Nowoczesne wyobrażenie o człowieku konfrontuje go ze śmiercią jako perspektywą bez reszty traumatyczną. Śmierć jako granica skończoności-indywidualności, odkąd ta skończoność rozumiana jest jako ontologiczna odrębność, musi się jawić całkowicie nieakceptowalną, beznadziejną i absurdalną, przejmującą panicznym lękiem i przerażeniem. Dlatego w obrębie nowoczesnego indywidualizmu śmierć musi być na różne sposoby relatywizowana czy to w popkulturowej, późnonowoczesnej formie wypa...
Poszukiwania, cierpienia i eksplozje. Dwanaście szkiców postromantycznych to na pozór luźny zbiór studiów historycznoliterackich poświęconych wybranym zagadnieniom twórczości Juliusza Słowackiego, Adama Mickiewicza, Zygmunta Krasińskiego, polskich klasycystów początku XIX wieku i poetów drugiej generacji romantycznej czasu Wiosny Ludów. Sporo miejsca zajmują również dziewiętnasto-, dwudziestowieczne i najnowsze perypetie mesjanizmu i polskiego syndromu prześladowczego – od Ja...
Sprawcze działanie katastrof dokonuje się poprzez zakłócenia i zniszczenia. Katastrofy wprowadzają zamęt, wytrącają z równowagi, dezorganizują porządek ludzkiej egzystencji, wymuszając nierzadko przewartościowanie obowiązującej wiedzy o świecie i zmianę kursu rozwoju cywilizacji; zawsze sygnalizują przy tym koniec pewnego świata, a równocześnie stymulują narodziny nowego. Ich dziwaczny urok bierze się z tego, że pozwalają nam doświadczyć czegoś niespodziewanego, a tym samym p...
Celem tej książki jest pokazanie, w jaki sposób szkoła współczesnego językoznawstwa, znana jako „językoznawstwo kognitywne” (cognitive linguistics) czy też – ściślej rzecz ujmując – jego wersja stworzona w Stanach Zjednoczonych przez Rolanda W. Langackera, George’a Lakoffa i ich uczniów, może okazać się pożyteczna dla tłumaczy i teoretyków przekładu (zarówno orientacji „językoznawczej”, jak i „literackiej”), ucząc ich wnikliwego czytania tekstu oraz dostarczając praktycznych ...
Niezwykła Piosenka o rozpadzie to – doskonały poetycko! – zapis ludzkiego, nieuchronnego, granicznego doświadczenia. Doświadczenia poszczególnego i najgłębiej osobistego, a przecież powszechnego, wspólnego. Doświadczenia utraty, śmierci, daremności, rozpaczy, miłości. Te barokowo precyzyjne, kunsztownie opanowane współczesne treny, formułują jeszcze raz, od nowa, także za nas, i dla nas, w naszym imieniu – podstawowe metafizyczne pytania; z przenikliwą, mężną świadomością, iż...
...jakie ewentualnie rady, wskazania czy zalecenia jako osoba wielce doświadczona miałbym dla swoich młodszych uczniów, kolegów czy przyjaciół. Otóż nie siliłbym się na wymyślanie czegoś wyjątkowo subtelnie wykoncypowanego, natomiast zachęcałbym do skrupulatnego przestrzegania pewnych prawd z dawna sprawdzonych i wypróbowanych. I tak: pamiętać zawsze trzeba o przedśmiertnym ostrzeżeniu kanclerza szwedzkiego – synu wiedz, jak małą ilością rozumu rządzony jest ten świat. W nasz...
Monografia Herezja Judasza w kulturze (po)nowoczesnej. Studium przypadku sytuuje się na skrzyżowaniu kulturoznawstwa i historii idei i podejmuje problem funkcjonowania w XX i XXI wieku tradycji judeochrześcijańskiej. Refleksja dotyczy strategii transformacji motywów biblijnych w kulturze bułgarskiej, interesującej ze względu na jej usytuowanie na „peryferiach” Europy. Perspektywę hermeneutyczną nadają trzy konkurujące ze sobą na gruncie europejskim systemy światopoglądowe: ju...
