Obchodzona w 2012 r. 150. rocznica zbudowania na cmentarzu Rakowickim kaplicy pod wezwaniem Zmartwychwstania Pańskiego dała asumpt do bliższego zainteresowania się osobami fundatorów: Ludwika i Anny Helclów oraz w ogóle tą niezwykłą rodziną zasłużoną bardzo dla Krakowa i w ogóle dla społeczeństwa polskiego na polu naukowym, politycznym i gospodarczym, a zwłaszcza w działalności charytatywnej. Wspomniana rocznica zaowocowała sesją naukową, której materiały, wzbogacone o inne o...
XX Zjazd KPZS w 1956 roku zmienił sytuację w sowieckiej kinematografii. W okresie odwilży pojawiają się dwa pokolenia, dwie fale debiutów. Pierwsza następuje po 1956 roku. Wówczas debiutują Grigorij Czuchraj, Marlen Chucyjew, Aleksandr Ałow i Władimir Naumow, Lew Kulidżanow, Feliks Mironer, Władimir Skujbin. W tej drugiej, późniejszej fali debiutantów znaleźli się Andriej Tarkowski, Andriej Michałkow-Konczałowski, Wasilij Szukszyn, Gleb Panfiłow, Larysa Szepitko, Aleksandr As...
Prezentowana książka przedstawia myśl filozoficzną ks. Antoniego Jakuba Wiśniewskiego SchP (1718-1774), który w swych pierwszych dziełach używał terminu "philosophia recentiorum". W późniejszym okresie jego działalności naukowej można dostrzec cechy filozofii Oświecenia. Termin "dyskurs" w pierwszym członie tytułu książki nie oznacza dialogu, lecz jest określeniem służącym do prezentacji poglądów pijarskiego filozofa, który nie wymaga drugiej strony. Filozofię autora poprzedz...
Dwie klęski…, to z jednej strony kontynuacja wcześniejszych badań, ogłoszonych drukiem w rozprawach: „Nie okrył się niesławą Naród polski”. Społeczne aspekty września 1939 roku, Kraków 2002 oraz Compiègne 1940. Klęska Francji w recepcji i postawach społeczeństwa polskiego, Kraków 2010, w części też i ich weryfikacja, z drugiej zaś pierwsza część tryptyku, z którego dwa tomy (Dramatyczny rok 1943. Postawy i zachowania społeczeństwa polskiego w rozstrzygającym ro...
Sztuka współczesna jest świadectwem kreatywności, różnorodności i dynamiki naszych czasów. Chociażby dlatego powinniśmy ją zachować. Ale jak? Dzieło przestało być jedynie fizycznym „obiektem”, stało się hybrydą znaczeń, relacji i procesów, przekraczając utarte reguły. Przewartościowaniu uległy też kwestie autorstwa, reprodukcyjności i trwałości. Teoria i praktyka konserwatorska, wypracowywane na potrzeby sztuki dawnej, są niewystarczające. Najbardziej radykalną sztuką, której...
W książce Magdaleny Barbaruk Don Kichote nie jest postacią papierową; przeciwnie, okazuje się bohaterem zaskakująco żywym i żywotnym, swego rodzaju lustrem, w którym nie tylko kultura hiszpańska może się bez trudu przejrzeć. Dzieje się tak dlatego, że Autorka wyprowadza swojego bohatera z przestrzeni literatury i historii i wprowadza go w domenę kultury i współczesności. Ujawnia nieprzeczuwane i nieobliczalne semantyczne potencje donkichotyzmu, czyniące z błędnego r...
Display to próba szerszego spojrzenia na problematykę wystawy i wystawiania, od strony zagadnienia ekspozycji. Wraz z rosnącym – również w Polsce – zainteresowaniem uprawianiem nie tylko krytyki artystycznej i historii sztuki koncentrującej się na przedmiocie wystawienia, ale także teoretycznej refleksji wokół metod i strategii kuratorskich i ich specyfiki, a także uzależnieniami od warunków chociażby danej przestrzeni czy kontekstów teoretycznych danej instytucji, ...
Dialektyka Hegla, która w pewnych kręgach uchodzi za wykład niezwykle wyrafinowanej i hermetycznej metafizyki, jest w istocie dialektyką jedynie w sensie sprecyzowanym w znakomitej rozprawce Artura Schopenhauera o dialektyce erystycznej. Lektura "Fenomenologii ducha" czy "Nauki logiki" może więc stanowić – wielce żmudne, niestety – studium różnego rodzaju nieuczciwych wybiegów, jakich ima się Hegel, by wmówić swoim czytelnikom, że zgłębiają wraz z nim naturę Absolutu. To, co ...
