Nagroda Literacka NIKE 2009 (nominacja) nagroda w XIV edycji Konkursu Literackiego Fundacji Kultury Promocja najnowszej literatury polskiej 2008 To bez wątpienia najlepsza książka tej edycji. Esej, poemat i powieść zarazem. Wspaniała erudycja wtopiona idealnie w eseje o Blixen, Niżyńskim, Lechoniu, Roerichu i Dąbrowskiej. Wszystko przez pryzmat snów i śnienia; wielkie przeżycie. Bohdan Zadura Fikcyjny świat, jaki stworzyła Krystyna Sakowicz w "Księdz...
"Nierozpoznani" to powieść utrzymana w ryzach współczesnego dekadentyzmu, który bardziej przejawia się w chęci „bycia dekadentem”, niż w realizacji takiego zamiaru. Właśnie dlatego bohaterowie tej książki, przemierzając wielkomiejską przestrzeń raczej marzą jedynie o własnym miejscu niż go poszukują. Można ich nazwać artystami, ale największa sztuka wyraża się w ich pragnieniu odkrycia prawdy o sobie. Tytułowi „nierozpoznani” to bowiem ludzie nierozpoznani przez ...
Nagroda Literacka GDYNIA 2015 (nominacja) "To co obok" jest panoramą społeczną współczesnej Polski. Zgodnie z tytułem, Waldemar Bawołek ukazał spektrum naszej rzeczywistości, przepełnione refleksją nad dolą tych, którzy w świecie pełnym rzekomych możliwości, walczą o utrzymanie się na poziomie socjalnego minimum. Autor nie skupia się jednak na opisie jednej grupy społecznej. Pisze o tych i dla tych, którzy zastanawiają się nad istotą pracy, poświęcenia i miłoś...
"Ciemnię" Bogusławy Latawiec chciałoby się zaliczyć do prozy bez fikcji. Literacka szczególność refleksji polega tu na tym, że emocjonalność jest artystycznie ukryta. Nie widać jej w stylu narracji. Własny styl narracyjny autorki manifestuje się w ostentacyjnej rzeczowości, z jaką traktuje się u niej nie tylko zewnętrzne, lecz także wewnętrzne doświadczenia człowieka. Dla opowiedzenia takich doświadczeń, jakich dotyczy powieść Bogusławy Latawiec (hasłowo można t...
Nagroda Literacka NIKE 2001 – finałI nagroda w kategorii prozy VI Konkursu Literackiego Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek 2002Eine kleine Artura Daniela Liskowackiego to opowieść o tym, jak z pewnego miasta S. wyjechali ludzie, którzy byli jego zwykłymi obywatelami. Razem z nimi wyjechała z miasta dotychczasowa historia. Ślady, jakie po nich pozostały, ktoś po pięćdziesięciu latach potraktował jako zobowiązanie, by opowiedzieć historię dawnych mieszkańców, skoro oni sami...
Nowy tom poetycki Mrozka to opowieść o „śmiertelnym znużeniu” pytaniami, na które odpowiedzi nie ma i nigdy nie będzie; to próba odnalezienia jakichś pewników, dotyczących istnienia, i zbudowania z nich spójnej rzeczywistości. Wiersze z "Odpowiedzi retorycznej" wydają się być zapisem stanów umysłu, oderwanego całkowicie od rzeczywistości, który zmaga się sam z sobą, sam siebie analizuje i sam sobie odpowiada. Można ten zbiór traktować również, jako stronniczą i subiektywną do...
W wierszach z tomu "Prędka przędza" Tomasz Hrynacz bilansuje swoje życie, posługując się wielkimi figurami czasu: przyszłość konfrontuje z przeszłością, a egzystencjalną nieprzewidywalność z fizjologicznym determinizmem. Kiedy zaś szuka praktycznych rozwiązań na użytek bieżącej codzienności, zauważa, iż pozostaje mu tylko wybór między koncepcją życia jako rozwoju a uznaniem go za chorobę, wobec której zastosować trzeba jakąś „terapię zajęciową” – wypełniającą czas czymkolwiek...
Jak się ma 44 lata na karku, to i myśli się o coraz poważniejszych sprawach. I waży się słowa. Dawna długa fraza Tomasza Hrynacza ustępuje tu miejsca wierszom czasami niemal aforystycznym, pobrzmiewającym ewidentną inspiracją haiku. Wszelako niewielki objętościowo tekst może brzmieć apokaliptycznym tonem. W "Nocy czerwi" znajdziemy takie wiersze. Podoba mi się ich mrok; czułość dla utraty złudzeń.Jarosław KlejnockiIntrowertyczna od samego początku poezja Tomasza Hrynacza...
