Majówkowy Maraton Czytelniczy

Biografie i wspomnienia

Typ publikacji

Cena

Format

Wydawcy

Sortuj według:
Zyskujące popularność

Popularne kategorie

Wszystkie kategorie

    Promocja
    okładka Benedict Cumberbatch Biografia, Książka | Lewis Justin

    Detektyw, potwór, adwokat, naukowiec, malarz, komik, szpieg – lista głównych i drugoplanowych ról zaledwie trzydziestokilkuletniego Benedicta Cumberbatcha jest długa. Aktor grał ikoniczne Poznaj Benedicta „Sherlocka” Cumberbatcha! Aktora znanego i uwielbianego przede wszystkim jako odtwórcę postaci Sherlocka Holmesa w bijącym rekordy popularności serialu BBC Detektyw, potwór, adwokat, naukowiec, malarz, komik, szpieg – lista rewelacyjnych ról Benedicta Cumberbatcha jest dług...

    Promocja
    okładka Teodora moja miłość Życie codzienne Jana i Teodory Matejków, Książka | Jolanta Antecka, Barbara Ciciora, Małgorzata Buyko

    Bogato ilustrowana biografia Teodory Matejkowej - żony Jana Matejki. Dla współczesnych sobie pozostawała osobą znaną głównie z widzenia. Matejkowie nie prowadzili domu otwartego, nie mieli loży w Teatrze Miejskim, prawie nigdzie nie bywali. To odosobnienie, przy bujnej urodzie pani Matejkowej i jej częstej obecności na wielkich płótnach małżonka prowokowało plotki, które – powtarzane w listach, zapiskach, wspomnieniach – stworzyły dla potomnych obraz domowego potwora, utracju...

    Promocja
    okładka Od new Orleans do Missisauga Polscy pisarze w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie po II Wojnie Światowej, Książka |

    Monografię zbiorową Od New Orleans do Mississauga. Polscy pisarze w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie po II wojnie światowej, która powstała niemal trzydzieści lat od chwili intensyfikacji rodzimych badań nad powojenną kulturą polską na Obczyźnie, traktuję w kategoriach cezury, jako gest nowego otwarcia: inicjacji nowej perspektywy badań nad literaturą emigracyjną. Ta nowość polega na uwzględnieniu najważniejszych dyskusji i będących ich konsekwencją przemian, jakie dokonały s...

    Promocja
    okładka Lata sześćdziesiąte, Książka | Jenny Diski

    Książka uważana za jedno z najważniejszych i najmądrzejszych w ostatnich latach spojrzeń na kontestację z perspektywy brytyjskiej, uzyskująca bardzo wysokie noty w najpoważniejszych pismach literackich po obu stronach Atlantyku. To osobiste, ale zdystansowane, realistyczne, bezpruderyjne i refleksyjne, choć pozbawione taniej nostalgiczności wspomnienia Jenny Diski z najważniejszej dla kontrkultury dekady, którą spędziła w Londynie, obracając się w kręgu „Swinging London”. Wed...

    Promocja
    okładka Wspomnienia bitniczki, Książka | di Prima Diane

    Niewątpliwie najsłynniejsza wspomnieniowa, choć nieco sfabularyzowana książka autorstwa jednej z kobiet ze środowiska bitników - i zarazem najsłynniejszej bitniczki, Diane di Primy. Dzieło to, owiane złą sławą „pornografii”, istotnie bardzo śmiałe erotycznie, szczere i pozbawione eufemizmów, zostało właśnie z powodów cenzuralnych opublikowane po raz pierwszy w paryskim wydawnictwie Olympia Press. Jest ono zdaniem przeważającej większości krytyków jednym z najciekawszych biogr...

    Promocja
    okładka Kryształowe odkrycie Powieść o Janie Czochralskim, Książka | Anna Czerwińska-Rydel

    Bywa tak, że odkrycie naukowe wyprzedza swoją epokę, a odkrycie prawdy zajmuje wiele lat… Kim był Jan Czochralski, nazywany dziś „ojcem elektroniki”? Dlaczego człowiek, bez którego nie byłoby Doliny Krzemowej, komputerów, aparatów cyfrowych, telefonów komórkowych i tabletów nieznany jest w Polsce, a na świecie wymieniany obok Mikołaja Kopernika i Marii Skłodowskiej-Curie? Oto powieść o wielkim odkryciu dokonanym przez przypadek, o ubogim synu stolarza, który dzięki swoim wyna...

