z ruchem ludowym. Od 1905 r. był radnym Rady Powiatowej w Tarnowie. W latach 1908–1931 pełnił funkcję wójta Wierzchosławic. Od 1908 r. sprawował mandat do Sejmu Krajowego we Lwowie, zaś w latach 1911–1918 posła do Rady Państwa w Wiedniu. Był członkiem władz powiatowych i okręgowych...
Przez cały okres PRL Wrocław był ważnym ośrodkiem formowania się postaw opozycyjnych i miastem, w którym odnotowano różne formy oporu społecznego, zwłaszcza w okresie kryzysów w latach 1956, 1968 i 1980 oraz na mniejszą skalę w 1970 i 1976 r. Wrocław jako stolica regionu oddziaływał zarazem na mniejsze miejscowości Dolnego Śląska. Również w drugiej połowie lat siedemdziesiątych, gdy w Warszawie tworzyły się po raz pierwszy od wielu lat grupy zorganizowanej opozycji polityczne...
W ostatnich dekadach XX i na początku XXI w. możemy zauważyć wzrost zainteresowania historyków problematyką ludności żydowskiej w Polsce po II wojnie światowej. Powstało zatem wiele prac o losach Żydów w tym okresie, przede wszystkim w skali całego kraju lub regionów, nieco gorzej jest natomiast z przedstawieniem sytuacji ludności żydowskiej w mniejszych ośrodkach, zwłaszcza na Dolnym Śląsku, a przecież ze względu na traktowanie tego regionu przez ocalałych z Holocaustu jako ...
Niniejsza książka po raz pierwszy w polskiej historiografii opisuje historię osiedlenia się i działalność poszczególnych męskich zgromadzeń zakonnych w diecezji chełmińskiej w okresie międzywojennym. Główna narracja skupia się jednak na losach zakonników przebywających w placówkach zakonnych w momencie wybuchu II wojny światowej: franciszkanów w Gdyni, jezuitów w Gdyni i Grudziądzu, księży misjonarzy i pallotynów w Chełmnie, michalitów i redemptorystów toruńskich, misjonarzy ...
Ppor. Zdzisław Badocha „Żelazny” to jeden z najbardziej rozpoznawalnych żołnierzy polskiego podziemia niepodległościowego po 1944 r. Jego pogodny wizerunek zachowany na dziesiątkach fotografii budzi niemal natychmiastową sympatię i zachęca do poznania jego historii. Książka jest próbą uporządkowania i usystematyzowania stanu wiedzy o jednym z najlepszych żołnierzy mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. W sposób naukowo udokumentowany autor przedstawił szczegółowo cały życior...
Monografia ukazuje dzieje Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, największej, obok Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, organizacji polskiego podziemia antykomunistycznego. NZW było bezpośrednią kontynuacją konspiracji narodowej z okresu okupacji niemieckiej. Skupiało ok. 40 tys. żołnierzy. Najliczniejsze struktury działały na Białostocczyźnie, Północnym Mazowszu i Podkarpaciu – tam też walczyło najwięcej oddziałów leśnych, liczących ponad 7 tys. żołnierzy. W 1945 r. narodowa part...
Polskie Radio Szczecin uruchomiono w grudniu 1945 r. jako pierwszą rozgłośnię na ziemiach zachodnich i północnych w Polsce. Książka „Zniewolony eter. Polskie Radio Szczecin w latach 1945–1989” opisuje historię tego lokalnego medium w okresie, kiedy Polska była krajem rządzonym autorytarnie i podporządkowanym Związkowi Radzieckiemu. W takim systemie środki masowego przekazu stają się ważnym narzędziem propagandowym w rękach przywódców politycznych. Książkę należy odczytywać n...
Niniejszy tom stanowi zbiór studiów omawiających różnorodne aspekty amnestii ogłaszanych przez komunistyczne władze w latach czterdziestych – poczynając od sowieckich wzorów organizowania tego rodzaju przedsięwzięć, zastosowanych rozwiązań prawnych, działalności operacyjnej UB oraz stosunku do tej akcji różnych struktur podziemia niepodległościowego. Autorzy omawiają okoliczności, przebieg i wyniki amnestii w poszczególnych regionach Polski, w tym także na terenie anektowanej...
Przekonanie, że „Solidarność” była bezprecedensowym zjawiskiem społecznym w historii Polski (i nie tylko), wydaje się dziś oczywiste. Mniej znany jest fakt, że jej narodziny, a zwłaszcza stłumienie po wprowadzeniu stanu wojennego, dały Polonii impuls do powołania licznych inicjatyw wspierających opozycję w PRL na całym niemal świecie: od Australii, przez Japonię, Wielką Brytanię, po Meksyk. Wiele z nich podejmowały różne pokolenia diaspory polskiej, nierzadko z udziałem rdzen...
