Książka jest kolejną monografią przygotowaną przez rzeszowski Oddział Instytutu Pamięci Narodowej, tym razem opisującą działalność jednego z terenowych ogniw bezpieki – Urzędu Bezpieczeństwa w Tomaszowie Lubelskim. W pracy nacisk położono przede wszystkim na odtworzenie struktury organizacyjno-kadrowej i przedstawienie głównych kierunków działań operacyjnych tomaszowskiego UB ze szczególnym uwzględnieniem zwalczania silnego na tym terenie podziemia niepodległościowego. W opra...
Publikacja jest poświęcona szerokiej problematyce dotyczącej czynów prawnie zabronionych w wojsku i służbach mundurowych w Polsce XX w. Myślą przewodnią było naświetlenie tej problematyki z różnych pozycji badawczych. Optyka wojskowego prawa karnego i prawa karnego w ogólności stanowiła punkt wyjścia do przedstawienia zarówno jednostkowych przypadków wykroczeń, jak i szerokich analiz oraz krytycznych ocen zjawisk takich jak dezercja, szpiegostwo i inne. Stąd w publikacji zost...
Władysław Zapałowski (1839-1923) przed wybuchem Powstania Styczniowego był członkiem konspiracyjnej organizacji cywilnej województwa sandomierskiego. Po upadku dyktatury Mariana Langiewicza mianowany został rewidentem organizacji cywilnej i wojskowej na województwo krakowskie i sandomierskie. 1 marca 1864 r. na skutek donosu został aresztowany podczas pełnienia swoich obowiązków. Był więziony w Radomiu, potem w Cytadeli Warszawskiej, gdzie skazano go na zesłanie do Rosji. Zos...
Tak strzelcy jak kosynierzy cudów dokazywali. Odwrót zaczęty w porządku, zmienił wkrótce w bezładną ucieczkę. Kawaleria składająca z kozaków i dragonów w liczbie około 600 koni, rzuciła z boku na naszych, aby swoją piechotę ratować, przywitana z dubeltówek rezerwowej kompanii strzelców pozostawionej w ukryciu, skłębiła się na miejscu i rzuciła do ucieczki przez most. Nasza kawaleria z okrzykiem: bij! zabij! wypadła z lasu i nuże dźgać lancami uciekających. Przyszedł czas i...
Autor mając piętnaście lat aktywnie uczestniczył w Powstaniu Styczniowym. Będąc uczniem krakowskiego Instytutu Technicznego uciekł do obozu powstańczego. Służył w oddziale Antoniego Jeziorańskiego należącym do partii powstańczej Mariana Langiewicza. Po klęsce oddziałów Langiewicza przedostał się do Galicji i przebywał u swego wuja Ignacego Suchorzewskiego, właściciela Mielca. W kwietniu 1863 r. zaciągnął się do oddziału i brał udział w walkach pod rozkazami Dionizego Czachows...
Z okazji 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej w Polsce znowu pojawią się głosy, że w 1939 roku można było uniknąć wojennej klęski i zamiast stawić opór niemieckiej agresji, przystać na żądania terytorialne III Rzeszy oraz propozycję przystąpienia do paktu antykominternowskiego. Krzysztof Rak, historyk filozofii, publicysta, znawca problematyki międzynarodowej, dowodzi, że Polska była niespełnionym sojusznikiem Adolfa Hitlera, który po dojściu do władzy w Niemczech w 1933 ...
Pasjonujący portret antycznego miasta. Ruiny Pompejów, pogrzebanych przez wybuch Wezuwiusza w 79 roku, są najlepszym świadectwem codziennego życia w cesarstwie rzymskim – od spraw najbardziej intymnych po publiczne, od kuchni po religię i poziom wykształcenia. Budząc miasto na nowo do życia, autorka burzy wiele mitów. Na całość obrazu światło rzucają wymowne szczegóły – porzucone przez malarzy naczynia z farbami, figurka hinduskiej Lakszmi, woskowe tabliczki z zapisami trans...