    Promocja
    okładka Kolumb odkrył Amerykę, a łódzcy muzycy Finlandię, Książka | Frankowski Wojciech

    Młodzi łódzcy muzycy podpisują przez Pagart kontrakt na wyjazd do pracy w Finlandii. Jest to wyjazd ich marzeń. Większość z nich nie zna fińskiego ani tamtejszych zwyczajów. Są ambitni, uczą się języków, ciężko pracują. Co krok zaskakują ich przygody i sytuacje niespotykane w Polsce. Po latach jeden z nich, Wojciech Frankowski, decyduje się podzielić swoją historią. Tak powstaje Kolumb odkrył Amerykę, a łódzcy muzycy Finlandię. Książka ta jest próbą opisania zarobkowej emigr...

    Promocja
    okładka Kłamać aby żyć, Książka | Junosza Kazimierz

    Historia Tadeusza de Trojana Junoszy, inżyniera chemika, absolwenta Politechniki we Lwowie, oficera rezerwy saperów, uczestnika kampanii wrześniowej oraz Marzeny Oberlanderówny, pochodzącej z bogatej rodziny żydowskiej. Podczas wojny na ich drodze stanął oficer Gestapo Johan Hettke (prawdziwe nazwisko: Szczurowski), który w 1945 r został oficerem polskiego Urzędu Bezpieczeństwa i zwalczał wrogów nowej władzy. W 1945 r. Tadeusz i Marzena przeprowadzają się do Szczawna Zdroju i...

    Promocja
    okładka Sen o Kalopei Ewangeliczny socjalizm Kazimierza Studentowicza, Książka | Tomasz Sikorski, Marcin Kulesza

    Czy można pogodzić socjalizm z Ewangelią? Wydaje się to mało prawdopodobne, jednak wszystko zależy od tego, jak się rozumie socjalizm. Kazimierz Studentowicz, przedwojenny ekonomista, publicysta i myśliciel katolicki, członek Stronnictwa Pracy i organizacji „Unia”, więzień stalinowskich kazamatów, uczestnik ożywionych dyskusji w Polsce Ludowej – dziś nieco zapomniany, był myślicielem oryginalnym i twórczym. Socjalizm pojmował jako swoistą rzeczywistość społeczną, sposób patrz...

    Promocja
    okładka Górne i durne Na Murmań, Książka | Zdzisław Chrząstowski

    Pierwsza część niniejszej książki – "Górne i durne" – to wspomnienia żołnierza, z humorem i nostalgią opisujące dzieciństwo i młodość, które upływały mu w polskim dworze kresowym. Panicz z Teodorowa, z rozbrykanego urwisa wyrastający na młodego mężczyznę, przeżywa wiele przygód, nawiązuje pierwsze przyjaźnie, wyrusza na pierwsze polowania, dosiada rączych koni i zakochuje się w pięknych pannach z okolicy. W sielską atmosferę domu, położonego wśród malowniczych litewskich pól ...

    Promocja
    okładka Siedem ekscelencji i jedna dama, Książka | Aleksander Piskor

    Siedem ekscelencji i jedna dama to zbiór barwnych opowieści o słynnych postaciach wieku XVIII i XIX. Ich głównymi bohaterami są: Katarzyna Starzeńska, Wacław Rzewuski, Wacław Zaleski, Juliusz Dzieduszycki, Juliusz Kossak, Leopold Starzeński, Włodzimierz Dzieduszycki, Jan Aleksander Fredro i Wojciech Dzieduszycki. Książka ukazuje świat szlachetnie urodzonych dam, wielkich polityków, artystów, koniarzy i myśliwych dawnej Galicji – świat, który należy już do historii. Rozpadły s...

    Promocja
    okładka Generał Wilk, Książka | Tarka Krzysztof

    Prezentowana biografia, w zamierzeniu pełna, opowiada o życiu Aleksandra Krzyżanowskiego, legendarnego „generała Wilka”. W przeważającej części dotyczy okresu, w którym sprawował on funkcję komendanta Okręgu Wileńskiego ZWZ-AK. Był to niewątpliwie najważniejszy, choć czasowo niezbyt długi, fragment życia i działalności „Wilka”. Postać komendanta przedstawiona została na szerszym tle konspiracji polskiej na Wileńszczyźnie w okresie drugiej wojny światowej.