Wyboru pomieszczonych w tej książce tekstów nie dokonała ich autorka. Są one różnego autoramentu: od krytyki po eseje i rozprawy historycznoliterackie, a nawet studium z historii idei. Pochodzą z różnych miejsc na przestrzeni trzydziestu kilku lat a pisane były na granicy wieków i dwóch różnych epok. Czy ich autorka zaaprobowałaby taki ich wybór i taki ich porządek? Czy nie kłamią one jej głosowi i myślom i czy nie wystawiają ich na szwank bardziej, niż to się zwykle my...
Przedmiotem analizy książki Co rządzi obrazem?... są prace z obszaru szeroko pojętej sztuki audiowizualnej, która jawi się jako znaczący czynnik kształtujący naszą rzeczywistość kulturową, nacechowaną swoistą wszechobecnością obrazów. Cytat, pastisz, patchwork, remake, retake, seria, found footage itp. stały się dominującymi strategiami wielu współczesnych twórców. Wskrzeszając przewrotnie hasło Albertiego, zgodnie z którym „obraz jest oknem na świat” i odnosząc je ...
Książka proponuje krytyczne spojrzenie na miejsce i funkcje natury w kulturze japońskiej, w perspektywie społecznej, estetycznej i, przede wszystkim, etycznej, przy czym punktem wyjścia są prace trzech współczesnych autorów/autorek japońskich, Takeo Doi, Yuriko Saito oraz Midori Kagawy-Fox.„Za nader cenne uważam przedstawienie polskiemu czytelnikowi rewizji powszechnie obowiązującego „sentymentalnego” poglądu na temat wzajemnych odniesień człowieka i natury w kulturze Japonii...
Bożonarodzeniowa choinka i jej ozdoby są znakami symbolicznymi o wieloplanowych sensach, różnorodnej motywacji i funkcjach. Współczesny Polak przypisuje im przede wszystkim funkcje estetyczne. Jednakże odgrywają one również rolę przedmiotów o funkcji religijnej, w pierwszym rzędzie związanych z chrześcijaństwem, gdyż świąteczna jodełka stała się symbolem narodzenia Chrystusa oraz rajskich drzew. Zwyczaj choinki powstał zarazem z ludowych obyczajów o funkcji magicznej, dlatego...
Dawno minęły czasy, kiedy termin literatura regionalna oznaczał twórczość przeważnie minorową, w najrozmaitszych znaczeniach tego przymiotnika. Niniejszy tom odwołuje się zresztą do tamtych wcześniejszych faz i form regionalizmu, bowiem stanowią one konteksty historyczne i polityczne, wobec których współczesne myślenie regionalistyczne przyjęło postawę kontestacji, czy też, jak powiada w swoim znakomitym studium Małgorzata Mikołajczak, wszczęło rebelię. Opozycyjne, a tutaj ró...
„Zło, moralność i śmierć są nie tylko popularnymi tematami w japońskim folklorze, ale zdają się być wręcz tematem centralnym japońskiej tradycji: niemal każdy festiwal, rytuał i zwyczaj odnosi się do powiązań między żyjącymi a zmarłymi, między żyjącą rodziną, a jej zmarłymi przodkami, między teraźniejszością a przeszłością” Michiko Iwasaka, Barre Toelken, Ghosts and the Japanese: Cultural Experience in Japanese Death Legends Książka Doroty Barańskej pokazuje, ż...
Karol Ludwik Koniński to pisarz niezwykły, nie mający swoich poprzedników ani następców w literaturze polskiej, z rodziny wielkich gwałtowników chrześcijańskich: Pawłów i Orygenesów, Pascalów i Newmanów, Kierkegaardów i Mounierów. W dwudziestoleciu międzywojennym zajmujący ważną i bardzo własną pozycję w życiu intelektualnym – Irzykowski zaliczał go do pierwszej dziesiątki publicystów – dziś prawie nieznany przez szerokie kręgi czytelników, wyłączony z żywego obiegu kulturowe...
Japoński teatr kabuki, przedstawiony w unikalnej pod każdym względem książce Igi Rutkowskiej, należy do skarbów światowego dziedzictwa kultury. Barwny, żywy, gwiazdorski, niegdyś bawił mieszczan i uliczną gawiedź, dziś - choć jest uznawany za formę klasyczną – nie stracił na swym kolorycie i sile oddziaływania. I taka też jest ta książka. Jej Autorka – z wykształcenia japonistka i antropolożka, co samo w sobie jest niespotykanym dotąd w Polsce naukowym melanżem, z pasji ...
