Drugi tom źródłowej biografii Jana Józefa Lipskiego, legendarnej postaci opozycji już od 1945 r. obejmuje lata 1968–1991: represje po Marcu ’68, próby zorganizowania protestów inteligencji po masakrach robotników w Grudniu ’70, początki i działalność Komitetu Obrony Robotników z ważną, mediacyjną rolą Lipskiego, epokę pierwszej „Solidarności”, uwięzienie Lipskiego po strajku w „Ursusie” po wprowadzeniu stanu wojennego, jego usunięcie z pracy, więzienie, procesy, próba utworze...
Celem książki jest ukazanie – w ogólnym zarysie – ewolucji strukturalnej pionu SB Komendy Stołecznej MO i Stołecznego Urzędu Spraw Wewnętrznych w latach 1975–1990. Praca proponuje charakterystykę strukturalną i funkcjonalną Komendy Stołecznej MO/ SUSW. Analiza ma na celu stworzenie pewnego „szkieletu” – instytucjonalno-strukturalnych ram, które można będzie wypełniać treścią w miarę prowadzenia dalszych, pogłębionych badań. Szczególnie istotne może się okazać dostrzeżenie w a...
Publikacja prezentuje wybrane wyniki badań dotyczących Zagłady i stosunków polsko-żydowskich w latach II wojny światowej prowadzonych na przestrzeni ostatnich lat przez pracowników IPN. Prace te realizowano w większości w ramach Centralnego Projektu Badawczego „Zagłada Żydów na ziemiach polskich”. Zamieszczone w książce teksty wcześniej zostały publikowane w języku polskim w wydawnictwach Instytutu bądź w polskich czasopismach naukowych, jedyny niepublikowany wcześniej tekst ...
Książka Edwarda Kubalskiego pod tytułem „Kraków w czasie Wielkiej Wojny” nigdy nie została wydana w formie książkowej. Tekst ogłoszony w dodatku literackim do „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” w 1938 r jest obecnie zapomnianym świadectwem doświadczeń miasta w czasie I wojny światowej. Kubalskiego opisuje zmagania mieszkańców miasta z codziennością. Ewakuacje, obostrzenia porządkowe, rekwizycje, pobór do wojska – stanowiły mniej lub bardziej regularny cykle życia miasta. W...
Piąty tom słownika zawiera 121 biogramów ludzi, którzy nie pogodzili się z powojenną rzeczywistością i w najtrudniejszych czasach prowadzili walkę o niepodległą Polskę. Znajdziemy wśród nich przedstawicieli wszystkich chyba działań powojennej konspiracji: oficerów i żołnierzy struktur poakowskich (Delegatury Sił Zbrojnych i Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”), obozu narodowego (Narodowych Sił Zbrojnych i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego), a także uczestników ruchu ludowego...
Rok 1958, z którego codzienne zapiski prymasa Stefana Wyszyńskiego trafiają właśnie do rąk czytelników, stanowił w Polsce przełom między krótkotrwałą odwilżą popaździernikową a powrotem do sprawdzonych metod ofensywy ideologii i władzy komunistycznej. Rok ten przynosił kolejne, definitywne już rozczarowania niespełnionymi obietnicami partii, która koniunkturalnie „normalizowała” stosunki z Kościołem, gdy potrzebowała poparcia społecznego, by szybko się potem wycofywać. Prymas...
Głównym celem niniejszej pracy jest próba rekapitulacji stanu badań i nakreślenie nowych perspektyw badawczych dotyczących polityki represji stosowanej przez Związek Sowiecki wobec jeńców wojennych i osób internowanych w latach 1939- 1956. Kwestie te, pomimo bogatej już literatury, wciąż wymagają intensywnych prac naukowych, a każde nowe wydawnictwo dotyczące tej problematyki odkrywa kolejne, nieznane pola badawcze. Autorami publikowanych tekstów są historycy i archiwiści z ...
Album poświęcony jest życiu, karierze muzycznej, działalności społeczniej i politycznej Ignacego Jana Paderewskiego polskiego pianisty, kompozytora, działacza niepodległościowego, męża stanu, polityka, premiera i ministra spraw zewnętrznych II RP. Bogato ilustrowany obrazami, grafikami, karykaturami, zdjęciami, kopiami listów, pism urzędowych i artykułów prasowych, w tym w dużej mierze zagranicznych utrzymany został w układzie tematycznym.
Architekt wielkiej Polski. Roman Dmowski 1864–1939. Album poświęcony życiu i działalności politycznej Romana Dmowskiego. Album podzieliliśmy na trzy części. Pierwsza Niepodległościowy konspirator obejmuje lata 1864–1905, druga Polityk i dyplomata koncentruje się na okresie aktywności politycznej Romana Dmowskiego w rosyjskiej Dumie Państwowej (od 1906) do 1919 r., czyli działalności dyplomatycznej na rzecz sprawy polskiej na forum konferencji pokojowej w Wersalu. Narracja ost...
Wojciech Korfanty (1873–1939) to najważniejszy przedstawiciel polskiego ruchu narodowego z Górnego Śląska. Przeciwstawiał się germanizacyjnej polityce władz niemieckich wobec ludności polskiej, walczył o polepszenie sytuacji niższych warstw społecznych. Występował na forum parlamentarnym i na wiecach, był czynny jako dziennikarz i wydawca prasowy, stworzył gazety „Polak” i „Górnoślązak”. W listopadzie 1918 r. został członkiem Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu, kierował jej wy...
Ignacy Daszyński (1866–1936) był działaczem socjalistycznym i niepodległościowym, jednym z najbardziej znanych polskich polityków okresu międzywojennego. Polityką zajął się we wczesnej młodości, jeszcze w gimnazjum. Był współzałożycielem Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej, a później Polskiej Partii Socjalistycznej. Swoją karierę parlamentarną rozpoczął jako poseł do parlamentu austriackiego, w którym zasłynął jako wybitny mówca i polemista. W 1918 r., po odzyskaniu przez...
„Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek”. Słowa wypowiedziane w dniu pogrzebu Józefa Piłsudskiego przez prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego znakomicie oddawały rolę Marszałka w dziejach Polski. Piłsudski sformułował ideę walki zbrojnej o niepodległość w czasie, gdy wiarę w jej spełnienie podzielała znikoma część społeczeństwa polskiego. Mimo to konsekwentnie wcielał ją w życie. Zainicjował stworzenie Związku Walki Czynnej i organizacji strzeleckich przed I w...
Album poświęcony postaci gen. Gustawa Orlicz–Dreszera, legionisty, uczestnika I wojny światowej i wojny polsko–bolszewickiej 1919-1920, następnie czołowego działacza obozu sanacyjnego. Jednego z najbliższych współpracowników Marszałka Józefa Piłsudskiego, wieloletniego Prezesa Ligi Morskiej i Kolonialnej.
Raport Jurgena Stroopa jest urzędowym sprawozdaniem, opracowanym dla władz zwierzchnich przez oficera kierującego akcją tłumienia powstania Żydów w getcie warszawskim i zbrodniczą operacją likwidacji tego getta wiosną 1943 roku. Dokument, który miał ukazać sprawność niemieckiej machiny policyjno-wojskowej, po klęsce Niemiec w 1945 roku stał się źródłem ukazującym zbrodniczość tej machiny, niewyobrażalny dramat ludzki Żydów warszawskich i bohaterstwo tych, którzy podjęli walkę...
Niniejszy tom zawiera teksty poświęcone wywiadowi i kontrwywiadowi Polski w XX w. Redaktorzy są świadomi ryzyka związanego z zaproponowaną formułą. Wydaje się jednak, że jest ono warte podjęcia. Wywiad Polski międzywojennej i z okresu II wojny światowej niewątpliwie zachował ciągłość organizacyjną i personalną. Jednak już od 1944 r. (z początkami w 1943 r.) zaczęły działać służby komunistyczne, przekształcające się stopniowo w wywiad i kontrwywiad PRL. Jednocześnie wywiad pol...
Projekt „Górny Śląsk w Polsce Ludowej” stanowi próbę syntetycznego i przystępnego opracowania różnych aspektów najnowszych dziejów regionu. Pierwszy tom serii, zatytułowany Przełomy i zwroty, zawiera 13 tekstów opisujących górnośląską specyfikę, regionalne uwarunkowania oraz reperkusje kluczowych wydarzeń w dziejach systemu komunistycznego i Polski w latach 1945–1989. Znajdziemy tu m.in. teksty o „polskich miesiącach” (1956, 1968, 1970, 1980, 1981, 1989) na Górnym Śląsku, tzw...
Porządek publiczny i bezpieczeństwo to wartości, których ochrony w latach okupacji niemieckiej podjęły się instytucje i organizacje Polskiego Państwa Podziemnego. Dla hitlerowskiego najeźdźcy chaos, znieprawienie, anarchizacja postaw części warszawiaków były czynnikami sprzyjającymi dodatkowemu zastraszeniu ogółu mieszkańców miasta i okolic. Potrzeba bojkotowania niemieckich przepisów prawnych, biernego i czynnego przeciwstawienia się władzy okupanta, choć były konieczne, to ...
Kolejny, trzeci już tom prymasowskich Pro memoria obejmuje trzy lata (25 września 1953 – 28 października 1956). Wydawać się może, że w życiu 80-letniego człowieka to niezbyt długi okres. Ale lata uwięzienia kardynała, o których mowa w tym tomie, były istotne dla dalszego życia i posługi Prymasa Tysiąclecia i, jak wynika z lektury tekstu, ważne dla narodu i Kościoła katolickiego w Polsce po II wojnie światowej. Zarówno więzienne Pro memoria kard. Stefana Wyszyńskiego, jak i t...
W 1939 r. na Pomorzu Gdańskim doszło do masowych egzekucji na polskiej ludności cywilnej. Jednym z największych miejsc kaźni była piaskownia w Paterku obok Nakła nad Notecią. Na początku okupacji oddziały niemieckiego Selbstschutzu Westpreussen, działając pod nadzorem SS, zamordowały tam ponad 200 osób, głównie polskich księży zakonników, nauczycieli oraz miejscowych Żydów. Mord w Paterku był elementem zbrodni pomorskiej 1939 – eksterminacji ok. 30 tys. obywateli II RP....
Książkę poświęcono głębokim i radykalnym przemianom, które miały miejsce na terenie obwodu lwowskiego w okresie powojennym na drodze procesu wszechobecnej sowietyzacji. Dążąc do ponownej aneksji terenów podbitych we wrześniu 1939 roku, państwo sowieckie zmusiło większość ludności polskiej do opuszczenia obwodu i osiedlenia się w centralnej i zachodniej Polsce oraz osiedliło w obwodzie własnych komunistycznych urzędników, zdemobilizowanych żołnierzy i ludność ukraińską deporto...
Uwolniony z internowania prymas Stefan Wyszyński zainicjował w 1956 r. długofalowy i rozbudowany program przygotowań Polaków do jubileuszu tysiąclecia chrztu Polski. Milenijny program Kościoła, choć miał przede wszystkim wymiar transcendentny – duchowy, nosił również znamiona politycznej kontestacji systemu komunistycznego. W celu ograniczenia zakresu i znaczenia obchodów Milenium ekipa Iww sekretarza KC PZPR Władysława Gomułki przystąpiła w 1958 r. do szeroko zakrojonych dzi...
