Piąty tom Pism wybranych Władysława Bartoszewskiego zawiera teksty rozproszone z lat 1991–2001. Przy ich lekturze winniśmy pamiętać o rozpoczęciu przezeń we wrześniu 1990 r. (w wieku 68 lat!) nowego etapu w życiu. Objęcie wówczas stanowiska ambasadora wolnej i suwerennej Rzeczypospolitej Polskiej w Austrii wyznaczyło cezurę początkową długiego, trwającego do dziś, okresu służby państwowej dla suwerennej Rzeczypospolitej. Był w tym czasie ambasadorem w Austrii (1990–1995), dwu...
Filozofia dramy to obszerna, dwutomowa praca o charakterze interdyscyplinarnym. Autorka postawiła sobie za cel zrekonstruowanie znaczenia, jakie drama posiada dla artystycznego procesu twórczego. Z tego względu tematyka ta obejmuje zarówno estetykę, filozofię, a także – po części – antropologię kultury, psychologię i socjologię, literaturoznawstwo, teatr (…). Autorka rekonstruuje w nim znaczenie dramy w procesie twórczym artysty, by w II części refleksję teoretyczną umieścić ...
Książka wyrasta z niezwykle ambitnego zamierzenia, Autorka chce bowiem zrekonstruować współczesną wizję podmiotu, niezależnie od różnic zachodzących między poszczególnymi autorami i szkołami filozoficznymi. (...) Wprawdzie przedstawiciele poszczególnych szkół filozoficznych akcentują raczej różnice niż podobieństwa między swoimi doktrynami, to jednak podzielają również wspólne przekonania, nawet jeśli nie są tego świadomi. Założenie to, samo w sobie racjonalne i uzasadnione, ...
Książka ukazuje polską krytykę artystyczną lat 1917-1930 w relacji do młodopolskiego piśmiennictwa o sztuce. Autorka rezygnuje w niej z pokutującej wciąż wśród badaczy metody streszczania tekstów i poglądów ich autorów na rzecz charakterystyki krytycznego dyskursu. Omawia proces narodzin nowoczesnego języka krytycznego, wskazując jednocześnie na długie funkcjonowanie licznych klisz językowych i utrwalonych sposobów interpretacji. Analizuje wypowiedzi metakrytyczne, śledzi zmi...
Studium Bartłomieja Krupy na tle piśmiennictwa polskiego ostatnich dwudziestu lat jest bezprecedensowe. Autor poszerzył pole walki, dzięki czemu powstała pierwsza w polskim piśmiennictwie synteza dotycząca problematyki Zagłady w literaturze i historiografii okresu 1987-2003. Daty graniczne są tu ważne: granicę początkową wyznacza recepcja powieści "Początek" Andrzeja Szczypiorskiego (a także artykułu Jana Błońskiego "Biedni Polacy patrzą na getto"), granicę końcową - debata n...
Lewis Namier, znakomity historyki brytyjski, urodził się w 1888 roku w Galicji jako Ludwik Bernstein vel Niemirowski. Jego rodzina – pochodzenia żydowskiego – była całkowicie zlaicyzowana i spolonizowana. (…) Ziemie polskie opuścił Namier ostatecznie w 1906 roku i zamieszkał w Wielkiej Brytanii. Był w tej decyzji – według Isaiaha Berlina – gest niezgody na status Polaka drugiej kategorii, który mieli Namierowi przygotowywać reprezentanci polskich formacji nacjonalistycznych ...
Rozum w filozofii egzystencji pokazuje, że prowadzona na gruncie filozofii egzystencji krytyka rozumu, a niekiedy wręcz walka z nim, może być pojmowana jako próba zakreślenia mu właściwego miejsca – po jego przesadnym wywyższeniu w nowożytnym racjonalizmie, a następnie degradacji w filozofii antyracjonalistycznej. Po wprowadzeniu w historię pojęcia rozumu i problematykę filozofii egzystencji autor kontynuuje swoje rozważania, rekonstruując stanowiska Alberta Camusa, Lwa Szest...