Przekonanie, że „Solidarność” była bezprecedensowym zjawiskiem społecznym w historii Polski (i nie tylko), wydaje się dziś oczywiste. Mniej znany jest fakt, że jej narodziny, a zwłaszcza stłumienie po wprowadzeniu stanu wojennego, dały Polonii impuls do powołania licznych inicjatyw wspierających opozycję w PRL na całym niemal świecie: od Australii, przez Japonię, Wielką Brytanię, po Meksyk. Wiele z nich podejmowały różne pokolenia diaspory polskiej, nierzadko z udziałem rdzen...
Praca zbiorowa Życie na przekór. Młodzieżowa kontestacja systemu w ostatniej dekadzie PRL (1980-1989) - nowe tropy i pytania badawcze potwierdza naukową atrakcyjność problematyki dotyczącej różnych form opozycji i oporu społecznego, podejmowanych przez młodych ludzi w Polsce lat osiemdziesiątych XX w. Ta „długa dekada” odznaczała się dużą dynamiką wydarzeń politycznych i z tego powodu była niejednorodna. Sytuacja społeczno-polityczna wyglądała inaczej w karnawale „Solidarnośc...
W książce przedstawiono różne aspekty życia ukraińskiej mniejszości narodowej na Lubelszczyźnie. Szczególnie dużo miejsca poświęcono powojennym wysiedleniom Ukraińców do USRR, akcji „Wisła”, działalności OUN-UPA oraz kwestiom religijnym i kulturalnym. Zwrócono także uwagę na stosunkowo mało znane kwestie związane z powrotami ludności ukraińskiej z Ziem Odzyskanych na Lubelszczyznę. Zjawisko to przedstawiono w dwóch płaszczyznach – postawy struktur administracji państwowej ja...
W listopadzie 2012 r. przypada 70. Rocznica rozpoczęcia niemieckiej akcji wysiedleńczo-osadniczej na Zamojszczyźnie. Wydarzenia, które do dnia dzisiejszego dla mieszkańców Zamościa i regionu jest jednym z najtragiczniejszych wspomnień II wojny światowej. Trudno tu znaleźć miejscowość, która w mniejszym lub większym stopniu nie została boleśnie doświadczona ówczesnymi wydarzeniami. Powszechnie rozpoznawalnym symbolem wysiedlanej Zamojszczyzny są „Dzieci Zamojszczyzny”, które t...
Publikacja przedstawia biogramy 12 bohaterów II wojny światowej: płk. Łukasza Cieplińskiego, rtm. Witolda Pileckiego, gen. Augusta Emila Fieldorfa, gen. Stefana Roweckiego, gen. Leopolda Okulickiego, Stefana Korbońskiego, gen. Stanisława Maczka, gen. Kazimierza Sosnkowskiego, gen. Stanisława Sosabowskiego, Danuty Siedzikówny, gen. Władysława Andersa i Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku.
Biografia Augusta Hlonda może uchodzić za symbol losu Polaków żyjących na przełomie XIX i XX w. Wzrastanie w tęsknocie za ojczyzną – wymarzoną i, zdawać by się mogło, nieosiągalną. Patriotyzm dnia codziennego, przejawiający się w działalności społecznej i kulturalnej, a także przeżywany niejednokrotnie z daleka, tak jak w wypadku młodego Augusta Hlonda, który musiał wyjeżdżać w związku z nauką i pracą duszpasterską. I w końcu – gdy ziścił się sen pokoleń – radość z odzyskanej...
Korpus Ochrony Pogranicza był specjalną formacją wojskową, która niczym tarcza ochraniała polską granicę wschodnią przed atakami radzieckiej dywersji i litewskich bojówek oraz zwalczała przemyt z Litwy, Niemiec i Rumunii. Powstał we wrześniu 1924 r. w związku z trudną sytuacją w zakresie bezpieczeństwa na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej. Jako formacja powołana do ochrony granicy państwowej i bezpieczeństwa publicznego, podlegał w czasie pokoju Ministerstwu Spraw Wewnęt...
Książka prezentuje sylwetki ludzi, którzy – mówiąc eufemistycznie – na co dzień nie przejmowali się przesadnie moralnością… Chodzi więc zarówno o bumelantów, którzy żyli kosztem innych lub uruchamiali rozmaite kombinacje, by nie pracować, jak i o postacie szeroko rozumianego półświatka, ale – poza wyjątkowymi przypadkami – raczej nie o zwykłych przestępców, których upamiętniają co najwyżej kartoteki wymiaru sprawiedliwości. To najczęściej indywidua, które funkcjonowały bądź f...
Wspomnienia Zygmunta Maguzy (1925–2018), syna legionisty i osadnika wojskowego z Osady Chrynów na Wołyniu. W 1940 r. uniknął wywózki na Sybir. Ścigany przez nacjonalistów ukraińskich. Był świadkiem „krwawej niedzieli” 11 lipca 1943 r. Przeżył ludobójstwo. W 1943 r. wstąpił do Armii Krajowej, został żołnierzem 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK. Walczył z oddziałami OUN-UPA i Wehrmachtu. Wcielony do Armii Berlinga. Jako podoficer 43. pułku artylerii lekkiej (2. Dywizji Artyler...