Powołanie do życia pod koniec 1998 r. Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu to punkt zwrotny w polskiej debacie o trudnym rozliczeniu dyktatury komunistycznej, a zwłaszcza popełnionych w jej czasie zbrodni, stosowanych represji wobec opozycji niepodległościowej, i problemie uwikłania części społeczeństwa w kolaborację z organami bezpieczeństwa państwa. Instytut stał się też szybko najważniejszą instytucją państwa, odpowiedzialną z...
Zainteresowanie Czechosłowacji położonym u ujścia Odry Szczecinem, sięgające czasów dwudziestolecia międzywojennego, pozostało aktualne także po zakończeniu II wojny światowej. Wtedy też powrócono do koncepcji umiędzynarodowienia portu i przekazania Czechosłowacji jego części w zamian za korzystne dla Polski rozstrzygnięcia sporu o Śląsk Cieszyński. Żywe pozostawały także plany wspólnej inwestycji w postaci budowy kanału Odra–Dunaj. Pomimo deklaracji składanych już w 1945 r....
Przygotowany wybór źródeł historycznych zawiera 264 dokumenty wytworzone przez funkcjonariuszy aparaty bezpieczeństwa publicznego. Są to głównie instrukcje, wytyczne, okólniki, przedstawiające metody pracy oraz oceny efektów prowadzonych działań, którą dokonywała przede wszystkim kadra kierownicza szczebla wojewódzkiego UB. Książkę otwiera wstęp, w którym redaktor tomu przedstawił podstawowe informacje z zakresu historii i struktury UB w woj. poznańskim. Materiały zostały opa...
Publikowane w niniejszym tomie dokumenty przedstawiają powstawanie, rozwój struktur oraz działalność aparatu bezpieczeństwa publicznego w województwie białostockim w pierwszym roku jego istnienia. Materiały ukazują pełną dyspozycyjność UB wobec Sowietów, bezwzględną walkę z podziemiem niepodległościowym, której celem było podporządkowanie komunistom całego społeczeństwa.
W prezentowanej książce Christian Domnitz analizuje publicystykę polityczną w PRL, NRD i Czechosłowacji od podpisania Aktu końcowego KBWE w Helsinkach w 1975 r. do upadku komunizmu w 1989 r. Porównując narracje europejskich partii komunistycznych oraz publicystyki podziemnej, wyjaśnia znaczenie różnych koncepcji Europy. Ukazuje także ich przemiany, rywalizację między nimi oraz rolę poszczególnych publicystów. A Turn Towards Europe: Transformations of the Public Sphere in Rea...
Nieustraszeni marynarze z jednostek "K", elitarne i świetnie wyszkolone oddziały Brandenburg penetrujące nieprzyjacielskie tyły, przebiegli partyzanci z Werwolfu, a nawet mali sabotażyści z Hitlerjugend – wszyscy oni tworzyli siły specjalne hitlerowskiej armii. Czuli, że są elitą, że otacza ich aura tajemniczości. Wiedzieli, że muszą spełnić wyśrubowane wymagania i być twardzi jak stal. Niemieckie siły specjalne w latach drugiej wojny światowej nie osiągnęły potencjału dorów...
Wspomnienia Rachel Roth włączają się w wielką opowieść świadków o Holokauście. Spisane w latach siedemdziesiątych XX wieku są wypełnieniem przyrzeczenia złożonego nieznajomej więźniarce na Majdanku i upamiętnieniem tych wszystkich, którzy bezimiennie cierpieli i ginęli. Rachel opowiada światu o tym, co przeżyła ona – ta, która cudem przetrwała, i co przeżyli ci, którzy umierali bici, zagłodzeni, rozstrzelani, zagazowani. Rachel Roth do dziś przechowuje w domu bezcenną pamiąt...
Z zestawień statystycznych wynika, że do końca 2019 r. tytułem uhonorowano niemal 28 tys. osób, z których ponad 7 tys. stanowią Polacy . Statystyki milczą jednak na temat „Sprawiedliwych”, którzy po wojnie zamieszkali na terenie obecnego województwa zachodniopomorskiego , a celem powstania książki była przecież chęć upamiętnienia czynów osób związanych z regionem (który – obok północnej części województwa lubuskiego – jest terenem działań Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej...