Książka przedstawia fakty i analizuje zjawiska w dramatach Franza Xavera Kroetza, które niczym w soczewce skupiają konsumpcyjny sposób myślenia człowieka XX i XXI wieku. I nie chodzi tu tylko o sugestywne obrazy ukazujące ludzi w działaniach konsumpcyjnych, lecz także o sposób organizacji ich przestrzeni życiowej, ich systemu wartości i ukrytych mechanizmów, które decydują o wyborach życiowych. Dotyczy to także stosunku jednostki do pracy, czasu wolnego, do własnego ciała i j...
Liberalny pacyfizm był ważną ideą w dziejach nowożytnej Europy. Jego istotą było przekonanie o istnieniu pozytywnego związku pomiędzy rozwojem handlu a pokojem międzynarodowym. Poglądy większości liberalnych pacyfistów najzwięźlej wyraża hasło: handel prowadzi do pokoju. Istniał także liberalny pacyfizm w wersji słabszej, którego zwolennicy uważali, że więzi handlowe utrwalają ustanowiony wcześniej pokój. Podobne przekonanie było inspiracją do budowy wspólnot europejskich po ...
Karpowiczowski poemat polimorficzny to poemat nieistniejący do końca, widmowy, zatrzymany w odwodzie języka, potencjalny. Można go składać z fragmentów, ale to nie załatwia sprawy, bo wiele fragmentów nie zostało napisanych, a te dające się odczytać pojawiają się w kontekstach, których architektury nigdy nie zgłębimy. To już właściwie nie Księga. To sen o Księdze. A może raczej coś pomiędzy snem a jawą, coś na tyle nieokreślonego, że wypisuje się w chwili, gdy próbujemy je za...
"Dzieje Polski średniowiecznej Romana Grodeckiego, Stanisława Zachorowskiego i Jana Dąbrowskiego zostają wznowione po blisko 70 latach od daty ich ukazania się. (...) Od dawna nazywane przez studentów „trojaczkami”, zostały napisane przez autorów młodych. Roman Grodecki miał w chwili ich ukazania się 37 lat, Stanisław Zachorowski zmarł w wieku 33 lat, a Jan Dąbrowski liczył lat 36. Grodecki i Dąbrowski byli mocno zaangażowani w ruchu niepodległościowym. Wszyscy trzej wnieśli ...
Dlaczego w świecie organizmów żywych figurą geometryczną najczęściej spotykaną jest pięciokąt, w nieożywionym zaś - sześciokąt? Dlaczego nie tylko dzieła kunsztu ludzkiego, ale i twory przyrody wykazują w swej budowie określone proporcje liczbowe? Czy to przypadek, że te proporcje wyrażają się bardzo często "złotą liczbą" 1,618 i że napotykamy je zarówno w ciele ludzkim, jak i w egipskich piramidach? Czy rację mieli starożytni greccy mędrcy twierdzący, że fundamentem struktur...
HORYZONTY NOWOCZESNOŚCI. Tom 114 Książka Pawła Dybla to rozbudowana i nader interesująca analiza dylematów demokracji postrzeganych na bardzo szerokim tle współczesnej filozofii polityki. Autor wykazuje się nie tylko znakomitą znajomością tej ostatniej, ale także rzadką umiejętnością używania jej głównych teorii i idei jako punktów odniesienia do własnej refleksji. Powoduje to, że tekst czyta się z ogromnym zainteresowaniem. Nie jest on bowiem jedynie sprawozdaniem z czyichś...
...tragizm losów i klęsk osobistych obu bohaterów konfiktu pociągnął za sobą fatalne skutki i dla państwa polskiego, i dla Kościoła. W ich wyniku Polska na ponad 200 lat utraciła koronę i przestała być monarchią, którą po krótkim epizodzie z koronacją Przemysła II w 1295 r. i Wacława II w 1300 r. przywrócił dopiero na trwałe Władysław Łokietek w 1320 r. W sferze następstw, natychmiastowo odczuwalnych po katastrofe Bolesława Szczodrego, najdotkliwsza by...