Richard Rorty stwierdził w swym najbardziej znanym dziele, iż współczesną filozofię cechuje przejście od epistemologii do hermeneutyki. Na myśli miał istotą przemianę zadań stawianych dociekaniom filozoficznym. Ceną, jaką filozofii przyjdzie – jego zdaniem – zapłacić za ten „hermeneutyczny zwrot” będzie zrównanie jej z literaturą, osłabienie poznawczych aspiracji na rzecz włączenia się do równoprawnego dialogu kultur. Rorty zachował mimo tego rozróżnienie dwóch podstawowych t...
György Lukács przekonywał, że „(…) każdy esej niewidocznymi literami dopisuje obok swego tytułu słowa: z okazji tego to a tego…”. Nie inaczej jest w przypadku współczesnych polskich esejów, w których odwołania do malarstwa czy fotografii pełnią istotną funkcję. Obrazy okazują się tu bowiem rodzajem wizualnej „odskoczni”, stabilnym i gotowym punktem zaczepienia, pozwalającym eseistom na wybieganie ku wielu innym sferom – na montaigne’owskie autoanalizy, na poznawanie przeszłoś...
U siebie, a jednak obcy – polscy i niemieccy wygnańcy między pożegnaniem a nowym życiem. Przyłączenie do Polski niemieckich terenów na wschód od Odry i Nysy Łużyckiej w 1945 roku wiązało się z trudnym procesem niemal całkowitej wymiany ludności i objęcia w posiadanie regionu, w którym wojna dokonała ogromnych zniszczeń. Ówczesne określenie „Dziki Zachód” odnosiło się do panującego chaosu i obowiązującego w Nadodrzu „prawa silniejszego“, ale także kojarzone było z nowym rodza...
The essays collected in this book were written over a period of more than a decade. They are arranged chronologically in order to create a complete sequence. The first essay in the collection, "Sensitivity of Matter", is dedicated to Edward Stachura, an exceptional Polish poet who became a national hero among young people after his suicide in 1979. The essay was inspired by my conversations and debates with Stachura between 1973 and 1977. The essays that follow were written i...
Książka stanowi pierwszą na polskim rynku wydawniczym próbę spojrzenia na kulturę Indii przez pryzmat kobiecości i wpisuje się w problematykę szeroko pojętych studiów nad kulturową tożsamością płci (gender studies). Zamieszczone w tomie artykuły wyszły spod pióra polskich i zagranicznych specjalistów z zakresu indologii, filozofii, etnologii, historii sztuki, a także filmoznawstwa.
Zrozumiały wzrost zainteresowania królową Jadwigą wobec bardzo prawdopodobnej bliskiej już jej kanonizacji i w obliczu wielkich okrągłych rocznic z nią związanych: 600-lecia utworzenia wydziału teologicznego w Akademii krakowskiej, 600-lecia zainicjowanej i sfinansowanej przez nią fundacji bursy dla studentów litewskich w Pradze i zbliżającego się 600-lecia wielkiej reorganizacji krakowskiej Almae Matris, na co przeznaczyła przed śmiercią swoje klejnoty, skłonił mnie do zebra...
Książka Polityczność podmiotu jest pierwszą na polskim rynku próbą systematycznej analizy wpływu, jaki na rozumienie podmiotowości politycznej wywarł zwrot językowy – jeden z najważniejszych przełomów teoretycznych we współczesnej humanistyce. Wbrew ciągle dominującemu w analizach zjawisk politycznych ujęciu liberalnemu, autor uznał podmiot za konstrukt, który nieuchronnie zapośredniczony jest w języku. Proponując oryginalną koncepcję polityki jako praktyki emancypacyjnej, st...
Czy w polskiej poezji ostatniego półwiecza mamy do czynienia ze zjawiskami, przy opisie których należałoby zwrócić się ku współczesnej myśli postsekularnej? Może wydawać się, że niekoniecznie, a pole duchowych poszukiwań w stosunkowo zgodny sposób podzieliły w niej legitymująca się długą tradycją poezja religijna oraz nowoczesny wariant literackich poszukiwań sacrum, jakim pozostaje szeroko rozumiana poetyka epifanii. Z jednej strony zatem – Twardowski, Kamieńska, Wojtyła czy...