Konkurs Literacki imienia Henryka Berezy „Czytane w maszynopisie” 2014 – 1 NagrodaNagroda imienia Wisławy Szymborskiej 2015 – nominacjaDawno nie czytałem debiutanckiego zbioru wierszy tak dojrzałego. I na dodatek tak świetnie skonstruowanego. Wadą charakterystyczną dla debiutanckich tomików jest zazwyczaj to, że w poszczególnych wierszach ich autor spłaca dług, jaki zaciągnął u poetów, u których terminował, którymi się fascynował. W efekcie: debiutanckie zbiorki składają się ...
Prawdopodobnie każdy, komu zdarzyło się przepędzić trochę czasu wieczorami albo nocami w krakowskich knajpach, spotkał tam pisarzy, opowiadających o powieściach, które piszą, reżyserów, mówiących o filmach, które kręcą; malarzy, dziennikarzy, fotografików, naukowców snujących wizje „projektów”, w których właśnie biorą udział. Tyle tylko że w zdecydowanej większości przypadków te dzieła i „projekty” istnieją i istnieć będą jedynie w ich opowieściach. Knajpiane archipelagi Krak...
Bycie poetą dla Tomasza Hrynacza jest usytuowaniem się w wielkiej przepaści dzielącej wielokrotnie zantagonizowane części świata. Między pejzażem, snem a słowem. Między sensualizmem, logosferą a transcendencją. I oczywiście – między egzystencją a perspektywą śmierci. I jeszcze: między dowodem a wiarą. Tylko ta ostatnia wymyka się krytyce, toteż okazuje się dla poezji jakimś azylem, a nawet wektorem. Jeśli te rozważania zestawimy z „kulinarnym” tytułem zauważymy, jak daleko zn...
Powieść Małgorzaty Gwiazdy-Elmerych to historia samotności. Renata, której życie obserwujemy od lat dziecinnych, określana mianem „Toto”, „Coś” albo „Głupek”, skazana jest na życie na uboczu. Po traumie domu rodzinnego, przestrzenią w której żyje bohaterka są dworce, pociągi i pustostany. Relacje budowane z innymi bezdomnymi są krótkotrwałe, co wynika ze specyfiki tej grupy, a nieufność Renaty pogłębia jej samotność i wpływa na wypaczone widzenie świata. W świecie tym nie ma ...
W naszej prozie było już wiele powieści o dysfunkcjonalnych rodzinach, o traumach, które fundują rodzice dzieciom, albo dzieci rodzicom, o bliskich ludziach, którzy – czasem wbrew sobie – robią wszystko, by tę bliskość zniszczyć, o osobach, które przez dziesięciolecia tkwią w emocjonalnym klinczu, nie potrafiąc odpowiedzieć sobie na fundamentalne pytanie: „dlaczego jest źle, skoro wszyscy chcą, by było dobrze?”. Czy można jeszcze cokolwiek z tego tematu „wycisnąć”?Łukasz Susk...
"Ty" Pawła Jakubowskiego to powieść utrzymana w konwencji mrocznego surrealizmu, której głównym bohaterem jest młody, niestabilny emocjonalnie mężczyzna, zafascynowany kobietą przypominającą demoniczne heroiny Stanisława Ignacego Witkiewicza. Fascynacja twórczością Witkacego ujawnia się zresztą w całej powieści. Świadczy o tym atmosfera tajemniczego domu, do którego trafia młody mężczyzna za sprawą swej femme fatale. Bywalcy tego domu oddają się enigmatycznym praktykom, budzą...
Marcin Zegadło napisał książkę, która na długo zapada w pamięć, nie daje spokoju i szaleńczo biegnie przez jawę i sen. "Hermann Brunner i jego rzeźnia" to opowieść o pamięci, o pobycie na ziemi, końcu pewnych wędrówek i rozpoczynaniu nowych, przedzieraniu się przez doświadczenia języka i poszukiwaniu śladów tych, których już nie ma. Niezwykłe i gęste obrazy metaforyczne przemawiają do nas z gwałtowną ekspresją, by dawać świadectwa utraty i przechodzenia z dzieciństwa do...
Dorota Ryst w tomie "Sample story" opisuje różne stany i natężenia niepokoju, który wędruje pod skórą i przypomina o jałowej egzystencji. Bohaterka tej poezji szuka przyjaźni z ziemią, ona jest sprzymierzeńcem, pozwalającym przetrwać w ciasnym losie. Jednym z najważniejszych tematów liryki Doroty Ryst jest cielesność i seksualność człowieka, autorka przygląda im się uważnie, zapisując w wersach i frazach momenty obserwacji. Poetka czyta świat ciałem, zapisuje codziennoś...