Oryginalna, napisana w nowatorski sposób rozprawa. Interdyscyplinarna i wszechstronna refleksja nad niezbadanym i nieznanym fenomenem intelektualnym oraz towarzyszącą mu frapującą, uniwersalistyczną, dialogiczną wizją świata i człowieka. Bohaterami książki są badacze przeszłości przepowiadający przyszłość: Tatarzy – od wieków kojarzeni ze znakomitymi i okrutnymi wojownikami, łupieżczymi najazdami, ogniem, szablą i jasyrem, półksiężycem i wielożeństwem – wieszczyli wyzwolenie ...
Książka ta wyraż chęć zastosowania nowoczesnej metodologii oral history w praktyce, jest próbą odejścia od nurtu wpisującego rozmówcę w bezosobową grupę „świadków historii”, dotychczas marginalizowanych przez historiografię, oraz upatrującego w narratorze jedno z wielu źródeł wiedzy o przeszłości. W swoich rozważaniach na pierwszym miejscu stawiam narratora, którego traktuję jako twórcę narracji autobiograficznej. Interesuje mnie człowiek, który poprzez narrację szuka sensu w...
Praca zbiorowa Z zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego - to kontynuacja ABC metodyki nauczania języka polskiego jako obcego. Obie pozycje tworzą całość, wzajemnie się uzupełnianjąc. W ABC znalazło sie omówienie zagadnień metodycznych z zakresu nauczania podsysytemów języku, rozwijania sprawności oraz kontroli wyników. Niniejsza praca koncentruje się na szeroko rozumianym kontekście nauczania, uwzględniając m.in. uczącego się, nauczyciela, proces dydaktyczny, kontak...
Maryla Falk (ur. 1906 we Lwowie, zm. 1980 w Chamonix), uczennica wielkiego orientalisty Jeana Przyluskiego, wykładająca później we Włoszech, w Indiach i we Francji, należała do najwybitniejszych indologów XX wieku. Jej główne dzieło – opublikowany w 1939 r. po włosku Mit psychologiczny w starożytnych Indiach – niemal całkowicie zapomniane przez dziesięciolecia, świat naukowy ze zdumieniem zaczął odkrywać ponownie w 1986 r., gdy w mediolańskim wydawnictwie Adelphi ukazała się ...
Pracę (…) Macieja Musiała oceniam wielce pozytywnie za jej intelektualny potencjał, solidność i konsekwencję, z jaką autor stara się zawsze konkluzywnie porządkować wszystkie wątki rozważań. Co więcej, doktorantowi udało się pokazać, że wbrew poglądom wielu przedstawicieli współczesnej polskiej humanistyki, potencjał zawarty w społeczno-regulacyjnej koncepcji kultury Jerzego Kmity jest stale źródłem inspiracji i sprawdza się także w obszarach płynnej nowoczesności, która wbre...
Rola Internetu w życiu społecznym poddawana jest analizie z różnych perspektyw. Z jednej strony badacze podkreślają znaczenie interakcji online i fakt uwolnienia jednostki przez nowe technologie komunikacyjne od ograniczeń fizycznych i czasowych w ich nawiązywaniu oraz możliwość kreowania w ten sposób różnego rodzaju społeczności. Krytyczny ogląd tego typu tendencji prowadzi jednak do konstatacji, iż często relacje te przyjmują powierzchowny, nie pozbawiony sztuczności charak...
Książka jest kompleksową rekonstrukcją paradygmatu historii sztuki uprawianej przez jej pierwszego profesora akademickiego – Mariana Sokołowskiego. Autorka odchodzi od biograficzno-faktograficznego uprawiania historii dyscypliny, próbując jednocześnie wskazać na możliwości interpretacyjnego wykorzystania nie tylko źródeł archiwalnych, publikacji, ale również tzw. cichych dyskursów. Podzielona na trzy duże części publikacja porzuca również utarte schematy myślenia o początkach...
