Andrzej Stasiuk urodził się w 1960 roku. To polski prozaik, poeta, dramaturg, publicysta, wydawca, felietonista, eseista, czasem również wokalista. Jest autorem kilkunastu książek. Tematyka jego powieści, opowiadań i esejów skupia się głównie wokół kultury Europy Środkowej i Wschodniej oraz podróży. Stasiuk jest wielokrotnie nagradzanym autorem, ma na swoim koncie m.in. Nagrodę Literacką Nike, Nagrodę im. Kościelskich czy Nagrodę Literacka Gdynia. Swoje felietony i artykuły publikował m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Tytule”, „Ozonie” czy „Frankfurter Allgemeine Zeitung”. Od wielu lat współpracuje z „Tygodnikiem Powszechnym”, gdzie możemy przeczytać fragmenty jego prozy, eseje, felietony i opowiadania. Stasiuk, wraz ze swoją żoną Moniką Sznajderman, jest współzałożycielem i właścicielem Wydawnictwa Czarne, jednego z najbardziej prestiżowych wydawców w kraju. Wydawnictwo specjalizuje się w wydawaniu książek non-fiction – głównie reportaży i biografii, a także w publikowaniu literatury środkowoeuropejskiej.
W 2018 roku Stasiuk wziął udział w muzycznym projekcie „Mickiewicz – Stasiuk – Haydamaky”. To album nagrany wspólnie z ukraińskim zespołem Haydamaky, na którym Andrzej Stasiuk melorecytuje teksty utworów Adama Mickiewicza. Płyta została bardzo dobrze przyjęta przez krytykę, a jej wydaniu towarzyszyła trasa koncertowa po całej Polsce. Stasiuk i Haydamaky wystąpili na kilku ważnych festiwalach, m.in. w czasie Kina na Granicy w Cieszynie, na Festiwalu Miłosza w Krakowie czy w trakcie Apostrofu w Warszawie.
Twórczość Andrzeja Stasiuka
Andrzej Stasiuk debiutował w 1992 roku książką „Mury Hebronu”. Jego debiutanckie opowiadania zostały nazwane „epifaniami spod celi”. „Mury Hebronu” to alegoryczna opowieść o człowieku zamkniętym w celi, odtworzona z wielką dbałością i szacunkiem do szczegółów. Bardzo mocna, ale również niezwykle wzruszająca historia o życiu w niewoli. W 1995 roku ukazała się kolejna książka „Biały kruk”, za którą Stasiuk otrzymał prestiżową Nagrodę Fundacji im. Kościelskich. W tym samym roku swoją premierę miały również „Opowieści galicyjskie”. Następna książka Stasiuka – „Przez rzekę” ukazała się w 1996 roku.
Pierwszą nominację do Nagrody Literackiej Nike autor uzyskał w 1998 roku za książkę „Dukla”. Kolejna książka Stasiuka „Jak zostałem pisarzem” to próba autobiografii intelektualnej. Później ukazały się „Dziewięć” (1999), „Moja Europa. Dwa eseje o Europie zwanej Środkową”, napisana wspólnie z Jurijem Andruchowyczem i „Tekturowy samolot” – obie wyszły w 2000 roku. Druga z nich przyniosła Stasiukowi kolejną nominację do Nike. W 2000 roku swoją premierę miała również wspólna książka Stasiuka, Olgi Tokarczuk i Jerzego Pilcha pt. „Opowieści wigilijne”. Trzecią nominację do Nagrody Literackiej Nike autor otrzymał za książkę „Zima” wydaną w 2001 roku.
Jedną z najważniejszych książek w dorobku Andrzeja Stasiuka jest „Jadąc do Babadag”. To wydany w 2004 roku zbiór wspomnień z podróży przez zapomnianą Europę. Stasiuk podróżował przez Polskę, Słowację, Rumunię, Węgry, Słowenię, Albanię, Mołdawię, głównie samochodem, pociągiem i autostopem. To opowieść łącząca w sobie wątki tak przygodowe i podróżnicze, jak i przemyślenia intelektualne i duchowe autora. „Jadąc do Babadag” spotkała się z bardzo dobrym przyjęciem przez krytykę. Za tę książkę Stasiuk otrzymał Nagrodę Literacką Nike.
Kolejne lata to premiery takich książek, jak „Noc. Słowiańsko-germańska tragifarsa medyczna” (2005), „Fado” (2006), „Ciemny las” i „Dojczland” (2007). W 2009 roku został opublikowany dramat Stasiuka pt. „Czekając na Turka”, napisany w ramach projektu teatralnego Instytutu Goethego „After the Fall – Europe After 1989”, który realizowany był wraz z Teatrem Narodowym w Dreźnie, Biurem Teatralnym w Mulheim an der Ruhr i Federalną Centralą Kształcenia Politycznego ze wsparciem finansowym Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W tym samym roku ukazała się powieść, którą Stasiuk pisał blisko dziesięć lat. Mowa o „Taksim”, która przyniosła mu Nagrodę Literacką Gdynia. Kolejne książki Stasiuka to „Dziennik pisany później” (2010), „Grochów” (2012) oraz „Nie ma ekspresów przy żółtych drogach”.