    Promocja
    okładka Wędrówki niezamierzone, Książka | Ewa Cieńska-Fedorowicz

    "Wędrówki niezamierzone" to dzieje rodziny, której losy splotły się nierozerwalnie z historią naszego narodu. Wraz z autorką przemierzamy szlak jej niezwykłej wędrówki - od Jezupola nad Dniestrem przez Kazachstan, Środkowy Wschód, Liban, Anglię, by znaleźć się z powrotem w Polsce, ale już nie takiej, o jakiej marzyła przebywając poza jej granicami. Jest to barwna, pełna nostalgii opowieść o życiu niezwykłej kobiety: jej korzeniach rodzinnych, dzieciństwie spędzonym na Kresach...

    Promocja
    okładka Oswoić swojego raka, Książka | Aneta Boruta

    Oswoić swojego raka to autobiograficzna opowieść o zmaganiach młodej kobiety z chorobą nowotworową. Autorka dzieli się swoimi wspomnieniami i przemyśleniami, aby dać nadzieję i siłę osobom chorym. Książka ta ma być wsparciem dla tych, u których stwierdzono nowotwór, i ich rodzin, lecz może stać się także źródłem inspiracji i motywacji dla każdego. Oswoić swojego raka to również rodzaj poradnika, w którym autorka opisuje swoją reakcję na wieść o nieuleczalnej chorobie, codzien...

    Promocja
    okładka Cywil w wojsku Wspomnienia z życia i wojen Części 3 i 4, Książka | Wacław Makowski

    Wspomnienia z życia i wojen Wacława Makowskiego, Pierwszego pilota wyszkolonego w Niepodległej Rzeczypospolitej.
    Wspomnienia mają wartość wyjątkową. Ich autor był szczególnym świadkiem czasów, w których przyszło mużyć. Koleje jego losu, ludzie, któych spotykał na swojej drodze zyciowej, a także niezliczone podróże w jakich pozwolił uczestniczyć mu jego ukochany zawód, wyrobiły w nim nawyk bardzo wnikliwego obserwatora.

    Promocja
    okładka Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną Ryszard Wagner - pole minowe, Książka | Wagner Gottfried

    Odkryj tajemnice biografii Ryszarda Wagnera - wybitnego kompozytora! Ryszard Wagner – jeden z najbardziej znanych niemieckich kompozytorów operowych. Sławny twórca i skomplikowana osobowość; egocentryk i skandalista swoich czasów. W 2013 roku w Niemczech i w Europie hucznie obchodzono dwusetną rocznicę urodzin Wagnera. Bayreuth – miasteczko w Bawarii, w którym znajduje się willa Wagnera oraz teatr operowy do wystawiania jego dzieł, jest także siedzibą potomków kompozytora, ...

    Promocja
    okładka Usunęłam Wyznania aborcjonistek, Książka | Głowacka Daria

    Pozycja ta to rozmowy Darii Głowackiej z kobietami, które usunęły ciążę. Inteligentne, wykształcone, atrakcyjne, dlaczego więc zdecydowały się na tak desperacki czyn? Co skłoniło je do podjęcia takiej decyzji? Czy nie miały wsparcia ze strony najbliższych? Czy bały się konsekwencji? Czy kiedykolwiek żałowały swojej decyzji? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdziecie w naszej książce. Poznacie kobiety, które już zawsze będą żyły z piętnem popełnionej zbrodni. O trudnym wyborz...

    Promocja
    okładka Hrabia De Saint Germain, Książka | Isabel Cooper-Oakley

    Talenty i osiągnięcia Hrabiego de Saint Germain można by długo wymieniać. One wszystkie przyczyniły się do tego, że zyskał przydomek "cudotwórca". Hrabia potrafił nie tylko przy pomocy alchemii tworzyć kamienie szlachetne, czy zamieniać bezwartościowe metale w złoto, potrafił też tworzyć eliksiry młodości. Zachwycał arystokrację swoimi umiejętnościami. Robił to jednak jedynie po to, aby zwrócić uwagę rządzących na bardzo poważne sprawy - wielkie cierpienie, które miało nadejś...