Nicią przewodnią niniejszej książki jest pytanie, jaki był stosunek Żydów do Józefa Piłsudskiego, najważniejszego polskiego polityka okresu międzywojennego. Jak go oceniali? Czego oczekiwali? Skąd brała się tak długo pamiętana powszechna żałoba, niemal rozpacz, po jego śmierci? Publikowane tutaj źródła – listy, podania, artykuły prasowe, kazania czy wspomnienia – dają wgląd w różnorodne postawy Żydów wobec Piłsudskiego, od rozczarowania i krytyki poprzez obojętność aż do uwie...
W czasie II wojny światowej, po klęsce Francji, neutralna Hiszpania stała się niespodziewanie ważnym państwem tranzytowym dla ok. 15 tys. polskich uchodźców wojskowych i cywilnych. Około 1,7 tys. z nich przeszło przez obóz internowania w Miranda de Ebro w Kastylii, który obrósł negatywną, czarną legendą. Opracowanie to jest pierwszą analizą skomplikowanych losów Polaków. Wykorzystano w tym celu materiały źródłowe z 56 archiwów i bibliotek polskich, hiszpańskich, francuskich, ...
Książka zawiera nieznane dotąd dokumenty na temat „polskiego kryzysu” z lat 1980–1981, wytworzone przez dyplomację komunistycznej Czechosłowacji, która z dużym zainteresowaniem i zarazem rosnącym niepokojem śledziła bieg wydarzeń w naszym kraju. Do publikacji wybrano 56 dokumentów. Poszerzają one naszą wiedzę o karnawale „Solidarności” i kryzysie społeczno-politycznym w PRL w kilku aspektach: kreślą obraz tego kryzysu, jaki docierał do władz w Pradze; prezentują oceny wydarze...
Niniejsza publikacja zawiera zapiski z dziennika Piotra Dąbrowskiego– więźnia Kozielska, który losu tysięcy innych polskich ofiar uniknął tylko dzięki temu, że do obozu trafił dopiero w lipcu 1940 r. – wraz z grupą Polaków zagarniętych przez władze sowieckie na anektowanej Litwie. Państwa bałtyckie, tak jak wcześniej Polska stały się kolejnymi ofiarami paktu Ribbentrop–Mołotow, dzielącego Europę Środkowo-Wschodnią między hitlerowską Rzeszę Niemiecką a stalinowski Związek Sow...
Książka koncentruje się na wydarzeniach w Lesie Katyńskim w latach 1940–1943, począwszy od transportów jeńców z Kozielska do Smoleńska i Gniezdowa, aż do założenia tzw. cmentarza PCK. Mimo upływu lat zbrodnia katyńska wciąż kryje wiele niewyjaśnionych dotąd zagadek. Także niektóre przyjęte w literaturze przedmiotu „pewniki” nie odpowiadają stanowi faktycznemu. Jednym z nich jest sprawa ekshumacji przeprowadzonej przez Niemców w Lesie Katyńskim wiosną 1943 r. Pomijając samą t...
Ryszard Wichorowski (ur. 1937), pracownik Przedsiębiorstwa Państwowa Kominikacja Samochodowa i działacz NSZZ "Solidarność" w Zamościu, w okresie od 14 grudnia 1981 r. do 1 grudnia 1982 r. przebywał jako internowany w ośrodkach odosobnienia w Krasnymstawie, Włodawie i Kwidzynie. Podczas pobytu w Kwidzynie spisał wspomnienia z pierwszych miesięcy stanu wojennego, a następnie robił codzienne zapiski dotyczące więziennej rzeczywistości.
„Ruch” był największą tajną organizacją niepodległościową istniejącą w okresie rządów Władysława Gomułki. Powstał w połowie lat sześćdziesiątych z inicjatywy braci Andrzeja i Benedykta Czumów, Stefana Niesiołowskiego i Mariana Gołębiewskiego. Głównymi celami „Ruchu” były: odsunięcie od władzy PZPR, odzyskanie przez Polskę suwerenności i przywrócenie systemu demokracji parlamentarnej. Latem 1970 r. organizacja została rozbita przez Służbę Bezpieczeństwa. Pierwsze aresztowania ...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
