Literatura piękna

Akcja utworu „ Niewola tatarska ” toczy się w pierwszej połowie XVII wieku na południowo-wschodnich kresach Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Utwór pisany w formie pamiętnika Aleksego Zdanborskiego. Zdanborski – ubogi szlachcic – nieszczęśliwie kocha się w córce bogatego magnata, pannie Marysi. By stać się godnym ukochanej, zaciąga się do wojska. Wierzy, iż w służbie wojskowej okryje się sławą i zdobędzie majątek. Wkrótce bierze udział w pierwszej bitwie z Tatarami. Bitwa ko...

... Nieporównanie dokładniej zostały tutaj przedstawione i przeanalizowane autorskie notatki i bruliony utworów; wszystkie one zostały zlokalizowane, dokładnie opisane i poddane wnikliwej analizie, która umożliwia zrekonstruowanie procesu powstawania utworów i przekształcania się tekstów, a w miejscach wątpliwych - także oczyszczenie tekstu głównego z błędów.
Od redaktora tomu

Powieść „Sekrety księżnej de Cadignan” Honoriusza Balzaka należy do „Scen z życia paryskiego” cyklu „Komedia Ludzka”. Księżna Diana de Cadignan de Mafrigneuse złamała ogromną liczbę męskich serc. Nieraz przy okazji niszczyła również fortuny swych adoratorów. Pewnego dnia postanawia się wycofać z życia wielkiego świata paryskiego. Utrzymuje jedynie kontakt ze swą dawną przyjaciółką, markizą d’Espard. Wkrótce markiza przedstawia księżnej barona Daniela d’Artheza. Człowiek ten...

Prawdopodobnie każdy, komu zdarzyło się przepędzić trochę czasu wieczorami albo nocami w krakowskich knajpach, spotkał tam pisarzy, opowiadających o powieściach, które piszą, reżyserów, mówiących o filmach, które kręcą; malarzy, dziennikarzy, fotografików, naukowców snujących wizje „projektów”, w których właśnie biorą udział. Tyle tylko że w zdecydowanej większości przypadków te dzieła i „projekty” istnieją i istnieć będą jedynie w ich opowieściach. Knajpiane archipelagi Krak...

Powieść „Córka Ewy” Honoriusza Balzaka należy do „Scen z życia prywatnego” cyklu „Komedia Ludzka”. Opowiada losy hrabiny Marii de Vandenesse. Kobieta została wydana za mąż ze względów finansowych. Nie żywi jakichkolwiek uczuć wobec męża. Chcąc ożywić nudę codziennego życia, nawiązuje romans z poetą Natanem. Ten postanawia wykorzystać jej pozycję materialną do realizacji własnych planów...

Powieść „Muza z zaścianka” Honoriusza Balzaka należy do „Scen z życia prowincji” cyklu „Komedia Ludzka”. Akcja powieści rozgrywa się w prowincjonalnym Sancerre. Dawny spekulant, Jean de la Baudraye, poślubia ambitną i utalentowaną Dinę Piédefer. Małżeństwo to służy mu do zdobycia prestiżu i wpływów. Piękna i uzdolniona literacko kobieta jest bowiem niekwestionowaną królową tamtejszych salonów. Źle się jednak czuje na konserwatywnej prowincji. Pewnego dnia nawiązuje romans z...

Powieść „Proboszcz z Tours” Honoriusza Balzaka należy do „Scen z życia prowincji” cyklu „Komedia Ludzka”. Ksiądz Franciszek Birotteau jest jednym z księży katedry Świętego Gracjana w Tours. Oczekuje właśnie nominacji na kanonika katedralnego. Wynajął niedawno piękny pokój u starej panny Zofii Gamard. Nie wie, że mieszkający wcześniej u Gamard kanonik Troubert zazdrości mu wpływowych przyjaciół i bywania w towarzystwie. Nie wie również, iż swym mimowolnym postępowaniem urazi...

Powieść „Gobseck” Honoriusza Balzaka należy do „Scen z życia prywatnego” cyklu „Komedia Ludzka”. Pani de Grandlieu rozmawia z przyjacielem domu, adwokatem Derville. Rozmowa schodzi na temat pieniędzy. Derville jest zdania, że to pieniądze odgrywają główną rolę w Paryżu. Opowiada historię ze swojej młodości, kiedy jego sąsiadem był lichwiarz nazwiskiem Gobseck. Pożyczka od niego bardzo pomogła Derville’owi zostać adwokatem. Co więcej, obserwacje odwiedzających Gobsecka osób ...