    Promocja
    okładka Niezwykłe safari Witolda M, Książka | Witold Michałowski

    Niezwykłe safari Witolda M., które ukazuje się w 40-lecie pracy literackiej autora, to zbiór opowieści z egzotycznych miejsc na kuli ziemskiej, do których zazwyczaj niełatwo dotrzeć. Nie są to jednak tradycyjne relacje. Łączą one w sobie elementy geografii, historii i polityki. Autor zabiera Czytelnika np. na budowę rurociągów w Nigerii i do Kanady na wyprawę w poszukiwaniu śladów po Casimirze Gzowskim, do chińskiego uzdrowiciela, w dziewicze góry Mongolii i na karnawał w Rio...

    Promocja
    okładka Tymoszenko Historia niedokończona, Książka | Maria Przełomiec

    Czy Julia Tymoszenko jest niewinną ofiarą swoich politycznych konkurentów? Czy też cynicznym graczem, którego w końcu dopadła sprawiedliwość? Nieznane fakty, dramatyczne zwroty akcji, ekskluzywne wywiady, poruszające zdjęcia. To wszystko w znakomitej i najbardziej oczekiwanej biografii roku autorstwa Marii Przełomiec. Jej doskonała orientacja w tematyce wschodniej, zebrane materiały i przeprowadzone specjalnie na potrzeby książki rozmowy ze zwolennikami i przeciwnikami bohate...

    Promocja
    okładka O człowieku, który się nie zgadzał Biografia pułkownika Januarego Grzędzińskiego 1891-1975, Książka | Agnieszka J. Cieślikowa

    January Grzędziński był jednych z pierwszych polskich inżynierów lotnictwa, żołnierzem w Legionach Polskich w czasie I wojny światowej, adiutantem marszałka Józefa Piłsudskiego w Belwederze, współtwórcą masowej organizacji społecznej - Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, czynnym uczestnikiem zamachu majowego, dowódcą pułku piechoty, współorganizatorem warszawskiego Kluby Demokratycznego i Stronnictwa Demokratycznego, czołowym publicystą i zarazem wydawcą opozycyjnego ty...

    Promocja
    okładka Przerwany sen o Warszawie, Książka | Michał Olszański

    Jedenaście wyjątkowych rozmów z jedenastoma wyjątkowymi ludźmi. Ich przeżycia to niemal gotowy scenariusz filmu o powojennych losach powstańców warszawskich – uwięzienie, tortury, groźby, strach, odwaga, niezłomność. Łączy ich jedno – brali udział w Powstaniu Warszawskim, walczyli o swoją stolicę, potem musieli zapłacić za ten bohaterski czyn. Byli więzieni za drutami niemieckich obozów koncentracyjnych. Byli więzieni w celach Urzędu Bezpieczeństwa w kraju, za którego wolność...

    Promocja
    okładka Inny świat marynarzy, Książka | Andrzej Soysal

    Autorem książki „Inny świat marynarzy” jest ceniony pisarz marynista (autor 8 książek), który morze i pracę na morzu doskonale zna z autopsji, bo na statkach PLO i PŻB przepracował blisko 40 lat, z czego kilkanaście jako kapitan, głównie promów. Opisuje w niej, wartkim reporterskim językiem ciekawsze fragmenty biografii kilkunastu ludzi morza, którzy oprócz kariery na morzu, odnieśli jeszcze większe sukcesy na lądzie. Wśród bohaterów tej książki znajdują się m.in. kapitanowie...

    Promocja
    okładka Pieszo do Chin Wrażenia z podróży, Książka | Rengarten Konstanty

    Pierwszym etapem drogi Rengartena podczas jego wyprawy pieszo dookoła świata była podróż z Rygi do Pekinu. Właśnie ten odcinek tego niezwykłego przedsięwzięcia opisuje książka `Pieszo do Chin`. Wrażenia z podróży. Idąc przez Azję, autor podziwia dziką przyrodę, obserwuje życie codzienne mieszkających tam ludów i przeżywa niebezpieczne przygody. Nocuje w przydrożnych jurtach, mijanych akurat miasteczkach albo pod gołym niebem. Droga jest daleka, często biegnie przez tereny nie...