"Ferma ciał" Jarosława Maślanka to powieść znakomita. Pod płaszczykiem popularnej formy (wszak to niemal horror – tym bardziej przerażający, że nie ma w nim nic nierzeczywistego) autor przekazuje ważne obserwacje społeczne i psychologiczne. Jest to opowieść o ekonomicznych przyczynach rozpadu wszelkich więzi międzyludzkich. O kondycji współczesnego społeczeństwa i o pogłębiającym się społecznym rozwarstwieniu. A także o samoograniczeniu wolności, które fundujemy sobie w imię ...
"Kopuła" Pawła Jakubowskiego jest postapokaliptyczną minipowieścią, w której autor ukazuje rzeczywistość po kataklizmie do jakiego doszło na Ziemi. Jego konsekwencją jest skażenie środowiska, tak duże, iż uniemożliwia ono życie na powierzchni. Ci nieliczni, których kataklizm oszczędził, zamieszkują więc w podziemnych miastach-kopułach. W jednym z nich sześciu członków sprawującej władzę partii spotyka się na posiedzeniu, podczas którego próbują zaradzić wielu problemom. Międz...
Druga część tryptyku "trzy pogrzeby"Czytam te wiersze – trudne, dążące do maksymalnej kondensacji sensu, a równocześnie jakby niechętne poetyckiemu efektowi – i nie umiem odpędzić myśli: dalej tylko milczenie. W obliczu milczenia zawodzą wszelkie klasyfikacje i miary: kalekie płody estetyki. Pozostaje ciało i język, który z ciała bierze swój początek. Najpierwsze metafory, surowy budulec. Granica między nimi to wielki temat tej poezji. Może nie o granicy zresztą należałoby w ...
Trzecia część tryptyku "trzy pogrzeby"Tytuł książki poetyckiej Karola Samsela, echo utopijnego projektu Jima Jonesa, sugeruje rewizję jednego z wielkich marzeń nowoczesności. Marzenia o świecie koniecznym – świecie oczyszczonym z przypadku. W tym sensie poetycki idiom autora nie uległ zmianie. Za maskami, które podmiot nakładał w przeszłości, kryli się przecież kolaboranci i mordercy, zdrajcy i gorliwi słudzy ideologii: nowoczesne wcielenia biblijnego łotra. Punkty orientacyj...
Nagroda Polskiej Literatury Grozy imienia Stefana Grabińskiego za rok 2013W jednym z opowiadań niniejszego tomu trafiamy na uwagę odnoszącą się do not zamieszczanych na okładkach książek, z której wynika, że każdy powinien sam odnajdywać coś dla siebie w trakcie lektury. Idąc tym tropem i szukając określeń, które najlepiej oddawałyby charakter Albumu, kolejnego po Osiem (FORMA 2011) zbioru opowiadań Krzysztofa Maciejewskiego, sięgam po „różnorodność”, a może nawet po „bogactw...
"Twórczością Małgorzaty Południak rządzi chaotyczna dynamika zmienności. Są w niej obrazy przemijania i destrukcji oraz rozliczne choroby przygodnie dotykanego świata. Jest skarga na życie i melancholia, jest lament i ból, tęsknota i samotność. Obcość między zastygłą przestrzenią wspomnień a odrażającą teraźniejszością. Zewsząd wyziera brak i niespełnienie. Tymczasem gdzieś między przyrodą, nauką, filozofią, sztuką i codziennością przepływa życie, między wiedzą a doznaniem, k...
pierwsza część tryptyku "trzy pogrzeby"„Bete, Herr. Wir sind nah” – pisał Paul Celan. Więdnice, choć patronują im ostatnie wersy Celanowskiego Tenebrae, nie są modlitwą bluźniercy. Przekleństwom odpowiada cisza. „Boże mojego serca, już mnie nie wysłuchasz”. Pustka, w której przemawia poeta, odbiera miarę i znaczenie nawet profanacji. Profanowanie pustki jest zaś tylko szaleństwem. Szaleńcem jest także ten, kto szuka ocalenia w literaturze. Wszak „ojcem kłamstwa jest pisarz i ...
Zgrzyty to niezakończony projekt, urwany. Paradoksalnie chyba też najbardziej właśnie skończony, bo tych kilka wierszy, jak je Henryk ręcznie na kartkach formatu a4 przepisał z różnych karteluszek i z drobnymi zmianami przepisał raz jeszcze, te 214 wersów, można czytać jak poemat. Najbardziej chyba zbuntowany, obrazoburczy, polemiczny, najbardziej gorzki. Można powiedzieć, że Henryk Bereza przestaje w Zgrzytach przejmować się względami tzw. dobrego smaku, że trochę te zgrzyty...