Powieść „Kobieta porzucona” Honoriusza Balzaka należy do „Scen z życia prywatnego” cyklu „Komedia Ludzka”. Akcja powieści rozpoczyna się bezpośrednio po zakończeniu wydarzeń opisanych w utworze „Ojciec Goriot”. Główna bohaterka, wicehrabina Klara de Beauséant, została właśnie porzucona przez portugalskiego markiza d’Ajuda-Pinto. Wyjeżdża do swojego zamku w Normandii, by całkowicie wyłączyć się z życia towarzyskiego. Jej izolacja staje się przyczyną licznych plotek. Szczegól...

Powieść „Jaszczur” Honoriusza Balzaka należy do „Studiów filozoficznych” cyklu „Komedia Ludzka”. Akcja powieści rozgrywa się bezpośrednio po rewolucji lipcowej, kiedy to na tron wstąpił Ludwik Filip I. Główny bohater utworu, dwudziestopięcioletni Rafael de Valentin, postanawia wówczas popełnić samobójstwo. Przegrał bowiem w kasynie ostatnie posiadane pieniądze. Przypadkiem trafia do sklepu z dziełami sztuki. Właściciel sklepu pokazuje Rafaelowi kawałek jaszczuru z inskrypcj...

Powieść Harriet Beecher Stowe porusza temat czarnoskórych niewolników żyjących na południu USA. Jej główny bohater, Tom, jest starym niewolnikiem. Po wielu latach ciężkiej służby u „dobrego pana” zostaje sprzedany brutalnemu Simonowi Legree. Ten robi go nadzorcą. Kiedy jednak Tom odmawia maltretowania swych współbraci, Simon ciężko go bije... „Chata wuja Toma” należy do najbardziej znanych dzieł literatury amerykańskiej. W XIX wieku liczbą sprzedanych egzemplarzy ustępowała...

Powieść „Eugenia Grandet” Honoriusza Balzaka należy do „Scen z życia prowincji” cyklu „Komedia Ludzka”. Feliks Grandet mieszka w Saumur w bardzo skromnych warunkach z żoną i córką Eugenią. Dzięki pewnej zręczności w interesach, a przede wszystkim z powodu niezwykłego skąpstwa zgromadził olbrzymi – jak na warunki prowincjonalne – majątek. Mieszkańcy Saumur, którzy poważają Grandeta ze względu na jego majątek, uważają Eugenię za najlepszą partię w okolicy. O jej rękę starają ...

Powieść „Kuratela” Honoriusza Balzaka należy do „Scen z życia prywatnego” cyklu „Komedia Ludzka”. Do sędziego pierwszej instancji przy trybunale paryskim przychodzi markiza d’Espard. Arystokratka pragnie ubezwłasnowolnić swojego męża i ustanowić nad nim kuratelę. Twierdzi, że małżonek utrudnia jej kontakty z dziećmi, a co równie ważne swój majątek z nieznanych powodów wydaje na utrzymanie całkowicie obcej rodziny. Nieufny wobec tłumaczeń arystokratki sędzia wdraża swoje pry...

Powieść romantyczna „Spowiedź dziecięcia wieku” wprowadza czytelnika w intymny świat Oktawa, mężczyzny dręczonego chorobą wieku: niepokojem, bólem, rozdarciem i pustką. Miłość, która miała przynieść ukojenie, nie spełnia pokładanych w niej nadziei, wręcz przeciwnie – przysparza więcej rozczarowań. Dominujący nastrój melancholii umiejętnie dopełniany ironią i liryzmem stanowi o walorach tej książki.

Opowieść Bjørnstjerne Bjørnsona przenosi nas do norweskiej wioski połowy XIX wieku, gdzie splatają się losy dziewczyny o imieniu Synnøve – tytułowego dziewczęcia ze Słoneczego Wzgórza i chłopca o imieniu Torbjørn. Ich młodzieńcza miłość oraz towarzyszące jej perturbacje ukazane są na tle wiejskich zwyczajów, kultury ludowej Norwegii i działań sekty Haugego, która determinuje ich życie.

W tytułowym marszu weselnym z opowieści Bjørnstjerne Bjørnsona skupia się historia i tradycja pewnego norweskiego rodu. Utwór skomponowany przez jednego z przodków towarzyszy rodzinie od kilku pokoleń, łączy się zawsze z radością i symbolizuje rodzinne szczęście. Historia zmienia swój bieg, gdy podczas jednego ze ślubów marsz nie wybrzmi. Jak to zaburzenie tradycji wpłynie na losy rodziny?