Co znajdziesz w kategorii: Biografie i wspomnienia

Co to jest książka biograficzna?

Książki biograficzne to dzieła opisujące życie, karierę, osiągnięcia jakiejś znanej postaci lub popularnej osoby, na przykład muzyka, polityka czy sportowca. Niektóre z tych tytułów są fabularyzowane, inne nie. W przeciwieństwie do autobiografii, ebooki biograficzne napisane są z perspektywy osoby trzeciej, opisującej daną postać. Z kolei autobiografie to historie tworzone przez same osoby w nich opisywane - znajdziecie w nich zatem wiele osobistych opowieści oraz pierwszoosobową formę narracji. Czasami biografie skupiają się na osobach lub wydarzeniach kontrowersyjnych - innym razem na tych najbardziej cenionych i lubianych. Sensację wywołał na przykład debiut literacki Jennette McCurdy, “Cieszę się, że moja mama umarła”. Ten pełen emocji zapis zmagań z toksyczną matką, zaburzeniami odżywiania i uzależnieniami jednej z najbardziej znanych współczesnych amerykańskich dziecięcych aktorek. Nie zawsze jednak biografie lub autobiografie opierają się na tak trudnych zwierzeniach i wspomnieniach.

Z czego składa się biografia?

Jakie elementy składają się na ciekawe biografie? Przede wszystkim wciągająca, często wielowątkowa historia odmalowująca obraz człowieka z krwi i kości - z jego radościami i smutkami, problemami i sukcesami. Często dzieła te opierają się na wspomnieniach - czy to samej opisywanej osoby, czy jej przyjaciół, znajomych, rodziny, bliskich. Dzięki temu otrzymujemy w miarę możliwości jak najbardziej pełny obraz życia, do którego poznania zostajemy zaproszeni. Nierzadko dzięki temu poznajemy inne, czasem zaskakujące oblicze danej osoby, odmienne od tego, co znamy z mediów czy opinii społecznej. Najlepsze książki biograficzne często opierają się na sytuacjach, które są czytelnikom zupełnie nieznane lub niewyobrażalne. Tak dzieje się na przykład w wypadku tytułu “ Czesałam ciepłe króliki. Rozmowa z Alicją Gawlikowską-Świerczyńską” Dariusza Zaborka. Ta lekarka i więźniarka obozu w Ravensbrück opowiada historię o niesamowitym optymizmie, który udało się jej utrzymać nawet pomimo tragicznych warunków obozu koncentracyjnego. W wieku 92 lat zdecydowała się opowiedzieć Zaborkowi o swoim życiu, dzięki czemu otrzymujemy poruszający obraz o życiu silnej, odważnej i niezależnej kobiety. Ebook z tym wywiadem znajdziecie na Woblink w formatach epub, mobi lub pdf.

Jakie są rodzaje ebooków biograficznych?