Andrzej Stasiuk najlepiej czuje się na Wschodzie. Dowodem tego jest kolejny niezwykły zapis z podróży. Tym razem autor rusza w podróż szlakiem wspomnień z dzieciństwa spędzanego na Podlasiu. „Wschód” to opowieść o tęsknocie, pragnieniu, pamięci i strachu. Za tę książkę Stasiuk otrzymał Nagrodę Literacką m.st. Warszawy oraz kolejną nominację do Nike.
W 2015 roku, nakładem Wydawnictwa AGORA i Wydawnictwa Czarne, ukazał się wywiad rzeka z Andrzejem Stasiukiem, który przeprowadziła Dorota Wodecka. W tym samym roku odbyła się również premiera „Kucając” – zbiór fragmentów wcześniej publikowanych próz Stasiuka, które w formie eksperymentu tworzą ciekawą opowieść. 2016 rok przyniósł czytelnikom Stasiuka książkę „Osiołkiem” – zapis podróży przez Ukrainę i Rosję w kierunku Azji. Na swojej drodze narrator spotyka ludzi, duchy i policjantów. Kluczowym motywem jest tutaj wyartykułowana miłość do samochodów – to pełna humoru elegia na odejście silnika spalinowego. W 2018 roku ukazały się „Kroniki beskidzkie i światowe”.
W kwietniu 2021 roku premierę miała najnowsza, długo wyczekiwana książka Andrzeja Stasiuka pt. „Przewóz”. Tym razem autor zabiera czytelników w podróż w przeszłość, do czasów II wojny światowej. Fabuła rozgrywa się w czerwcu 1941 roku. Świat jest podzielony na pół, z jednej strony brzegu stacjonują Niemcy, z drugiej Rosjanie. Pośrodku tego horroru – wiejski przewoźnik, który nocą, każdego kto zapłaci, przeprawia na drugi brzeg. Po wielu latach narrator książki podejmuje się zadania zrekonstruowania opowieści, którą kiedyś przekazał mu ojciec.
Wydawnictwo Czarne
W 1996 roku Andrzej Stasiuk wraz ze swoją żoną Moniką Sznajderman założyli Wydawnictwo Czarne, jedno z najbardziej unikalnych wydawnictw w Polsce. Wiąże się z nim niecodzienna historia. Po sukcesie książek „Mury Hebronu” i „Biały Kruk”, mieszkające w niewielkiej wsi Czarne, małżeństwo Stasiuk-Sznajderman postanowiło założyć własną oficynę. Stasiuk miał gotowy rękopis książki „Przez rzekę” i pojawiła się możliwość wydania książki pod własnym szyldem. I tak pod wpływem chwili i potrzeby, 5 października 1996 roku narodziło się Wydawnictwa Czarne. Dziś to jeden z największych wydawców w kraju. Początkowo wydawnictwo publikowało głównie prozę środkowoeuropejską i reportaże. Dziś może pochwalić się licznymi seriami wydawniczymi i publikacją książek takich autorów, jak Bob Dylan, Swietłana Aleksijewicz, Patti Smith, Johnny Cash, Mariusz Szczygieł czy Filip Springer.
Nagrody
Andrzej Stasiuk jest laureatem wielu prestiżowych nagród i wyróżnień kulturalnych. W 1994 roku otrzymał Nagrodę Fundacji Kultury. Rok później otrzymał Nagrodę Fundacji im. Kościelskich. W 2002 roku zdobyl nagrodę im. S.B. Lindego, a w 2004 roku Nagrodę im. Beaty Pawlak. Za „Jadąc do Babadag” otrzymał Nagrodę Literacką Nike. Ponadto uhonorowany został Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, Nagrodą Bursztynowego Motyla im. Arkadego Fiedlera, a za powieść „Taksim” otrzymał Nagrodę Literacka Gdynią. „Wschód” przyniósł mu za to Nagrodę Literacką m.st. Warszawy.
Książki Andrzeja Stasiuka na Woblinku
Książki Andrzeja Stasiuka znajdziecie w księgarni internetowej Woblink. „Moja Europa”, „Wschód”, „Kroniki beskidzkie i światowe”, „Jadąc do Babadag”, „Fado”, „Opowieści galicyjskie”, „Zima”, „Przez rzekę”, „Tekturowy samolot”, „Osiołkiem”, „Jak zostałem pisarzem”, „Nie ma ekspresów przy żółtych drogach”, „Kucając”, „Grochów”, „Dukla”, „Dojczland”, „Dziennik pisany później” dostępne są w formie ebooka. Ponadto wybrane książki znajdziecie w formie audiobooka oraz papierowej.
Źródło zdjęcia: https://czarne.com.pl/katalog/autorzy/andrzej-stasiuk