Nowela „U kresu sił” wpisuje się w cykl morskich opowieści Josepha Conrada. Przedstawia losy kapitana Henryka Whalleya, dowodzącego parowcem „Sofala”, i jego perypetie związane z kobietami jego życia – żoną i córką. Ta ostatnia pragnie założyć pensjonat i prosi ojca o pieniądze na jego uruchomienie. Dla kapitana wiąże się to ze zmianą całego życia.

„Tajemniczy ogród” opowiada o niezwykłym spotkaniu dwojga samotnych dzieci, z których każde nosi w sercu swoje krzywdy i troski. Miejscem ich spotkania jest stary, przytłaczający dom, w którym wciąż panuje nastrój nieukojonej żałoby. Dzieci, po przełamaniu pierwszych lodów, zawiązują przyjaźń, i wspólnie przywracają do życia bajkowy, zaniedbany ogród.

„Mała księżniczka” to niezwykle wzruszająca opowieść o rezolutnej i obdarzonej wielkim sercem Sarze. Dziewczynka wychowuje się na pensji. Z uwagi na majątek ojca początkowo traktowana jest iście po królewsku. Na skutek tragicznych wydarzeń traci wyjątkową pozycję, stając się pospolitą, źle traktowaną służącą. Mimo to zachowuje radość ducha i przyjazne nastawienie. Wkrótce los wynagrodzi jej trudy, które tak dzielnie znosiła.

 Mieli się już nigdy nie spotkać. Los jednak chciał inaczej  Diana – ukrywa tajemnicę, która nie pozwala jej żyć normalnie. Pięć lat temu przez jej nieuwagę wydarzyła się tragedia. Odtrącona przez rodziców wyjechała na studia do innego miasta, nie potrafi jednak zapomnieć o przeszłości. Kiedyś najbardziej pragnęła przebaczenia. Teraz nie pragnie już niczego. Karol – z wyglądu niegrzeczny chłopiec, wychowany „na złej ulicy”, student ekonomii i bokser. Kiedyś, w innym życiu...

Czy można budować szczęście na cierpieniu innych? Czy jest cień nadziei na ukojenie sumienia i odkupienie winy? Czy wśród tylu krzywd jest miejsce na prawdziwą miłość? Mara, przyjaciółka Joelle D’Angelo, podczas narodzin pierwszego dziecka dostaje wylewu, który powoduje nieodwracalne zmiany w mózgu. Zrozpaczona Joelle zwraca się o wsparcie do jedynego człowieka, który rozumie jej ból, Liama, kolegi z pracy i męża Mary. Ich przyjaźń stopniowo przeradza się w coś więcej – coś...

Anna Jagiellonka to władczyni, o której wiemy sporo, i kobieta, o której nie wiemy prawie nic… Miłosna kareta Anny J. to opowieść o siostrze, narzeczonej, żonie i ciotce czterech polskich królów, czyli o pokerowej karecie, którą miała w ręce Anna J. To także opowieść o kochanych przez nią królach: jej bracie Zygmuncie Auguście, niedoszłym mężu Henryku Walezym, faktycznym mężu Stefanie Batorym i siostrzeńcu Zygmuncie III Wazie.Grała z mistrzami, więc ten królewski poker n...

Nieznane oblicze literackiego wojownika Nowa seria Karla Ovego Knausgårda Jest ciepła sierpniowa noc, schyłek lata i zarazem początek niezwykłej znajomości. Ona ma przyjść na świat za sześć miesięcy. On ma już troje dzieci, żonę i dom. Ma też olbrzymie pokłady czułości i niebywały talent literacki, podziwiany przez miliony czytelników na całym świecie. Obydwu tym cechom daje upust w intymnej historii o życiu i miłości do świata, pisanej z myślą o nienarodzonym dziecku. „C...

Walka o szczęście trwa do końca. Nigdy nie wiesz jaki będzie jej finał. Urszula nie potrafi pozbierać się po śmierci męża, więc Edyta, świeżo upieczona maturzystka, postanawia pomóc matce w prowadzeniu pensjonatu nad morzem. A jednocześnie próbuje dać sobie czas na podjęcie decyzji, co zrobić z własnym życiem. Obie muszą stawić czoło niewiadomemu, mimo trudnej przeszłości, niełatwych wzajemnych relacji i skrajnie różnych postaw wobec świata. Czy Urszula zawsze wie, co jest ...