Na Woblink znajdziecie wiele różnych rodzajów biografii literackich skupiających się na osobach o różnych zawodach, pochodzeniu czy żyjących w zupełnie odmiennych od dzisiejszych warunkach. Wiele tego typu dzieł odmalowuje portrety artystów i twórców. W tej grupie znajdziecie chociażby historię życia Kory zatytułowaną “Się żyje. Kora. Biografia” napisaną przez Katarzynę Kubisiowską. Z kolei autobiograficzna “My Love Story. Autobiografia” została spisana przez samą Tinę Turner. Nie tylko ta wielka piosenkarka wzięła sprawy w swoje ręce, gdy przyszło do opowiedzenia historii swojego życia. Taką drogą poszli także Dave Grohl, muzyk, lider zespołu Foo Fighters, w swojej książce “The Storyteller. Moje historie. Opowieści o życiu i muzyce” czy Woody Allen w “A propos niczego. Autobiografia”. Specyficzny rodzaj autobiografii przedstawił w swoim dziele “Tysiąc lat radości i trosk. Wspomnienia” chiński artysta Ai Weiwei, przeplatając własne doświadczenia i wspomnienia z historią swojego ojca oraz kontekstem przemian, jakie miały miejsce w Chinach w ciągu kilku ostatnich dekad. Ciekawą perspektywę biografii artysty proponuje także Natalia Budzyńska w swoim dziele “Witkiewicz, ojciec Witkacego”. Opisuje ona bowiem życie znanego malarza, krytyka sztuki oraz pisarza, ojca Witkacego, twórcy architektonicznego stylu zakopiańskiego, o którym czasem zapomina się, mówiąc głównie o jego synu. Wśród ważnych biografii polskich artystów znajdziecie także książkę Moniki Śliwińskiej “Wyspiański. Dopóki starczy życia”. Dzięki danym zebranym w archiwach, rodzinnych dokumentach, listach i pamiętnikach Śliwińskiej udaje się zrekonstruować mało znanego, prywatnego Wyspiańskiego, który ściga się z własną śmiercią, najbardziej intymne wiersze pisze o żonie i gorączkowo szuka sposobu, by dostąpić artystycznego spełnienia i nieśmiertelności. Cennym źródłem wiedzy są także biografie świętych (hagiografie). Dotyczą one zarówno postaci historycznych (na przykład “Ignacy Loyola. Sam i na piechotę”), jak i współczesnych (jak “Siostra Faustyna. Biografia świętej”). Wiele z nich dotyczy także świętych papieży, w tym Jana Pawła II - tutaj znajdziecie chociażby “Pontyfikat na czasy zamętu. Jan Paweł II wobec wyzwań Kościoła i świata” o. Macieja Zięby lub “Niezapomniany. Jan Paweł II we wspomnieniach przyjaciół i współpracowników” Włodzimierza Rędziocha. Te i wiele innych biografii oraz autobiografii znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).

Najlepsze książki biograficzne i autobiograficzne

Wiele popularnych biografii i autobiografii opowiada historie osób rozpoznawalnych na całym świecie, odkrywając nieznane lub przemilczane wcześniej elementy ich życia. Biografie sławnych ludzi zawierają w sobie także między innymi najciekawsze biografie sportowców, polityków, pisarzy czy muzyków. Znajdziecie tu na przykład ebooka “Ten drugi”, opowieść o księciu Harrym. Wcześniej ukrywane wydarzenia i okoliczności zawiera w sobie także na przykład biografia aktora Matthew Perry'ego , znanego głównie z roli Chandlera w serialu “Przyjaciele”. Jego “ Przyjaciele, kochankowie i ta Wielka Straszna Rzecz”, choć pełne charakterystycznego dla niego humoru, opowiada o trudnej walce z chorobą i nałogami, najciemniejszych momentach życia i najważniejszych, prawdziwych przyjaciołach. Swoją autobiografię, w której wyjaśnia wiele wcześniejszych kontrowersji i ujawnia nieznane dotąd fakty, stworzyła także Pamela Anderson w “Love, Pamela. Autobiografia”. Poznać możecie także życie innych aktorów - Matthew McConaughey’a w książce “Zielone światła” czy Toma Feltona w “Po drugiej stronie różdżki”. Michał Rusinek, przez wiele lat sekretarz Wisławy Szymborskiej, opowiada o tej wybitnej poetce w swoim “Nic zwyczajnego. O Wisławie Szymborskiej”. David Gardner napisał biografię jednego z najbardziej znanych współcześnie amerykańskich aktorów zatytułowaną “ Tom Hanks. Enigma”. Nie tylko artyści są jednak podmiotami książek biograficznych. Jedna z najbardziej głośnych swego czasu pozycji dotyczy współtwórcy sukcesu firmy Apple - to “Steve Jobs” Waltera Andersona. Znaną autobiografię napisała także Michelle Obama - jej “ Becoming. Moja historia” to pełne szczerości i humoru wspomnienia byłej Pierwszej Damy Stanów Zjednoczonych. O swoich przodkach pisała z kolei znana dziennikarka Oriana Fallaci. “Kapelusz cały w czereśniach” to epicka historia jej własnych przodków, pełna miłości, zdrady, namiętności i niespokojnego ducha, artystów, chłopów, buntowników, bohaterów i tchórzy, a przy tym literacki hołd dziennikarki dla jej rodzinnych Włoch i Florencji. Te i wiele innych tytułów biograficznych odsłaniających życie znanych i mniej znanych osób z Polski i świata, czeka na Was na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).