Dwadzieścia jeden opowiadań wielkiego peruwiańskiego pisarza. Ribeyro to mistrz krótkiej formy. Jego historie są zawsze precyzyjnie skonstruowane, wciągają czytelnika od pierwszych słów i puszczają dopiero wraz z ostatnią kropką. Zabierają nas w najróżniejsze scenerie – od wielkomiejskiej Limy i jej ubogich przedmieść, po daleką prowincję, andyjskie wioski, a nawet duszną Amazonię – i pokazują całą galerię zapadających w pamięć postaci – najczęściej zwykłych ludzi na życiowym...
Papiestwo i papieże w średniowieczu Mieczysława Żywczyńskiego, to druga pozycja tego autora wydana w serii "Bestsellery z przeszłości". Książeczka ta jest fascynującą opowieścią o Kościele i instytucji papiestwa w oczach średniowiecza europejskiego. Obejmuje ona burzliwy okres panowania trzydziestu kilku papieży: od LEONA I WIELKIEGO (440-461) po KLEMENSA V (1305-1314). Jasność i precyzja wywodów, wartka narracja - oto walory, które powodują, iż książkę tę czyta się "jednym ...
Kronika przedstawia dzieje Kazimierza Wielkiego i jego dwojga następców. Nakreślona z niepoślednim talentem, a pisana z nieskrywaną pasją lub przynajmniej z ironią, tam zwłaszcza, gdzie autorowi wypadło mówić o przeciwnikach politycznych, do których należeli najwybitniejsi dygnitarze państwowi z regentką królową Elżbietą na czele. Jest ona najżywszą i najbardziej osobistą kroniką Polski średniowiecznej. (...) Jest prawdziwą kopalnią ciekawego materiału obyczajowo-anegdotyczne...
(...) nic nie jest w stanie zastąpić tej porcji wiedzy o polskim średniowieczu, jakiej dostarczył kronikarz wielkopolski jako świadek opisanych faktów oraz dziejopis skrzętnie zestawiający w swoim dziele nie najmniejszą biblioteczkę źródeł historycznych, z których wiele nie dochowało się do naszych czasów. Kronika obejmuje okres dziejów Polski od czasów bajecznych aż po 1271 (a może nawet 1273) rok. Rozpoczyna się prologiem, w którym autor zapowiada przedstawienie dziejów Pol...
Książka Łukasza Smugi porusza zagadnienie odmienności w hiszpańskiej prozie homoerotycznej ostatnich dwóch dekad. Jej celem jest przybliżenie polskiemu czytelnikowi nieznanych w Polsce powieści oraz krytycznoliterackich sporów toczących się wokół hiszpańskiej literatury homoseksualnej. Autora interesuje przede wszystkim stosunek pisarzy do zastanej tradycji literackiej oraz istniejących w kulturze różnych konceptualizacji homoseksualizmu. Tytułowe „wbrew naturze i kulturze” n...
Rozważania Jakuba Padewskiego zaliczyć można do nurtu badań ogarnianych zbiorową nazwą kulturowej teorii literatury, w tej mierze przynajmniej, w jakiej jest ona aplikowaniem literaturze kluczowych kategorii badań kulturoznawczych, (…) – a więc konceptualizacji lokujących wypowiedź literacką na terytorium kultury, jako tej kultury przedmiot, i jako jeden z kulturowych porządków. W przypadku omawianej książki taką literaturą, której coś bywa aplikowane, są reportaże/eseje Rysz...
Studia nad mniejszościami seksualnymi prowadzone z pozycji niehomofobicznych i związana z nimi teoria queer rozwijają się dynamicznie od początku lat 90. Od kilku lat obecne są także w Polsce. W najnowszej książce poświęconej kulturze odmieńców autorzy podjęli polityczną i kulturową dyskusję nad różnymi uwarunkowaniami zjawiska homoseksualizmu w kontekście lokalnym. Na niniejszy tom składają się teksty zróżnicowane pod względem reprezentowanych dyscyplin naukowych, metodologi...
O czym się nie mówi to opowieść o przewrażliwionym i nerwowym mizantropie, znudzonym urzędniku zajmującym się podatkami, który usiłuje wypełnić swoje puste życie lekturą filozofów i licznymi romansami z tzw. „porządnymi” dziewczętami. „Porządne” to te, które wdając się w romans są wierne swojemu kochankowi (oczywiście do czasu zerwania prze niego), zadowalając się skromnymi prezentami i poczęstunkami. Są to najczęściej szwaczki, sprzedawczynie, dziewczęta z fabryk, prawdziwą ...