Opowieść o celibacie. O zakonie tłumaczy.Biserka Rajčić, była przez pięćdziesiąt lat notariuszem polskiej literatury. Adwokatem, gońcem, tłumaczem przysięgłym. Przerywa milczenie, po pięćdziesięciu latach w cieniu autorów, których przekłada i spraw o których pisze. Serbka. Laureatka nagrody „Transatlantyk” dla najlepszego tłumacza literatury polskiej (2009). W dorobku, liczącym przeszło 1500 pozycji bibliograficznych, ma ponad 70 książek z zakresu poezji, prozy...
Formuła tytułu książki Białe maski / szare twarze – metaforyczna plama Rorschacha – stała się impulsem do rozważań na temat psychofizycznych dyskomfortów i cierpień odczuwanych przez mieszkańców peryferyjnej, środkowo-wschodniej Europy; zachętą do pochylenia się nad dolegliwościami zapisywanymi niestrudzenie przez miejscowych pisarzy, artystów i intelektualistów. W pierwszej części tomu zostały zgromadzone artykuły przedstawiające problematykę ucieleśnionych po...
Komiks i kryminał, zbuntowana awangarda, melancholijne „mgły Północy”, realizm fantastyczny, wyparta historia z bohaterskim Dylem Sowizdrzałem w tle, flamandzkie malarstwo czy wreszcie artystyczna francuszczyzna belgijskich twórców, ochrzczona w końcu XIX wieku mianem „małpiego wykwitu” – oto Belgia i jej różnorakie wcielenia, ukazujące kulturową niejednorodność, złożoność i bogactwo. Trzy języki, trzy wspólnoty i jedna, dwujęzyczna Bruksela w samym sercu zjednoczonej Europy....
„Austria jako temat obecny w polskim dyskursie publicznym posiada dwa zasadnicze wątki przewodnie: przeszłość i kulturę. Do wspólnych doświadczeń, relacji, mitów, dokonań, stosunków gospodarczych dziedziczonych i panujących odwołują się zarówno autorzy analizowanych tekstów, jak i współcześni badacze. Kultura zaś systemowo wzmacniana przez Wiedeń od wieków znajdowała w naszym kraju grono aktywnych odbiorców. Współcześnie kultura ukazuje się jako swoista marka młodej, aktywnej...
„Najpierw chyba było odkrycie, że poeta trudny wcale nie jest niezrozumiały. Zrozumienie wymagało trudu uważnej, dociekliwej lektury, rozwiązywania czasem filologicznych i kulturowych zagadek. Ale trud się po stokroć opłacał, bo prowadził do odkrycia niespodziewanych znaczeń i możliwości słowa, wolnego słowa sztuki, które jednak w swej wolności służyło też niezależnej i stawiającej sobie wysokie wymagania poznawcze myśli. A jeśli były niedomówie-nia, jeśli nie wszystko dało s...
Książka nie prezentuje kompletnej przemyślanej teorii, co czytelnicy mogą zauważyć w wielu jej fragmentach. W całym tego słowa znaczeniu jest zbiorem myśli na podjęty temat architektury jako sztuki, myśli, które kotłowały się przez cały czas jej powstawania. Publikacja Andrzeja Basisty jest autorskim, indywidualnym spojrzeniem na wszystkie poruszone w niej fundamentalne dla teorii architektury kwestie. Jej podstawowym walorem jest erudycja, wnikliwość i szczególne trakto...
Zbiór szkiców Janusza Sepioła Architekci i historia to przykład rzadko uprawianego eseju architektonicznego. Na tom ten składają się głównie teksty poświęcone wielkim, ale często pomijanym lub zapomnianym twórcom. Dzieła architektoniczne ukazane zostały w szerszej perspektywie ideowych i artystycznych prądów epok, w których powstały; w kontekście stylistycznych inspiracji i konsekwencji. Jednocześnie autor nie zapomina, że są one dorobkiem konkretnych ludzi, a ...
Dominantą, która spaja pola badawcze książki, jest hermeneutyczna komparatystyka. Autorka zaprasza do budowania mostów między przestrzenią wyobrażoną w świecie literackim a światem przeżywanym w przestrzeni rzeczywistej. Nie o literaturę chodzi, lecz o człowieka i o prawdę bycia. Dlatego spośród trzech głównych słów kluczy pierwszym i najważniejszym jest tu „przestrzeń antropologiczna”. W niej odbija się echem każdy przejaw naszych dokonań, a jako atrybuty towarzysz...
